Γράφει ο Πιέρο Μεσίνα - southfront.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Η προσοχή της Τουρκίας στην Αφρική χρονολογείται από το 1998 με το στρατηγικό έγγραφο «Άνοιγμα στην πολιτική της Αφρικής». Στην εξουσία από το 2002, ο Ερντογάν απλώς ώθησε αυτό το σχέδιο. Η τουρκική παρουσία στην Αφρική είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο. Αλλά μην το αποκαλείτε αποικιοκρατία. «Οι σχέσεις μας με τις αφρικανικές χώρες δε βασίζονται στην αποικιοκρατία και θέλουμε να έχουμε επιτυχία μαζί με τους αδελφούς και τις αδερφές μας από όλη την ήπειρο», είναι το σύνθημα του Τούρκου προέδρου όταν μιλά για την Αφρική.
Αναζητώντας πεισματικά μια «συναίνεση της Άγκυρας».
Τώρα έρχεται η διεθνής σύνοδος κορυφής. Ένα ραντεβού προετοιμασμένο εδώ και καιρό, με μεθοδικότητα και υπομονή. Ο Ερντογάν είναι ο μη Αφρικανός πολιτικός ηγέτης που έχει συναντήσει τον μεγαλύτερο αριθμό αρχηγών κρατών σε αυτήν την υπέροχη ήπειρο. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, ο Σουλτάνος της Κωνσταντινούπολης πραγματοποίησε 15 κρατικά ταξίδια, επισκεπτόμενος περισσότερα από 30 από τα 54 αφρικανικά έθνη.
Οι επισκέψεις του συνοδεύτηκαν από δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις και δωρεές. Με ένα προφίλ επίσης βαθμονομημένο στην έννοια της αδελφοσύνης μεταξύ της Τουρκίας και των αφρικανικών λαών. Μια αδελφότητα που σχεδόν πάντα παρακμάζει προς την έννοια της μουσουλμανικής αδελφότητας.
Στα μέσα Οκτωβρίου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πέταξε στην καρδιά της Αφρικής (επισκέφθηκε την Αφρική, τον Νίγηρα, την Αγκόλα και το Τόγκο) για να οριστικοποιήσει τις τελευταίες λεπτομέρειες για τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου και να ενισχύσει τις πολιτικές και εμπορικές σχέσεις στην ήπειρο.
Ο Ερντογάν επενδύει χρόνο και πόρους στην Αφρική από το 2005. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει ήδη επιτύχει συγκεκριμένα αποτελέσματα: ο όγκος του τουρκοαφρικανικού εμπορίου έχει αυξηθεί από 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2003 σε 25,3 δισεκατομμύρια δολάρια το έτος 2020. Η Turkish Airlines σήμερα πετά προς 39 αφρικανικά κράτη. Η Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας διαθέτει περισσότερα από 30 κέντρα συντονισμού. Το διπλωματικό δίκτυο επίσης μεγαλώνει. Το 2009 η Τουρκία είχε 12 πρεσβείες στην Αφρική, σήμερα έχει 43. Τουρκικές εταιρείες που έχουν ήδη κατασκευάσει ένα τζαμί στην Γκάνα, ένα κλειστό στάδιο στη Ρουάντα, ένα Ολυμπιακό κολυμβητήριο στη Σενεγάλη και εργάζονται σε ένα αεροδρόμιο στο Σουδάν είναι επίσης πολύ δραστήριες. Η Τουρκία κερδίζει επίσης οφέλη: η Αλγερία, για παράδειγμα, έχει γίνει ένας από τους κύριους προμηθευτές υγροποιημένου πετρελαίου της Τουρκίας, προσφέροντας στην Άγκυρα την ευκαιρία να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία και το Ιράν.
Ο Ερντογάν είναι επίσης ιδιαίτερα προσεκτικός στις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης. Η τουρκική ΜΚΟ Maarif έχει τώρα περισσότερους από 17.000 μαθητές σε 25 αφρικανικές χώρες. Αποτελούν την άρχουσα τάξη του μέλλοντος και θα είναι μια φιλοτουρκική άρχουσα τάξη.
Αλλά το τουρκικό πρόσωπο στην Αφρική δεν είναι μόνο αυτό της υποστήριξης και της αλληλεγγύης. Οι σχέσεις με την αφρικανική ήπειρο ανοίγουν νέους δρόμους και νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για την τουρκική στρατιωτική βιομηχανία. Όταν επισκέπτεται αφρικανικές χώρες, ο Ερντογάν σχεδόν πάντα ταξιδεύει παρέα με τους διευθυντές του Savunma Sanayii Baskanligi, του οργανισμού που εκπροσωπεί την αμυντική βιομηχανία. Το έχουμε δει ήδη στη Λιβύη. Οι αφρικανικές κυβερνήσεις θέλουν επίσης να εξελιχθούν με νέα όπλα υψηλής τεχνολογίας και τα τουρκικά drones είναι περιζήτητα όχι μόνο από τη Λιβύη αλλά και από την Αιθιοπία, το Μαρόκο και την Τυνησία (ακόμα και αν στη χώρα του γιασεμιού η αντιτουρκική στροφή του Kais Saied φαίνεται να έχει ψυχράνει τις σχέσεις) .
Η Ευρώπη φαίνεται να μην έχει προσέξει την στρατηγική του Ερντογάν να κατακτήσει την Αφρική. Μέχρι τώρα, το χέρι –και μερικές φορές τα στρατεύματα– του Σουλτάνου ήταν αντιληπτά στη Λιβύη και την Ανατολική Αφρική. Στη Σομαλία, για παράδειγμα, οι Τούρκοι έχουν την κύρια στρατιωτική τους βάση εκτός των εθνικών συνόρων, ενώ στην Αιθιοπία έχουν γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος, μετά τους Κινέζους.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, η Αφρική αντιπροσωπεύει το νοτιοδυτικό σημείο άφιξης της τουρκικής γεωπολιτικής προβολής. Τοποθετώντας τη σημαία στην αφρικανική ήπειρο, ο Ερντογάν διασχίζει τη Μεσόγειο και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να δημιουργήσει ένα ευρύ και προστατευμένο φάσμα επιρροής. Ένα αγκάθι για όποιον θέλει να ανοίξει το μεσογειακό φάκελο. Έτσι, η βάση της Σομαλίας εγγυάται τα τουρκικά assets κατά μήκος των ακτών στο Κέρας της Αφρικής, τη νότια πύλη προς τη λεκάνη, επομένως η παρουσία στη Λιβύη εγγυάται τον έλεγχο στα στενά της Σικελίας (τώρα πιο κρίσιμη πρόσβαση στη Μεσόγειο από το Γιβραλτάρ, που αμφισβητείται για τη διέλευση των υποβρυχίων καλωδίων και γιατί πάντα ελέγχεται από τις πολύ σημαντικές υποδομές του ΝΑΤΟ στη Σικελία). Ο Ερντογάν έχει επίσης τον πλήρη έλεγχο του Βοσπόρου, της ανατολικής πύλης προς τη Μεσόγειο αλλά και του κλειδιού της Ρωσίας για την Αφρική.
Το μακροπρόθεσμο σχέδιο του Ερντογάν: ένας συνδυασμός διπλωματικών (με παρουσία αποστολών στο 90 τοις εκατό των χωρών της ηπείρου), στρατιωτικών (το στρατόπεδο TurkSom και άλλες «ανεπίσημες»), πολιτιστικών, ανθρωπιστικών και εμπορικών δραστηριότητες.
Αλλά, παρακαλώ, μην το αποκαλείτε αποικιοκρατία.