υποναύαρχος ε.α.
1. ΓΕΓΟΝΟΣ
Στην Τουρκία χθες η λίρα (αμέσως μετά τις διακηρύξεις της κυβέρνησης Ερντογάν πως προτίθεται να αναπληρώσει τις όποιες απώλειες προκαλέσει η πτώση της λίρας στις καταθέσεις), σημείωσε άλμα της τάξης του 20%, ανακτώντας μεγάλο μέρος της αξίας της, επιστρέφοντας αρχικά σε επίπεδα λίγο κάτω από τις 11 τουρκικές λίρες προς ένα δολάριο. Στη συνέχεια, (όπως είναι αναμενόμενο σε τέτοιες μεταβολές - το λεγόμενο παντελόνιασμα των κερδών από τους κερδοσκόπους), η λίρα έχασε και πάλι το 7% της αξίας έναντι του δολαρίου και το βράδυ χθες κυμαινόταν σε επίπεδα γύρω στις 13 λίρες προς ένα δολάριο (όταν μόλις τρεις ημέρες πριν στις 20 Δεκ είχε ξεπεράσει τις 20 λίρες ανά δολάριο).
Η εκτόξευση αυτή που γνώρισε η λίρα ήταν το μεγαλύτερο ράλι της από το 1983 και οφειλόταν ακριβώς στην υπόσχεση του Τούρκου προέδρου ότι θέτει σε εφαρμογή πρόγραμμα θωράκισης των καταθέσεων από τις διακυμάνσεις του νομίσματος.
2. ΣΧΟΛΙΑ
Πολλές φορές έχω αναφερθεί στο ότι είναι εξαιρετικά βιαστικές οι θέσεις που προβάλλονται συχνά από κομματικούς κλακαδόρους στα ΜΜΕ για την διεθνή απομόνωση της Τουρκίας και την Τουρκική οικονομία, σε τέτοιο βαθμό που να θεωρούμε ότι θα καταρρεύσει και όλη η χώρα.
Πόσο μάλλον όταν αυτή η υποτιθέμενη διεθνής απομόνωση αλλά και η σημερινή δυσχερής οικονομική κατάσταση της προβάλλονται αφελώς ως αποτέλεσμα της δικής μας πολιτικής έναντι της Τουρκίας.
Άκουσα σήμερα τους γνωστούς κλακαδόρους που μέχρι προχθές προέβλεπαν την κατάρρευση της Τουρκίας, να μην μπορούν να εξηγήσουν τεχνικά και με αξιόπιστα επιχειρήματα την μεταστροφή αυτή, και να την αποδίδουν στις ταχυδακτυλουργικές ικανότητες του Ερντογάν που βγάζει λαγούς από το καπέλο, (κατέληξαν να τον αντιμετωπίσουν με δέος μάλιστα).
Δεν θα σχολιάσω περισσότερο αυτήν την “μεταφυσική” προσέγγιση, απλά επιβεβαιώνεται ότι οι κομματικές αυτές προσεγγίσεις παραπλανούν τους πολίτες και τελικά κάνουν μεγάλο κακό στην αξιολόγηση των σχέσεων μας με την Τουρκία.
3. ΑΝΑΛΥΣΗ
Και όπως αναλύω διεξοδικά σε προηγούμενα άρθρα, ναι μεν υφίσταται μία οικονομική κρίση στην οικονομία της σήμερα λόγω κακών πολιτικών επιλογών, όμως έχει όλες τις προοπτικές να την ξεπεράσει και να ξαναγυρίσει σε μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης, λόγω ακριβώς θετικών μακροοικονομικών στοιχείων που παρουσιάζει και μπορεί να στηριχθεί και να αντιστρέψει την κατάσταση, όπως είναι π.χ.
- η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη (9% πέρυσι με πρόβλεψη από το ΔΝΤ ότι θα παραμείνει μεταξύ 8-5% μέχρι το 2026),
- ο νεότατος αυξανόμενος πληθυσμός (Μ.Ο. τα 31, 5 έτη- εμείς έχουμε τα 45,5 έτη),
- η μικρή ανεργία,
- η μεγάλη παραγωγική δυνατότητας που έχει η τεράστια χώρα της,
- το χαμηλό χρέος της (40%),
- ο αυξανόμενος τουρισμός (182% πέρυσι και θα αυξηθεί με τις νέες ισοτιμίες),
- η εξαγωγική της δραστηριότητα που βελτιώνει το ισοζύγιο (παρά την αύξηση των τιμών εισαγομένων προϊόντων και πρώτων υλών),
- οι συνολικές ξένες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία που φαίνεται με τα 150 δις ευρώ επενδεδυμένα σε παραγωγικές δραστηριότητες από πολλές χώρες της ΕΕ (οι οποίες επ’ ουδενί θα ήθελαν να καταρρεύσει η Τουρκική οικονομία),
- και αυτά αυξάνονται σήμερα με νέες επενδύσεις λόγω των ευνοϊκών ισοτιμιών και των πετροδολαρίων των χωρών του κόλπου.
Μέχρι τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, όταν ο Ερντογάν ήταν αφοσιωμένος σύμμαχος των ΗΠΑ, τα δυτικά κεφάλαια έρρεαν μαζικά προς τη χώρα, τροφοδοτώντας την οικονομία, πάνω στην οποία στηρίχθηκε και η επεκτατική πολιτική του Ερντογάν.
Από την στιγμή όμως που ο Ερντογάν προσπάθησε να μειώσει τον βαθμό εξάρτησή τους από τις ΗΠΑ και άρχισε να βελτιώνει τις σχέσεις του με την Ρωσία και την Κίνα, επιχειρώντας να παίξει μεγαλύτερο και πιο ανεξάρτητο διεθνή ρόλο, τα διεθνή κεφάλαια έγιναν πολύ πιο επιφυλακτικά, οι εισροές μειώθηκαν και η συναλλαγματική κρίση πυροδότησε σημαντικά προβλήματα στην Τουρκική οικονομία.
Η κρίση αυτή προκάλεσε μεγαλύτερη φυγή παλαιών κεφαλαίων και ανάγκασε τον Ερντογάν να στρέψει την αναπτυξιακή προσπάθεια στο εσωτερικό της χώρας, με επεκτατικές/διευκολυντικές πολιτικές, ήτοι χαμηλά επιτόκια, δημόσια έργα, δημόσιες δαπάνες, κίνητρα για τον κατασκευαστικό τομέα και άλλα μέτρα έτσι ώστε η εσωτερική αγορά να κινήσει την οικονομία. Ταυτόχρονα επιδίωξε να προσελκύσει νέα κεφάλαια με ευρύτερες συμφωνίες συνεργασίας, εκμεταλλευόμενος την νέα συναλλαγματική ισοτιμία.
Βέβαια όσο δεν αυξάνονται τα επιτόκια, η λίρα θα παρουσιάζει αστάθεια και θα υπόκειται διαρκώς σε πτωτικές πιέσεις, όμως όπως επισημαίνουν αναλυτές σε τμήματα ερευνών μεγάλων τραπεζών, «η κίνηση ενδέχεται να σηματοδοτεί το τέλος των δεινών της λίρας επί του παρόντος, αν το πρόγραμμα αυτό αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταθετών».
Είναι γεγονός ότι μία οικονομική κρίση αυτής της μορφής επηρεάζει την εμπιστοσύνη του κόσμου προς την κυβέρνηση, όμως ο Ερντογάν εξακολουθεί να έχει τις δυνατότητες να αντιστρέψει το κλίμα, με κατάλληλες κινήσεις τόσο σε επίπεδο εξωτερική πολιτικής όσο και οικονομικής πολιτικής.
Συνεπώς υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για τον Ερντογάν (εξαρτάται από αυτόν και τις επιλογές διεθνούς πολιτικής του εν πολλοίς), ώστε να μπορέσει να αντιστρέψει την κακή σημερινή κατάσταση της οικονομίας.
4. ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
Οφείλουμε να είμαστε αντικειμενικοί στις αναλύσεις μας και να μην δημιουργούμε επίπλαστες εντυπώσεις, που μας οδηγούν σε εσφαλμένες αντιλήψεις και ενέργειες.
Ας σταματήσουν τις θριαμβολογίες διάφοροι βιαστικοί και ας εκμεταλλευθούμε τον χρόνο που μας δίνεται λόγω των δύσκολων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί για την Τουρκία (στις διεθνείς της σχέσεις όσο και στο εσωτερικό της) προκειμένου να βελτιώσουμε την δική μας οικονομική θέση και να ωριμάσουν οι συμφωνίες και συμμαχίες που έχουμε δημιουργήσει ως «Έξυπνο Πλέγμα Ασφαλείας».
Ας σταματήσουμε να υπερ-προβάλλουμε τις εξοπλιστικές μας επιτυχίες και ας σταματήσουμε να στρατιωτικοποιούμε την εξωτερική μας πολιτική.
Εάν η Τουρκία ανακάμψει οικονομικά, είναι πολύ πιθανό να την δούμε να εκμεταλλεύεται (ότι απειλείται δήθεν από εμάς) την αφελή σημερινή μας κομπορρημοσύνη, και να μας οδηγήσει σε εξαντλητική κούρσα εξοπλισμών.
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΜΑΣ λοιπόν, ας φροντίσουμε την δική μας "κατσίκα" να είναι παραγωγική, ας δομήσουμε το Έξυπνο Πλέγμα Ασφαλείας " με άξονες τις συμμαχίες μας στα ζητήματα ήπιας προβολής ισχύος κυρίως, ας αυξήσουμε την αποτρεπτική μας ικανότητα με μετριοπάθεια, σταθερότητα και χαμηλούς τόνους, και ας πάψουμε να κομπορρημονούμε, επαναπαυόμενοι στην προσδοκία ότι "μπορεί να πεθάνει ή ότι πέθανε η κατσίκα του γείτονα".