Lucas Leiroz, ερευνητής διεθνούς δικαίου στο Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο επεκτατισμός του Ηνωμένου Βασιλείου μετά το Brexit φαίνεται να βρίσκεται μακριά από το να έχει τελειώσει. Αυτή την εβδομάδα, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι διαπραγματεύεται την υπογραφή διεθνούς συμφωνίας για την αύξηση της συνεργασίας στην Αρκτική μεταξύ των δυτικών χωρών. Το βρετανικό σχέδιο ακούγεται ως προσβολή για τη Ρωσία, η οποία ιστορικά εδραιώνει την Αρκτική ως ζώνη επιρροής της, η οποία συμβάλλει στην αύξηση των εντάσεων μεταξύ Μόσχας και δυτικών κρατών, απειλώντας άσκοπα την σταθερότητα των διεθνών σχέσεων.
Το Λονδίνο σχεδιάζει να ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία της Δύσης στην πολιτική της Αρκτικής. Για αυτό, η χώρα θα υπολογίζει στον Καναδά ως κύριο σύμμαχό της για να συνάψει μια νέα συμφωνία, στην οποία άλλες χώρες ενδέχεται να προσχωρήσουν αργότερα. Δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς θα λειτουργήσει η νέα συμφωνία, αλλά τα λόγια της υπουργού Εξωτερικών της Βρετανίας Λιζ Τρας σε πρόσφατο άρθρο που έγραψε για το πρακτορείο μέσων ενημέρωσης Daily Mail δείχνουν ότι το AUKUS θα αποτελέσει πραγματική έμπνευση, κάτι που φαίνεται να σημαίνει ότι η νέα συμφωνία θα έχει στρατιωτική πτυχή.
Εδώ είναι μερικά από τα λόγια της: "Προχωράμε πιο μπροστά και πιο γρήγορα με εταίρους – όπως μέσω της πρόσφατα συμφωνηθείσας εταιρικής σχέσης AUKUS. Στο ίδιο πνεύμα, θέλουμε να εμβαθύνουμε τη δουλειά μας με έθνη όπως ο Καναδάς για να καλύψουμε περιοχές όπως η Αρκτική (Τόνισε επίσης πως το νέο σύμφωνο είναι μια απάντηση του ΝΑΤΟ ενάντια σε πιθανές «ρωσικές εισβολές», παραδεχόμενη σχεδόν ότι στόχος είναι να βλάψει τα γεωπολιτικά σχέδια της Μόσχας.
Σύμφωνα με αυτήν, η «αναγκαιότητα» δημιουργίας μιας νέας συμφωνίας για την Αρκτική έχει γίνει σαφής στο πλαίσιο των πρόσφατων εντάσεων Ρωσίας-Ουκρανίας: «Μαζί με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, ξεκαθαρίζουμε πως οποιαδήποτε εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα ήταν ένα τεράστιο στρατηγικό λάθος. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι έτοιμο να χρησιμοποιήσει όλους τους διπλωματικούς και οικονομικούς μοχλούς που έχουμε στη διάθεσή μας για να αποφύγουμε ένα τέτοιο αποτέλεσμα και να επιβάλουμε υψηλό κόστος σε περίπτωση που συμβεί».
Είναι περίεργο να παρατηρήσουμε πώς χρησιμοποιείται για άλλη μια φορά η δυτική αντιρωσική παράνοια προκειμένου να δικαιολογηθούν μέτρα που αναμφίβολα θα προκαλέσουν ανείπωτες ζημιές στην παγκόσμια ειρήνη. Οι περισσότερες από τις εντάσεις στα σύνορα μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας τα τελευταία χρόνια έχουν ξεκινήσει από χώρες του ΝΑΤΟ, οι οποίες ισχυρίζονται πως έχουν πληροφορίες για ένα πιθανό «ρωσικό σχέδιο εισβολής» και δικαιολογούν έτσι επικίνδυνους και περιττούς στρατιωτικούς ελιγμούς.
Τώρα, με μια πολύ βαθύτερη και πιο επικίνδυνη έννοια, το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει να «απαντήσει» σε ένα τέτοιο «ρωσικό σχέδιο εισβολής», όχι στα ίδια τα ουκρανικά σύνορα, αλλά στην Αρκτική. Κυριολεκτικά το Ηνωμένο Βασίλειο (όπως και ο Καναδάς και οποιαδήποτε άλλη χώρα ή μέλος του ΝΑΤΟ που προσχωρεί στο σύμφωνο) σχεδιάζει να βλάψει τη Ρωσία στην Αρκτική λόγω υποτιθέμενων γεγονότων στα ουκρανικά σύνορα, κάτι που ακούγεται παράλογο.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά την Αρκτική, είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι υπάρχει μια τρέχουσα τάση στο δυτικό κόσμο να κατευθύνει προς τον Βόρειο Πόλο όλες τις απαντήσεις στις τριβές με τη Ρωσία που έχουν προκύψει οπουδήποτε στον πλανήτη. Πρόσφατα, σε πολλές περιπτώσεις, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επίσης ενεργήσει με τον ίδιο τρόπο που ενεργεί επί του παρόντος το Ηνωμένο Βασίλειο. Μάλιστα, η Αρκτική έχει εδραιωθεί, με την ιστορική πορεία, ως ζώνη μεγάλης ρωσικής επιρροής, κυρίως λόγω του ελέγχου που ασκεί η Μόσχα στη Βόρεια Θαλάσσια Οδό που είναι σύμφωνη με όλους τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και των αρκτικών συμφωνιών. Επί του παρόντος, οι δυτικές χώρες φαίνεται να θέλουν να «κατακτήσουν» την Αρκτική, καθώς η ρωσική ανωτερότητα στην περιοχή φαίνεται να τις απασχολεί βαθιά (μια τάση που ξεκίνησε την εποχή του Τραμπ, όταν ελήφθησαν αρκετά μέτρα για την αύξηση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στο Βόρειο Πόλο). Ως αποτέλεσμα, οι δυτικές ενέργειες κατά της Ρωσίας έχουν σταδιακά κατευθυνθεί προς αυτήν την περιοχή, ακόμη κι αν είναι απαντήσεις σε γεγονότα αλλού.
Σε αυτό προστίθεται το θέμα του τρέχοντος επεκτατισμού του Ηνωμένου Βασιλείου μετά το Brexit. Το Λονδίνο επιδιώκει να διευρύνει όσο το δυνατόν περισσότερο τον γεωπολιτικό του ορίζοντα, καθώς έχει χάσει χώρο εντός της ευρωπαϊκής ηπείρου. Το AUKUS ήταν μια κοινή πρωτοβουλία με τις ΗΠΑ ακριβώς για την επίτευξη αυτού του βρετανικού στόχου, αποτελώντας ένα κερδοφόρο μέτρο εμπορικά (επιβολή όρων για ναυτική συνεργασία με την Αυστραλία) και στρατιωτικά (κατανομή πλοίων στον Ειρηνικό).
Τώρα, ένα «AUKUS για τη Ρωσία» φαίνεται να είναι ο νέος στόχος, με την Αρκτική ως ζώνη ενδιαφέροντος. Προφανώς, το θέμα θα χρειαστεί να συζητηθεί πολλές φορές τους επόμενους μήνες, δεδομένου ότι η συμφωνία είναι ακόμη υπό σκέψη. Είναι απαραίτητο να παρατηρήσουμε ποια θα είναι η αντίδραση των άλλων χωρών του ΝΑΤΟ και εάν οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα στηρίξουν τη βρετανική πρωτοβουλία. Ωστόσο, οι εντάσεις σίγουρα θα κλιμακωθούν σε αυτό το θέμα, καθώς το ενδιαφέρον των δυτικών δυνάμεων για αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας στην Αρκτική είναι απίθανο να μειωθεί σύντομα.
* αρχική δημοσίευση στο infobrics.org - Εστάλη στη Freepen.gr για παρουσίαση