Από: ΣΗΜΕΡΙΝΗ - Δρ Γιάννος Χαραλαμπίδης
Χωρίζουν τα χωράφια τους, δηλαδή τα οικόπεδα εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, η Κυπριακή Δημοκρατία με την Τουρκία και το ψευδοκράτος στη λογική του «δικαίου» των κανονιοφόρων της Άγκυρας. Υπάρχει στην πραγματικότητα αποδοχή από τις εμπλεκόμενες πλευρές ότι ο καθένας «τρυπά» για να βρει φυσικό αέριο στα οικόπεδα που βρίσκονται εντός των θαλάσσιων περιοχών όπως τις καθορίζει η Άγκυρα με βάση τη δική της υφαλοκρηπίδα και τη λεγόμενη ΑΟΖ του ψευδοκράτους. Αυτή η de facto αποδοχή είναι αποτέλεσμα της τουρκικής στρατιωτικής ισχύος, από τη μια, και της αδυναμίας αποτροπής της κυπριακής Κυβέρνησης, από την άλλη, που περιλαμβάνει και την απουσία επιβολής ουσιαστικών κυρώσεων από την ΕΕ. Ταυτοχρόνως στηρίζεται στην αντίληψη της εν δυνάμει λύσης, ότι δηλαδή είτε με ομοσπονδία είτε με συνομοσπονδία ο βορράς θα είναι τουρκικός, οπότε από τώρα χαράσσονται τα θαλάσσια σύνορα του ψευδοκράτους, που θα αναγνωριστεί είτε ως ισότιμο συνιστών κράτος με πολιτική ισότητα είτε ως χωριστό κράτος.
Γιατί το έγγραφο Μπορέλ - Επιτροπής είναι μνημόσυνο για την ομοσπονδία
Η κρίση στην Τουρκία και η εξωτερίκευσή της στην ΑΟΖ
Πώς η ομοσπονδία αποτελεί τη βάση για την τριχοτόμηση της ΑΟΖ
Επιβολή τουρκικής αντίληψης
Αυτή η τριχοτομική διαδικασία αποτυπώνεται επί των περιοχών εντός των οποίων έχει προχωρήσει η Τουρκία και το ψευδοκράτος στη διεξαγωγή των παράνομων ερευνών τους, όπως ο σχετικός χάρτης που δημοσιεύουμε καταγράφει. Οι εν λόγω έρευνες είναι ενταγμένες εντός των ορίων της λεγόμενης «τουρκικής υφαλοκρηπίδας» και εντός των ορίων της λεγόμενης «ΑΟΖ του ψευδοκράτους». Δεν ξεφεύγουν αυτών των ορίων. Το γεγονός αυτό: 1. Δεν τις νομιμοποιεί εφόσον είναι παράνομες επί τη βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. 2. Δίνει, όμως, την ευκαιρία, ειδικώς στην Άγκυρα, να ισχυρίζεται ότι δεν ξεφεύγει των ορίων εντός των οποίων η ίδια θεωρεί ότι έχει δικαιώματα. Συνεπώς, ο δικός της ισχυρισμός είναι ότι δεν προκαλεί. 3. Είναι αποτέλεσμα της έλλειψης αφενός επαρκούς αποτροπής και, αφετέρου, της επιβολής κυρώσεων. Έτσι, επιτρέπεται στην Άγκυρα μέσω της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων να ενεργεί όπως η ίδια θεωρεί ορθό και δίκαιο στη λογική της αναθεωρητικής της πολιτικής. Η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων είναι αυτή που μετατρέπει για ευνόητους λόγους την τριχοτόμηση σε διχοτόμηση, μαζί με την τουρκική στρατιωτική ισχύ. 4. Καθιστά τη θαλάσσια περιοχή από το Καστελόριζο ώς τα ανοικτά της Πάφου ως τουρκικά ελεγχόμενη. Συνιστά τμήμα και διεύρυνση της λεγόμενη τουρκικής λίμνης, που εκτείνεται από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα.
Όρια και σιωπηρή διπλωματία
Είναι, μάλιστα, πρόδηλον ότι οι έρευνες που πραγματοποιούνται από ξένες εταιρείες προς όφελος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν υπεισέρχονται εντός των περιοχών όπου η Τουρκία θεωρεί ότι εκτείνεται η δική της υφαλοκρηπίδα. Και αν τολμήσουν, όπως προσφάτως συνέβη, βρίσκονται αντιμέτωπες με την τουρκική στρατιωτική μηχανή.
Ποια είναι η λογική της σιωπηρής διπλωματίας και αποδοχής; Η τουρκική πλευρά δεν προχωρεί πέραν του ορίου που θεωρεί ότι εκτείνονται τα δικά της δικαιώματα και η κυπριακή Κυβέρνηση αποφεύγει, για ευνόητους λόγους, να κατεβάσει τρυπάνια στις περιοχές, τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί ως δική της υφαλοκρηπίδα. Είναι μια πολιτική αντίληψη όπως αυτήν την οποία είχε προσδιορίσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προεκλογικά. Ότι περίπου αυτοί στα «δικά τους» και εμείς «στα δικά μας». Εάν μας επιτρέψουν…
Το δίκτυο των ραντάρ…
Από πλευράς της Τουρκίας η πρακτική αυτή αποτελεί το προηγούμενο βήμα για τη νομιμοποίηση των υφιστάμενων παράνομων διεκδικήσεων σε μια μεγάλη θαλάσσια περιοχή που καλύπτει περιμετρικά την Κύπρο, όπως δείχνει ο χάρτης, και αφήνει σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού στη βάση της ομοσπονδίας, μόνο το 6% της συνολικής στο ελληνοκυπριακό συνιστών κράτος. Όπως αναφέρουν διπλωματικές και στρατιωτικές πήγες, η όλη διαδικασία συνιστά σταθερά τουρκικά βήματα προς την υλοποίηση της Γαλάζιας Πατρίδας, που περιλαμβάνει τον θαλάσσιο χώρο της Κύπρου όχι μόνο προς το βόρειο κατεχόμενο τμήμα αλλά και προς τα δυτικά και προς τα ανατολικά και προς τα νότια. Απόδειξη, όπως επισημαίνεται, τούτου αποτελεί ο στρατηγικός σχεδιασμός της Τουρκίας, που περιλαμβάνει την εγκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό ήδη υφιστάμενων και νέων ραντάρ από την περιοχή του Κορμακίτη μέχρι την Καρπασία. Τα ραντάρ αυτά είναι συνδεδεμένα με αντίστοιχα τουρκικά, που φτάνουν στα σύνορα Τουρκίας - Συρίας από τη μια πλευρά και προς το Αιγαίο από την άλλη (π.χ. Anamur και Kelic). Ο σχεδιασμός αυτός φέρει την κωδική ονομασία: «Μακρινός Ορίζοντας». Ολόκληρη η οροσειρά του Πενταδακτύλου είναι καλυμμένη με κεραίες και συστήματα επικοινωνίας και παρακολούθησης. Στον Προφήτη Ηλία υπάρχουν τα ραντάρ της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. Άλλο ένα ραντάρ μεγάλης ισχύος υπάρχει στον Κορμακίτη καθώς και στην Καντάρα, ενώ ένα νέο σχεδιάζεται να εγκατασταθεί στην Καρπασία, όπου προβλέπεται η δημιουργία ναυστάθμου ή ακόμη και εγκαταστάσεων Σχολής Εκπαίδευσης Ναυτικών Δοκίμων.
Ραντάρ, ενέργεια και «Γαλάζια Πατρίδα»
Τα ραντάρ αυτά παρέχουν εικόνα, επεξεργάζονται στοιχεία πολεμικών και εμπορικών πλοίων και αεροσκαφών. Το ραντάρ και οι άλλοι εξοπλισμοί παρακολούθησης και συλλογής πληροφοριών που σχεδιάζουν οι Τούρκοι να εγκαταστήσουν στην Καρπασία σχετίζονται: 1) Με το τερματικό του Τσεϊχάν και 2) με μία πιθανή μελλοντική απόληξη αγωγών στα ανοιχτά της Συρίας. Το δίκτυο των ραντάρ του «Μακρινού Ορίζοντα» είναι συνδεδεμένο με πλοία επιφάνειας, με αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου καθώς και με drones. Η οροσειρά του Τροόδους συνιστά προκαλύπτοντα όγκο, που δεν επιτρέπει την πλήρη εικόνα μέσω των ραντάρ, εξ ου και η παρουσία πολεμικών σκαφών και η αύξηση πτήσεων drones προς τα νότια. Στόχος της Άγκυρας είναι ο πλήρης έλεγχος της περιοχής από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα στη στρατηγική αντίληψη της τουρκικής λίμνης και ευρύτερα στον έλεγχο όλων των εναέριων και θαλάσσιων οδών όπως επιβάλλει το όραμα της Γαλάζιας Πατρίδας για να εδραιώσει την Τουρκία ως Περιφερειακή Δύναμη. Με τον τρόπο αυτό προσδοκάται ότι θα αυξηθεί η σημασία της και για τους Αμερικανούς και για τους Ρώσους και για το ΝΑΤΟ και για τους Ευρωπαίους και δη για την ΕΕ.
Η κλιμάκωση της κρίσης
Αυτή η «σιωπηρή αποδοχή» του διαχωρισμού των οικοπέδων στη βάση των «τουρκικών κανόνων και κανονιών» είναι προϊόν της επιθετικότητας της Άγκυρας, η οποία δεν αποκλείεται να κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα, εάν ο Ερντογάν αποφασίσει την εξαγωγή των εσωτερικών του προβλημάτων, που προκύπτουν από την κατρακύλα της τουρκικής λίρας. Ήδη, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει δεσμεύσει περιοχή διεξαγωγής ερευνών στο οικόπεδο 12 για την περίοδο από τις 19 Νοεμβρίου 2021 μέχρι τις 31 Ιανουαρίου του 2022. Ταυτοχρόνως, έχει παραχωρηθεί άδεια για πραγματοποίηση ερευνών και εκμετάλλευσης στο οικόπεδο 5 από τις εταιρείες Exxon/Mobile και Qatar/Petroleum. Τμήμα του εν λόγω οικοπέδου εμπίπτει μερικώς εντός περιοχής την οποία η Τουρκία θεωρεί ότι ανήκει στη δική της υφαλοκρηπίδα. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πραγματοποίηση των όποιων ερευνών θα πραγματοποιηθεί στη θαλάσσια περιοχή που δεν αμφισβητείται από την Άγκυρα, η οποία, εκτός των άλλων, δεν θα ήθελε να βρεθεί αντιμέτωπη ούτε με τις ΗΠΑ ούτε με το Κατάρ, επί του οποίου στηρίζεται οικονομικά και άλλως πως. Δεν θα διστάσει όμως να προχωρήσει σε έρευνες στο οικόπεδο 5 προς την πλευρά που θεωρεί ότι βρίσκεται η δική της υφαλοκρηπίδα και ότι η περιοχή τής ανήκει.
Ανακοίνωση κοιτασμάτων…
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει διακηρύξει δημόσια ότι θα απαντήσει στις έρευνες της κυπριακής Κυβέρνησης και των εταιρειών που εργάζονται για λογαριασμό της. Διπλωματικές πληροφορίες αναφέρουν ότι θα επιδιώξει διακαώς να προχωρήσει πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2023 σε ανακοινώσεις σχετικά με την εξεύρεση ποσότητας υδρογονανθράκων. Στόχος του είναι να δημιουργήσει θετικό για την υποψηφιότητά του κλίμα σε συνδυασμό με τον πυρηνικό σταθμό στο Άκιουγιου, καθώς και με την προσδοκία του να αυξήσει κατά 20% τον κατώτατο μισθό και να εμφανίσει ως μέγιστη επιτυχία τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που αναμένεται να φτάσουν μεταξύ 7% και 9%. Έτσι θέλει να ελπίζει ότι θα καταφέρει να σταθεροποιήσει το νόμισμά του, ότι θα ρίξει τον πληθωρισμό και ότι θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Το ζητούμενο…
Το ζητούμενο δεν είναι μόνο εάν και πώς θα αντιδράσει η Τουρκία το επόμενο διάστημα εντός της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά πώς θα αποτραπούν νέα τετελεσμένα, που αφορούν και την περιοχή της Αμμοχώστου αλλά και τις θάλασσές μας. Τονίζουμε, δε, ότι το αναπτυξιακό πρόγραμμα για την Αμμόχωστο, που εκπονήθηκε από το ψευδοκράτος και την Τουρκία, δεν περιορίζεται μόνο στην εντός των τειχών πόλη, αλλά προεκτείνεται και μέχρι την περιοχή της Καρπασίας, την οποία καταδικάζει σε θάνατο υπό την έννοια ότι δεν αφήνει περιθώρια επιστροφής της σε περίπτωση λύσης. Το γεγονός ότι διενεργούν οι Τούρκοι έρευνες εκεί όπου θεωρούν ότι είναι δική τους υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ του ψευδοκράτους ουδόλως σημαίνει ότι θα πρέπει σιωπηρώς πλέον να γίνει αποδοχή χωρίς τη λήψη διπλωματικών ή άλλων μέτρων, ακόμη και κυρώσεων, όπως καθορίζουν οι νόμοι της ΕΕ. Ήδη αυτήν την εβδομάδα θα έχουμε αρχικά Συμβούλιο Υπουργών και εν συνεχεία το Συμβούλιο των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων. Ο Ζοζέπ Μπορέλ ως επικεφαλής της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής έχει ετοιμάσει με τις υπηρεσίες της Επιτροπής ένα σχετικό με το θέμα έγγραφο, το οποίο: 1. Δεν αναφέρεται ρητώς σε άμεση λήψη μέτρων, αλλά σε ενδεχόμενη επί του θέματος λήψη απόφασης. 2. Αναφέρεται σε μέτρα που είναι γενικά και αόριστα. 3. Φορτώνει την ευθύνη για την επανέναρξη των συνομιλιών στον ΟΗΕ και στις δύο πλευρές. 4. Προτρέπει οικοδόμηση ΜΟΕ κατά τρόπον επίσης αόριστο, για να μείνει η διαδικασία στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Είναι ως να της κάνει μνημόσυνο, διότι χωρίς κόστος η Άγκυρα θα συνεχίσει τη δική της πολιτική, η οποία χρησιμοποίησε την ομοσπονδία των δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα για να διεκδικεί τα δύο κράτη.
Το καθεστώς των κυρώσεων…
Επί τη βάσει της τελευταίας έκθεσης αξιολόγησης για την Τουρκία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που φέρει ημερομηνία 6 Οκτωβρίου, οι δράσεις της Τουρκίας εντός της κυπριακής ΑΟΖ δεν χαρακτηρίζονται ως απειλή μόνο για την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και για την περιφερειακή ασφάλεια και ειρήνη. Αυτή η σημαντική αναφορά δεν μετατρέπεται σε χειροπιαστή πολιτική, η οποία να περιλαμβάνεται στο έγγραφο Μπορέλ στην πρακτική της επιβολής κυρώσεων. Σημειώνουμε επί τούτου ότι η ΕΕ διευκρινίζει πως οι κυρώσεις δεν αποτελούν τιμωρητικό μέτρο, αλλά πολιτική που έχει ως στόχο να επαναφέρει το τρίτο κράτος που παρανομεί ή απειλεί εντός του πλαισίου της νομιμότητας, με απώτερο στόχο την αποτροπή κρίσης ή κλιμάκωσης της υφιστάμενης κρίσης.
Για να γνωρίζει ο πολίτης για τι μιλάμε, παραθέτουμε τι η ίδια η ΕΕ αναφέρει για τις κυρώσεις επί τη βάσει των άρθρων 29 της Συνθήκης και του άρθρου 215 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ:
«Σταδιακές κυρώσεις
Ένα ευρύ φάσμα σταδιακών κυρώσεων μπορεί να επιβάλλεται από την ΕΕ κατά τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω.
- Διπλωματικές κυρώσεις:
- απέλαση διπλωματών, αναστολή επίσημων επισκέψεων·
- αναστολή διμερούς ή πολυμερούς συνεργασίας με την ΕΕ, και
- μποϊκοτάρισμα αθλητικών ή πολιτιστικών εκδηλώσεων.
- Οικονομικές και χρηματοπιστωτικές κυρώσεις:
- εμπάργκο όπλων σε στρατιωτικά προϊόντα που περιλαμβάνονται στον κοινό στρατιωτικό κατάλογο της ΕΕ·
- περιορισμούς στις εισαγωγές και εξαγωγές αγαθών τόσο με πολιτική όσο και στρατιωτική χρήση (ειδών διπλής χρήσης).
Τα περιοριστικά μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- δέσμευση κεφαλαίων και οικονομικών πόρων που κατέχουν ή ελέγχουν στοχευμένα άτομα ή οργανώσεις (όπως μετρητά, τραπεζικές καταθέσεις, αποθεματικά, μετοχές κ.λπ.) και που δεν μπορούν να είναι προσβάσιμα, να μεταφερθούν ή να πωληθούν, καθώς και ακίνητη περιουσία που δεν μπορεί να πωληθεί ή να μισθωθεί·
- απαγόρευση χορήγησης θεώρησης ή ταξιδιωτική που απαγορεύει την είσοδο ατόμων στην ΕΕ·
- απαγορεύσεις τομεακών μέτρων, για παράδειγμα, σε εισαγωγές ή εξαγωγές ορισμένων αγαθών ή τεχνολογιών».
Εισηγήσεις για μέτρα…
Η εύκολη λύση είναι όπως Αθήνα και Λευκωσία αναμένουν απλώς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον κ. Μπορέλ να εισηγηθεί μέτρα, χωρίς, όμως, όπως τονίζεται, να είναι η εφαρμογή τους αυτοσκοπός. Για όσους γνωρίζουν τι συμβαίνει στην ΕΕ, είναι εύκολη λύση να επιρρίπτει κάποιος τις ευθύνες είτε στους Γερμανούς είτε σε άλλους όταν δεν προτείνει ή δεν θέλει να προτείνει μέτρα. Το ερώτημα δεν είναι μόνο τι εισηγείται ο Μπορέλ και η Επιτροπή, αλλά ποιες κυρώσεις επιδιώκουμε επί της Τουρκίας και πώς τις τεκμηριώνουμε. Άλλωστε, πώς θα γίνει διαπραγμάτευση όταν η δική μας πλευρά δεν έχει θέσει το δικό της πολιτικο-νομικό κείμενο υπεράσπισης του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου, που παραβιάζεται από την Τουρκία. Στην περίπτωση της Κύπρου δεν έχουμε μόνο παραβιάσεις και παραβάσεις του Διεθνούς και Κοινοτικού Δικαίου, αλλά και μια διαρκή κατοχή και απειλή, την οποία αποδέχεται ως υπαρκτή η ΕΕ, μέσα από την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Υπάρχει, λοιπόν, πεδίον δόξης λαμπρόν για την κατάθεση των ακόλουθων θέσεων που οδηγούν σε αυτόματες κυρώσεις εφόσον η Τουρκία συνεχίσει να συμπεριφέρεται κατά έκνομο τρόπο, ο οποίος απειλεί την περιφερειακή ασφάλεια και ειρήνη. Συνεπώς, θα μπορούσαμε να θέσουμε, μεταξύ άλλων, επί τάπητος:
- Την επιβολή στρατιωτικού εμπάργκο σε βάρος της Άγκυρας εφόσον ο τουρκικός στόλος εμφανιστεί εντός της κυπριακής ΑΟΖ και εντός των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, με σκοπό να εμποδίσει τη διεξαγωγή οποιασδήποτε έρευνας.
- Το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων ή άλλων εταιρειών που εμπλέκονται κατά παράνομο τρόπο σε γεωτρήσεις εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και την απαγόρευση εισόδου σε στελέχη τους και τον αποκλεισμό τους από εργασίες που σχετίζονται με την ΕΕ.
- Την απαγόρευση εισόδου σε πολιτικά πρόσωπα της κυβέρνησης Ερντογάν και του κατοχικού καθεστώτος, τα οποία είναι επιφορτισμένα με την πολιτική του τουρκικού κράτους που παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και τους νόμους της ΕΕ, θέτοντας σε κίνδυνο την περιφερειακή ασφάλεια και ειρήνη. Ή που εμπλέκονται στην απαράδεκτη πολιτική των νέων τετελεσμένων στην Αμμόχωστο.
- Τη διακοπή των επαφών και δη ανταλλαγής αντιπροσωπιών της Τουρκίας με την ΕΕ, μέχρι η εν λόγω υπό ένταξη χώρα να εναρμονιστεί με όσα το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο καθορίζουν.
- Το πάγωμα της οποιασδήποτε διαδικασίας αφορά την εμβάθυνση των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ στο θέμα της Τελωνειακής Ένωσης, εάν η Άγκυρα δεν προχωρήσει στην εφαρμογή της και με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Επί του παρόντος ας μείνουμε σε αυτά τα ολίγα. Για να μην κατηγορηθούμε ως μαξιμαλιστές…
Ο χάρτης αποτυπώνει τις έρευνες (κίτρινα στίγματα) που πραγματοποίησε
η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων εντός των ορίων της τουρκικής
υφαλοκρηπίδας και της λεγόμενης ΑΟΖ του ψευδοκράτους.
Δεν ξεπερνούν
τα όρια που καθορίζει το «δίκαιο» των τουρκικών κανονιοφόρων, αλλά δεν
επιτρέπουν έρευνες στην εν λόγω περιοχή από την κυπριακή Κυβέρνηση,
παρότι είναι με βάση το Διεθνές Δίκαιο τμήμα της Κυπριακής ΑΟΖ. Η
Κυπριακή ΑΟΖ τριχοτομείται de facto στη διπλωματία της «σιωπηρής
αποδοχής», με την Άγκυρα να προσδοκά ότι με ή χωρίς λύση θα πάρει τη
μερίδα του λέοντος. Ταυτοχρόνως, ο χάρτης αποτυπώνει το δίκτυο των
τουρκικών ραντάρ από τον Κορμακίτη ώς την Καρπασία μέσω Καντάρας και
Προφήτη Ηλία. Το δίκτυο φέρει την κωδική ονομασία «Μακρινός Ορίζοντας»
και συνδέει τα ραντάρ που βρίσκονται στην κατεχόμενη Κύπρο με εκείνα της
Τουρκίας ώς την περιοχή της Συρίας. Οι ένθετες δορυφορικές φωτογραφίες
παρουσιάζουν τα τουρκικά ραντάρ που είναι ενταγμένα στο σύστημα συλλογής
πληροφορίων και παρακολούθησης της Γαλάζιας Πατρίδας.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων