Οι αγωγοί κατασκευάζονται για να απειλούν τις δημοκρατίες ή για να αναπτύσσουν τις σχέσεις μεταξύ αυταρχικών καθεστώτων; Κρίνοντας από τις αντιδράσεις στα δύο μεγαλύτερα έργα εξαγωγής φυσικού αερίου της Ρωσίας, η απάντηση εξαρτάται από την οπτική γωνία από την οποία κοιτάζει κανείς τα πράγματα.
Ευρώπη και ρώσικοι αγωγοί
Από: capital.gr / Του David Fickling / Bloomberg Opinion
Στην Ευρώπη, ο αγωγός Nord Stream 2, ο οποίος προορίζεται να διπλασιάσει την άμεση εξαγωγική ικανότητα της Μόσχας προς τη Γερμανία σε 110 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, έχει παγιδευτεί στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό γύρω από την Ανατολική Ευρώπη. Η έγκριση για το έργο έχει καθυστερήσει για περίπου έξι μήνες, εν μέσω συσσώρευσης ρωσικών στρατευμάτων κοντά στα σύνορά με την Ουκρανία.
Ο φόβος των κυβερνήσεων στις ΗΠΑ και στην Ανατολική Ευρώπη είναι ότι οι αγωγοί μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό διαπραγματευτικό ή και εκβιαστικό χαρτί για τη Ρωσία. Εάν κόψετε τις προμήθειες ενέργειας μιας χώρας - ειδικά τους δύσκολους χειμερινούς μήνες - μπορείτε να τη γονατίσετε εξαιρετικά γρήγορα.
Το πρόβλημα για τη Μόσχα είναι ότι οι αγωγοί δεν είναι όπλα ακριβείας. Πριν κατασκευαστεί ο πρώτος αγωγός Nord Stream πριν από μια δεκαετία, σχεδόν όλο το ρωσικό φυσικό αέριο με προορισμό την Ευρώπη περνούσε μέσω της Ουκρανίας. Αυτό σήμαινε ότι ήταν δύσκολο να απειλήσει κανείς το Κίεβο κλείνοντας τους κρουνούς του κρουνούς του αερίου χωρίς να κάνει ταυτόχρονα εχθρούς και τις κυβερνήσεις άλλων χωρών δυτικότερα της Ουκρανίας στην Ευρώπη.
Η ύπαρξη ξεχωριστών "καναλιών" για την πώληση φυσικού αερίου στην Ουκρανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει ότι η Ρωσία μπορεί να επιλέξει ποιον από τους δύο θέλει να απειλήσει κάθε φορά.
Από: capital.gr / Του David Fickling / Bloomberg Opinion
Στην Ευρώπη, ο αγωγός Nord Stream 2, ο οποίος προορίζεται να διπλασιάσει την άμεση εξαγωγική ικανότητα της Μόσχας προς τη Γερμανία σε 110 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, έχει παγιδευτεί στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό γύρω από την Ανατολική Ευρώπη. Η έγκριση για το έργο έχει καθυστερήσει για περίπου έξι μήνες, εν μέσω συσσώρευσης ρωσικών στρατευμάτων κοντά στα σύνορά με την Ουκρανία.
Ο φόβος των κυβερνήσεων στις ΗΠΑ και στην Ανατολική Ευρώπη είναι ότι οι αγωγοί μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό διαπραγματευτικό ή και εκβιαστικό χαρτί για τη Ρωσία. Εάν κόψετε τις προμήθειες ενέργειας μιας χώρας - ειδικά τους δύσκολους χειμερινούς μήνες - μπορείτε να τη γονατίσετε εξαιρετικά γρήγορα.
Το πρόβλημα για τη Μόσχα είναι ότι οι αγωγοί δεν είναι όπλα ακριβείας. Πριν κατασκευαστεί ο πρώτος αγωγός Nord Stream πριν από μια δεκαετία, σχεδόν όλο το ρωσικό φυσικό αέριο με προορισμό την Ευρώπη περνούσε μέσω της Ουκρανίας. Αυτό σήμαινε ότι ήταν δύσκολο να απειλήσει κανείς το Κίεβο κλείνοντας τους κρουνούς του κρουνούς του αερίου χωρίς να κάνει ταυτόχρονα εχθρούς και τις κυβερνήσεις άλλων χωρών δυτικότερα της Ουκρανίας στην Ευρώπη.
Η ύπαρξη ξεχωριστών "καναλιών" για την πώληση φυσικού αερίου στην Ουκρανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει ότι η Ρωσία μπορεί να επιλέξει ποιον από τους δύο θέλει να απειλήσει κάθε φορά.
Ασία: μια διαφορετική περίπτωση
Ρίξτε μια ματιά στο τι συμβαίνει στην Ασία, ωστόσο, και η εικόνα ανατρέπεται.
Οι προκαταρκτικές συζητήσεις για τον αγωγό Power of Siberia 2 για την αποστολή 55 bcm φυσικού αερίου στην Κίνα προχωρούν με ταχείς ρυθμούς. Οι πρόεδροι Σι Τζινπίνγκ και Βλαντιμίρ Πούτιν συζήτησαν περί του έργου νωρίτερα μέσα στον Δεκέμβριο και μια μελέτη σκοπιμότητας θα ολοκληρωθεί εντός εβδομάδων, σύμφωνα με τον Ρώσο ηγέτη.
Ο αγωγός θα βοηθούσε και τις δύο χώρες να αντισταθμίσουν τις εντάσεις τους με τη Δύση, έγραψε προ ημερών η Nikkei Asian Review. Ενώ ο Nord Stream 2 θεωρείται απειλή για τις δημοκρατικές χώρες στο άλλο άκρο του χάρτη, ο Power of Siberia 2 παρουσιάζεται ως κάτι το οποίο μοιάζει περισσότερο με πρόταση γάμου, φέρνοντας τα δύο κορυφαία αυταρχικά καθεστώτα του πλανήτη πιο κοντά.
Ομοιότητες και διαφορές
Αυτή η θέση, ωστόσο, δεν είναι ακριβώς ορθή. Οι χώρες, τελικά, δεν έχουν μόνιμους φίλους ή εχθρούς - παρά μόνο μόνιμα συμφέροντα. Το συμφέρον της Ρωσίας είναι να εισπράττει έσοδα από τις εξαγωγές, καθώς και η όποια μόχλευση μπορεί να κερδίσει έναντι χωρών κοντά στα σύνορά της. Από αυτή την άποψη, η Κίνα και η Ευρώπη δεν είναι τόσο διαφορετικές.
Ενώ τα 541 bcm κατανάλωση φυσικού αερίου της Ευρώπης είναι σημαντικά περισσότερα από τα 331 bcm της Κίνας, ο τελευταίος αριθμός αναμένεται να αυξηθεί στα 526 bcm έως το 2030, καθώς το Πεκίνο μειώνει την εξάρτησή του από την ηλεκτρική ενέργεια η οποία παράγεται με καύση άνθρακα και αναπτύσσει την εγχώρια χημική βιομηχανία του.
Με Ευρώπη και Κίνα να παράγουν επί του παρόντος περί τα 200 bcm εγχώρια, η Κίνα υπολογίζει σε αύξηση της παραγωγής κατά περισσότερο από 50% για να αποτρέψει την ανάπτυξη εξάρτησης ευρωπαϊκού τύπου από το εισαγόμενο αέριο.
Από αυτή την οπτική γωνία, οι δύο αγωγοί Power of Siberia θα μπορούσαν να δώσουν στη Ρωσία έναν ρόλο στις εισαγωγές φυσικού αερίου της Κίνας σχεδόν τόσο θεμελιώδη όσο εκείνος που διαθέτει τώρα για την Ευρώπη.
Αυτή τη στιγμή, η Κίνα μόλις και μετά βίας αγοράζει φυσικό αέριο από τη Ρωσία, με το LNG να εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει μεγαλύτερο μερίδιο του εξωτερικού εμπορίου της πέρυσι, ενώ ο πρώτος ρωσοκινεζικός αγωγός εργαζόταν σε πλήρη δυναμικότητα. Μόλις ολοκληρωθούν, ωστόσο, οι δύο αγωγοί θα μεταφέρουν συνολικά 88 bcm, που ισοδυναμεί με το 44% ενός τομέα εισαγωγών περίπου 200 bcm. Αυτό δεν διαφέρει τόσο από τη σχέση της Ευρώπης με τη Μόσχα, η οποία της προμηθεύει περίπου το 51% του εισαγόμενου αερίου της.
"Χημεία"
Αυτός είναι λόγος τόσο για το Πεκίνο όσο και για τη Μόσχα να προχωρήσουν προσεκτικά. Παρ' όλη τη θερμή διάθεση μεταξύ του Σι και του Πούτιν, η Κίνα και η Ρωσία σπάνια ομονοούν απόλυτα για πολύ καιρό.
Η άθλια προσωπική "χημεία" μεταξύ του Νικίτα Χρουστσόφ και του Μάο Τσε Τουνγκ και οι διαφωνίες για την πολιτική κληρονομιά του Στάλιν (την οποία η Σοβιετική Ένωση είχε αποκηρύξει και η Κίνα υπερασπιζόταν) συνέβαλαν σε έναν πόλεμο κατά μήκος των βορειοανατολικών συνόρων τους στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και σε μια περίοδο παγερών σχέσεων που τελείωσαν μόλις λίγο πριν την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1989.
Οι ανταγωνιστικές σφαίρες επιρροής στην κεντρική Ασία - προς το παρόν, μια πολύ πιο σημαντική πηγή φυσικού αερίου για την Κίνα παρά για την ίδια τη Ρωσία - παραμένουν ένας διαρκής παραγόντας ερεθισμού των διμερών σχέσεων. Το CR929, ένα σινο-ρωσικό αεροσκάφος διπλού διαδρόμου με στόχο τον ανταγωνισμό έναντι των Airbus A350 και Boeing 787, είναι χρόνια πίσω από το χρονοδιάγραμμα, εν μέσω διαφωνιών μεταξύ αξιωματούχων των δύο πλευρών.
Το "πάνω χέρι"
Η Κίνα μπορεί τελικά να έχει το πάνω χέρι. Κατασκευάζοντας τον Power of Siberia 2, η Ρωσία θα παράσχει στον εαυτό της ένα υποκατάστατο αγοράς για το φυσικό αέριο που διαφορετικά θα έστελνε στην Ευρώπη. Το Πεκίνο, ωστόσο, έχει κι εκείνο υποκατάστατα - κυρίως το πράσινο υδρογόνο, με τη χαμηλού κόστους αιολική και ηλιακή ενέργειακή ικανότητα της χώρας να κατασκευάζει ηλεκτρολύτες για να χωρίζει τα μόρια του νερού σε υδρογόνο και οξυγόνο να μπορεί να της δώσει ένα σημαντικό πλεονέκτημα.
Άλλες χώρες, όπως το Κατάρ και η Αυστραλία, θα αναζητήσουν επίσης να καταλάβουν ένα κομμάτι της αγοράς φυσικού αερίου της Κίνας.
Η Ρωσία θα ήθελε πολύ να έχει ένα είδος πλεονεκτήματος έναντι της Κίνας σαν εκείνο που απολαμβάνει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη. Η Κίνα θα κάνει από την πλευρά της ό,τι μπορεί για να αντισταθεί σε μια τέτοια κατάσταση.