Από: analyst.gr - Βασίλης Βιλιάρδος
Ανάλυση
Το βασικότερο κρυπτονόμισμα, το Bitcoin, φαίνεται πως έχει κατακτήσει τον κόσμο μας – έχοντας επιτύχει τεράστια κέρδη, από το ξεκίνημα της πανδημίας. Ειδικότερα, από 6.198 $ στις 20.03.2020, εκτοξεύθηκε στα 64.400 $ στις 12.11.21, με την τιμή του τώρα στα 46.737 $ (γράφημα) – οπότε τα περίπου 18 εκ. Bitcoins που ευρίσκονται σε κυκλοφορία, έγιναν πολύ πιο πολύτιμα, ενώ οι ιδιοκτήτες τους αντίστοιχα πλουσιότεροι.
Επίσης πλουσιότεροι έγιναν όσοι κερδοσκοπούν με το «νόμισμα» (ανάλυση), είτε αγοράζοντας και πουλώντας το, είτε παρέχοντας μία επενδυτικού τύπου ενημέρωση – στους χιλιάδες οπαδούς του, αρκετοί από τους οποίους είναι φανατικοί υποστηρικτές του, μεταξύ άλλων επειδή θεωρούν πως αποτελεί μία εναλλακτική λύση απέναντι στο «μισητό» τραπεζικό τομέα.
Με δεδομένο τώρα το ότι, αναφέρεται πως μπορεί να υπάρξουν μόνο έως 21 εκ. Bitcoins το ανώτερο, η τιμή υπόσχεται πως θα αυξηθεί απεριόριστα – τουλάχιστον έτσι ελπίζουν ορισμένοι. Πόσο μάλλον από εκείνη τη στιγμή και μετά που η Wall Street σηματοδότησε ότι, θέλει να εμπλακεί περισσότερο στην επιχείρηση κρυπτογράφησης – σημειώνοντας πως υπάρχουν επί πλέον αρκετοί «σκληροπυρηνικοί» που πιστεύουν ακόμη και πως το Bitcoin θα αντικαταστήσει το δολάριο ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα!
Εν προκειμένω, για να γίνει κατανοητό πως πρόκειται για ουτοπικές προσμονές, είναι απαραίτητη η περιγραφή του τι ακριβώς θα έπρεπε να αντικαταστήσει το Bitcoin – ξεκινώντας από το ότι, το σημερινό νομισματικό σύστημα βασίζεται στο τραπεζικό χρήμα.
Οι τράπεζες και το χρήμα
Αναλυτικότερα, οι τράπεζες δημιουργούν χρήματα από το πουθενά, είτε δανείζοντας, είτε αγοράζοντας περιουσιακά στοιχεία (ανάλυση) – ενώ οι κεντρικές τράπεζες δημιουργούν μόνο τα μετρητά, κέρματα ή χαρτονομίσματα που είναι λιγότερα από το 10% των συνολικών, όταν οι ιδιωτικές τα λογιστικά που είναι πάνω από το 90%. Οι κεντρικές τράπεζες δε αυξάνουν την ποσότητα χρήματος, πιστώνοντας έναντι εγγυήσεων δανείων κλπ. τις εμπορικές – έντοκα φυσικά.
Περαιτέρω, η έκδοση χρημάτων είναι μία κερδοφόρα επιχείρηση, ακριβώς επειδή οι τράπεζες αποκτούν τα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία, με αντάλλαγμα την αξία του χρήματος (ανάλυση) – ενώ παράγουν εισοδήματα από αυτά, τα οποία συνήθως υπερβαίνουν τις τυχόν πληρωμές τόκων στις καταθέσεις. Ως εκ τούτου, η έκδοση χρημάτων είναι ένα δελεαστικό εγχείρημα – με αποτέλεσμα να την επιδιώκουν πολλοί.
Εν τούτοις, υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος – το ότι δηλαδή οι τραπεζικές εργασίες δεν είναι μόνο κερδοφόρες, αλλά και επικίνδυνες. Εύλογα, αφού οι πελάτες που δανείζουν μπορεί να χρεοκοπήσουν – ενώ τα περιουσιακά στοιχεία που αγοράζουν, έχουν το ρίσκο της πτώσης των τιμών τους.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί με τις εμπράγματες εγγυήσεις των δανείων που παρέχουν – θυμίζοντας την πτώση των τιμών των ακινήτων στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα ένα δάνειο 200.000 € με εγγύηση ένα ακίνητο αξίας 250.000 € να μετατραπεί σε «κόκκινο», όταν η τιμή του ακινήτου μειώθηκε στις 50.000 €, ενώ το εισόδημα του δανειολήπτη είτε χάθηκε (ανεργία, χρεοκοπία), είτε περιορίσθηκε κατά 50%.
Εκτός αυτού, μπορεί οι τράπεζες και τα χρήματα που εκδίδουν να ακολουθήσουν καθοδική πορεία – σημειώνοντας πως η οικονομική ιστορία των τελευταίων έξι αιώνων, η εποχή δηλαδή που εμφανίσθηκε η σημερινή νομισματική τάξη πραγμάτων, έχει σημαδευθεί από πολλές κρίσεις και χρεοκοπίες. Τέλος, ναι μεν μία τράπεζα με εγγύηση στην κεντρική 1 € είναι σε θέση να παρέχει ένα δάνειο 100 € και να κερδίζει τόκους στα 100 € αντί στο 1 € των δικών της χρημάτων αισχροκερδώντας, αλλά εάν δεν εισπράξει το δάνειο τότε επιβαρύνεται με 100 € – γεγονός που σημαίνει πως απέναντι σε ένα μεγάλο κέρδος έχει το ρίσκο μίας ακόμη μεγαλύτερης ζημίας.
Συνεχίζοντας, με βάση τις εμπειρίες και τα διδάγματα των τελευταίων αιώνων, το σημερινό τραπεζικό νομισματικό σύστημα έχει εξελιχθεί σε έναν «καταμερισμό εργασίας» – με την έννοια πως στην ουσία πρόκειται για μία σύμπραξη του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Ειδικότερα, το κράτος αφήνει μεν τις πιστωτικές αποφάσεις και τη σχετική έκδοση χρημάτων στις τράπεζες, αλλά τις ρυθμίζει (=τοποθετεί τους κανόνες) και τις παρακολουθεί – πολύ πιο στενά από ότι συνήθως τις άλλες εταιρίες, σε μία οικονομία της ελεύθερης αγοράς.
Εν προκειμένω, οι τραπεζικές συναλλαγές (αγορές, πωλήσεις) με βάση τα τραπεζικά χρήματα, είναι μία μόνο πτυχή αυτής της συνεργασίας – για την οποία οι πελάτες χρησιμοποιούν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς, ενώ οι τράπεζες τους λογαριασμούς τους στην κεντρική τράπεζα. Επιπλέον, το κράτος παρέχει εγγύηση καταθέσεων, καθιστώντας ασφαλείς τις τραπεζικές καταθέσεις για τους πελάτες της τράπεζας – ακόμη και στην περίπτωση μίας τραπεζικής κρίσης.
Εκτός αυτού το κράτος, μαζί με την κεντρική τράπεζα, παρέχει τα κεντρικά και πολύ ευέλικτα μέσα εξουσίας που ελέγχουν την παροχή πιστώσεων και ρευστότητας στην οικονομία – ενώ η κεντρική τράπεζα λειτουργεί ως «δανειστής έσχατης ανάγκης», ως «σωτήρας», έτσι ώστε να είναι σε θέση να σταθεροποιήσει το χρηματοπιστωτικό και οικονομικό σύστημα, προσφέροντας την καλύτερη δυνατή ρευστότητα σε αφθονία.
Στη σημερινή δε παγκόσμια νομισματική τάξη πραγμάτων, η Fed είναι ο «φράκτης» (backstop) που εξασφαλίζει την παγκόσμια ρευστότητα σε δολάρια – μέσω συναλλαγών ανταλλαγής μεταξύ των κεντρικών τραπεζών.
Η νομισματική πολιτική
Περαιτέρω, η προσφορά πιστώσεων και ρευστότητας, είναι θεμελιώδεις για τη λειτουργία των οικονομιών της ελεύθερης αγοράς – σημειώνοντας πως η πίστωση είναι αντίστοιχη της σημερινής φερεγγυότητας των επιχειρήσεων ή των νοικοκυριών, το αποτέλεσμα της οποίας καθορίζει το μέλλον. Με απλά λόγια, δίνοντας πίστωση 100 € σήμερα σε μία επιχείρηση που μπορεί να την αποπληρώσει, αφενός μεν καθορίζεται το μέλλον της επιχείρησης, αφετέρου τίποτα δεν εγγυάται πως η επιχείρηση θα είναι πράγματι σε θέση να την αποπληρώσει στο μέλλον – ή πως οι εγγυήσεις που παρέχει θα έχουν αργότερα τη σημερινή αξία.
Σε αντίθεση τώρα με άλλα περιουσιακά στοιχεία, το χρήμα δεν υπόκειται στις διακυμάνσεις των τιμών – με την έννοια πως ένα ακίνητο μπορεί να κοστίζει σήμερα 100.000 € και αύριο 50.000 €, αλλά τα 100 € είναι πάντοτε 100 €. Εκτός αυτού, το χρήμα χρησιμεύει ως νομισματικός σύνδεσμος για την οικονομία της αγοράς – για τις πληρωμές και εν γένει για τις συναλλαγές.
Όσον αφορά δε τη νομισματική πολιτική, προσπαθεί να εξασφαλίσει την κατάλληλη οικονομική ανάπτυξη με σταθερές τιμές, μέσω της πολιτικής της για το χρήμα – με την έννοια πως η προσφορά πιστώσεων και ρευστότητας δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ περιορισμένη, ούτε πολύ γενναιόδωρη, οπότε απαιτούνται ευέλικτοι περιορισμοί.
Από την άλλη πλευρά, σε περιόδους κρίσης η ελαστικότητα αποτελεί μία κρίσιμη ιδιότητα της σημερινής νομισματικής τάξης πραγμάτων – επειδή οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις προκαλούν την απότομη, συχνά ξαφνική εξάντληση της πίστωσης και της ρευστότητας, έχοντας ως αποτέλεσμα το σταμάτημα της οικονομίας. Φυσικά σε έναν αβέβαιο κόσμο, η πολιτική επιτυχία δεν είναι ποτέ εγγυημένη – ενώ ακόμη και η βέλτιστη νομισματική πολιτική δεν είναι σε θέση να εξαλείψει τις οικονομικές διακυμάνσεις, αλλά μπορεί μόνο να τις εξομαλύνει.
Οι πηγές οικονομικής αβεβαιότητας
Συνεχίζοντας, η πανδημία έφερε στην επιφάνεια μία ακόμη πιθανή πηγή οικονομικών κρίσεων – ενώ οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι καινοτομίες αποτελούν μία άλλη πηγή αβεβαιότητας, όσον αφορά τη χρηματοοικονομική ρύθμιση και εποπτεία.
Οφείλουμε να γνωρίζουμε τώρα εδώ πως ένα σημαντικό κίνητρο για καινοτομίες μπορεί να είναι η παράκαμψη της νομοθεσίας – όπου η οικονομική κρίση του 2008 αντιστοιχούσε ακριβώς σε μία τέτοια εξέλιξη.
Ειδικότερα, είχε προκύψει προηγουμένως ένα «σκιώδες τραπεζικό σύστημα» – το οποίο λειτουργούσε αποφεύγοντας τη ρύθμιση του (τον έλεγχο, τους κανόνες και την εποπτεία του εκ μέρους του κράτους δηλαδή), μέσω καινοτόμων προϊόντων και διαδικασιών.
Το αποτέλεσμα ήταν να παρασυρθούν πολλές τράπεζες, να κινδυνεύσουν να χρεοκοπήσουν και στη συνέχεια να διασωθούν από τα κράτη – κάτι που ανάγκασε τα κράτη να υποβάλουν τις ήδη πληγείσες από την κρίση τράπεζες, σε πολύ πιο αυστηρούς κανονισμούς. Το γεγονός όμως αυτό είχε ως συνέπεια να εμφανισθούν το Bitcoin και άλλες χρηματοοικονομικές καινοτομίες – καθώς επίσης νέοι «παίκτες» στις συναλλαγές με χρήματα, όπως έχει παρατηρηθεί έκτοτε στα πλαίσια της εξελισσόμενης ψηφιοποίησης.
Με απλά λόγια, δημιουργήθηκαν νέες ευκαιρίες για μη τραπεζικούς χρηματοοικονομικούς παράγοντες – για τις «Fin Techs» και «Big Techs» που ανταγωνίζονται έκτοτε τις τράπεζες στην παραδοσιακή λειτουργία τους, όσον αφορά τη δημιουργία χρημάτων.
Η πρόκληση τώρα που αντιμετωπίζουν οι χρηματοπιστωτικές αρχές, είναι να μην επιτρέψουν να εμφανισθούν νέες «ρυθμιστικές σκιές» – ένα καινούργιο και ανεξέλεγκτο δηλαδή σκιώδες τραπεζικό σύστημα, από το οποίο οι πελάτες των νέων παρόχων και το χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολο του, θα μπορούσαν να υποστούν ξανά μεγάλες ζημίες.
Bitcoin – ένα βήμα προς τη λίθινη νομισματική εποχή
Περαιτέρω, είναι σαφές από τα παραπάνω πως τα κρυπτονομίσματα, όπως το Bitcoin, δεν αποτελούν ούτε συμπλήρωμα, ούτε υποκατάστατο του υπάρχοντος νομισματικού συστήματος – πως πρόκειται για άχρηστα στις κοινωνίες αντικείμενα κερδοσκοπίας, τα οποία είναι ιδανικά για παράνομες πληρωμές και μόνο. Αυτός ακριβώς φαίνεται να είναι ο λόγος που έχουν προσδιορίσει ως φυσικό τους περιβάλλον τη «σκιά» – την αποφυγή του ελέγχου και της εποπτείας τους.
Σε κάθε περίπτωση, το Bitcoin δεν οφείλει την άνοδο του μόνο στις παράνομες συναλλαγές, καθώς επίσης στη νέα τεχνολογία και καινοτομία του blockchain (άρθρο) – αλλά, επί πλέον, στον κοινωνικό και πολιτικό απόηχο της οικονομικής κρίσης του 2008 που οδήγησε στην αρχή στο «Occupy Wall Street»: στις εξεγέρσεις δηλαδή εναντίον των ελίτ και των ειδικών.
Εν προκειμένω, το Bitcoin υπόσχεται την παράκαμψη των τραπεζών, της κεντρικής τράπεζας και της πολιτικής εξουσίας – έτσι ώστε να υπάρξει ένα νέο, απελευθερωμένο σύστημα πληρωμών που να επιτρέπει την απρόσκοπτη επαφή μεταξύ ελευθέρων ατόμων. Ως δέλεαρ της ελευθερίας δε, το άναρχο Bitcoin (ανάλυση) που έγινε επίσημο νόμισμα του Ελ Σαλβαδόρ (πηγή), παρουσιάζεται ως μία «νομισματική άνθηση» του αγνού φιλελευθερισμού – καθώς επίσης ως ένα μέσον τιμωρίας των τοκογλυφικών τραπεζών.
Ακόμη και ένας ανόητος όμως καταλαβαίνει πως η τεχνητή σπανιότητα και η ακαμψία του, αποκλείουν το Bitcoin από τη χρησιμοποίηση του ως βάση ενός σύγχρονου χρηματοπιστωτικού συστήματος – χωρίς το οποίο μία οικονομία της ελεύθερης αγοράς είναι πολύ δύσκολο, εάν όχι αδύνατον να λειτουργήσει.
Με δεδομένο δε το ότι, ο Keynes χαρακτήρισε το 1923 τον κανόνα του χρυσού ως ένα «βάρβαρο λείψανο», λόγω της εγγενούς ακαμψίας του, το κατά πολύ πιο άκαμπτο Bitcoin θα αποτελούσε κάτι ακόμη χειρότερο: ένα μεγάλο βήμα προς τα πίσω και προς τη νομισματική λίθινη εποχή.
Επί πλέον, εάν το Bitcoin έχει μία νομισματική θεωρητική βάση, τότε είναι η αφελής και πρωτόγονη ποσοτική θεωρία – η οποία γνωρίζει μόνο τη λειτουργία του χρήματος ως μέσον πληρωμής. Προφανώς όμως είναι ακατάλληλο ακόμη και ως μέσον πληρωμής – ενώ πολύ πιο ακατάλληλο ως νομισματική μονάδα, λόγω των τεράστιων διακυμάνσεων του.
Η μόνη ίσως καταλληλότητα του είναι ως μέσον αποθήκευσης αξίας – τουλάχιστον στα μάτια των κερδοσκόπων κρυπτονομισμάτων που στοιχηματίζουν στην αιώνια αύξηση της τιμής των τεχνητά σπάνιων Bitcoins. Πρέπει βέβαια να ανταγωνισθεί τα χιλιάδες άλλα κρυπτονομίσματα – μεταξύ των οποίων τα «Stable Coins» που συνδέονται με άλλα νομίσματα σε μία σταθερή αναλογία, συνήθως 1:1 με το δολάριο.
Επίλογος
Κλείνοντας, όλα όσα αναφέραμε για τα κρυπτονομίσματα, τα οποία στην ουσία είναι σκουπίδια και προσβολή της ανθρώπινης νοημοσύνης, δεν ισχύουν για την τεχνολογία «Blockchain» – η οποία είναι μία πραγματική πρόοδος με αμέτρητες χρήσιμες εφαρμογές, μέσω των οποίων ο πλανήτης θα γίνει πολύ πιο παραγωγικός.
Το να συνδέει όμως κανείς αυτήν την τεχνολογία με τα «νομίσματα» τύπου Bitcoin, αποτελεί το άκρον άωτο της κερδοσκοπικής χειραγώγησης μίας αγέλης που είναι πρόθυμη να πιστέψει σε κάθε θεωρία, επειδή δεν έχει τη δυνατότητα να ερμηνεύσει σωστά όλα όσα συμβαίνουν – όπως οι πρωτόγονες φυλές του πλανήτη μας, όταν έρχονταν αντιμέτωπες με τη μανία της φύσης.
Φυσικά βέβαια, ο καθένας είναι ελεύθερος να πιστεύει ότι θέλει, αφού ο ίδιος είναι υπόλογος για τις συνέπειες των πράξεων και των πεποιθήσεων του – ειδικά για ένα «νόμισμα» που η τιμή του μπορεί να διακυμαίνεται από το μηδέν έως το άπειρο, το τελευταίο όσο παραμένει το μοναδικό για παράνομες συναλλαγές.
ΥΓ: Είναι γνωστό πως το Bitcoin είναι εξαιρετικά ενεργοβόρο – γεγονός που σημαίνει πως η εξόρυξη του θα επηρεασθεί σημαντικά από την ενεργειακή κρίση, ειδικά εάν συνεχισθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.