 |
| jorono / pixabay |
Παύλος Αντωνόπουλος, ανεξάρτητος γεωπολιτικός αναλυτής - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι Σερβοβόσνιοι εμπόδισαν τη λήψη αποφάσεων στους εθνικούς θεσμούς και ξεκίνησαν διαδικασία αποχώρησης από τις κρατικές ένοπλες δυνάμεις, το φορολογικό σύστημα και το δικαστικό σώμα ως αντίδραση στις παραβιάσεις της Συμφωνίας του Ντέιτον από την κεντρική κυβέρνηση της Β-Ε στο Σεράγεβο.
Σύμφωνα με τον πρώην διπλωμάτη Ζόραν Μιλιβόγεβιτς, λόγω της επιρροής της στο Βοσνιακό εθνικιστικό Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης (PDA), η Τουρκία θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αποκάλυψη της κρίσης στη Β-Ε. Πιστεύει πως η Τουρκία δεν μπορεί να είναι βασικός παράγοντας για την επίλυση της κρίσης, αλλά δύναται να συμβάλει σημαντικά στη διαδικασία.
Η Τουρκία εγκαταλείπει τη γενική στρατηγική της Δύσης και τα συμφέροντά της στα Βαλκάνια. Καθώς η Τουρκία είναι περιφερειακή δύναμη, θέλει να προωθήσει τα συμφέροντά της στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία, τη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Η Άγκυρα θεωρεί το ισλαμικό στοιχείο στα Δυτικά Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, στον απόηχο εκατοντάδων ετών οθωμανικής κατοχής της περιοχής, φυσικό χώρο για την ενίσχυση και επέκταση της επιρροής της.
Το πιο σημαντικό στοιχείο της τουρκικής επιρροής στη Β-Ε είναι η σχέση της με το PDA. Σε αυτό, η άμεση σχέση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ερντογάν και του Βόσνιου Μουσουλμάνου ομολόγου του Μπακίρ Ιζετμπέγκοβιτς είναι εξαιρετικά σημαντική. Υπενθυμίζεται ότι οι Βόσνιοι είναι Σέρβοι που εξισλαμίστηκαν κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής της Βοσνίας από το 1463 έως το 1878 (1908 de jure).
Ανεξάρτητα από τα δυτικά συμφέροντα και τον αυξανόμενο αριθμό ειδικών απεσταλμένων, η Τουρκία έχει ουσιαστικά αναγκάσει τον εαυτό της να μην αποκλειστεί από την επίλυση της πολιτικής κρίσης στη Β-Ε καθώς η επιρροή της στη χώρα είναι εξαιρετικά ισχυρή από ιστορική και πολιτιστική άποψη. Το βασικό ζήτημα είναι με ποια πλατφόρμα αναδύεται η Τουρκία προς την κρίση στη Β-Ε.
Εάν η Τουρκία συμφωνήσει με τις αρχές του σεβασμού της αρχικής Συμφωνίας του Ντέιτον και της έννοιας των δύο οντοτήτων και των τριών λαών, και στις οποίες η Άγκυρα δεσμεύεται με το Βελιγράδι και το Ζάγκρεμπ, θα μπορούσε να αποφέρει κάποια αποτελέσματα. Την ίδια στιγμή, εάν το Σεράγεβο ήθελε η Τουρκία να εμπλακεί στην επίλυση της κρίσης, τότε θα το είχε ήδη κάνει.
Παρά την ισχυρή τουρκική επιρροή στο PDA, η βοσνιακή πολιτική ελίτ φαίνεται να δέχεται τις εντολές της από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, γι' αυτό θα μπορούσε να είναι δύσκολο να περιμένουμε από την Άγκυρα να παίξει βασικό ρόλο στην επίλυση της κρίσης. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η Β-Ε είναι μια τεχνητή χώρα που δημιουργήθηκε από τη Δύση και όχι από την Τουρκία. Παρά τους ιστορικούς και θρησκευτικούς δεσμούς μεταξύ Βόσνιων Μουσουλμάνων και Τουρκίας, δεν είναι τόσο σημαντικοί όσο η πολιτική υποστήριξη που λαμβάνει το Σεράγεβο κυρίως από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες.
Η τουρκική επιρροή δεν ήταν ποτέ κλειδί για τους Βόσνιους από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, καθώς σε γενικές γραμμές ήταν από τις πιο πρόθυμες από τις εθνοθρησκευτικές ομάδες της Γιουγκοσλαβίας να υιοθετήσουν μια ευρύτερη γιουγκοσλαβική (Νότιος Σλάβος) ταυτότητα. Επιπλέον, από την υπογραφή της Συμφωνίας του Ντέιτον, η αμερικανική επιρροή ήταν κυρίαρχη σε κάθε τομέα της Β-Ε. Αν και η οθωμανική και ισλαμική επιρροή στη βοσνιακή εθνική ταυτότητα είναι σημαντική, το SDA δείχνει με τις πράξεις του ότι οι κύριοι εταίροι του είναι η φιλελεύθερη Δύση, ιδιαίτερα η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες.
Όταν συναντήθηκαν ο Βούτσιτς και ο Ερντογάν, είπαν πως ήταν «πολύ ευχαριστημένοι» με τη συνάντηση. Ανακοίνωσαν ότι η σταθερότητα, η ειρήνη, ο διάλογος και ο σεβασμός της Συμφωνίας του Ντέιτον είναι ουσιαστικής σημασίας για τη Β-Ε.
«Είπα στον Πρόεδρο Ερντογάν πως η Σερβία σέβεται την ακεραιότητα της Β-Ε, καθώς τονίζουμε ότι ο σεβασμός για την ακεραιότητα της Δημοκρατίας Σέρπσκα εντός της Β-Ε είναι σημαντικός», είπε ο Βούτσιτς.
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν τόνισε πως η υποστήριξη της Σερβίας για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Β-Ε είναι πολύ σημαντική για την ειρήνη και την σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής. Ο Ερντογάν είπε ότι «είναι επιτακτική ανάγκη όλες οι πλευρές να απέχουν από τη λήψη μέτρων που βλάπτουν την εδαφική ακεραιότητα της Β-Ε και να ενεργούν όλοι υπεύθυνα». Είπε πως η Τουρκία θα «συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες και να κάνει τα πάντα» για να αμβλύνει τις εντάσεις στα Βαλκάνια.
Τη συνάντηση Βούτσιτς - Ερντογάν χαιρέτισε και ο Σέρβος μέλος της προεδρίας της Β-Ε, Μίλοραντ Ντόντικ.
«Υποστηρίζω την προσπάθεια επίτευξης λύσης στη Β-Ε μέσω διαλόγου, ο οποίος ξεκίνησε […] από τους Προέδρους Βούτσιτς και Ερντογάν. Η Δημοκρατία Σέρπσκα υποστήριζε ξεκάθαρα όλο αυτό το διάστημα τον σεβασμό των Συμφωνιών του Ντέιτον και τον διάλογο μεταξύ των πολιτικών εκπροσώπων των τριών συνιστωσών λαών στη Β-Ε. Σε κανένα σημείο η Δημοκρατία Σέρπσκα δεν έθεσε σε κίνδυνο την ειρήνη και την σταθερότητα στη Β-Ε, ούτε αυτή ήταν η πρόθεσή μας, αλλά επιμένουμε στον σεβασμό του Συντάγματος και των υπογραφών στο Ντέιτον», είπε ο Ντόντικ.
Με αυτόν τον τρόπο, φαίνεται πως οι Σέρβοι, πρώην καταπιεσμένοι λαοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι επίσης στην ευχάριστη θέση να επιτρέψουν στην Τουρκία ένα ρόλο στην επίλυση της κρίσης στη Β-Ε. Με αυτόν τον τρόπο, ωστόσο, το να επιτραπεί στην Τουρκία να έχει επιρροή στην περιοχή ανοίγει επίσης τον δρόμο για την εμφάνιση πολέμου και αστάθειας, όπως καταδεικνύουν οι τουρκικές επεμβάσεις στη Συρία, το Ιράκ, τον Καύκασο, την Κύπρο και τη Λιβύη – κάτι που και οι τρεις λαοί της Β-Ε. ως φορείς λήψης αποφάσεων στο Βελιγράδι και το Ζάγκρεμπ, πρέπει να εξετάσουν.