 |
| φωτο Freepen.gr |
Λάμπρος Τζούμης, αντιστράτηγος ε.α.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούμε τις εκφράσεις αυτές όταν είναι σε εξέλιξη ή επίκειται ένα φυσικό καιρικό φαινόμενο με έντονα χαρακτηριστικά. Όταν στη χώρα μας με τις πρώτες νιφάδες χιονιού κλείνουν δρόμοι και σχολεία, χωριά αποκλείονται για μέρες και γενικά παραλύει ο κρατικός μηχανισμός, ο κάτοικος οποιασδήποτε άλλης ευρωπαϊκής χώρας θα έμενε έκπληκτος. Να επισημάνουμε ότι τις προηγούμενες ημέρες έγιναν δεκάδες συσκέψεις των αρμοδίων φορέων για να αποφευχθούν τα προβλήματα αυτά και τελευταία αναβαθμίσαμε το θεσμό πολιτικής προστασίας με την τοποθέτηση του κ. Στυλιανίδη στα καθήκοντα του Υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Αυτό που θα διαπιστώσουμε τις επόμενες μέρες είναι η μετάθεση ευθυνών ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς…δεν φταίει η Πολιτική Προστασία φταίει η Περιφέρεια, όχι φταίει ο Δήμος, όχι δεν φταίει ο Δήμος φταίει ο φορέας συντήρησης της οδού, κ.ο.κ.
Αντίστοιχα φαινόμενα δεν συμβαίνουν ποτέ σε ευρωπαϊκές χώρες που φημίζονται για τις χαμηλές θερμοκρασίες και την έντονη χιονόπτωση κατά τους χειμερινούς μήνες και το γεγονός αυτό θα πρέπει να προβληματίσει τους αρμόδιους φορείς.
Δεν είναι όμως η μοναδική περίπτωση που αποδεικνύει την ανεπάρκεια μέσων και σχεδιασμού για την αντιμετώπιση μιας θεομηνίας. Όταν με μια νεροποντή πλημμυρίζουν δρόμοι, χάνονται ανθρώπινες ζωές και σχεδόν κάθε χρόνο καίγεται ένα μεγάλο μέρος των δασών της χώρας μας, το πρόβλημα είναι οφθαλμοφανές.
Από την εμπειρία δύο ετών στην εκτέλεση των καθηκόντων του τμηματάρχη του τμήματος εκτάκτων αναγκών στο ΓΕΕΘΑ και του εθνικού αντιπροσώπου στο ΝΑΤΟ στην Ανώτατη Επιτροπή Σχεδιασμού Έκτακτης Πολιτικής Ανάγκης, θα προσπαθήσω με συντομία να αναφέρω τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών.
Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούνται δυσλειτουργίες στο συντονισμό και στη συνεργασία πολύ μεγάλου αριθμού φορέων που εμπλέκονται στο υφιστάμενο σύστημα Πολιτικής Προστασίας και πολλές φορές δεν υφίσταται κατάλληλος σχεδιασμός που αφορά το τοπικό επίπεδο που να απαντά στα ερωτήματα (ποιος, τι, που, πότε, και γιατί θα ενεργήσει).
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάθε φορά που εκδηλώνεται ένα έντονο φυσικό φαινόμενο τα κατώτερα επίπεδα να μην γνωρίζουν τις διαδικασίες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και να προσπαθούν αποσπασματικά να εκδηλώσουν ενέργειες πολλές φορές με λάθος τρόπο. Τα κατώτερα επίπεδα που εμπλέκονται στο σύστημα λόγω έλλειψης κατάλληλου προσωπικού και μέσων δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και απευθύνονται στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και αυτή με τη σειρά της στις Ένοπλες Δυνάμεις, Πυροσβεστικό Σώμα, κ.λπ.
Σημαντικός παράγοντας της Πολιτικής Προστασίας για τον οποίο στη χώρα μας δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη σημασία σε αντίθεση με χώρες του εξωτερικού είναι η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και επιστημονικών µμελετών. Αποτέλεσμα αυτού είναι να µην παράγεται το επιστημονικό έργο που θα µμπορούσε να συμβάλλει σημαντικά στην αποτελεσματικότερη πρόληψη, διαχείριση και αντιμετώπισή φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών.
Ένα άλλο θέμα που είναι άξιο αναφοράς είναι η έλλειψη του αισθήματος ευθύνης και πρωτοβουλίας από πλευράς πολιτών στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών, καθώς και έλλειψη της κουλτούρας του εθελοντισμού. Στη χώρα μας αν και δραστηριοποιούνται εθελοντικές οργανώσεις αυτές δεν είναι πολλές και σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι και κατάλληλα εκπαιδευμένες και πιστοποιημένες. Αυτό δημιουργεί έλλειψη συνοχής ως προς τη σύνθεση των ομάδων, ως προς τις δομές, τους στόχους, τις µμεθόδους και τις πρακτικές που ακολουθούν.
Επίσης πρόβλημα παρουσιάζεται και ως προς τον κεντρικό συντονισμό και τις σχέσεις τους µε τους άλλους φορείς, με τους οποίους δεν υπάρχει επικοινωνία και συνεργασία.
Σε πολλές περιπτώσεις οι ομάδες αυτές, δεν καλούνται να συµµετάσχουν στο σχεδιασμό µε αποτέλεσμα η συµµετοχή τους σε συμβάντα να επαφίεται µόνο στις δικές τους πρωτοβουλίες.
Αν κάθε φορά στη χώρα μας με λίγες νιφάδες χιονιού κλείνουν κεντρικοί οδικοί άξονες, αν με μια νεροποντή θρηνούμε ανθρώπινα θύματα και κάθε καλοκαίρι συντελείται ένα «εθνικό έγκλημα» με χιλιάδες καμένα στρέμματα δασικών εκτάσεων, τότε οι αρμόδιοι φορείς θα πρέπει να μελετήσουν τις ενέργειες που απαιτούνται προκειμένου να αναθεωρηθεί το υφιστάμενο σύστημα Πολιτικής Προστασίας με σκοπό την αποτελεσματική πρόληψη, διαχείριση και αντιμετώπιση φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών.