Το έθνος της Κεντρικής Ασίας του Καζακστάν συγκλονίζεται από όλο και πιο βίαιες διαμαρτυρίες από την αρχή του έτους για τον διπλασιασμό των τιμών του υγραερίου πετρελαίου (LPG) που ανακοινώθηκε ως μέρος των μεταρρυθμίσεων του 2019 στον ενεργειακό κλάδο, προκειμένου να σταματήσει αυτή η σφαίρα από το να συνεχίσει να λειτουργεί με ζημία κατά την παραγωγή αυτού του προϊόντος. Οι τιμές αυξήθηκαν δύο φορές σε διάστημα μιας ή δύο ημερών, γεγονός που χρησίμευσε ως πρόσχημα για μεγάλης κλίμακας συγκεντρώσεις στην πρώην πρωτεύουσα, Αλμάτι, και τον ενεργειακό κόμβο Zhanaozen, το τελευταίο από τα οποία ήταν το σκηνικό ταραχών το 2011.
Του Andrew Korybko - oneworld.press / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι υπηρεσίες ασφαλείας φαίνεται πως περιόρισαν με επιτυχία την αναταραχή αφού η κυβέρνηση επέβαλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δύο εβδομάδων και σχετική απαγόρευση κυκλοφορίας σε αυτές τις δύο περιοχές. Πάνω από 200 άτομα έχουν συλληφθεί από τότε, σχεδόν 100 αστυνομικοί τραυματίστηκαν και αρκετές δεκάδες οχήματα υπηρεσίας υπέστησαν ζημιές στις 5 Ιανουαρίου . Η πολιτική συνιστώσα της στρατηγικής αποκλιμάκωσης του κράτους περιελάμβανε την παραίτηση της κυβέρνησης, τον Πρόεδρο Τοκάγιεφ να κατηγορεί τις κορυφαίες ενεργειακές εταιρείες της χώρας του για την πρόχειρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και τον ίδιο να διατάζει την εξάμηνη ρύθμιση των τιμών της ενέργειας.
Ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ κάλεσε επίσης τους πολίτες του να επιδείξουν σύνεση και να απόσχουν από παράνομες δραστηριότητες όπως βανδαλισμοί και επιθέσεις εναντίον μελών των υπηρεσιών ασφαλείας. Επιπλέον, υποσχέθηκε πως η χώρα δε θα καταρρεύσει και είπε ότι το πολιτικό της σύστημα θα παραμείνει αμετάβλητο. Μέσω της προορατικής και ρεαλιστικής ηγεσίας του, τα χειρότερα αυτής της φαινομενικά απροσδόκητης κρίσης φαίνεται να έχουν ήδη περάσει. Οι υπηρεσίες ασφαλείας αξίζουν επίσης έπαινο γιατί δεν ανταποκρίθηκαν στη βία με δυσανάλογο τρόπο που θα μπορούσαν να είχαν χειραγωγηθεί από εχθρικές δυνάμεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για να κλιμακώσουν περαιτέρω τις εντάσεις.
Το ερώτημα στο μυαλό πολλών παρατηρητών είναι εάν τα πρόσφατα γεγονότα είναι ενδεικτικά μιας διαμαρτυρίας των γηγενών ενάντια στην αύξηση της τιμής του πετρελαίου ή εάν ενδέχεται να ανακαλυφθούν ίχνη μιας Έγχρωμης Επανάστασης. Αυτό που στην πραγματικότητα συνέβη, φαίνεται να ήταν ένα μείγμα αντιπολίτευσης και εγκληματικών δυνάμεων που εκμεταλλεύονται ευκαιριακά ένα λεγόμενο «γεγονός πυροδότησης», το οποίο συνδυάστηκε με εικασίες ξένων μέσων ενημέρωσης προκειμένου να εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την προηγουμένως εγκωμιασμένη σταθερότητα του Καζακστάν στη στερεοτυπικά ασταθή περιοχή του.
Με άλλα λόγια, γνήσιες (αλλά παρόλα αυτά μη εξουσιοδοτημένες και ως εκ τούτου παράνομες) διαδηλώσεις εργαλειοποιήθηκαν από εγχώριες δυνάμεις που οδηγήθηκαν από απώτερα κίνητρα των οποίων τις ενέργειες εκμεταλλεύτηκαν με τη σειρά τους εξωτερικές δυνάμεις για να χειραγωγήσουν τις παγκόσμιες αντιλήψεις σχετικά με αυτήν τη γεωστρατηγικά τοποθετημένη χώρα που βρίσκεται στο κέντρο της ρωσο-κινεζικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Η αντιπολίτευση στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες συνεργάζεται τακτικά με εγκληματικά στοιχεία και βασίζεται στην έμμεση υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης από τη Δύση για να νομιμοποιήσει τις επιφανειακά πολιτικές πράξεις βίας τους που στοχεύουν στην ώθησή τους στην εξουσία.
Έχοντας εξηγήσει όλα αυτά, είναι απίθανο η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ Δύση να στέκει σοβαρά πως υποκινεί μια αλλαγή καθεστώτος στο Καζακστάν. Αντίθετα, έχει ήδη ενσωματωμένα δίκτυα εκτεταμένης επιρροής σε αυτή τη χώρα και πολλά άλλα, τα οποία έχουν σκοπό να ανταποκριθούν οργανικά σε «γεγονότα πυροδότησης», όπως προσχεδιασμένες αυξήσεις τιμών (ή ακριβέστερα, η προγραμματισμένη κατάργηση ορισμένων επιδοτήσεων ως μέρος των τομεακών μεταρρυθμίσεων του κράτους σε αυτήν την περίπτωση) ή εκλογές. Τις περισσότερες φορές, η πολιτική απάντηση του στοχευόμενου κράτους και η κινητική των υπηρεσιών ασφαλείας του καθορίζουν εάν η κατάσταση θα κλιμακωθεί ή όχι.
Αντικειμενικά μιλώντας, οι ΗΠΑ δεν έχουν πραγματικό συμφέρον να καταλύσουν το ανεξέλεγκτο χάος στο Καζακστάν. Η χώρα αυτή συνεργάζεται ήδη στενά με την Αμερική και είναι μέλος της λεγόμενης «Συνεργασίας για την Ειρήνη» του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, φιλοξενεί επίσης ορισμένα βιολογικά εργαστήρια των ΗΠΑ. Επίσης, η Αμερική επιδίωξε να επεκτείνει τους οικονομικούς της δεσμούς με το Καζακστάν τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με την «Στρατηγική για την Κεντρική Ασία 2019-2025», η οποία εστιάζει κυρίως στη λεγόμενη «οικονομική διπλωματία» αντί της γεωπολιτικής του "διαίρει και βασίλευε" από την οποία είχαν προηγουμένως καθοριστεί οι περιφερειακές πολιτικές της Ουάσιγκτον.
Οι κυνικοί μπορεί να εικάζουν, και ομολογουμένως όχι χωρίς προηγούμενο, όπως αναφέρθηκε μόλις στην προηγούμενη πρόταση, ότι οι ΗΠΑ μπορεί να προσπαθήσουν να αποσταθεροποιήσουν ενεργά το Καζακστάν με την ελπίδα πως η αστάθεια που καθοδηγείται από τρομοκράτες θα επεκταθεί στα ρωσικά και κινεζικά σύνορα. Αν και αυτό είναι πάντα δυνατό, ένα τέτοιο σενάριο φαίνεται απίθανο, ειδικά από την στιγμή που ο Ρώσος σύμμαχος αμοιβαίας άμυνας της CSTO του Καζακστάν θα το βοηθούσε με όλα τα δυνατά μέσα προκειμένου να αποφευχθεί κάτι τέτοιο. Τα στοιχεία της αμερικανικής ανάμειξης θα τερματίσουν επίσης αμέσως τις προσπάθειες περιφερειακής προσέγγισης αυτής της χώρας που καθοδηγούνται από την «οικονομική διπλωματία».
Τούτου λεχθέντος, είναι πράγματι πιθανό ορισμένοι από την αντιπολίτευση και τις εγκληματικές ομάδες που ευθύνονται για τις πρόσφατες αναταραχές να έχουν κάποιους δεσμούς με αμερικανικές ή άλλες δυτικές δομές, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ, καθώς και με εκείνες που μπορεί ακόμη και να είναι οργανωμένες/υποστηριζόμενες από την κυβέρνηση ("GONGOs"). Ακόμα κι αν συμβαίνει αυτό, ωστόσο, απλώς θα αποδείκνυε πως εκτεταμένα δίκτυα επιρροής έχουν ήδη ενσωματωθεί βαθιά στη χώρα αυτή, αλλά δε θα αποτελούσε από μόνη της απόδειξη ότι κάθε μεμονωμένη ενέργεια όσων συνδέονται μαζί τους ενορχηστρώθηκε από ξένους εταίρους τους.
Είναι σημαντικό για τους παρατηρητές να αναγνωρίσουν πως το Καζακστάν, όπως και οι περισσότερες χώρες, έχει προϋπάρχοντα κοινωνικο-οικονομικά και πολιτικά ζητήματα που οι εσωτερικές δυνάμεις οργανικά προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κατά καιρούς με ή χωρίς ξένες διασυνδέσεις ή ενθάρρυνση. Αν και αυτή η χώρα συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες ιστορίες επιτυχίας από τον Παλαιό Ψυχρό Πόλεμο, εξακολουθούν να υπάρχουν εισοδηματικές διαφορές ενώ ένα συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού αισθάνεται ότι έχει μείνει έξω από την αστρονομική ανάπτυξη του Καζακστάν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Είναι αυτοί που επηρεάζονται πιο άμεσα από την άνοδο της τιμής των καυσίμων και που θα μπορούσαν να επηρεαστούν από άλλους.
Ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ το καταλαβαίνει πολύ καλά, γι' αυτό και δικαίως κατηγόρησε την κυβέρνησή του και τις ενεργειακές του εταιρείες για την πρόχειρη εφαρμογή των προγραμματισμένων τομεακών μεταρρυθμίσεων από το 2019. Θα μπορούσαν να είχαν κάνει πολύ καλύτερη δουλειά προετοιμάζοντας τον πληθυσμό για αυτήν την αύξηση των τιμών, η οποία έπρεπε να είχε γίνει σταδιακά και δε θα αντιστοιχούσε σε σχεδόν στιγμιαίο διπλασιασμό της τιμής. Δε θα μιλούσε για αυτό αν δεν ήταν αλήθεια, γι' αυτό οι παρατηρητές δε θα έπρεπε να εικάζουν έντονα ότι όλα είναι μέρος κάποιας πλοκής της Αμερικανικής Έγχρωμης Επανάστασης. Αν ήταν, ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ θα το είχε ανακοινώσει αντί να κατηγορήσει την κυβέρνησή του.
Όπως συμβαίνει με κάθε εξέλιξη που προσελκύει τη διεθνή προσοχή, υπάρχουν πολλά μαθήματα που πρέπει να αντληθούν από αυτό που μόλις συνέβη στο Καζακστάν. Πρώτον, οι μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα πρέπει να πραγματοποιηθούν με σταδιακό και υπεύθυνο τρόπο, προκειμένου να αποφευχθεί η ακούσια εκμετάλλευση ως «γεγονός πυροδότησης» για ιδιοτελείς πολιτικές και εγκληματικές δυνάμεις.
Δεύτερον, εκείνα τα καλοπροαίρετα άτομα που έχουν παραπλανηθεί ώστε να συμμετάσχουν σε μη εξουσιοδοτημένες (παράνομες) συγκεντρώσεις θα πρέπει τουλάχιστον να συμπεριφέρονται υπεύθυνα απέχοντας από οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες παραβίασης του νόμου, όπως βανδαλισμοί και επιθέσεις σε αστυνομικούς.
Τρίτον, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας είναι αποτελεσματικά μέσα για τον περιορισμό της ξαφνικής αναταραχής.
Τέταρτον, οι πολιτικές ασφαλείας πρέπει να συνοδεύονται από πολιτικές καθώς και από εκείνες που επιχειρούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της εθνικής αφήγησης προκειμένου να αποκλιμακωθεί επιτυχώς η κατάσταση όπως ακριβώς έκανε ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ.
Και πέμπτον, δεν είναι κάθε φαινομενικά απροσδόκητο ξέσπασμα αναταραχής μια πλοκή της Αμερικανικής Έγχρωμης Επανάστασης, επομένως οι παρατηρητές θα έκαναν καλά να αξιολογήσουν πιο αντικειμενικά τις καταστάσεις που εξελίσσονται γρήγορα προτού καταλήξουν σε συμπεράσματα όπως κάποιοι στην Κοινότητα των Alt-Media έκαναν ήδη τις τελευταίες ημέρες.
Του Andrew Korybko - oneworld.press / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι υπηρεσίες ασφαλείας φαίνεται πως περιόρισαν με επιτυχία την αναταραχή αφού η κυβέρνηση επέβαλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δύο εβδομάδων και σχετική απαγόρευση κυκλοφορίας σε αυτές τις δύο περιοχές. Πάνω από 200 άτομα έχουν συλληφθεί από τότε, σχεδόν 100 αστυνομικοί τραυματίστηκαν και αρκετές δεκάδες οχήματα υπηρεσίας υπέστησαν ζημιές στις 5 Ιανουαρίου . Η πολιτική συνιστώσα της στρατηγικής αποκλιμάκωσης του κράτους περιελάμβανε την παραίτηση της κυβέρνησης, τον Πρόεδρο Τοκάγιεφ να κατηγορεί τις κορυφαίες ενεργειακές εταιρείες της χώρας του για την πρόχειρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και τον ίδιο να διατάζει την εξάμηνη ρύθμιση των τιμών της ενέργειας.
Ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ κάλεσε επίσης τους πολίτες του να επιδείξουν σύνεση και να απόσχουν από παράνομες δραστηριότητες όπως βανδαλισμοί και επιθέσεις εναντίον μελών των υπηρεσιών ασφαλείας. Επιπλέον, υποσχέθηκε πως η χώρα δε θα καταρρεύσει και είπε ότι το πολιτικό της σύστημα θα παραμείνει αμετάβλητο. Μέσω της προορατικής και ρεαλιστικής ηγεσίας του, τα χειρότερα αυτής της φαινομενικά απροσδόκητης κρίσης φαίνεται να έχουν ήδη περάσει. Οι υπηρεσίες ασφαλείας αξίζουν επίσης έπαινο γιατί δεν ανταποκρίθηκαν στη βία με δυσανάλογο τρόπο που θα μπορούσαν να είχαν χειραγωγηθεί από εχθρικές δυνάμεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για να κλιμακώσουν περαιτέρω τις εντάσεις.
Το ερώτημα στο μυαλό πολλών παρατηρητών είναι εάν τα πρόσφατα γεγονότα είναι ενδεικτικά μιας διαμαρτυρίας των γηγενών ενάντια στην αύξηση της τιμής του πετρελαίου ή εάν ενδέχεται να ανακαλυφθούν ίχνη μιας Έγχρωμης Επανάστασης. Αυτό που στην πραγματικότητα συνέβη, φαίνεται να ήταν ένα μείγμα αντιπολίτευσης και εγκληματικών δυνάμεων που εκμεταλλεύονται ευκαιριακά ένα λεγόμενο «γεγονός πυροδότησης», το οποίο συνδυάστηκε με εικασίες ξένων μέσων ενημέρωσης προκειμένου να εγείρουν ερωτήματα σχετικά με την προηγουμένως εγκωμιασμένη σταθερότητα του Καζακστάν στη στερεοτυπικά ασταθή περιοχή του.
Με άλλα λόγια, γνήσιες (αλλά παρόλα αυτά μη εξουσιοδοτημένες και ως εκ τούτου παράνομες) διαδηλώσεις εργαλειοποιήθηκαν από εγχώριες δυνάμεις που οδηγήθηκαν από απώτερα κίνητρα των οποίων τις ενέργειες εκμεταλλεύτηκαν με τη σειρά τους εξωτερικές δυνάμεις για να χειραγωγήσουν τις παγκόσμιες αντιλήψεις σχετικά με αυτήν τη γεωστρατηγικά τοποθετημένη χώρα που βρίσκεται στο κέντρο της ρωσο-κινεζικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Η αντιπολίτευση στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες συνεργάζεται τακτικά με εγκληματικά στοιχεία και βασίζεται στην έμμεση υποστήριξη των μέσων ενημέρωσης από τη Δύση για να νομιμοποιήσει τις επιφανειακά πολιτικές πράξεις βίας τους που στοχεύουν στην ώθησή τους στην εξουσία.
Έχοντας εξηγήσει όλα αυτά, είναι απίθανο η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ Δύση να στέκει σοβαρά πως υποκινεί μια αλλαγή καθεστώτος στο Καζακστάν. Αντίθετα, έχει ήδη ενσωματωμένα δίκτυα εκτεταμένης επιρροής σε αυτή τη χώρα και πολλά άλλα, τα οποία έχουν σκοπό να ανταποκριθούν οργανικά σε «γεγονότα πυροδότησης», όπως προσχεδιασμένες αυξήσεις τιμών (ή ακριβέστερα, η προγραμματισμένη κατάργηση ορισμένων επιδοτήσεων ως μέρος των τομεακών μεταρρυθμίσεων του κράτους σε αυτήν την περίπτωση) ή εκλογές. Τις περισσότερες φορές, η πολιτική απάντηση του στοχευόμενου κράτους και η κινητική των υπηρεσιών ασφαλείας του καθορίζουν εάν η κατάσταση θα κλιμακωθεί ή όχι.
Αντικειμενικά μιλώντας, οι ΗΠΑ δεν έχουν πραγματικό συμφέρον να καταλύσουν το ανεξέλεγκτο χάος στο Καζακστάν. Η χώρα αυτή συνεργάζεται ήδη στενά με την Αμερική και είναι μέλος της λεγόμενης «Συνεργασίας για την Ειρήνη» του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, φιλοξενεί επίσης ορισμένα βιολογικά εργαστήρια των ΗΠΑ. Επίσης, η Αμερική επιδίωξε να επεκτείνει τους οικονομικούς της δεσμούς με το Καζακστάν τα τελευταία χρόνια σύμφωνα με την «Στρατηγική για την Κεντρική Ασία 2019-2025», η οποία εστιάζει κυρίως στη λεγόμενη «οικονομική διπλωματία» αντί της γεωπολιτικής του "διαίρει και βασίλευε" από την οποία είχαν προηγουμένως καθοριστεί οι περιφερειακές πολιτικές της Ουάσιγκτον.
Οι κυνικοί μπορεί να εικάζουν, και ομολογουμένως όχι χωρίς προηγούμενο, όπως αναφέρθηκε μόλις στην προηγούμενη πρόταση, ότι οι ΗΠΑ μπορεί να προσπαθήσουν να αποσταθεροποιήσουν ενεργά το Καζακστάν με την ελπίδα πως η αστάθεια που καθοδηγείται από τρομοκράτες θα επεκταθεί στα ρωσικά και κινεζικά σύνορα. Αν και αυτό είναι πάντα δυνατό, ένα τέτοιο σενάριο φαίνεται απίθανο, ειδικά από την στιγμή που ο Ρώσος σύμμαχος αμοιβαίας άμυνας της CSTO του Καζακστάν θα το βοηθούσε με όλα τα δυνατά μέσα προκειμένου να αποφευχθεί κάτι τέτοιο. Τα στοιχεία της αμερικανικής ανάμειξης θα τερματίσουν επίσης αμέσως τις προσπάθειες περιφερειακής προσέγγισης αυτής της χώρας που καθοδηγούνται από την «οικονομική διπλωματία».
Τούτου λεχθέντος, είναι πράγματι πιθανό ορισμένοι από την αντιπολίτευση και τις εγκληματικές ομάδες που ευθύνονται για τις πρόσφατες αναταραχές να έχουν κάποιους δεσμούς με αμερικανικές ή άλλες δυτικές δομές, συμπεριλαμβανομένων των ΜΚΟ, καθώς και με εκείνες που μπορεί ακόμη και να είναι οργανωμένες/υποστηριζόμενες από την κυβέρνηση ("GONGOs"). Ακόμα κι αν συμβαίνει αυτό, ωστόσο, απλώς θα αποδείκνυε πως εκτεταμένα δίκτυα επιρροής έχουν ήδη ενσωματωθεί βαθιά στη χώρα αυτή, αλλά δε θα αποτελούσε από μόνη της απόδειξη ότι κάθε μεμονωμένη ενέργεια όσων συνδέονται μαζί τους ενορχηστρώθηκε από ξένους εταίρους τους.
Είναι σημαντικό για τους παρατηρητές να αναγνωρίσουν πως το Καζακστάν, όπως και οι περισσότερες χώρες, έχει προϋπάρχοντα κοινωνικο-οικονομικά και πολιτικά ζητήματα που οι εσωτερικές δυνάμεις οργανικά προσπαθούν να εκμεταλλευτούν κατά καιρούς με ή χωρίς ξένες διασυνδέσεις ή ενθάρρυνση. Αν και αυτή η χώρα συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες ιστορίες επιτυχίας από τον Παλαιό Ψυχρό Πόλεμο, εξακολουθούν να υπάρχουν εισοδηματικές διαφορές ενώ ένα συγκεκριμένο τμήμα του πληθυσμού αισθάνεται ότι έχει μείνει έξω από την αστρονομική ανάπτυξη του Καζακστάν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Είναι αυτοί που επηρεάζονται πιο άμεσα από την άνοδο της τιμής των καυσίμων και που θα μπορούσαν να επηρεαστούν από άλλους.
Ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ το καταλαβαίνει πολύ καλά, γι' αυτό και δικαίως κατηγόρησε την κυβέρνησή του και τις ενεργειακές του εταιρείες για την πρόχειρη εφαρμογή των προγραμματισμένων τομεακών μεταρρυθμίσεων από το 2019. Θα μπορούσαν να είχαν κάνει πολύ καλύτερη δουλειά προετοιμάζοντας τον πληθυσμό για αυτήν την αύξηση των τιμών, η οποία έπρεπε να είχε γίνει σταδιακά και δε θα αντιστοιχούσε σε σχεδόν στιγμιαίο διπλασιασμό της τιμής. Δε θα μιλούσε για αυτό αν δεν ήταν αλήθεια, γι' αυτό οι παρατηρητές δε θα έπρεπε να εικάζουν έντονα ότι όλα είναι μέρος κάποιας πλοκής της Αμερικανικής Έγχρωμης Επανάστασης. Αν ήταν, ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ θα το είχε ανακοινώσει αντί να κατηγορήσει την κυβέρνησή του.
Όπως συμβαίνει με κάθε εξέλιξη που προσελκύει τη διεθνή προσοχή, υπάρχουν πολλά μαθήματα που πρέπει να αντληθούν από αυτό που μόλις συνέβη στο Καζακστάν. Πρώτον, οι μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα πρέπει να πραγματοποιηθούν με σταδιακό και υπεύθυνο τρόπο, προκειμένου να αποφευχθεί η ακούσια εκμετάλλευση ως «γεγονός πυροδότησης» για ιδιοτελείς πολιτικές και εγκληματικές δυνάμεις.
Δεύτερον, εκείνα τα καλοπροαίρετα άτομα που έχουν παραπλανηθεί ώστε να συμμετάσχουν σε μη εξουσιοδοτημένες (παράνομες) συγκεντρώσεις θα πρέπει τουλάχιστον να συμπεριφέρονται υπεύθυνα απέχοντας από οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες παραβίασης του νόμου, όπως βανδαλισμοί και επιθέσεις σε αστυνομικούς.
Τρίτον, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας είναι αποτελεσματικά μέσα για τον περιορισμό της ξαφνικής αναταραχής.
Τέταρτον, οι πολιτικές ασφαλείας πρέπει να συνοδεύονται από πολιτικές καθώς και από εκείνες που επιχειρούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της εθνικής αφήγησης προκειμένου να αποκλιμακωθεί επιτυχώς η κατάσταση όπως ακριβώς έκανε ο Πρόεδρος Τοκάγιεφ.
Και πέμπτον, δεν είναι κάθε φαινομενικά απροσδόκητο ξέσπασμα αναταραχής μια πλοκή της Αμερικανικής Έγχρωμης Επανάστασης, επομένως οι παρατηρητές θα έκαναν καλά να αξιολογήσουν πιο αντικειμενικά τις καταστάσεις που εξελίσσονται γρήγορα προτού καταλήξουν σε συμπεράσματα όπως κάποιοι στην Κοινότητα των Alt-Media έκαναν ήδη τις τελευταίες ημέρες.