Από: analyst.gr/ - Βασίλης Βιλιάρδος
Ανάλυση
Έχουν άλλη λύση οι Η.Π.Α. εκτός από τον πόλεμο; Αυτό είναι το πρώτο ερώτημα, στο οποίο οφείλει να απαντήσει κανείς, πριν κρίνει αυτά που συμβαίνουν στην Ουκρανία – θυμίζοντας πως ο Biden δήλωσε πρόσφατα πως πιστεύει ότι, η Ρωσία θα εισβάλει στην Ουκρανία (πηγή), ενώ ο πρόεδρος μίας σοβαρής χώρας, της Νορβηγίας, έχει αναφερθεί ξεκάθαρα στο ενδεχόμενο του πολέμου (ανάλυση).
Κατά την άποψη μας τώρα, οι Η.Π.Α. δεν έχουν άλλη λύση εκτός από τον πόλεμο – εάν θέλουν να αποφύγουν την οικονομική τους κατάρρευση και ένα παγκόσμιο κραχ. Άλλωστε, η αντίστροφη μέτρηση είχε ήδη ξεκινήσει το Σεπτέμβριο του 2019, στις αγορές των repos, τα επιτόκια των οποίων εκτινάχθηκαν στο 7% ή κατά 400% περίπου (πηγή) χωρίς να υπάρχει εξήγηση – ενώ αναγκάσθηκε να επέμβει η Fed πυροσβεστικά με μεγάλα ποσά, εγκαινιάζοντας ουσιαστικά το QE4.
Παράλληλα, οι αμερικανικές τράπεζες παρουσίασαν μία έντονη υποχώρηση της ρευστότητας τους, με κυριότερη την JP Morgan – από 64% το 2018 στο 37% στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2019 (πηγή), με αποτέλεσμα να φοβηθούν πολλοί την εμφάνιση μίας νέας Lehman Brothers.
Γιατί συνέβη αυτό; Επειδή το δημόσιο χρέος των Η.Π.Α. που αυξήθηκε κατά 1 τρις $ το δωδεκάμηνο έως το Μάρτιο του 2019, χρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό άνω του 80% από τους «broker–dealers» και τα κερδοσκοπικά κεφάλαια (hedge funds) – αφού κατά την ίδια περίοδο η χρηματοδότηση μέσω repos αυξήθηκε κατά 400 δις $, γεγονός που σημαίνει πως το αμερικανικό δημόσιο χρέος αγοράσθηκε από μοχλευμένους και άρα επικίνδυνους επενδυτές, όπως είναι τα hedge funds, μέσω βραχυπρόθεσμων repos! (ανάλυση).
Η επέμβαση όμως της Fed δεν ήταν ικανή να σταματήσει την τέλεια καταιγίδα που τελικά ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2020 – ενώ θα είχε ήδη καταστρέψει τα πάντα, εάν δεν είχε μεσολαβήσει η πανδημία που έδωσε τη δυνατότητα, τη δικαιολογία καλύτερα στις κεντρικές τράπεζες ολόκληρου του πλανήτη να πλημμυρίσουν ξανά το χρηματοπιστωτικό σύστημα, το βασικό «υβριδικό όπλο» των Η.Π.Α. (η ενέργεια είναι της Ρωσίας και η εφοδιαστική αλυσίδα της Κίνας, όπως έχουμε ήδη αναλύσει) με νέα χρήματα.
Συνεχίζοντας, με τον υβριδικό πόλεμο μεταξύ των Η.Π.Α., της Ρωσίας και της Κίνας να μαίνεται (ανάλυση), οφείλει να ερευνήσει κανείς τι ακριβώς συνέβη, από την πανδημία και μετά, στην οικονομία της υπερδύναμης – ξεκινώντας από το ότι, η Fed τύπωσε 5 τρις $ επί πλέον για να αποφευχθεί η πλήρης κατάρρευση, ενώ το δημόσιο χρέος των Η.Π.Α. εκτοξεύθηκε στα ύψη (γράφημα).
Σε τελική ανάλυση πάντως, ποτέ δεν υπήρχαν στην αμερικανική αγορά τόσα πολλά χρήματα, με τόσο χαμηλά επιτόκια (γράφημα). Τα επιτόκια βέβαια διατηρούνται τεχνητά χαμηλά, αφενός μεν για να μπορεί να εξυπηρετείται το χρέος, αφετέρου για να αποφευχθούν οι μαζικές χρεοκοπίες του υπερχρεωμένου αμερικανικού ιδιωτικού τομέα, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην Ευρώπη – κάτι που όμως διαστρεβλώνει ακόμη περισσότερο την οικονομία, ενώ έχει ημερομηνία λήξης.
Όλα αυτά τα χρήματα της Fed τώρα δεν βοηθούν καθόλου στην τόνωση της οικονομίας, αφού το μεγαλύτερο μέρος τους διατηρείται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα – ενώ ο πληθωρισμός έχει προκληθεί κυρίως αφενός μεν από τα δημοσιονομικά μέτρα της κυβέρνησης Biden που διατέθηκαν απευθείας στους Πολίτες, αφετέρου από τα πολύ σοβαρά προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας που έχουν δημιουργήσει μία στενότητα προσφοράς σε πολλά προϊόντα.
Εν προκειμένω, ένα μέρος των χρημάτων και των δανείων που δόθηκαν από την κυβέρνηση, παραμένει στους τραπεζικούς λογαριασμούς των Αμερικανών, αυξάνοντας τις αποταμιεύσεις, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην Ελλάδα – σημειώνοντας πως τα δάνεια μετατρέπονται σε καταθέσεις και παραμένουν ως τέτοιες, όταν δεν δαπανώνται.
Εν τούτοις, δεν είναι το μεγαλύτερο ποσόν που αυξάνει τα χρήματα που διατηρούνται στις εμπορικές τράπεζες, όσο αυτό των κεντρικών τραπεζών – οι οποίες κεντρικές, όπως γνωρίζουμε, αυξάνουν την ποσότητα χρήματος, τυπώνουν δηλαδή χρήματα, μέσω της αγοράς ομολόγων ή δανείων από τις εμπορικές, προσφέροντας τους έναντι αυτά τα φρεσκοτυπωμένα χρήματα.
Από την άλλη πλευρά, οι τράπεζες δεν δανείζουν χρήματα γνωρίζοντας τους κινδύνους, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ζητούν δάνεια, επειδή φοβούνται για το μέλλον τους – με αποτέλεσμα να έχουν γεμίσει οι τράπεζες με τόσα πολλά χρήματα, ώστε να προσπαθούν να αποθαρρύνουν τις καταθέσεις, επιβάλλοντας εξαιρετικά χαμηλά ή αρνητικά επιτόκια.
Τι κάνουν; Απλούστατα, αντί να διοχετεύουν τα χρήματα στην οικονομία, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν αγοράζοντας αυτοκίνητα, σπίτια κοκ. ή οι επιχειρήσεις για να επενδύσουν, τα επιστρέφουν στη Fed – με τη μορφή του πλεονάζοντος αποθεματικού.
Εύλογα λοιπόν δεν δημιουργείται πληθωρισμός από αυτά τα χρήματα, αφού δεν κυκλοφορούν – με εξαίρεση όσα επενδύονται στα χρηματιστήρια ή στα ακίνητα, όπου ήδη υπάρχει πληθωρισμός με κριτήριο τις φούσκες που έχουν δημιουργηθεί, όπως φαίνεται από το δείκτη Buffet (γράφημα). Για να γίνει κατανοητό το γιατί δεν δημιουργείται πληθωρισμός από αυτά τα χρήματα, οφείλουμε να γνωρίζουμε την ποσοτική θεωρία του χρήματος – σύμφωνα με την οποία το εξής: Ονομαστικό ΑΕΠ = M x V.
Εν προκειμένω, το Μ στην εξίσωση αντιπροσωπεύει την προσφορά χρήματος που αναμφίβολα είναι τεράστια. Το V όμως αντιπροσωπεύει την ταχύτητα του χρήματος – το πόσο γρήγορα δηλαδή κυκλοφορούν τα χρήματα στην οικονομία. Για παράδειγμα, εάν δώσει κανείς 10 € φιλοδώρημα σε έναν σερβιτόρο, ο σερβιτόρος πληρώσει με τα 10 € το ταξί για να πάει σπίτι του και το ταξί βάλει 10 € βενζίνη, τότε τα 10 € έχουν ταχύτητα 3 – υποστηρίζουν δηλαδή αγαθά και υπηρεσίες αξίας 30 €. Εάν όμως δεν πάει στο εστιατόριο και δεν δώσει τα 10 € στο σερβιτόρο αλλά μείνει σπίτι του, τότε τα 10 € έχουν ταχύτητα μηδέν – δεν κινούνται καθόλου.
Ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος στις Η.Π.Α.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην αμερικανική οικονομία σήμερα, όπως φαίνεται από το γράφημα – σε πολλές άλλες χώρες συμβαίνει επίσης κάτι ανάλογο. Ως εκ τούτου, τα 5 τρις $ που τύπωσε η Fed, επί μηδέν ταχύτητα, δίνουν μηδέν άνοδο του ονομαστικού ΑΕΠ των Η.Π.Α. – γεγονός που σημαίνει πως εάν τυπώσει ακόμη 5 τρις $ ή 10 τρις $, αλλά δεν ξοδεύονται από τους ανθρώπους και παραμένουν στις τράπεζες, δεν πρόκειται να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Ούτε όμως πληθωρισμός από αυτά τα χρήματα – αφού είναι δεδομένο πως το σημαντικότερο δεν είναι η προσφορά χρήματος, αλλά η ταχύτητα κυκλοφορίας του.
Συνεχίζοντας, τι θα συμβεί εάν δεν υπάρξει ανάπτυξη, αλλά εν πρώτοις πληθωρισμός, κάτι που ήδη διαπιστώνεται; Όπως αναλύσαμε, όχι λόγω της ποσότητας χρήματος, αλλά εξαιτίας της μειωμένης προσφοράς αγαθών, μεταξύ άλλων λόγω των προβλημάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας που προκάλεσε η πανδημία; Προφανώς στασιμοπληθωρισμός (ανάλυση), ο οποίος ενδεχομένως θα ακολουθηθεί από αποπληθωρισμό, όταν σπάσουν οι φούσκες (πηγή) – όσο παράλογο και αν ακούγεται σήμερα.
Μετοχές που αγοράζονται με δανεικά
Το πόσο μεγάλη είναι η φούσκα του αμερικανικού χρηματιστηρίου τώρα, φαίνεται από έναν ακόμη δείκτη – γνωστό ως διάγραμμα περιθωρίου. Ο δείκτης αυτός μετράει πόσα χρήματα δανείζονται οι άνθρωποι, για να επενδύσουν στο χρηματιστήριο – έχοντας εκτοξευθεί στα 500 δις $ πριν το σπάσιμο της φούσκας του διαδικτύου το 2000, ενώ σήμερα είναι διπλάσιος (γράφημα). Επομένως, στις Η.Π.Α. έχει δημιουργηθεί η μεγαλύτερη κερδοσκοπική φούσκα όλων των εποχών – όπως λέγεται από πάρα πολλούς πια.
Τι συμβαίνει τώρα σε εποχές στασιμοπληθωρισμού, πόσο μάλλον αποπληθωρισμού; Μεταξύ άλλων αυξάνονται τα χρέη που είναι ήδη στα ύψη, έναντι χαμηλότερων εισοδημάτων – των κρατών ως προς το ΑΕΠ τους. Επομένως ακολουθούν μαζικές αθετήσεις πληρωμών και χρεοκοπίες – οπότε προκαλούνται κοινωνικές αναταραχές και εξεγέρσεις, αυξάνεται η εγκληματικότητα όπως διαπιστώνεται ήδη στις Η.Π.Α., προκαλούνται διακρατικές συγκρούσεις κοκ.
Ποια είναι τότε η λύση μίας στρατιωτικής υπερδύναμης, όπως οι Η.Π.Α.; Η εξωτερίκευση του προβλήματος, οπότε ο πόλεμος – αφού δεν πιστεύουμε πως η αμερικανική ελίτ θα προέκρινε ποτέ την ειρηνική λύση: ένα νέο Bretton Woods δηλαδή.
Επίλογος
Είναι φανερό πως τους τελευταίους δύο μήνες η κυβέρνηση Biden, υποβοηθούμενη από τα δυτικά ΜΜΕ, «σφυροκοπεί» την κοινή γνώμη, με τον ισχυρισμό πως η Ρωσία σχεδιάζει να εισβάλει στην Ουκρανία – προπαγανδίζοντας με δορυφορικές εικόνες που υποτίθεται πως αποκαλύπτουν τη συγκέντρωση του ρωσικού στρατού στα σύνορα της Ουκρανίας (πηγή), όταν στην πραγματικότητα πρόκειται για εγκατεστημένες βάσεις εκατοντάδες χιλιόμετρα εντός του ρωσικού εδάφους.
Ακριβώς λοιπόν όπως στον πόλεμο εναντίον του Ιράκ, γίνεται προσπάθεια να επηρεαστεί η κοινή γνώμη στη Δύση – έτσι ώστε να «κατασκευασθεί η συναίνεση» μίας αντιπαράθεσης σήμερα με τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Putin δε ενοχοποιείται για τα πάντα, ακόμη και για την ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση, παρά το ότι είναι ξεκάθαρα ευθύνη της ΕΕ (ανάλυση) και της Γερμανίας (ανάλυση) – ειδικά όσον αφορά τη μη αδειοδότηση του Nord Stream 2, παρά το ότι είναι έτοιμος να λειτουργήσει και θα έλυνε όλα τα προβλήματα.
Η Ρωσία από την πλευρά της έχει επανειλημμένα και κατηγορηματικά απορρίψει τους ισχυρισμούς περί σχεδίων εισβολής της στην Ουκρανία – δηλώνοντας πως δεν έχει την πρόθεση να επιτεθεί σε κανένα έθνος. Έχει φτάσει δε στο σημείο να υποχρεώνεται να λέει πως τα στρατεύματα εντός των εδαφών της είναι κυριαρχικό της δικαίωμα που δεν απαιτεί καμία εξήγηση σε άλλα κράτη – όταν την ίδια στιγμή τα δυτικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι, η συνομιλίες των υπουργών εξωτερικών της Ρωσίας και των Η.Π.Α. στη Γενεύη αποτελούν την τελευταία προσπάθεια της διπλωματίας για την αποτροπή της σύγκρουσης (πηγή).
Την ίδια στιγμή, δρομολογείται μία τεράστια συγκέντρωση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας, ενώ η Ουκρανία κατακλύζεται με στρατιωτικό εξοπλισμό – με τις προκλήσεις των Αμερικανών, καθώς επίσης των Βρετανών συμμάχων τους, να αυξάνονται. Όπως όλα δείχνουν λοιπόν οι Η.Π.Α. έχουν επιλέξει τον πόλεμο, ως λύση για τα οικονομικά τους προβλήματα – κάτι που δυστυχώς δεν φαίνεται να έχουν ακόμη καταλάβει οι Ευρωπαίοι Πολίτες. Η Κίνα πάντως, η οικονομία της οποίας επίσης υποφέρει, μάλλον πιστεύει πως θα ωφεληθεί από ένα τέτοιο ενδεχόμενο – χωρίς ενδεχομένως να βλέπει τους κινδύνους ενός παγκοσμίου πολέμου, υποτιμώντας τους.