 |
| 2022 TASS - Καζακστάν |
Ένα περίεργο κύμα διαμαρτυριών έχει ξεσπάσει στο Καζακστάν αυτή την πρώτη εβδομάδα του 2022, επηρεάζοντας ολόκληρη την κοινωνική δομή της χώρας. Η δημόσια δικαιολογία για τις διαδηλώσεις είναι η λαϊκή δυσαρέσκεια για την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου στη χώρα, αλλά οι διαμαρτυρίες δεν έχουν σταματήσει ακόμη και όταν η κυβέρνηση μείωσε τις τιμές, αποκαλύπτοντας pvw είναι πιθανό να αμφισβητηθούν μεγαλύτερα συμφέροντα. Λαμβάνοντας υπόψη τηn στρατηγική σημασία του Καζακστάν, ορισμένοι αναλυτές υποπτεύονται την εμπλοκή Αμερικανών και Τούρκων πρακτόρων που ενδιαφέρονται να δημιουργήσουν αστάθεια και εντάσεις στην Κεντρική Ασία, επηρεάζοντας αμοιβαία τη Μόσχα και το Πεκίνο.
Lucas Leiroz, ερευνητής στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Rural Federal University του Ρίο ντε Τζανέιρο. γεωπολιτικός σύμβουλος / Παρουσίαση Freepen.gr
Η πρώτη εβδομάδα του 2022 είναι πολύ ταραγμένη στο Καζακστάν. Ισχυρό κύμα διαμαρτυριών ξέσπασε κατά της κυβέρνησης, προφανώς με κίνητρο την εκθετική αύξηση της τιμής του υγραερίου. Αυτό το είδος καυσίμου χρησιμοποιείται συνήθως στη χώρα σε χαμηλές τιμές, ως υποκατάστατο της βενζίνης, της οποίας η αξία είναι υψηλότερη. Το Σάββατο, την πρώτη μέρα του χρόνου, η κυβέρνηση ενέκρινε νόμο για την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, που πιθανώς προκάλεσε σοβαρή κοινωνική κρίση, με την εμφάνιση διαμαρτυριών.
Οι περιοχές με το μεγαλύτερο επίκεντρο των διαμαρτυριών είναι ακριβώς εκείνες όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος των καυσίμων, κυρίως η πόλη Janaozen και η επαρχία Aktau. Οι διαδηλώσεις έφτασαν γρήγορα στο Αλμάτι, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, όπου κατοικεί περίπου το 8% του συνολικού πληθυσμού του Καζακστάν. Η κατάσταση ήταν εντελώς εκτός ελέγχου των αρχών, με πυρπόληση αυτοκινήτων, λεηλασίες, κατάληψη δημόσιων κτιρίων, βανδαλισμούς και βίαιες επιθέσεις σε αστυνομικούς και πολίτες, με αποτέλεσμα αβέβαιο αριθμό τραυματιών και νεκρών.
Η κυβέρνηση, υπό έντονες πιέσεις, ανακοίνωσε κάποια μέτρα για την άμβλυνση της κρίσης. Η τιμή του φυσικού αερίου έχει μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας το όριο των 0,11 $ ανά λίτρο σε περιοχές όπως το Mangystau - όπου βρίσκεται η πόλη Aktau. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν αρκετό για να συγκρατήσει τη βία των διαδηλωτών, οι οποίοι συνέχισαν να προβαίνουν σε βανδαλισμούς και να διαταράσσουν τη δημόσια τάξη. Απειλώντας ακόμη περισσότερο την κοινωνική και οικονομική δομή της χώρας, οι διαδηλωτές εισέβαλαν και κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Αλμάτι, γεγονός που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στον τοπικό πληθυσμό. Μέρος της κυβέρνησης συνθηκολόγησε με την πίεση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση του πρωθυπουργού Ασκάρ Μαμίν. Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος Kassym-Jomart Tokayev κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και υποσχέθηκε μια σκληρή απάντηση κατά των διαδηλωτών.
Ο πρόεδρος ζήτησε από τον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) – μια συμμαχία της Ρωσίας, της Αρμενίας, της Λευκορωσίας, του Καζακστάν, της Κιργιζίας και του Τατζικιστάν – να βοηθήσει στην αποκατάσταση της τάξης στις πόλεις της χώρας. Η βοήθεια ήταν άμεση, με στρατεύματα, οχήματα και εξοπλισμό να αποστέλλονται προκειμένου να βοηθήσουν τις δυνάμεις ασφαλείας του Καζακστάν να ανακτήσουν τον έλεγχο των πόλεων. Οι συγκρούσεις ήταν σφοδρές, με πολλούς νεκρούς να αναφέρονται. Πολλοί διαδηλωτές χρησιμοποιούν όπλα και αντιμετωπίζουν πράκτορες με αντάρτικες τακτικές. Το έργο του CSTO ήταν αποτελεσματικό στη μείωση του χάους, αλλά η βία δεν αναμένεται να τελειώσει σύντομα.
Αντιμέτωποι με τέτοιου είδους καταστάσεις, είναι πρακτικά αδύνατο να μην υποψιαστεί κανείς την πιθανότητα ξένης παρέμβασης. Προφανώς, είναι πιθανό οι διαμαρτυρίες να ξεκίνησαν οργανικά, με τον πληθυσμό να είναι δυσαρεστημένος με τις τιμές, αλλά είναι σαφές ότι υπάρχουν περισσότερα από απλή λαϊκή δυσαρέσκεια. Οπωσδήποτε, δεν είναι σύνηθες να συνεχίζει ο κόσμος να ενεργεί με τέτοια βία, ακόμη κι όταν η κυβέρνηση εν μέρει ικανοποιεί τα αιτήματα - δεδομένου πως η τιμή του φυσικού αερίου έχει μειωθεί. Επίσης, η ακραία χρήση βίας κατά του αστυνομικού και του στρατιωτικού προσωπικού δε φαίνεται να είναι μια συνήθης συμπεριφορά των λαϊκών συλλογικοτήτων. Είναι πολύ πιθανό να υπάρχει κάτι πέρα από τη λαϊκή δυσαρέσκεια και ξένες ομάδες να παρεμβαίνουν στην κατάσταση για να εκμεταλλευτούν τις εντάσεις και να προκαλέσουν μια πιθανή έγχρωμη επανάσταση.
Εκείνοι που ενδιαφέρονται περισσότερο για μια τέτοια κατάσταση στο Καζακστάν είναι οι ΗΠΑ και η Τουρκία. Και οι δύο χώρες έχουν πολύ έντονο συμφέρον να αποκτήσουν επιρροή στον μετασοβιετικό χώρο της Κεντρικής Ασίας και, για αυτό, θέλουν να υπονομεύσουν τη ρωσική και την κινεζική επιρροή στην περιοχή. Για αυτό, το Καζακστάν φαίνεται εξαιρετικά στρατηγικό σημείο, λαμβάνοντας υπόψη την εγγύτητά του με τη Ρωσία και την περιοχή Xinjiang της Κίνας. Το Πεκίνο φοβάται βεβαίως ότι μια πολύχρωμη επανάσταση στο Καζακστάν θα εξελιχθεί σε ένα κύμα εξεγέρσεων σε ολόκληρη την Κεντρική Ασία, καθώς αυτό θα σήμαινε την πιθανότητα εξέγερσης των Ουιγούρων. Η Μόσχα, με την ίδια έννοια, φοβάται την αποσταθεροποίηση ολόκληρης της μετασοβιετικής ζώνης, η οποία περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της συνοριακής της επικράτειας και του στρατηγικού της περιβάλλοντος.
Οι ΗΠΑ προσπαθούν επί του παρόντος να αυξήσουν τον αριθμό των στρατιωτικών βάσεων τους σε χώρες της Κεντρικής Ασίας για να καλύψουν το έλλειμμα των αμερικανικών στρατευμάτων στην περιοχή μετά την ήττα στην Καμπούλ. Από την πλευρά της, η Άγκυρα θέλει να επεκταθεί σε όλη την Κεντρική Ασία ως μέρος της παντουρκικής γεωπολιτικής της. Με αυτό, το Καζακστάν γίνεται σημείο κοινού ενδιαφέροντος για τους Αμερικανούς και τους Τούρκους να ενεργούν ως αποσταθεροποιητικοί παράγοντες, βλάπτοντας την ευρασιατική ολοκλήρωση ακριβώς τη στιγμή των στενότερων δεσμών μεταξύ Ρωσίας και Κίνας.
Επιπλέον, πρέπει να θυμόμαστε ότι σύντομα θα πραγματοποιηθεί σύνοδος κορυφής μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας για το ουκρανικό ζήτημα. Με αυτό, είναι πιθανό η Ουάσιγκτον να στέλνει ένα μήνυμα στη Μόσχα λέγοντας πως είναι πρόθυμη να διαπραγματευτεί την κατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά σε αντάλλαγμα θα εντείνει τις δραστηριότητες στην Κεντρική Ασία - κάτι που θα σήμαινε αλλαγή της γεωπολιτικής εστίασης στην εντάσεις μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές πιθανότητες. Η στρατηγική σημασία του Καζακστάν είναι τεράστια και είναι πολύ πιθανό σύντομα να αποκαλυφθεί κάποιος βαθμός ξένης εμπλοκής. Η ρωσική κυβέρνηση έχει ήδη εκδώσει δημόσια δήλωση ζητώντας να μην παρέμβει κανένα κράτος στην τοπική κρίση, λέγοντας ότι το Καζακστάν θα λύσει τα προβλήματά του με δικά του μέσα. Η πιο πιθανή κατάσταση είναι πως η κρίση θα κατευναστεί σύντομα και τα σχέδια για μια έγχρωμη επανάσταση θα αποτύχουν, καθώς ο πραγματικός στόχος του ΝΑΤΟ είναι μόνο να δημιουργήσει αστάθεια στην περιοχή και όχι να προκαλέσει συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας. Δεδομένου ότι υπάρχει ήδη παρέμβαση του CSTO, είναι απίθανο να προκύψει δυτικό συμφέρον για περαιτέρω εξοπλισμό των διαδηλωτών, δημιουργώντας έναν πιθανό πόλεμο.
Παρά την πιθανότητα κατευνασμού, υπάρχει ένα σαφές μήνυμα που έρχεται από αυτές τις διαμαρτυρίες: το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να δράσει σθεναρά στην Κεντρική Ασία. Και αυτή θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει το έργο της ευρασιατικής ολοκλήρωσης.
Lucas Leiroz, ερευνητής στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Rural Federal University του Ρίο ντε Τζανέιρο. γεωπολιτικός σύμβουλος / Παρουσίαση Freepen.gr
Η πρώτη εβδομάδα του 2022 είναι πολύ ταραγμένη στο Καζακστάν. Ισχυρό κύμα διαμαρτυριών ξέσπασε κατά της κυβέρνησης, προφανώς με κίνητρο την εκθετική αύξηση της τιμής του υγραερίου. Αυτό το είδος καυσίμου χρησιμοποιείται συνήθως στη χώρα σε χαμηλές τιμές, ως υποκατάστατο της βενζίνης, της οποίας η αξία είναι υψηλότερη. Το Σάββατο, την πρώτη μέρα του χρόνου, η κυβέρνηση ενέκρινε νόμο για την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, που πιθανώς προκάλεσε σοβαρή κοινωνική κρίση, με την εμφάνιση διαμαρτυριών.
Οι περιοχές με το μεγαλύτερο επίκεντρο των διαμαρτυριών είναι ακριβώς εκείνες όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος των καυσίμων, κυρίως η πόλη Janaozen και η επαρχία Aktau. Οι διαδηλώσεις έφτασαν γρήγορα στο Αλμάτι, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, όπου κατοικεί περίπου το 8% του συνολικού πληθυσμού του Καζακστάν. Η κατάσταση ήταν εντελώς εκτός ελέγχου των αρχών, με πυρπόληση αυτοκινήτων, λεηλασίες, κατάληψη δημόσιων κτιρίων, βανδαλισμούς και βίαιες επιθέσεις σε αστυνομικούς και πολίτες, με αποτέλεσμα αβέβαιο αριθμό τραυματιών και νεκρών.
Η κυβέρνηση, υπό έντονες πιέσεις, ανακοίνωσε κάποια μέτρα για την άμβλυνση της κρίσης. Η τιμή του φυσικού αερίου έχει μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας το όριο των 0,11 $ ανά λίτρο σε περιοχές όπως το Mangystau - όπου βρίσκεται η πόλη Aktau. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν αρκετό για να συγκρατήσει τη βία των διαδηλωτών, οι οποίοι συνέχισαν να προβαίνουν σε βανδαλισμούς και να διαταράσσουν τη δημόσια τάξη. Απειλώντας ακόμη περισσότερο την κοινωνική και οικονομική δομή της χώρας, οι διαδηλωτές εισέβαλαν και κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Αλμάτι, γεγονός που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στον τοπικό πληθυσμό. Μέρος της κυβέρνησης συνθηκολόγησε με την πίεση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την παραίτηση του πρωθυπουργού Ασκάρ Μαμίν. Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος Kassym-Jomart Tokayev κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και υποσχέθηκε μια σκληρή απάντηση κατά των διαδηλωτών.
Ο πρόεδρος ζήτησε από τον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) – μια συμμαχία της Ρωσίας, της Αρμενίας, της Λευκορωσίας, του Καζακστάν, της Κιργιζίας και του Τατζικιστάν – να βοηθήσει στην αποκατάσταση της τάξης στις πόλεις της χώρας. Η βοήθεια ήταν άμεση, με στρατεύματα, οχήματα και εξοπλισμό να αποστέλλονται προκειμένου να βοηθήσουν τις δυνάμεις ασφαλείας του Καζακστάν να ανακτήσουν τον έλεγχο των πόλεων. Οι συγκρούσεις ήταν σφοδρές, με πολλούς νεκρούς να αναφέρονται. Πολλοί διαδηλωτές χρησιμοποιούν όπλα και αντιμετωπίζουν πράκτορες με αντάρτικες τακτικές. Το έργο του CSTO ήταν αποτελεσματικό στη μείωση του χάους, αλλά η βία δεν αναμένεται να τελειώσει σύντομα.
Αντιμέτωποι με τέτοιου είδους καταστάσεις, είναι πρακτικά αδύνατο να μην υποψιαστεί κανείς την πιθανότητα ξένης παρέμβασης. Προφανώς, είναι πιθανό οι διαμαρτυρίες να ξεκίνησαν οργανικά, με τον πληθυσμό να είναι δυσαρεστημένος με τις τιμές, αλλά είναι σαφές ότι υπάρχουν περισσότερα από απλή λαϊκή δυσαρέσκεια. Οπωσδήποτε, δεν είναι σύνηθες να συνεχίζει ο κόσμος να ενεργεί με τέτοια βία, ακόμη κι όταν η κυβέρνηση εν μέρει ικανοποιεί τα αιτήματα - δεδομένου πως η τιμή του φυσικού αερίου έχει μειωθεί. Επίσης, η ακραία χρήση βίας κατά του αστυνομικού και του στρατιωτικού προσωπικού δε φαίνεται να είναι μια συνήθης συμπεριφορά των λαϊκών συλλογικοτήτων. Είναι πολύ πιθανό να υπάρχει κάτι πέρα από τη λαϊκή δυσαρέσκεια και ξένες ομάδες να παρεμβαίνουν στην κατάσταση για να εκμεταλλευτούν τις εντάσεις και να προκαλέσουν μια πιθανή έγχρωμη επανάσταση.
Εκείνοι που ενδιαφέρονται περισσότερο για μια τέτοια κατάσταση στο Καζακστάν είναι οι ΗΠΑ και η Τουρκία. Και οι δύο χώρες έχουν πολύ έντονο συμφέρον να αποκτήσουν επιρροή στον μετασοβιετικό χώρο της Κεντρικής Ασίας και, για αυτό, θέλουν να υπονομεύσουν τη ρωσική και την κινεζική επιρροή στην περιοχή. Για αυτό, το Καζακστάν φαίνεται εξαιρετικά στρατηγικό σημείο, λαμβάνοντας υπόψη την εγγύτητά του με τη Ρωσία και την περιοχή Xinjiang της Κίνας. Το Πεκίνο φοβάται βεβαίως ότι μια πολύχρωμη επανάσταση στο Καζακστάν θα εξελιχθεί σε ένα κύμα εξεγέρσεων σε ολόκληρη την Κεντρική Ασία, καθώς αυτό θα σήμαινε την πιθανότητα εξέγερσης των Ουιγούρων. Η Μόσχα, με την ίδια έννοια, φοβάται την αποσταθεροποίηση ολόκληρης της μετασοβιετικής ζώνης, η οποία περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της συνοριακής της επικράτειας και του στρατηγικού της περιβάλλοντος.
Οι ΗΠΑ προσπαθούν επί του παρόντος να αυξήσουν τον αριθμό των στρατιωτικών βάσεων τους σε χώρες της Κεντρικής Ασίας για να καλύψουν το έλλειμμα των αμερικανικών στρατευμάτων στην περιοχή μετά την ήττα στην Καμπούλ. Από την πλευρά της, η Άγκυρα θέλει να επεκταθεί σε όλη την Κεντρική Ασία ως μέρος της παντουρκικής γεωπολιτικής της. Με αυτό, το Καζακστάν γίνεται σημείο κοινού ενδιαφέροντος για τους Αμερικανούς και τους Τούρκους να ενεργούν ως αποσταθεροποιητικοί παράγοντες, βλάπτοντας την ευρασιατική ολοκλήρωση ακριβώς τη στιγμή των στενότερων δεσμών μεταξύ Ρωσίας και Κίνας.
Επιπλέον, πρέπει να θυμόμαστε ότι σύντομα θα πραγματοποιηθεί σύνοδος κορυφής μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας για το ουκρανικό ζήτημα. Με αυτό, είναι πιθανό η Ουάσιγκτον να στέλνει ένα μήνυμα στη Μόσχα λέγοντας πως είναι πρόθυμη να διαπραγματευτεί την κατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά σε αντάλλαγμα θα εντείνει τις δραστηριότητες στην Κεντρική Ασία - κάτι που θα σήμαινε αλλαγή της γεωπολιτικής εστίασης στην εντάσεις μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας.
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές πιθανότητες. Η στρατηγική σημασία του Καζακστάν είναι τεράστια και είναι πολύ πιθανό σύντομα να αποκαλυφθεί κάποιος βαθμός ξένης εμπλοκής. Η ρωσική κυβέρνηση έχει ήδη εκδώσει δημόσια δήλωση ζητώντας να μην παρέμβει κανένα κράτος στην τοπική κρίση, λέγοντας ότι το Καζακστάν θα λύσει τα προβλήματά του με δικά του μέσα. Η πιο πιθανή κατάσταση είναι πως η κρίση θα κατευναστεί σύντομα και τα σχέδια για μια έγχρωμη επανάσταση θα αποτύχουν, καθώς ο πραγματικός στόχος του ΝΑΤΟ είναι μόνο να δημιουργήσει αστάθεια στην περιοχή και όχι να προκαλέσει συγκρούσεις μεγάλης κλίμακας. Δεδομένου ότι υπάρχει ήδη παρέμβαση του CSTO, είναι απίθανο να προκύψει δυτικό συμφέρον για περαιτέρω εξοπλισμό των διαδηλωτών, δημιουργώντας έναν πιθανό πόλεμο.
Παρά την πιθανότητα κατευνασμού, υπάρχει ένα σαφές μήνυμα που έρχεται από αυτές τις διαμαρτυρίες: το ΝΑΤΟ είναι έτοιμο να δράσει σθεναρά στην Κεντρική Ασία. Και αυτή θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει το έργο της ευρασιατικής ολοκλήρωσης.
* πρώτη δημοσίευση infobrics.org, εστάλη στη Freepen.gr για παρουσίαση στα ελληνικά