Johanna Ross, πτυχιούχος Ρωσικών Σπουδών και πολιτικός αναλυτής με έδρα το Εδιμβούργο της Σκωτίας - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι παρουσιαστές ειδήσεων, που αγνοούν τελείως τα γεγονότα, ρωτούν εξίσου ανίκανους ειδικούς για το "τι πρέπει να κάνουμε για τη Ρωσία;" όπου τους απαντούν "πρέπει να στείλουμε στον Πούτιν ένα μήνυμα ότι δε θα ανεχτούμε μια εισβολή". Κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να αμφισβητήσει τα αποδεικτικά στοιχεία για μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ή να σταθεί στο πολύ προφανές σημείο του γιατί η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο να χρειαζόταν άλλο έδαφος.
Σύμφωνα με τη δραματική φύση των σημερινών γεγονότων, η ρητορική που διαδίδεται είναι εξίσου εξωφρενική: συγκρίσεις του Joe Biden με τον Neville Chamberlain. Η Ρωσία με τη ναζιστική Γερμανία και απίστευτα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Αδόλφο Χίτλερ. Δεν είναι λανθασμένες τέτοιες ισοδυναμίες, αλλά είναι εξαιρετικά προσβλητικές, δεδομένου του αριθμού των Ρώσων ζωών που χάθηκαν στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Χρειάζεται να μας υπενθυμίσουμε ότι ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν ένας κακός, εγωιστής μανιακός, με πρόθεση να κυριαρχήσει στον κόσμο αυτό που νόμιζε πως ήταν η ανώτερη «Άρια» φυλή του εις βάρος εκείνων που νόμιζε ότι ήταν κατώτερα ανθρώπινα όντα ή «ανώμαλοι» (π.χ. Εβραίοι και Ρώσοι); Είχε την πρόθεση να εισβάλει στη Ρωσία για να δημιουργήσει «lebensraum» (ζωτικό χώρο) για το διευρυνόμενο γερμανικό πληθυσμό.
Το πώς μπορεί κάποιος να κάνει συγκρίσεις με την τρέχουσα κρίση είναι πέρα από την αντίληψή μου. Αλλά μιλάει πολύ για την έλλειψη ιστορικής γνώσης μεταξύ των κορυφαίων πολιτικών και στρατιωτικών προσωπικοτήτων στη Δύση αυτές τις μέρες. Δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι το ένα σημαντικό ιστορικό θέμα στα βρετανικά σχολεία πάνω-κάτω στη χώρα εδώ και δεκαετίες είναι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι μαθητές μπορεί να μην μπορούν να δείξουν τη Ρωσία ή την Ουκρανία σε έναν χάρτη, αλλά θα είναι εξοικειωμένοι με τον «κατευνασμό» του Χίτλερ από τον Τσάμπερλεν. Ως εκ τούτου, η λέξη έχει απήχηση στο γενικό πληθυσμό σήμερα και τώρα εφαρμόζεται αλόγιστα στα τρέχοντα γεγονότα.
Η Δύση έχει κάτι σαν σύμπλεγμα ενοχής για τον κατευνασμό του Αδόλφου Χίτλερ από τον Βρετανό πρωθυπουργό Νέβιλ Τσάμπερλεν πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιτρεπόμενος να εισβάλει στη Ρηνανία το 1936, ο Χίτλερ εισέβαλε στην Αυστρία προτού δεσμευτεί στον Τσάμπερλεν στη συμφωνία του Μονάχου του 1938 ότι δε θα προχωρούσε περισσότερο από τη Σουδητία στην Τσεχοσλοβακία. Ο Χίτλερ παραβίασε αυτήν τη συμφωνία και κατέλαβε την υπόλοιπη χώρα τον επόμενο χρόνο.
Το να βλέπεις τα τρέχοντα γεγονότα μέσα από το πρίσμα του κατευνασμού του Χίτλερ από τον Τσάμπερλεν είναι εντελώς εσφαλμένο. Αντίθετα, τα χρόνια των κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας, οι εκστρατείες στον κυβερνοχώρο και ο πληροφοριακός πόλεμος, οι προκλήσεις στη Μαύρη Θάλασσα και η συνεχιζόμενη στρατιωτική συσσώρευση στα σύνορα της Ρωσίας δύσκολα μπορούν να αποτελέσουν μια πολιτική «κατευνασμού».
Αν θέλουμε να κάνουμε παραλληλισμούς μεταξύ της τρέχουσας κρίσης στα σύνορα της Ουκρανίας και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, θα πρέπει να συγκρίνουμε τη νεοναζιστική ιδεολογία που κυριαρχεί στον ουκρανικό εθνικισμό με αυτή της ναζιστικής Γερμανίας. Η καταστολή των μειονοτικών γλωσσών, συμπεριλαμβανομένων των ρωσικών, η λογοκρισία των ΜΜΕ, οι δολοφονίες δημοσιογράφων, η δίωξη των πολιτικών της αντιπολίτευσης και η εμμονή με έναν Ρώσο «εχθρό» είναι όλα συμπτώματα ενός έθνους, δυστυχώς, σάπιου στον πυρήνα του.
Πέρα από αυτό, τα δύο γεωπολιτικά σενάρια δεν έχουν τίποτα κοινό. Ο Πούτιν δεν έχει σκοπό την παγκόσμια κυριαρχία, αλλιώς γιατί δεν προσαρτήθηκε το Ντονμπάς πριν από χρόνια; Εάν ο Πρόεδρος ήθελε πραγματικά περισσότερη επικράτεια, θα μπορούσε να είχε προσπαθήσει λίγο πιο σκληρά για είκοσι χρόνια, σίγουρα; Οι μόνες περιπτώσεις μέχρι σήμερα που η Ρωσία επενέβη στρατιωτικά έξω από τα σύνορά της τα τελευταία χρόνια ήταν η προστασία των ρωσόφωνων αμάχων (όπως στη Νότια Οσετία το 2008) και η παροχή βοήθειας σε κυρίαρχα κράτη να αμυνθούν από εξεγέρσεις (Συρία και πιο πρόσφατα Καζακστάν).
Κατά ειρωνικό τρόπο, η μόνη χώρα που ταιριάζει στην περιγραφή του ιμπεριαλιστή επιτιθέμενου είναι οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν εισβάλει σε αμέτρητα κυρίαρχα έθνη από την έναρξή τους. Η Ρωσία έχει βάσιμες ανησυχίες για την ασφάλεια σχετικά με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ που εισβάλλουν στα ανατολικά της σύνορα. Ανησυχίες που εξέθεσε ρητά πρόσφατα σε ένα έγγραφο που παρασχέθηκε στη Δύση, αλλά για τις οποίες ακούμε ελάχιστα μόλις τώρα εν μέσω πολεμικής υστερίας.
Πράγματι, παρ' όλη τη συζήτηση για το «Τι θέλει ο Πούτιν;», δε θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρο τι θέλει η Ρωσία.
Ο κατάλογος των αιτημάτων που παρουσιάστηκαν στις ΗΠΑ πέρυσι ήταν σαφής: καμία ένταξη στο ΝΑΤΟ για την Ουκρανία και αποχώρηση του ΝΑΤΟ από τα κράτη της Βαλτικής και την Ανατολική Ευρώπη. Η Ρωσία θεωρεί την παρουσία του ΝΑΤΟ στα σύνορά της ως επιθετική, με τον ίδιο τρόπο που οι ΗΠΑ δε θα ανεχτούν τους ρωσικούς πυραύλους στην Κούβα.
Στην πραγματικότητα, η ρωσική κυβέρνηση έχει θέσει τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της εδώ και χρόνια, που δημοσιεύονται στον ιστότοπό της. Ο Πούτιν και οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Εξωτερικών δίνουν τακτικές, λεπτομερείς συνεντεύξεις για τη θέση της Ρωσίας, αλλά σπάνια αναγνωρίζονται από δυτικούς πολιτικούς και μέσα ενημέρωσης. Η Ρωσία δεν έχει κρύψει ποτέ τους γεωστρατηγικούς της στόχους - το πρόβλημα είναι πως η Δύση δεν ακούει. Ακόμη και ο πρόεδρος Μπάιντεν σε πρόσφατη συνέντευξη Τύπου υποστήριξε ότι ο Πρόεδρος Πούτιν θα έπαιρνε αποφάσεις με βάση το «από ποια πλευρά του κρεβατιού» θα σηκωθεί το πρωί. Αυτό καταδεικνύει παντελή έλλειψη ανάλυσης και εκτίμησης του τύπου του χαρακτήρα του Ρώσου Προέδρου. Μακριά από το να παίρνει παρορμητικές αποφάσεις, είναι ξεκάθαρα ένας άνθρωπος που αφιερώνει το χρόνο του για να σκεφτεί σωστά τα πράγματα.
Παρά τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου για «επικείμενη» εισβολή με στρατεύματα έτοιμα να επέμβουν εάν χρειαστεί, άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν ήταν τόσο έτοιμες να εμπλακούν σε μια τέτοια στάση. Η Γερμανία υπήρξε πολύ πιο επιφυλακτική, αρνούμενη να συμμετάσχει εξοπλίζοντας την Ουκρανία και αρνούμενη στον εναέριο χώρο της Βασιλικής Αεροπορίας να μεταφέρει όπλα στο Κίεβο. Η Κροατία έχει μάλιστα δηλώσει ότι θα αποσύρει τα στρατεύματά της του ΝΑΤΟ από την Ανατολική Ευρώπη εάν επέλθει σύγκρουση μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Δεδομένου του σοβαρού κινδύνου κλιμάκωσης, μια τέτοια προσεκτική συμπεριφορά δεν μπορεί παρά να είναι ευπρόσδεκτη.
Πράγματι, στο σημερινό κλίμα η ρητορική θα πρέπει να περιοριστεί σημαντικά στη Δύση. Εδώ δεν είναι Χόλιγουντ. Υπάρχει πραγματική πιθανότητα για λανθασμένους υπολογισμούς και να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης. Φλεγμονώδεις συγκρίσεις της Ρωσίας με τη ναζιστική Γερμανία είναι απερίσκεπτες και επιδιώκουν μόνο να αυξήσουν τις εντάσεις. Ωστόσο, με τους δυτικούς πληθυσμούς και τις κυβερνήσεις τους να αγνοούν σε μεγάλο βαθμό τη Ρωσία και την ιστορία της περιοχής, δυστυχώς δεν περιμένω καμία διάχυση στα σημερινά επίπεδα πολεμικής υστερίας.