Eν έτη 2021 η Ρωσική Ομοσπονδία αναβιώνει ένα παλαιότερο Δόγμα επιθετικής εξωτερικής πολιτικής το οποίο προϋπήρχε από την περίοδο του Τσαρικού παρελθόντος της. Η γενικότερη στρατηγική της έχει να κάνει με την εκμετάλλευση-πρόκληση αστάθειας σε ήδη υπάρχουσες »Παγωμένες Συγκρούσεις» (Frozen Conflicts), πέριξ των γεωγραφικών της συνόρων, με σκοπό να αντλήσει πολιτικά οφέλη μέσω της αλλαγής καθεστώτος στην περιοχή.
Από: defencereview.gr / Αγγελος Χωριανόπουλος
Το αναδυόμενο αυτό Δόγμα ονομάσθη από Ρώσους αξιωματούχους ως »Νέα Γενιά Πολέμου της Ρωσίας» (Russia’s New Generation Warfare) και σύμφωνα με τον αρχηγό του Ρωσικού Στρατού, Valery Gerasimov, αποτελείται από πέντε Συστατικά Στοιχεία, τα οποία λειτουργώντας συνεργατικά σε όλο το φάσμα των πολεμικών επιχειρήσεων (από την οικονομία μέχρι το πεδίο της μάχης) είναι αυτά που εν τέλη μεταβάλουν την ισορροπία ισχύος στην περιοχή υπέρ της Ρωσίας.
Το αναδυόμενο αυτό Δόγμα ονομάσθη από Ρώσους αξιωματούχους ως »Νέα Γενιά Πολέμου της Ρωσίας» (Russia’s New Generation Warfare) και σύμφωνα με τον αρχηγό του Ρωσικού Στρατού, Valery Gerasimov, αποτελείται από πέντε Συστατικά Στοιχεία, τα οποία λειτουργώντας συνεργατικά σε όλο το φάσμα των πολεμικών επιχειρήσεων (από την οικονομία μέχρι το πεδίο της μάχης) είναι αυτά που εν τέλη μεταβάλουν την ισορροπία ισχύος στην περιοχή υπέρ της Ρωσίας.
Η γενικότερη στρατηγική της έχει να κάνει με την εκμετάλλευση-πρόκληση αστάθειας σε ήδη υπάρχουσες »Παγωμένες Συγκρούσεις» (Frozen Conflicts), πέριξ των γεωγραφικών της συνόρων, με σκοπό να αντλήσει πολιτικά οφέλη μέσω της αλλαγής καθεστώτος στην περιοχή.
Τα στοιχεία αυτά είναι ο Ασύμμετρος Πόλεμος, οι Διενέξεις Χαμηλής Έντασης, οι Δικτυοκεντρικές Επιχειρήσεις, ο Πόλεμος Έκτης Γενιάς και η Αποκεντρωτική-Ευέλικτη Διοίκηση. Σύμφωνα με τον Ρώσο Γεωπολιτικό Αναλυτή Alexander Vladimirov, κεντρικό θέατρο όλων των επιχειρήσεων είναι το μυαλό και ως κεντρικός πυλώνας όλων των προαναφερθέντων στοιχείων είναι η ιδέα της ολοκληρωτικής »Επιρροής» εντός των εχθρικών κρατικών θεσμών οι οποίοι αμύνονται της αλλαγής του καθεστώτος. Ο επιχειρησιακός όρος που εδόθη στον τρόπο με τον οποίο η Ρωσία καταφέρνει και »επηρεάζει» όλους τους εχθρικούς κρατικούς θεσμούς, είναι αυτός των Υβριδικών Επιχειρήσεων (στρατιωτικών και μη).
Στην πράξη, η αλλαγή του καθεστώτος επιτυγχάνεται μέσω οκτώ επιχειρησιακών φάσεων, οι οποίες μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία, η Ρωσία μέσω πολιτικών αντιπροσώπων, ΜΜΕ, στρατιωτικών ακολούθων, διπλωματών και πρακτόρων, ξεκινά μια εκστρατεία πληροφοριοκεντρικού πολέμου έναντι των κρατικών θεσμών της αμυνόμενης χώρας (μέσω χακαρίσματος κρατικών εγκαταστάσεων και διασπορά fake-news) σχετικά με την στρατιωτική ανατροπή των δεδομένων ισχύος στην γεωγραφική περιοχή την οποία επιδιώκει να ελέγξει. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα κλίμα φόβου, αστάθειας, ανασφάλειας και αβεβαιότητας στα μυαλά των εχθρικών κρατικών αξιωματούχων, δημιουργώντας τους τάσεις φυγής-παράδοσης από το καθήκοντα που υπηρετούν. Η κατηγορία αυτή διαρκεί περίπου δύο μέρες, μέχρι την έναρξη της δεύτερης κατηγορίας, πριν από την οποία ο Ρωσικός Στρατός έχει μετακινήσει Ένοπλες Δυνάμεις και συστήματα πυροβολικού στα σύνορα με την διεκδικούμενη γεωγραφική περιοχή, έχοντας παράλληλα οπλοποιήσει-εκπαιδεύσει-εξοπλίσει-οργανώσει ολόκληρες στρατιές ρωσόφωνων αποσχισθέντων στοιχείων εντός της εχθρικής ζώνης διεξαγωγής των επιχειρήσεων.
Η δεύτερη κατηγορία είναι η ανακοίνωση »Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων» (No Fly Zone), η οποία ακολουθείται αμέσως από την τρίτη κατηγορία φάσεων, όπου ξεκινούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εντός της γεωγραφικής εκτάσεως την οποία διεκδικεί η Ρωσία. Δεν είναι τυχαίο ότι στην ρωσική στρατιωτική κουλτούρα, το πυροβολικό ονομάζεται «Θεός του Πολέμου». Ενώ οι αμερικανικές δυνάμεις βασίζονται στο πυροβολικό για την υποστήριξη τακτικών ελιγμών του στρατεύματος, οι Ρώσοι λειτουργούν με αντίθετη προσέγγιση. Ο ελιγμός γίνεται για να υποστηρίζει το πυροβολικό καταλαμβάνοντας μία περιοχή και μεταδίδοντας δεδομένα στοχοποίησης, θέτοντας το έτσι ως τον αποφασιστικότερο βραχίονα της πολεμικής διαδικασίας.
H ανακήρυξη από μεριάς Ρωσίας της »No Fly Zone» πάνω από τα Ουκρανικά εδάφη σήμανε την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Κριμαία
H Έναρξη των Συγκρούσεων
Oι επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο από μεριάς Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας αλλ΄α και Αμερικανικών-Βρετανικών πολυεθνικών επιχειρήσεων βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Την περασμένη εβδομάδα, πιθανότατα Ρώσοι χάκερς παραβίασαν δεκάδες κυβερνητικούς ιστότοπους της Ουκρανίας σηματοδοτώντας έτσι την έναρξη των επιχειρήσεων στο Πέμπτο Πεδίο Μάχης (κυβερνοχώρος). Σύμφωνα με έρευνα της Microsoft, τοποθέτησαν επίσης κακόβουλο λογισμικό μέσα σε κυβερνητικές υπηρεσίες της Ουκρανίας αλλά και σε Αμερικανικές πολυεθνικές επιχειρήσεις. Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου μίας εκ των επιχειρήσεων είναι και ο υιός του Προέδρου των ΗΠΑ, Joe Biden.
Δεν είναι ακόμη σαφές ποιος είναι υπεύθυνος, αλλά η Ρωσία αποτελεί τον κύριο ύποπτο. Ωστόσο, ενώ η Ουκρανία συνεχίζει να αισθάνεται το κύριο βάρος των επιθέσεων της Ρωσίας, οι ειδικοί της κυβέρνησης και των μονάδων κυβερνοασφάλειας ανησυχούν πως τέτοιου είδους επιθέσεις θα μπορούσαν να εξαπλωθούν παγκοσμίως, απειλώντας την Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι μόνο. Στις 18 Ιανουαρίου, η Υπηρεσία Κυβερνοασφάλειας και Ασφάλειας Υποδομών των ΗΠΑ (CISA) προειδοποίησε τους φορείς εκμετάλλευσης κρίσιμων κρατικών υποδομών λέγοντας πως πρέπει να λάβουν «επείγοντα, βραχυπρόθεσμα μέτρα» κατά των απειλών στον κυβερνοχώρο, αναφέροντας τις πρόσφατες επιθέσεις κατά της Ουκρανίας ως λόγο για να βρίσκονται σε επιφυλακή για πιθανές απειλές κατά ΗΠΑ.
Ο οργανισμός επεσήμανε επίσης πως έχουν λάβει χώρα δύο τεραστίου μεγέθους κυβερνοεπιθέσεις από το 2017, εν ονόματι, NotPetya και WannaCry, οι οποίες βγήκαν εκτός ελέγχου από τους αρχικούς τους στόχους, εξαπλώθηκαν γρήγορα στο διαδίκτυο και επηρέασαν ολόκληρο τον κόσμο με κόστος δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι παραλληλισμοί της CISA είναι ξεκάθαροι: το NotPetya ήταν μια ρωσική κυβερνοεπίθεση με στόχο την Ουκρανία σε μια περίοδο υψηλών εντάσεων. Όσο »μεγάλο» και »υπερβολικό» και ας μας φαίνεται το πλήγμα αλλά και το προαναφερθέν συμβάν στον κυβερνοχώρο, καλό θα ήταν να δοθεί η κατάλληλη βαρύτητα στην επισυναπτόμενη μελέτη της παραπάνω Επιχείρησης. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/CISA_Insights-Implement_Cybersecurity_Measures_Now_to_Protect_Against_Critical_Threats_508C.pdf
«Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων καθώς η κατάσταση στα σύνορα Ουκρανίας-Ρωσίας επιδεινώνεται περαιτέρω. Ειδικά αν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πάρουν μια πιο επιθετική στάση εναντίον της Ρωσίας».
«Οι επιθετικές επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο είναι εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν πριν οδηγηθούμε σε διενέξεις μέσω σφαιρών και πυραύλων», αναφέρει ο John Hultquist, επικεφαλής πληροφοριών για την εταιρεία κυβερνοασφάλειας Mandiant. «Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων καθώς η κατάσταση στα σύνορα Ουκρανίας-Ρωσίας επιδεινώνεται περαιτέρω. Ειδικά αν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους πάρουν μια πιο επιθετική στάση εναντίον της Ρωσίας». Αυτό το σενάριο φαίνεται όλο και πιο πιθανό. Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις 19 Ιανουαρίου ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να απαντήσουν σε μελλοντικές ρωσικές κυβερνοεπιθέσεις κατά της Ουκρανίας με τις δικές τους κυβερνοδυνάμεις, αυξάνοντας περαιτέρω το φάσμα της εξάπλωσης της σύγκρουσης. «Υποθέτω ότι θα το επιχειρήσουν», είπε ο Μπάιντεν όταν ρωτήθηκε αν πιστεύει πως ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν θα εισβάλει στην Ουκρανία.
Συνέπειες των Κυβερνοεπιχειρήσεων
Τα αρνητικά αποτελέσματα για τον υπόλοιπο κόσμο μπορεί να μην περιορίζονται σε σκόπιμα αντίποινα από Ρώσους πράκτορες/χάκερς. Σε αντίθεση με τον »συμβατικό» πόλεμο, ο κυβερνοπόλεμος δεν περιορίζεται από σύνορα και μπορεί πιο εύκολα να ξεφύγει από τον έλεγχο των συμμετεχόντων. Η Ουκρανία δέχεται επιθετικού τύπου ρωσικές κυβερνοεπιχειρήσεις την τελευταία δεκαετία και έχει υποστεί εισβολή και κατοχή εδαφών δια του Στρατού από την Μόσχα το 2014. Το 2015 και το 2016, Ρώσοι χάκερς επιτέθηκαν στο λογισμικό ολόκληρου του ηλεκτρικού δικτύου της Ουκρανίας και έσβησαν τα φώτα στην πρωτεύουσα του Κιέβου — απαράμιλλες πράξεις τεράστιας στρατηγικής βαρύτητας που δεν έχουν πραγματοποιηθεί πουθενά αλλού πριν ή έκτοτε.
Το 2015 και το 2016, Ρώσοι χάκερς επιτέθηκαν στο λογισμικό ολόκληρου του ηλεκτρικού δικτύου της Ουκρανίας και έσβησαν τα φώτα στην πρωτεύουσα του Κιέβου — απαράμιλλες πράξεις τεράστιας στρατηγικής βαρύτητας που δεν έχουν πραγματοποιηθεί πουθενά αλλού πριν ή έκτοτε.
Η κυβερνοεπίθεση του NotPetya του 2017, όπως αποκαλύφθηκε από την Microsoft και το τμήμα των Cloud Services της Amazon, διατάχθηκε από τη Μόσχα, στράφηκε αρχικά έναντι ουκρανικών ιδιωτικών εταιρειών προτού διαχυθεί και καταστρέψει συστήματα και λογισμικά σε όλο τον κόσμο. Το NotPetya μεταμφιέστηκε ως ransomware, αλλά στην πραγματικότητα ήταν ένα καθαρά καταστροφικό και εξαιρετικά ιογενές κομμάτι κώδικα. Το καταστροφική διάσταση του κακόβουλου λογισμικού που εμφανίστηκε στην Ουκρανία την περασμένη εβδομάδα, γνωστή και ως WhisperGate, προσποιήθηκε επίσης ότι ήταν ransomware, ενώ στόχευε να καταστρέψει βασικά δεδομένα που καθιστούν τα λογισμικά των Κέντρων C2 μη λειτουργικά.
Οι ειδικοί λένε ότι το WhisperGate «θυμίζει» το NotPetya, λόγω των τεχνικών διαδικασιών που επιτυγχάνουν την καταστροφή, αλλά και ότι υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές. Το WhisperGate είναι λιγότερο εξελιγμένο και δεν έχει σχεδιαστεί για να εξαπλώνεται γρήγορα με τον ίδιο τρόπο. Η Ρωσία αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη. Το NotPetya απέκλεισε τα ναυτικά λιμάνια και άφησε πολλές κολοσσιαίες πολυεθνικές εταιρείες και κρατικούς φορείς ανίκανους να λειτουργήσουν. Ο επιχειρησιακός όρος που δίνεται από το ΝΑΤΟ σε τέτοιες επιθέσεις είναι αυτός του »Μερικού Αδρανοποιητικού Πλήγματος εναντίον των Κέντρων Βάρους μίας χώρας». Σχεδόν οποιοσδήποτε διεκπεραίωνε συναλλαγές με την Ουκρανία επηρεάστηκε.
Η στάση του Λευκού Οίκου
Ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι η επίθεση προκάλεσε παγκόσμια ζημιά άνω των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων και την έκρινε ως «την πιο καταστροφική και δαπανηρή κυβερνοεπίθεση στην ανθρώπινη ιστορία». Από το 2017, υπάρχει συνεχής συζήτηση σχετικά με το εάν τα διεθνή θύματα ήταν απλώς ακούσιες παράπλευρες ζημιές ή εάν η επίθεση είχε στόχο εταιρείες που συναλλάσσονται με τους εχθρούς της Ρωσίας. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι μπορεί να συμβεί ξανά.
Είτε ως ατύχημα είτε όχι, ο Hultquist αναμένει ότι θα δούμε κυβερνοεπιχειρήσεις από τη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU, στην οργάνωση όπου σύμφωνα με το προαναφερθέν έγγραφο της CISA οφείλονται πολλές από τις πιο επιθετικές κυβερνοεπιχειρήσεις όλων των εποχών, τόσο εντός όσο και εκτός της Ουκρανίας. Η πιο διαβόητη ομάδα hacking της GRU, η οποία ονομάστηκε Sandworm από ειδικούς, είναι υπεύθυνη για μια μακρά λίστα με τις μεγαλύτερες »επιτυχίες», όπως η επιχείρηση εναντίον του Ουκρανικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας το 2015, το 2017 NotPetya hack, την παρέμβαση στις εκλογές των ΗΠΑ και της Γαλλίας αλλά και την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η πιο διαβόητη ομάδα hacking της GRU, η οποία ονομάστηκε Sandworm από ειδικούς, είναι υπεύθυνη για μια μακρά λίστα με τις μεγαλύτερες »επιτυχίες», όπως η επιχείρηση εναντίον του Ουκρανικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας το 2015, το 2017 NotPetya hack, την παρέμβαση στις εκλογές των ΗΠΑ και της Γαλλίας αλλά και την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ο Hultquist αναζητά επίσης μια άλλη ομάδα, γνωστή στους ειδικούς ως Berserk Bear, που προέρχεται από τη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών FSB. Το 2020, Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποίησαν για την απειλή που αποτελεί η ομάδα για τα κυβερνητικά δίκτυα. Η γερμανική κυβέρνηση είπε ότι ο ίδιος όμιλος είχε επιτύχει «μακροχρόνιους συμβιβασμούς» σε εταιρείες καθώς στόχευαν τους τομείς του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας καταστρέφοντας έτσι τον »συνδετικό κρίκο» που ενώνει την κυβέρνηση με τους πολίτες, δηλαδή την εμπιστοσύνη μεταξύ πολιτείας-πολιτών.
Επίσης είτε μας αρέσει είτε όχι, η Κίνα και η Ρωσία έχουν αποκτήσει εδώ και καιρό πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες κατασκευής σχετικά με τα F-35 μέσω κυβερνοεπιχειρήσεων (ενδεικτικά αναφέρεται το Σκάνδαλο Lexar, Byzantine Hades και SolarWind) έναντι τόσο του Αμερικανικού ΗΠΑΜ όσο και του Αυστραλιανού. Κινέζοι χάκερ επίσης είχαν πρόσβαση σε δεδομένα για το βομβαρδιστικό stealth B-2, το μαχητικό F-22, όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας με βάση το διάστημα, συστήματα πλοήγησης και παρακολούθησης πυραύλων, καθώς και σχέδια πυρηνικών υποβρυχίων.
Συμπεράσματα και Κρίσιμα Διδάγματα
Από το 2014 και ύστερα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται την βαρύτητα των ενόπλων συγκρούσεων στον πλανήτη. Μπορεί στην Ευρώπη να βιώνουμε την »Περίοδο της Μακράς Ειρήνης», παρ’ αυτά στον υπόλοιπο κόσμο οι διακρατικές διαφορές λύνονται ακόμα με τις Θεωρητικές Βάσεις που έθεσε ο Θουκυδίδης. Δηλαδή μέσω της Σκληρής Ισχύος και της οπλοποίησης τεχνολογιών αιχμής.
Αυτός ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι ο Κανόνας-Νόμος. Πρέπει να κατανοήσουμε πως και η πολιτική είναι μία επιστήμη σαν όλες τις άλλες. Ίσως η σημαντικότερη. Έχει απαράβατους νόμους, αρχές, μοντέλα δράσης και πειράματα. Η ιστορία αποτελεί το εργαστήριο της πολιτικής επιστήμης ακόμα και σήμερα. Όποιος αμελεί τον Νόμο της Σκληρής Ισχύος είναι σαν να αμελεί την »βαρύτητα» στην επιστήμη της Φυσικής. Τα αποτελέσματα που θα εξάγει αγνοώντας αυτόν τον Νόμο θα είναι καταστροφικά. Η χώρα μας, είτε μας αρέσει είτε όχι, για χρόνια αγνόησε αυτόν τον Νόμο. Όπως έκανε και η Αρμενία όπως έκανε και εν μέρη η Ουκρανία. Είθε να επέλθει η λογική και η επιστροφή σε ορισμένες βασικές αρχές και αξίες που μας διακατέχουν ως Έθνος.