 |
| FILE PHOTO: Israeli Prime Minister Naftali Bennett (C) meets Greek Prime Minister Kyriakos Mitsotakis (R) and Cypriot President Nicos Anastasiades (L) during the Israel-Cyprus-Greece trilateral summit in Jerusalem, 07 December 2021. EPA, RAFI KOTZ, POOL |
Ο σχεδιαζόμενος θαλάσσιος και χερσαίος αγωγός Ανατολικής Μεσογείου (EastMed), για τη μεταφορά φυσικού αερίου, δεν θα υλοποιηθεί. Τουλάχιστον έτσι φαίνεται, αφού οι ηγεσίες των εμπλεκομένων χωρών δεν προέβησαν ακόμη σε καμία επίσημη ανακοίνωση.
Από: hellasjournal.com / Του Πανίκου Παναγιώτου
Η απόφαση γνωστοποιήθηκε μέσω ενός διαρρεύσαντος αμερικανικού ανεπίσημου εγγράφου.
Ανεξάρτητα από τις όποιες σκοπιμότητες, που κρύβονται πίσω από το περιβόητο non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τις κυβερνήσεις Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, μπορεί τελικά η ακύρωση του έργου να είναι προς όφελος των τριών χωρών και κυρίως να διασφαλίζει την αποφυγή μίας πιθανής μελλοντικής οικολογικής καταστροφής στην περιοχή.
Για μία ακόμη φορά όμως αποδεικνύεται ή δίνεται η εντύπωση στον κόσμο ότι αποφασίζουν άλλοι για εμάς χωρίς εμάς.
Για τις προοπτικές ενίσχυσης και ανάπτυξης των συνεργασιών στην περιοχή επισημαινόταν ότι «αυτή η συνεργασία έχει τη δυναμική να δημιουργήσει έναν νέο συνασπισμό βασιζόμενο σε κοινούς στόχους για περιφερειακή σταθερότητα προς αντιμετώπιση της πρόκλησης του ριζοσπαστισμού και την προώθηση οικονομικών συμφερόντων» και ότι «το πλαίσιο συνεργασίας 3+1 με τις Ηνωμένες Πολιτείες καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδουμε στον ρόλο των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο».
Προς το παρόν όμως δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι ο ρόλος των ΗΠΑ για τις δυνατότητες αυτής της συνεργασίας ήταν καταλυτικός επειδή φαίνεται ότι έβαλαν ταφόπλακα στους σχεδιασμούς των τριών χωρών, προβάλλοντας τρείς βασικούς λόγους: οικονομικούς, περιβαλλοντολογικούς και δημιουργίας εντάσεων στην περιοχή.
Μπορεί να ισχύουν και οι τρεις λόγοι, μπορεί οι δυο ή μόνο ο ένας. Επειδή όμως όσον αφορά τους δυο πρώτους εύκολα μπορεί να προβληθούν επιχειρήματα που δίνουν τη δυνατότητα αμφισβήτησής τους, λόγω της αμερικανικής θέσης και συμπεριφοράς για άλλες περιπτώσεις που σχετίζονται με κόστος κατασκευής αγωγών και κινδύνους για το περιβάλλον, διαφαίνεται ότι η μεγαλύτερη έγνοια της κυβέρνησης των ΗΠΑ δεν είναι τα ψάρια και η ομορφιά της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά η Τουρκία.
Οι ΗΠΑ πρωτοστατούν στην αμφιλεγόμενη μέθοδο εξόρυξης σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου με υδραυλική ρωγμάτωση (fracking), που επιφέρει σοβαρές επιβλαβείς συνέπειες στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία. Για αρκετά χρόνια, οι επιστήμονες προειδοποιούν για τους κινδύνους αυτής της τεχνικής (αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας, μόλυνση του υδροφόρου, αποψίλωση των δασών κλπ).
Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποστήριζε την απαγόρευση νέων αδειών φυσικού αερίου και πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένου του fracking, αλλά έως τώρα δεν υπήρξαν σημαντικές ανατροπές προς αυτή την κατεύθυνση. Άλλωστε, οι αντιδράσεις από εταιρείες και πολιτείες που έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο κέρδους σ’ αυτό τον τομέα είναι τέτοιες που δύσκολα θα αλλάξουν πολιτικές.
Κι αυτή η πραγματικότητα αποτελεί κομμάτι της γενικότερης κατάστασης που καθορίζει τις αργές και άτολμες ενέργειες για τη λήψη δραστικών μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, παρά τις δημόσιες τοποθετήσεις, παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες της σημερινής κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Επομένως, η αμερικανική απόρριψη για τον EastMed ενδεχομένως να συνδέεται και με την υπεράσπιση των αμερικανικών εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προς την Ευρώπη, αφού η σχιστολιθική βιομηχανία έχει αναγάγει τις ΗΠΑ σε πρώτη εξαγωγική δύναμη,
Επίσης, δεν αποκλείεται να σχετίζεται με την επιρροή και τη δράση του λόμπι που στοχεύει στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών ομίλων που υποστηρίζουν την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου ανάμεσα σε Ισραήλ και Τουρκία.
Όσον αφορά τους οικονομικούς λόγους, εκτός από τις χώρες που συμμετέχουν σ’ αυτή τη συνεργασία για την κατασκευή του EastMed, καθώς και τις εταιρείες, οι οποίες θα λάμβαναν τις αποφάσεις τους ανάλογα με την προοπτική κέρδους, θα είχε άμεσο ρόλο η Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί χωρίς τη δική της στήριξη δεν θα μπορούσε να γίνει το έργο.
Η κατασκευή του αγωγού αναμενόταν να κοστίσει περίπου 6 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ κάποιοι άλλοι υπολογισμοί ανέβαζαν ακόμα περισσότερο το κόστος λόγω τεχνικών δυσκολιών στην τοποθέτηση του υποθαλάσσιου αγωγού. Όμως μία από τις εταιρείες είχε παρουσιάσει στοιχεία υποστηρίζοντας ότι το έργο θα μπορούσε να ήταν οικονομικά βιώσιμο.
Επιπλέον, πώς γίνεται η κυβέρνηση Μπάιντεν να εναντιώνεται στη λειτουργία του ρωσογερμανικού αγωγού Nord Stream 2, με βασικό επιχείρημα ότι ενισχύει σε μεγάλο βαθμό την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και να απειλεί ότι δεν θα λειτουργήσει ο αγωγός αν η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία και την ίδια στιγμή να εναντιώνεται στην κατασκευή του αγωγού EastMed, για τον οποίο μέχρι πρόσφατα Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριζαν ότι θα συνέβαλε σημαντικά στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο;
Μακάρι η αλήθεια για την ακύρωση του EastMed να οφείλεται κυρίως στους περιβαλλοντολογικούς λόγους. Εξάλλου, η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector (Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα) και EuroAfrica Interconnector (Αίγυπτος-Ελλάδα) θα περιορίζει κατά πολύ το ενδεχόμενο μίας οικολογικής καταστροφής είτε εξαιτίας ατυχήματος ή τρομοκρατικής ενέργειας.
Το βασικό ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι:
Γιατί οι χώρες που πρωταγωνίστησαν για την κατασκευή αυτού του αγωγού δεν περίμεναν την ολοκλήρωση όλων των μελετών και να έβαζαν κάτω τα υπέρ και τα κατά ώστε να αποφάσιζαν ποια είναι η πιο συμφέρουσα λύση, με βάση τα εθνικά και γεωστρατηγικά συμφέροντά τους, αλλά και σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή;
Η αποστολή αυτού του ανεπίσημου εγγράφου από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ φαίνεται ότι δεν ήταν τυχαία τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή (επένδυση ΗΠΑ στην μετά-Ερντογάν εποχή, επιχείρηση επαναπροσέγγισης Τουρκίας – Ισραήλ κι άλλα).
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα τόσο για τους οικονομικούς όσο και για τους περιβαλλοντολογικούς λόγους, εντούτοις ο τρίτος λόγος (η πρόκληση εντάσεων στην περιοχή) μάλλον ήταν η βασική αιτία για την απόφαση των ΗΠΑ να στείλουν το μήνυμα – προτροπή για τερματισμό των προσπαθειών και σχεδιασμών όσον αφορά τον αγωγό EastMed.
Τέλος, η ακύρωση του έργου αναμένεται να επαναφέρει στο προσκήνιο την χρεοκοπημένη θεωρία ότι τώρα που ικανοποιήθηκε η Τουρκία θα διαμορφωθούν νέες συνθήκες και θα δημιουργηθεί νέα δυναμική για λύση του Κυπριακού και των «ελληνοτουρκικών».
Πρόκειται πια για μία επαναλαμβανόμενη αφέλεια να πιστεύεται ότι η Τουρκία μπορεί να επιδείξει καλή διάθεση και διαλλακτικότητα αν την καλοπιάσουν ή της προσφέρουν δώρα, όπως την ακύρωση του EastMed.
Έχει αποδειχθεί επανειλημμένως ότι όσο περισσότερο υποχωρεί η Αθήνα και η Λευκωσία, το ισλαμοφασιστικό καθεστώς του Ερντογάν γίνεται ολοένα και πιο προκλητικό. Γι’ αυτό, απαιτείται συντονισμένη κινητοποίηση για κοινή παρέμβαση προς την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο των τριμερών, τετραμερών και πολυμερών συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αν πρώτα οι άμεσα εμπλεκόμενες χώρες δεν υπερασπιστούν με αποφασιστικότητα τα ψάρια, τον πλούτο, την ομορφιά και την ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου, προτάσσοντας το Δίκαιο της Θάλασσας και τον σεβασμό στις σχέσεις καλής γειτονίας, η κάθε υπερδύναμη θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να θέτει διαφορετικές προτεραιότητες που θα έρχονται σε σύγκρουση με τους δικούς τους στόχους.
Από: hellasjournal.com / Του Πανίκου Παναγιώτου
Η απόφαση γνωστοποιήθηκε μέσω ενός διαρρεύσαντος αμερικανικού ανεπίσημου εγγράφου.
Ανεξάρτητα από τις όποιες σκοπιμότητες, που κρύβονται πίσω από το περιβόητο non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς τις κυβερνήσεις Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, μπορεί τελικά η ακύρωση του έργου να είναι προς όφελος των τριών χωρών και κυρίως να διασφαλίζει την αποφυγή μίας πιθανής μελλοντικής οικολογικής καταστροφής στην περιοχή.
Για μία ακόμη φορά όμως αποδεικνύεται ή δίνεται η εντύπωση στον κόσμο ότι αποφασίζουν άλλοι για εμάς χωρίς εμάς.
- Στην κοινή διακήρυξη της τελευταίας τριμερούς συνόδου (με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών της Ελλάδας, του Ισραήλ και του προέδρου της Κύπρου), που είχε πραγματοποιηθεί στην Ιερουσαλήμ στις 7 Δεκεμβρίου 2021, αναφερόταν ότι «στο πλαίσιο της συνεργασίας μας στον τομέα της ενέργειας, συζητήσαμε τον οικονομικό ρόλο του φυσικού αερίου στην περιοχή μας και το σχέδιο του αγωγού EastMed» και «επαναβεβαιώνουμε τη στήριξή μας σε όλα τα σχέδια κοινού ενδιαφέροντος».
Για τις προοπτικές ενίσχυσης και ανάπτυξης των συνεργασιών στην περιοχή επισημαινόταν ότι «αυτή η συνεργασία έχει τη δυναμική να δημιουργήσει έναν νέο συνασπισμό βασιζόμενο σε κοινούς στόχους για περιφερειακή σταθερότητα προς αντιμετώπιση της πρόκλησης του ριζοσπαστισμού και την προώθηση οικονομικών συμφερόντων» και ότι «το πλαίσιο συνεργασίας 3+1 με τις Ηνωμένες Πολιτείες καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδουμε στον ρόλο των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο».
Προς το παρόν όμως δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι ο ρόλος των ΗΠΑ για τις δυνατότητες αυτής της συνεργασίας ήταν καταλυτικός επειδή φαίνεται ότι έβαλαν ταφόπλακα στους σχεδιασμούς των τριών χωρών, προβάλλοντας τρείς βασικούς λόγους: οικονομικούς, περιβαλλοντολογικούς και δημιουργίας εντάσεων στην περιοχή.
Μπορεί να ισχύουν και οι τρεις λόγοι, μπορεί οι δυο ή μόνο ο ένας. Επειδή όμως όσον αφορά τους δυο πρώτους εύκολα μπορεί να προβληθούν επιχειρήματα που δίνουν τη δυνατότητα αμφισβήτησής τους, λόγω της αμερικανικής θέσης και συμπεριφοράς για άλλες περιπτώσεις που σχετίζονται με κόστος κατασκευής αγωγών και κινδύνους για το περιβάλλον, διαφαίνεται ότι η μεγαλύτερη έγνοια της κυβέρνησης των ΗΠΑ δεν είναι τα ψάρια και η ομορφιά της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά η Τουρκία.
Οι ΗΠΑ πρωτοστατούν στην αμφιλεγόμενη μέθοδο εξόρυξης σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου με υδραυλική ρωγμάτωση (fracking), που επιφέρει σοβαρές επιβλαβείς συνέπειες στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία. Για αρκετά χρόνια, οι επιστήμονες προειδοποιούν για τους κινδύνους αυτής της τεχνικής (αύξηση της σεισμικής δραστηριότητας, μόλυνση του υδροφόρου, αποψίλωση των δασών κλπ).
Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποστήριζε την απαγόρευση νέων αδειών φυσικού αερίου και πετρελαίου, συμπεριλαμβανομένου του fracking, αλλά έως τώρα δεν υπήρξαν σημαντικές ανατροπές προς αυτή την κατεύθυνση. Άλλωστε, οι αντιδράσεις από εταιρείες και πολιτείες που έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο κέρδους σ’ αυτό τον τομέα είναι τέτοιες που δύσκολα θα αλλάξουν πολιτικές.
Κι αυτή η πραγματικότητα αποτελεί κομμάτι της γενικότερης κατάστασης που καθορίζει τις αργές και άτολμες ενέργειες για τη λήψη δραστικών μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, παρά τις δημόσιες τοποθετήσεις, παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες της σημερινής κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Επομένως, η αμερικανική απόρριψη για τον EastMed ενδεχομένως να συνδέεται και με την υπεράσπιση των αμερικανικών εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προς την Ευρώπη, αφού η σχιστολιθική βιομηχανία έχει αναγάγει τις ΗΠΑ σε πρώτη εξαγωγική δύναμη,
Επίσης, δεν αποκλείεται να σχετίζεται με την επιρροή και τη δράση του λόμπι που στοχεύει στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων επιχειρηματικών ομίλων που υποστηρίζουν την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου ανάμεσα σε Ισραήλ και Τουρκία.
Όσον αφορά τους οικονομικούς λόγους, εκτός από τις χώρες που συμμετέχουν σ’ αυτή τη συνεργασία για την κατασκευή του EastMed, καθώς και τις εταιρείες, οι οποίες θα λάμβαναν τις αποφάσεις τους ανάλογα με την προοπτική κέρδους, θα είχε άμεσο ρόλο η Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί χωρίς τη δική της στήριξη δεν θα μπορούσε να γίνει το έργο.
Η κατασκευή του αγωγού αναμενόταν να κοστίσει περίπου 6 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ κάποιοι άλλοι υπολογισμοί ανέβαζαν ακόμα περισσότερο το κόστος λόγω τεχνικών δυσκολιών στην τοποθέτηση του υποθαλάσσιου αγωγού. Όμως μία από τις εταιρείες είχε παρουσιάσει στοιχεία υποστηρίζοντας ότι το έργο θα μπορούσε να ήταν οικονομικά βιώσιμο.
- Άλλωστε, ο αγωγός EastΜed θα χρηματοδοτείτο από την ΕΕ, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τις εταιρείες που θα το αναλάμβαναν. Δεν είχε τεθεί θέμα για χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ.
Επιπλέον, πώς γίνεται η κυβέρνηση Μπάιντεν να εναντιώνεται στη λειτουργία του ρωσογερμανικού αγωγού Nord Stream 2, με βασικό επιχείρημα ότι ενισχύει σε μεγάλο βαθμό την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και να απειλεί ότι δεν θα λειτουργήσει ο αγωγός αν η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία και την ίδια στιγμή να εναντιώνεται στην κατασκευή του αγωγού EastMed, για τον οποίο μέχρι πρόσφατα Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριζαν ότι θα συνέβαλε σημαντικά στην απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο;
Μακάρι η αλήθεια για την ακύρωση του EastMed να οφείλεται κυρίως στους περιβαλλοντολογικούς λόγους. Εξάλλου, η ηλεκτρική διασύνδεση EuroAsia Interconnector (Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα) και EuroAfrica Interconnector (Αίγυπτος-Ελλάδα) θα περιορίζει κατά πολύ το ενδεχόμενο μίας οικολογικής καταστροφής είτε εξαιτίας ατυχήματος ή τρομοκρατικής ενέργειας.
Το βασικό ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι:
Γιατί οι χώρες που πρωταγωνίστησαν για την κατασκευή αυτού του αγωγού δεν περίμεναν την ολοκλήρωση όλων των μελετών και να έβαζαν κάτω τα υπέρ και τα κατά ώστε να αποφάσιζαν ποια είναι η πιο συμφέρουσα λύση, με βάση τα εθνικά και γεωστρατηγικά συμφέροντά τους, αλλά και σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή;
Η αποστολή αυτού του ανεπίσημου εγγράφου από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ φαίνεται ότι δεν ήταν τυχαία τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή (επένδυση ΗΠΑ στην μετά-Ερντογάν εποχή, επιχείρηση επαναπροσέγγισης Τουρκίας – Ισραήλ κι άλλα).
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα τόσο για τους οικονομικούς όσο και για τους περιβαλλοντολογικούς λόγους, εντούτοις ο τρίτος λόγος (η πρόκληση εντάσεων στην περιοχή) μάλλον ήταν η βασική αιτία για την απόφαση των ΗΠΑ να στείλουν το μήνυμα – προτροπή για τερματισμό των προσπαθειών και σχεδιασμών όσον αφορά τον αγωγό EastMed.
Τέλος, η ακύρωση του έργου αναμένεται να επαναφέρει στο προσκήνιο την χρεοκοπημένη θεωρία ότι τώρα που ικανοποιήθηκε η Τουρκία θα διαμορφωθούν νέες συνθήκες και θα δημιουργηθεί νέα δυναμική για λύση του Κυπριακού και των «ελληνοτουρκικών».
Πρόκειται πια για μία επαναλαμβανόμενη αφέλεια να πιστεύεται ότι η Τουρκία μπορεί να επιδείξει καλή διάθεση και διαλλακτικότητα αν την καλοπιάσουν ή της προσφέρουν δώρα, όπως την ακύρωση του EastMed.
- Η Άγκυρα έμαθε να κλέβει, γιατί τα θέλει όλα δικά της: στην Κύπρο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ακόμα και στο Ισραήλ έχουν συνειδητοποιήσει αυτή την πραγματικότητα και η ηγεσία του εμφανίζεται πολύ διστακτική για να προχωρήσει σε βελτίωση των ισραηλινο-τουρκικών σχέσεων.
Έχει αποδειχθεί επανειλημμένως ότι όσο περισσότερο υποχωρεί η Αθήνα και η Λευκωσία, το ισλαμοφασιστικό καθεστώς του Ερντογάν γίνεται ολοένα και πιο προκλητικό. Γι’ αυτό, απαιτείται συντονισμένη κινητοποίηση για κοινή παρέμβαση προς την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο των τριμερών, τετραμερών και πολυμερών συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αν πρώτα οι άμεσα εμπλεκόμενες χώρες δεν υπερασπιστούν με αποφασιστικότητα τα ψάρια, τον πλούτο, την ομορφιά και την ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου, προτάσσοντας το Δίκαιο της Θάλασσας και τον σεβασμό στις σχέσεις καλής γειτονίας, η κάθε υπερδύναμη θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να θέτει διαφορετικές προτεραιότητες που θα έρχονται σε σύγκρουση με τους δικούς τους στόχους.