 |
| Photo: aljazeera.com |
Lucas Leiroz, ερευνητής στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Rural Federal University του Ρίο ντε Τζανέιρο, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας Benny Gantz στο Μπαχρέιν αυτή την εβδομάδα, υπογράφηκε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, ενισχύοντας τις διμερείς σχέσεις που είχαν προηγουμένως εξομαλυνθεί το 2020, όταν, με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα υπέγραψαν ειρηνευτικές συμφωνίες με το Ισραήλ. Με το μέτρο αυτό, το Μπαχρέιν έγινε η πρώτη αραβική χώρα που διατήρησε δεσμούς συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας με το Τελ Αβίβ, οδηγώντας σε μια νέα εποχή διεθνών σχέσεων στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με τα ίδια τα λόγια του Gantz: «Θα επιτρέψει την εμβάθυνση της συνεργασίας και θα ενισχύσει την ασφάλεια των δύο χωρών (...) Το πλαίσιο του Μνημονίου Συνεννόησης θα υποστηρίξει οποιαδήποτε μελλοντική συνεργασία στους τομείς των πληροφοριών, mil -mil [στρατιωτικός προς στρατιωτικός], βιομηχανικής συνεργασίας και άλλα (...) Μόνο ένα χρόνο μετά την υπογραφή των Συμφωνιών [του Αβραάμ], πετύχαμε μια σημαντική αμυντική συμφωνία που θα συμβάλει στην ασφάλεια και των δύο χωρών και στην σταθερότητα της περιοχής (...) Σε ένα πλαίσιο αυξανόμενων θαλάσσιων και εναέριων απειλών, η σιδερένια συνεργασία μας είναι πιο σημαντική από ποτέ».
Όπως αναφέρουν τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, η επίσκεψη του Gantz συνοδεύτηκε από μεγάλες τιμές, με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να έχει την ευκαιρία να συνομιλήσει πρόσωπο με πρόσωπο με τον βασιλιά Hamad bin Isa al-Khalifa στο βασιλικό παλάτι - μια ευκαιρία που δίνεται σε λίγους μόνο ξένους αξιωματούχους. Επιπλέον, ο Gantz επισκέφθηκε επίσης το αρχηγείο του Πέμπτου Στόλου του Ναυτικού των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν, γεγονός που αποκαλύπτει μια πιθανή αμερικανική μεσολάβηση στην προσέγγιση.
Στην πραγματικότητα, πολλοί παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν αυτή τη διαδικασία στρατιωτικής συνεργασίας. Η τρέχουσα στιγμή είναι εξαιρετικά τεταμένη στη Μέση Ανατολή, λαμβάνοντας υπόψη την αποτυχία να επιτευχθεί μια νέα πυρηνική συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. Το Τελ Αβίβ και η Ουάσιγκτον κατηγορούν την Τεχεράνη ότι δε συνεργάζεται για την παγκόσμια πυρηνική ασφάλεια και, ως εκ τούτου, δικαιολογούν τις επενδύσεις τους σε νέα στρατιωτικά μέτρα που φέρονται να αποσκοπούν στην «αποτροπή του ιρανικού κινδύνου». Λαμβάνοντας υπόψη πως το Ιράν που έχει ισχυρούς δεσμούς με την Τουρκία είναι ένας κοινός εχθρός για τους Αμερικανούς, τους Ισραηλινούς και τα περισσότερα αραβικά έθνη, οι συνθήκες είναι κατάλληλες για το σχηματισμό αυτού του νέου συνασπισμού.
Υπάρχει επίσης ο παράγοντας της Υεμένης, στον οποίο το Ιράν και ο αραβικός συνασπισμός πολεμούν μεταξύ τους σε έναν πόλεμο πληρεξουσίων. Σε αντίθεση με ό,τι αναμενόταν πριν από λίγους μήνες, ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει: η προσέγγιση μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας παραμένει αργή και ο Μπάιντεν δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει τα σχέδιά του να μποϊκοτάρει το Ριάντ. Καθώς η σύγκρουση εντείνεται, οι εντάσεις μεταξύ Αράβων και Ιρανών κλιμακώνονται σημαντικά και αυτή η κατάσταση αναγκάζει τα αραβικά έθνη να αναζητήσουν τρόπους για να ενισχυθούν – σχηματίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερες στρατιωτικές συμμαχίες.
Τώρα, τα πρώτα βήματα της νέας συμμαχίας έχουν ήδη εντοπιστεί. Το Ισραήλ θα συμμετάσχει την επόμενη εβδομάδα σε ναυτική άσκηση υπό τις ΗΠΑ με τη συμμετοχή περισσότερων από εξήντα χωρών, συμπεριλαμβανομένου του Μπαχρέιν. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία θα συμμετάσχουν επίσης στις ασκήσεις. Αναμένεται ότι αυτού του είδους οι ασκήσεις θα γίνονται ολοένα και πιο συχνά τους επόμενους μήνες, συγκεντρώνοντας έναν αυξανόμενο αριθμό αραβικών εθνών στο όνομα ενός κοινού σχεδίου άμυνας ενάντια στην «ιρανική απειλή» - που επινοήθηκε από την εσφαλμένη αφήγηση των ΗΠΑ για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε εάν και οι άλλες αραβικές χώρες θα ενταχθούν με το Ισραήλ σε μια στρατιωτική συμμαχία. Αναμενόταν πως το Μπαχρέιν θα ήταν η πρώτη χώρα που θα υιοθετούσε αυτού του είδους την στάση, καθώς είναι ένα αραβικό βασίλειο με προηγμένη διαδικασία εκδυτικοποίησης και απομάκρυνσης από τον αραβικό κόσμο. Όμως, κράτη όπως η Σαουδική Αραβία, για παράδειγμα, είναι λιγότερο πιθανό να μπουν σε μια τέτοια συμμαχία, επειδή, παρά τους ανταγωνισμούς με το Ιράν, εξακολουθούν να είναι πολύ αφοσιωμένα στον παλαιστινιακό σκοπό και δεν είναι πρόθυμα να τον εγκαταλείψουν. Από μια ρεαλιστική προοπτική, είναι πολύ πιθανό η στρατιωτική προσέγγιση του Ισραήλ να αναπτυχθεί ως φυσική συνέπεια των «Συμφωνιών του Αβραάμ», όπως έγιναν γνωστές οι συνθήκες ειρήνης που υπέγραψαν το Μπαχρέιν, τα ΗΑΕ, το Μαρόκο και το Σουδάν με το Ισραήλ.
Υπάρχουν δύο πιθανοί δρόμοι για τις αραβικές χώρες που διατηρούν την ειρήνη με το Ισραήλ: να χρησιμοποιήσουν διπλωματική εγκαρδιότητα για να κερδίσουν πλεονεκτήματα στις διαπραγματεύσεις και να προσπαθήσουν να ευνοήσουν τον αραβικό κόσμο μέσω του διαλόγου ή να προσεγγίσουν το Ισραήλ στρατιωτικά και να εγκαταλείψουν τα ιστορικά συμφέροντα των αραβικών εθνών. Η Αίγυπτος, η πρώτη αραβική χώρα που διατήρησε την ειρήνη με το Ισραήλ, φαίνεται να ακολουθεί τον πρώτο δρόμο, λαμβάνοντας υπόψη τη θετική επιρροή της στην αποτροπή ισραηλινών εισβολών στην Παλαιστίνη. Από την άλλη πλευρά, το δεύτερο κύμα των αραβικών εθνών για τη διατήρηση της ειρήνης με το Τελ Αβίβ, εκείνων που υπέγραψαν τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» το 2020, φαίνεται να ακολουθεί το δεύτερο δρόμο.