Από: analyst.gr - Βασίλης Βιλιάρδος
Ανάλυση
Με την ενεργειακή καταιγίδα να μαίνεται, με τον πληθωρισμό να καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο (στο 5,5% στην Ελλάδα, από αποπληθωρισμό -2% δώδεκα μήνες πριν), με τα επιτόκια να ακολουθούν έντονα ανοδική πορεία, ειδικά τα ελληνικά (γράφημα), με το παγκόσμιο χρέος στα ύψη κυρίως στη Δύση, με φούσκες παντού και με την εφοδιαστική αλυσίδα (ανάλυση) να συνεχίζει να έχει προβλήματα, η σταγόνα που ασφαλώς θα ξεχείλιζε το ποτήρι θα ήταν ένας πόλεμος στην Ουκρανία – κυρίως για την Ευρώπη και, πολύ περισσότερο, για τη χώρα μας που οδηγείται με ταχύτητα είτε σε ένα πέμπτο πολύ πιο αυστηρό μνημόνιο, είτε σε μία τρομακτική χρεοκοπία.
Εξέλιξη επιτοκίων 10ετούς ομολόγου – επικίνδυνη για μία χώρα που χρωστάει 390 δις €, ενώ έχει εξωτερικό χρέος 540 δις €, από 400 δις € στις αρχές του 2019.
Με μία κυβέρνηση πάντως που μπερδεύει τις αποταμιεύσεις με τις καταθέσεις (αποταμιεύσεις = καταθέσεις + ακίνητα + λοιπά περιουσιακά στοιχεία), που δεν καταλαβαίνει πως η άνοδος των καταθέσεων είναι αρνητική, αφού σημαίνει πως δεν διενεργούνται επενδύσεις από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, που εφαρμόζει μία πολιτική αντίστοιχη με το 2004/09 (ανάπτυξη με ελλείμματα και χρέη), που ισχυρίζεται πως η οικονομία μας είναι οχυρωμένη όπως ο Αλογοσκούφης λίγο πριν το χάος του 2009 κοκ., δεν πρέπει να νοιώθει κανένας ασφαλής – αφού δεν έχει γνώση, ούτε επαφή με την πραγματικότητα.
Έχουμε ήδη αναφερθεί στο ενδεχόμενο του πολέμου (ανάλυση) – ενώ κατά τις ειδήσεις έχουν συγκεντρωθεί ήδη 100.000 στρατιώτες στα σύνορα με την Ουκρανία, καθώς επίσης βαρύς εξοπλισμός. Η μεγάλη ερώτηση λοιπόν είναι εάν πράγματι θα εισβάλει ο Putin, ειδικά μετά τις τελευταίες εξελίξεις – την επίσημη συμμαχία δηλαδή της Ρωσίας με την Κίνα, μεταξύ άλλων ως απάντηση στην AUKUS, στη σχετικά πρόσφατη στρατιωτική και όχι μόνο συμμαχία των Η.Π.Α., της Μ. Βρετανίας και της Αυστραλίας.
Η επόμενη ερώτηση, ποια θα ήταν η στάση των Η.Π.Α. και του ΝΑΤΟ – με τις δύο αυτές απαντήσεις να έχουν τεράστιες συνέπειες για την οικονομία, την ενέργεια, τις αγορές και ενδεχομένως για τον ίδιο τον πολιτισμό, χωρίς καμία υπερβολή. Γιατί; Επειδή η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη πυρηνική πολεμική δύναμη στον πλανήτη, με περίπου 4.500 κεφαλές – ενώ εκτός από τους διηπειρωτικούς πυραύλους της, διαθέτει διηπειρωτικά πυρηνικά βομβαρδιστικά και υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων που μπορούν να τοποθετηθούν έξω από τις ακτές των Η.Π.Α.
Θα ήθελαν αλήθεια οι Η.Π.Α. να διακινδυνεύσουν μία στρατιωτική σύγκρουση, υποστηρίζοντας την Ουκρανία; Μία χώρα που δεν θεώρησαν ποτέ ζωτικού στρατηγικού συμφέροντος για τις ίδιες; Μάλλον όχι, αλλά οι πόλεμοι είναι συνήθως απρόβλεπτοι – ενώ είναι πολύ πιο εύκολο να ξεκινήσουν, παρά να σταματήσουν.
Από την άλλη πλευρά εάν δεν το κάνουν τώρα, δεν θα είναι πολύ πιο δύσκολο αργότερα, εάν επιμένουν στη διατήρηση της παγκόσμιας ηγεμονίας τους; Αυτός δεν ήταν ο λόγος του αντιπερισπασμού στο Καζακστάν, όπου όμως απέτυχαν; (ανάλυση). Πώς θα ελέγξουν την οικονομία τους που απειλείται με κατάρρευση, καθώς επίσης τους κινδύνους εμφυλίου πολέμου στο εσωτερικό τους, εάν όχι εξωτερικεύοντας τα προβλήματα τους με πόλεμο;
Η αρχή του κακού
Περαιτέρω, τα προβλήματα ξεκίνησαν το 2008, όταν ο G. Bush όρισε την Ουκρανία για ένταξη στο ΝΑΤΟ – καθιστώντας για πρώτη φορά μετά τον Τζένκινς Χαν εφικτή μία επίθεση εναντίον της Ρωσίας, από τα ανατολικά της σύνορα. Η κατάσταση επιδεινώθηκε το 2014, με την «επανάσταση των χρωμάτων» που υποκινήθηκε από την αμερικανική CIA και τη βρετανική M16, με τη βοήθεια και της Γερμανίας – όπου τότε αναγκάσθηκε ο δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Ουκρανίας να εγκαταλείψει την εξουσία (ανάλυση).
Αμέσως μετά, τον Ιούνιο του 2014, ο πρόεδρος αντικαταστάθηκε από μία μαριονέτα, υποστηρικτή του ΝΑΤΟ – ενώ ο Putin απάντησε, προσαρτώντας την Κριμαία και διεισδύοντας στην ανατολική Ουκρανία. Έκτοτε δε, υπήρξαν κάποιες μάχες – κυρίως όμως ένα ασταθές «status quo» με φιλορωσικά στοιχεία στα ανατολικά και με μία κυβέρνηση υπέρ του ΝΑΤΟ στο Κίεβο.
Τώρα όμως, υπενθυμίζοντας τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από τη Δύση και τις τρομερές επιθέσεις στο νόμισμα της, τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά – με τους 100.000 Ρώσους στρατιώτες στα σύνορα με την Ουκρανία να υποστηρίζονται από την αεροπορία, από το ναυτικό, από drones, από ειδικές δυνάμεις, καθώς επίσης από ομάδες με δυνατότητες κυβερνοπολέμου.
Εν προκειμένω, η απάντηση του ΝΑΤΟ ήταν άτακτη – με την έννοια πως η Γερμανία ήταν απρόθυμη να παρέμβει, με τον αρχηγό του γερμανικού ναυτικού να παραιτείται επειδή δήλωσε πως ο Putin αξίζει σεβασμό και ότι η Ουκρανία δεν θα πάρει ποτέ πίσω την Κριμαία, καθώς επίσης με τις Η.Π.Α. να απειλούν τη Ρωσία με «βαριές» κυρώσεις.
Το ενδεχόμενο της ρωσικής εισβολής
Συνεχίζοντας, ο μεγάλος χαμένος στην περίπτωση της εισβολής του Putin στην Ουκρανία, εκτός από την ίδια τη χώρα που ήδη βιώνει τα πάνδεινα, θα είναι η Ευρώπη – αφού το πρώτο που αναμένεται είναι η διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου.
Αμέσως μετά, η εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου μαζί με αυτές του πετρελαίου, το κλείσιμο της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, η διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας, ένα χρηματιστηριακό κραχ κοκ. – ενώ οι Η.Π.Α. θα προσπαθήσουν μεν να διοχετεύσουν φυσικό αέριο στην Ευρώπη, αλλά θα καταστραφούν ζωτικής σημασίας εγχώριες υποδομές τους, λόγω του ρωσικού κυβερνοπολέμου.
Όλα αυτά βέβαια και πολλά άλλα είναι εύκολο να προβλεφθούν. Αυτό που δεν είναι καθόλου εύκολο, είναι το να προβλέψει κανείς εάν ο Putin εισβάλει ή όχι – επειδή στην ουσία του αρκεί η απειλή της εισβολής, για να κερδίσει τις παραχωρήσεις που θέλει. Επομένως, δεν είναι καλύτερο να διατηρήσει αλώβητη τη «δαμόκλειο σπάθη», αντί να τη χρησιμοποιήσει; Πόσο μάλλον όταν θα ήταν πολύ δύσκολο να διατηρήσει δυνάμεις κατοχής μετά την ενδεχόμενη εισβολή στην Ουκρανία, υφιστάμενος ανταρτοπόλεμο από τους Ουκρανούς;
Από την άλλη πλευρά, δεν είναι μεγάλη ευκαιρία για τη Ρωσία; Πότε θα έχει ξανά απέναντι της μία αδύναμη αμερικανική πολιτική ηγεσία, όπως αυτή του Biden, ακόμη πιο αδυνατισμένη από την άτακτη εγκατάλειψη του Αφγανιστάν; Η έλλειψη ενότητας του ΝΑΤΟ, η σημερινή μεγάλη εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και η αποτυχία της Δύσης να πλήξει τη Ρωσία σημαντικά, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, δεν έχουν ενισχύσει σε μεγάλο βαθμό τον Putin;
Όσον αφορά τις αυστηρές κυρώσεις, με τις οποίες ο Biden απειλεί τη Ρωσία, η πλέον αποτελεσματική θα χρειαζόταν πολύ χρόνο – η κατασκευή δηλαδή αγωγών φυσικού αερίου που δεν θα ελέγχονται από τη Ρωσία. Δεν προσπαθούσαν όμως οι Η.Π.Α. μέσω του Ισραήλ, ενώ μόλις ο Biden τοποθετήθηκε εναντίον του έργου; Οι Η.Π.Α. βέβαια ισχυρίζονται πως εάν η Ρωσία σταματήσει να εφοδιάζει με ενέργεια την Ευρώπη, θα τη στηρίξουν μέσω της Μέσης Ανατολής. Θα μπορούσαν βέβαια, αλλά ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας της Μέσης Ανατολής δεν είναι προορισμένο για την Κίνα; Πώς θα αντιμετώπιζε η Κίνα κάτι τέτοιο;
Οι οικονομικές κυρώσεις
Περαιτέρω, η επιθυμία της Ρωσίας να ξεφύγει από την ηγεμονία του δολαρίου, καθώς επίσης του συστήματος πληρωμών που βασίζεται στο δολάριο (ανάλυση), είναι γνωστή – σημειώνοντας πως πάνω από το 60% των παγκοσμίων αποθεμάτων και το 80% των παγκοσμίων πληρωμών είναι σε δολάρια, ενώ οι Η.Π.Α. είναι η μοναδική χώρα με δικαίωμα αρνησικυρίας στο ΔΝΤ: στον παγκόσμιο δανειστή έσχατης ανάγκης.
Στα πλαίσια αυτά, η Ρωσία έχει δημιουργήσει ήδη συστήματα πληρωμών χωρίς τη χρήση δολαρίων, με περιφερειακούς εμπορικούς της εταίρους και με την Κίνα – όταν απειλήθηκε με την απομόνωση της από το σύστημα Swift που εδρεύει μεν στην Ευρώπη, αλλά επηρεάζεται άμεσα από τις Η.Π.Α.
Εν προκειμένω, το Swift είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα της παγκόσμιας διακίνησης μηνυμάτων μεταφοράς χρημάτων, εκ μέρους των τραπεζών (ανάλυση) – ενώ χρησιμοποιείται από τις Η.Π.Α. για την αποκοπή κρατών που θεωρούνται ως απειλές, όπως το Ιράν (πηγή). Με ένα ιατρικό παράδειγμα, η απομόνωση από το Swift είναι σαν να διακόπτεται η παροχή οξυγόνου σε έναν ασθενή, σε μία μονάδα εντατικής θεραπείας – γεγονός συνώνυμο με το θάνατο του.
Η απειλή αυτή είχε ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν από τη Ρωσία – η οποία έχει πλέον καταφέρει να εξασφαλίσει πως το σύστημα συναλλαγών της θα συνεχίζει να λειτουργεί, ακόμη και αν αποκοπεί από το Swift, αφού έχει οικοδομήσει ένα ανάλογο σύστημα. Παράλληλα, έχει αυξήσει σημαντικά τα αποθέματα φυσικού χρυσού της, ο οποίος αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας της – αφού ο χρυσός δεν μπορεί να παγώσει από το διεθνές σύστημα πληρωμών ή να παραβιασθεί.
Με χρυσό μπορεί να πληρώσει κανείς τα πάντα, στέλνοντας τον απλά με ένα αεροπλάνο σε οποιαδήποτε χώρα – ενώ τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας είναι σε επίπεδα ρεκόρ, στα 640 δις $, εκ των οποίων τα 140 δις $ (22%) είναι σε χρυσό που διατηρείται στην επικράτεια της.
Έχοντας αναφερθεί στο παρελθόν στο μεγάλο κίνδυνο για το δολάριο, στο «χρυσό ρούβλι» (ανάλυση), είναι φανερό πως οι όποιες «ψηφιακές κυρώσεις» των Η.Π.Α. εναντίον της Ρωσίας, δεν θα είχαν αποτέλεσμα – ενώ ανάλογες ενέργειες έχει δρομολογήσει και η Κίνα.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, το μεγάλο ερώτημα, σχετικά με το εάν θα εισβάλει ή όχι η Ρωσία στην Ουκρανία, παραμένει – αφού ο Putin είναι σε θέση να κερδίσει πολλά, από αυτά που θέλει, απλά μόνο με την απειλή της εισβολής. Εν τούτοις, τα επιχειρήματα υπέρ της εισβολής δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητα – ενώ θα μπορούσε, μεταξύ άλλων, να αποτελέσει το οριστικό τέλος της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη.
Ως εκ τούτου, οι προκλήσεις είναι πολύ μεγάλες και πρέπει να είναι κανείς εξαιρετικά προσεκτικός με τις προβλέψεις του – σε κάθε περίπτωση, προετοιμασμένος να ανταπεξέλθει με ένα τέτοιο ενδεχόμενο, χωρίς να καταστραφεί εντελώς. Έχει αλήθεια πάρει τα μέτρα της η ΕΕ; Η Ελλάδα; Κατά την άποψη μας, η Ελλάδα σίγουρα όχι – ενώ αμφιβάλλουμε πολύ, σχετικά με την ΕΕ.