Μετάφραση: Μ.Στυλιανού
Μετά την έναρξη της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης για την αποναζιστοποίηση της Ουκρανίας, η Δύση άρχισε να επιβάλλει πολύ σκληρές κυρώσεις κατά της Μόσχας, στέφοντας της όλες με την κατάσχεση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας. Ο οικονομικός πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Δύσης γίνεται όλο και πιο αδίστακτος.
Οι συνέπειες αυτής της σύγκρουσης θα γίνουν σίγουρα ακόμη πιο αισθητές στις αγορές βασικών προϊόντων, καθώς η Ρωσία είναι σημαντικός προμηθευτής υδρογονανθράκων, μετάλλων και γεωργικών προϊόντων. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν χαρακτήρισε το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων της Τράπεζας της Ρωσίας «κήρυξη πολέμου». Αυτά τα λόγια πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη, γράφει ο David C. Hendrickson, πρόεδρος της Εταιρείας John Quincy Adams, σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο The National Interest.
Συνολικά, αναφέρει ο συγγραφέας, η επιλεγμένη τακτική της Μόσχας είναι σαφής: εάν η Δύση διακόψει τους δεσμούς με τη Ρωσία, η Ρωσία από την πλευρά της πρέπει επίσης να διακόψει αυτούς τους δεσμούς. Έτσι, το Κρεμλίνο έχει ήδη ανακοινώσει εμπάργκο στις παραδόσεις ορισμένων αγαθών προς τη Δύση, αλλά ο συγκεκριμένος κατάλογος δεν έχει παρουσιαστεί.
Ο Αντιπρόεδρος της Ρωσικής Κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ δήλωσε στις 7 Μαρτίου ότι η Ρωσία έχει «κάθε δικαίωμα» να κλείσει τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 1 ως απάντηση στο κλείσιμο του Nord Stream 2 από τη Γερμανία, αλλά δεν το έχει κάνει ακόμα. Σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, οι συμβάσεις φυσικού αερίου με τη Δυτική Ευρώπη έχουν εκπληρωθεί, αλλά η Ρωσία αποχώρησε από την αγορά spot, ενέργεια μετά την οποία οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου την περασμένη εβδομάδα υπερέβησαν επταπλάσια τη μέση τιμή στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Δεκέμβριο του 2021.
Οι στόχοι της Ρωσίας είναι σαφείς: η Μόσχα θέλει να προκαλέσει τη μεγαλύτερη δυνατή ζημιά στη Δύση, αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορεί να κατηγορηθεί γι' αυτό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, λέει ο David C. Hendrickson, η Δύση θα πρέπει να είναι έτοιμη για ρωσικά μέτρα που θα ήταν εντελώς απροσδόκητα για αυτήν.
Δεδομένου ότι η Ρωσία έχει μεγάλη επιρροή στην αγορά υδρογονανθράκων, μετάλλων και σιτηρών, η Μόσχα θα μπορούσε να περιορίσει τις παραδόσεις σε ορισμένους κρίσιμους κόμβους προκαλώντας έλλειμμα και διακυμάνσεις των τιμών. Το νικέλιο, στο οποίο η Ρωσία κατέχει ιδιαίτερα δεσπόζουσα θέση στην αγορά, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μοχλός πίεσης, το μερίδιό της είναι περίπου το 28% των παγκόσμιων εξαγωγών.
Οι περιορισμοί στις παραδόσεις αυτής της πρώτης ύλης θα περιπλέξουν σοβαρά τα σχέδια της Δύσης για τη μετάβαση στους ηλεκτροκινητήρες. Επιπλέον, ένα πλήγμα θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπιστεί στις αγορές εμπλουτισμένου ουρανίου (το μερίδιο της Ρωσίας ανέρχεται στο 35% των παγκόσμιων προμηθειών), το παλλάδιο (24%), την πλατίνα (26%)
Η πολιτική της Δύσης αυτή τη στιγμή είναι να σταματήσει να αγοράζει από τη Ρωσία προϊόντα που δεν χρειάζεται ιδιαίτερα. Αυτοί οι τομείς όπου τα ρωσικά προϊόντα έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση είναι η μεγαλύτερη πίεση που θα ασκηθεί σίγουρα. Όποιο εμπόρευμα θέλει να εξαιρέσει η Δύση από τις κυρώσεις, εκεί θα είναι το χτύπημα.
Αυτές οι διαταραχές της αγοράς θα πραγματοποιηθούν υπό ριζικά νέες συνθήκες μιας νέας νομισματικής διαταραχής που προκαλείται από την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων της Τράπεζας της Ρωσίας. Αυτή η προσέγγιση είναι μια βόμβα υδρογόνου οικονομικών κυρώσεων, σε σύγκριση με την οποία η αποσύνδεση του συστήματος SWIFT είναι μια απλή πυρηνική βόμβα. Φυσικά, η Δύση δεν απαλλοτρίωσε αυτό το ταμείο, απλά το επάγωσε. Πρέπει να υποθέσουμε ότι τα χρήματα είναι ακόμα εκεί, χωρίς να είναι προσβάσιμα. Υπό αυτές τις συνθήκες, η συμμετοχή της Ρωσίας σε οποιαδήποτε οικονομική συναλλαγή με τη Δύση καθίσταται πολύ προβληματική, καθώς η πληρωμή πραγματοποιείται μέσω ιδρυμάτων κατώτερων από τις δυνάμεις που μόλις κατέσχεσαν τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας.
Οι κυρώσεις της δυτικής κεντρικής τράπεζας θέτουν υπό αμφισβήτηση την έννοια των χρημάτων και στις δύο πλευρές των συνόρων μεταξύ Ανατολής και Δύσης, διότι εάν τα χρήματα που εισπράττονται με αντάλλαγμα αγαθά μπορούν να κατασχεθούν, δεν πρόκειται για χρήματα. Δεν μπορεί να υπάρξει συναλλαγή με χρήματα εάν ο λογαριασμός στον οποίο έχουν κατατεθεί τα χρήματα μπορεί να μπλοκαριστεί και να κλείσει για τον πωλητή.
Στο εξής, η Ρωσία πρέπει να υπάρχει ξεχωριστά από την Ευρώπη. Θα πρέπει να στραφεί στην Κίνα. Το εμπόριο φυσικών πόρων της Ρωσίας θα έχει ασφαλώς προνομιακές πτυχές: η Μόσχα θα κάνει σαφή διάκριση μεταξύ φίλων και εχθρών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προσπαθήσουν να αντιταχθούν σε αυτή τη στρατηγική απειλώντας την Κίνα με κυρώσεις. Μένει να δούμε αν η Αμερική θα δοκιμάσει τα πάντα για το σύνολο σε αυτή την επικίνδυνη τροχιά. Μια τέτοια πολιτική θα ήταν αρκετά επικίνδυνη για την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Αναλύοντας τις συνέπειες των πρόσφατων μέτρων που έλαβαν τα μέρη, οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ δύσης και Ρωσίας θυμίζουν όλο και περισσότερο ένα είδος ανταλλαγής, η λογική των γεγονότων μαρτυρεί όλο και περισσότερο ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Σε έναν κόσμο ανταλλαγής, τα χρήματα δεν αλλάζουν χέρια. Υπό τις νέες συνθήκες, κάθε συμβαλλόμενο μέρος κατέχει ό,τι βρίσκεται στο έδαφός του. Δεδομένου ότι η Ρωσία ωθείται προς δημοσιονομική και οικονομική κατάρρευση, δεν θα τηρήσει τις οικονομικές δεσμεύσεις της έναντι των εξωτερικών πιστωτών. Δεδομένου ότι η περιουσία της απαλλοτριώνεται, θα απαλλοτριώσει και θα εθνικοποιήσει ξένη περιουσία.
Η ξαφνική και βάναυση ρήξη των σχέσεων που χαρακτηρίζονται από κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραβίασης των συμβάσεων, θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία και ιδίως στην οικονομία της ΕΕ. Αυτό θα επηρεάζει αρνητικά την ευημερία και των δύο πλευρών πλήττοντας τους φτωχότερους ανθρώπους.» Η αλληλεξάρτηση που εμπόδισε τη Δύση να καταφέρει ένα καταστροφικό χτύπημα κατά της Ρωσίας στο αρχικό στάδιο του τρέχοντος οικονομικού πολέμου καθιστά τη Δύση ιδιαίτερα ευάλωτη σε πολύ σοβαρά αντίμετρα.
Η σημερινή μεγάλη αντιπαράθεση δημιουργεί επίσης κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, για τους οποίους η προοπτική αθέτησης υποχρέωσης πρέπει να είναι ο μεγαλύτερος φόβος.
Τέτοιοι κίνδυνοι υπάρχουν στο πλαίσιο της κήρυξη οικονομικού πολέμου. Η παρούσα κατάσταση δεν φαίνεται να φοβίζει κανέναν, αλλά ο συγγραφέας παραδέχεται ότι φοβάται. «Θα δούμε τις συνέπειες», λένε οι σοφοί, «όταν θα είναι μη αναστρέψιμες», κατέληξε ο Χέντρικσον.