Ο μεγάλος στρατηγικός επαναπροσανατολισμός της Ρωσίας μακριά από τη Δύση που ξεκίνησε το 2014 θα επιταχυνθεί μετά τις άνευ προηγουμένου κυρώσεις του μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και άλλες απαντήσεις μετά την έναρξη της ειδικής επιχείρησης της Μόσχας στην Ουκρανία την περασμένη εβδομάδα. Το Κρεμλίνο είχε ήδη καλλιεργήσει άριστες σχέσεις με την Κίνα, την Ινδία, το Ιράν και το Πακιστάν, καθεμία από τις οποίες διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην Ευρύτερη Ευρασιατική Συνεργασία (GEP), αλλά έχουν γίνει όλες πολύ πιο σημαντικές από πριν υπό το φως αυτών των νέων αλλά όχι απαραίτητα απροσδόκητων περιστάσεων. Το παρόν κομμάτι θα εξηγήσει συνοπτικά γιατί ισχύει αυτό, με σκοπό να ενημερώσει το κοινό για τα ευρύτερα περιγράμματα της πολυπολικής μεγάλης στρατηγικής της Ρωσίας.
Του Andrew Korybko - oneworld.press / Παρουσίαση Freepen.gr
Το λεπτομερές άρθρο του συγγραφέα από τα τέλη Ιανουαρίου σχετικά με το «Η Αλληλεπίδραση Σημασίας της Κίνας και της Ινδίας για τη Μεγάλη Στρατηγική της Ρωσίας» είναι ουσιαστικής σημασίας ανάγνωση, αλλά για όσους δεν έχουν το χρόνο, βασικά υποθέτει πως το πρώτο που αναφέρθηκε εξυπηρετεί το ρόλο της από κοινού διευκόλυνσης της αναδυόμενη Πολυπολική Παγκόσμια Τάξη ενώ η δεύτερη βοηθά στη διαχείριση της εκτεταμένης διπολικής μεταβατικής φάσης. Στο σημερινό πλαίσιο, η Ρωσία θα αναγκαστεί σχεδόν αναπόφευκτα να στραφεί στην Κίνα για οικονομική και άλλες μορφές βοήθειας με τον καιρό, αλλά ενδέχεται ότι μέχρι τότε θα έχει ήδη επιτύχει στους άλλους τρεις φορείς του GEP προκειμένου το Πεκίνο να την προσφέρει καλύτερες προσφορές από ό,τι αν δεν είχε.
Αυτό απαιτεί απτή πρόοδο στην από κοινού συγκρότηση ενός νέου Κινήματος των Αδεσμεύτων («Neo-NAM») με την Ινδία, το οποίο μπορεί να δει την πρώτη του επιτυχία στην Κεντρική Ασία πριν επεκταθεί σε μέρη της Αφρικής και στη συνέχεια στη Νοτιοανατολική Ασία. Ο σκοπός είναι να μην φανεί «απελπισμένος» όταν πλησιάζει την Κίνα για βοήθεια, μήπως η Ρωσία δε λάβει τις βέλτιστες συμφωνίες από τη Λαϊκή Δημοκρατία. Αυτό δε σημαίνει πως η Μεγάλη Δύναμη της Ανατολικής Ασίας θα «εκμεταλλευτεί» την ευρασιατική, αλλά απλώς ότι σίγουρα θα υπάρξει κάποιο κόστος στην αντιμετώπισή της λόγω των απειλών των ΗΠΑ και των δευτερογενών κυρώσεων του δυτικού μπλοκ τους για επέκταση της οικονομικής και άλλης βοήθειας προς τη Μόσχα, ώστε το Πεκίνο να το κάνει να αξίζει τον κόπο.
Η Ινδία θα δεχθεί επίσης τέτοιες πιέσεις, αλλά μέχρι στιγμής έχει αποδείξει ότι είναι εντυπωσιακά αυτόνομη όσον αφορά τη μεγάλη στρατηγική της, όπως αποδεικνύεται από την άρνησή της να υποταχθεί στις υπονοούμενες απαιτήσεις της Δύσης να καταδικάσει τη Ρωσία τις τελευταίες εβδομάδες. Με την πολλαπλή διαχείριση των στενών σχέσεών της με την Κίνα και την Ινδία, η πρώτη από τις οποίες αναμένεται να λάβει ως επί το πλείστον χρηματοοικονομική-τεχνολογική μορφή ενώ η δεύτερη θα είναι πιθανότατα πιο στρατηγική, η Ρωσία μπορεί ελπίζουμε να αυξήσει τις προοπτικές να πάρει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από τη συνεργασία της με και τις δυο. Η στενότερη συνεργασία με το Ιράν θα ενισχύσει επίσης αυτές τις πιθανότητες, επειδή η Ισλαμική Δημοκρατία έχει τεράστιες αναξιοποίητες ενεργειακές, οικονομικές, παραγωγικές και άλλου είδους δυνατότητες.
Του Andrew Korybko - oneworld.press / Παρουσίαση Freepen.gr
Το λεπτομερές άρθρο του συγγραφέα από τα τέλη Ιανουαρίου σχετικά με το «Η Αλληλεπίδραση Σημασίας της Κίνας και της Ινδίας για τη Μεγάλη Στρατηγική της Ρωσίας» είναι ουσιαστικής σημασίας ανάγνωση, αλλά για όσους δεν έχουν το χρόνο, βασικά υποθέτει πως το πρώτο που αναφέρθηκε εξυπηρετεί το ρόλο της από κοινού διευκόλυνσης της αναδυόμενη Πολυπολική Παγκόσμια Τάξη ενώ η δεύτερη βοηθά στη διαχείριση της εκτεταμένης διπολικής μεταβατικής φάσης. Στο σημερινό πλαίσιο, η Ρωσία θα αναγκαστεί σχεδόν αναπόφευκτα να στραφεί στην Κίνα για οικονομική και άλλες μορφές βοήθειας με τον καιρό, αλλά ενδέχεται ότι μέχρι τότε θα έχει ήδη επιτύχει στους άλλους τρεις φορείς του GEP προκειμένου το Πεκίνο να την προσφέρει καλύτερες προσφορές από ό,τι αν δεν είχε.
Αυτό απαιτεί απτή πρόοδο στην από κοινού συγκρότηση ενός νέου Κινήματος των Αδεσμεύτων («Neo-NAM») με την Ινδία, το οποίο μπορεί να δει την πρώτη του επιτυχία στην Κεντρική Ασία πριν επεκταθεί σε μέρη της Αφρικής και στη συνέχεια στη Νοτιοανατολική Ασία. Ο σκοπός είναι να μην φανεί «απελπισμένος» όταν πλησιάζει την Κίνα για βοήθεια, μήπως η Ρωσία δε λάβει τις βέλτιστες συμφωνίες από τη Λαϊκή Δημοκρατία. Αυτό δε σημαίνει πως η Μεγάλη Δύναμη της Ανατολικής Ασίας θα «εκμεταλλευτεί» την ευρασιατική, αλλά απλώς ότι σίγουρα θα υπάρξει κάποιο κόστος στην αντιμετώπισή της λόγω των απειλών των ΗΠΑ και των δευτερογενών κυρώσεων του δυτικού μπλοκ τους για επέκταση της οικονομικής και άλλης βοήθειας προς τη Μόσχα, ώστε το Πεκίνο να το κάνει να αξίζει τον κόπο.
Η Ινδία θα δεχθεί επίσης τέτοιες πιέσεις, αλλά μέχρι στιγμής έχει αποδείξει ότι είναι εντυπωσιακά αυτόνομη όσον αφορά τη μεγάλη στρατηγική της, όπως αποδεικνύεται από την άρνησή της να υποταχθεί στις υπονοούμενες απαιτήσεις της Δύσης να καταδικάσει τη Ρωσία τις τελευταίες εβδομάδες. Με την πολλαπλή διαχείριση των στενών σχέσεών της με την Κίνα και την Ινδία, η πρώτη από τις οποίες αναμένεται να λάβει ως επί το πλείστον χρηματοοικονομική-τεχνολογική μορφή ενώ η δεύτερη θα είναι πιθανότατα πιο στρατηγική, η Ρωσία μπορεί ελπίζουμε να αυξήσει τις προοπτικές να πάρει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από τη συνεργασία της με και τις δυο. Η στενότερη συνεργασία με το Ιράν θα ενισχύσει επίσης αυτές τις πιθανότητες, επειδή η Ισλαμική Δημοκρατία έχει τεράστιες αναξιοποίητες ενεργειακές, οικονομικές, παραγωγικές και άλλου είδους δυνατότητες.
Επιπλέον, το Ιράν έχει εξαιρετικούς δεσμούς και με την Κίνα και την Ινδία, η πρώτη από τις οποίες υπέγραψε 25ετές σύμφωνο στρατηγικής εταιρικής σχέσης μαζί του την περασμένη άνοιξη, ενώ η δεύτερη βασίζεται σε αυτό για πρόσβαση στην Κεντρική Ασία, όπου η Μόσχα την ενθαρρύνει να επεκτείνει την επιρροή της επιδιώκοντας την κοινή τους στρατηγική Neo-NAM για την εξισορρόπηση της διπολικής μεταβατικής φάσης της αναδυόμενης Πολυπολικής Παγκόσμιας Τάξης. Το Ιράν, όπως πάντα φροντίζει να αποτρέπει προληπτικά τη δυσανάλογη εξάρτηση από οποιονδήποτε δεδομένο εταίρο, μπορεί να τείνει να εξισορροπήσει την επικείμενη επιρροή της Κίνας μέσω ενέργειας, υλικοτεχνικής υποστήριξης, τεχνικής και άλλων μορφών στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τη Ρωσία.
Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί ότι το Ιράν υποστηρίζει πιο ανοιχτά τη Ρωσία καθ' όλη τη διάρκεια της ειδικής του επιχείρησης στην Ουκρανία, ενώ η Κίνα και ειδικά η Ινδία παρέμειναν πιο ουδέτερες για ευνόητους λόγους, κάτι που εξακολουθεί να είναι επωφελές για τη Ρωσία, αλλά εντούτοις μιλά για την κυριολεκτικά ιδεολογική δέσμευση της Τεχεράνης να αντιμετωπίσει τη Δύση και υποστηρίζοντας τους στενότερους εταίρους της που μοιράζονται τον ίδιο στόχο. Αυτό αυξάνει την αισιοδοξία πως οι αρχές της θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να βασιστούν στη Ρωσία και την Ινδία για να εξισορροπήσουν την Κίνα με φιλικό, ευγενικό και μη εχθρικό τρόπο. Η Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί κάλλιστα να γίνει το μεγάλο στρατηγικό σημείο σύγκλισης μεταξύ τους και ως εκ τούτου να αποκομίσει τα μέγιστα οφέλη από αυτά τα τρία κράτη.
Υπάρχει και κάτι άλλο που πρέπει να ειπωθεί για τις σχέσεις Ρωσίας-Ιράν, και αυτό είναι η πιθανότητα οι εταιρείες ενέργειας της πρώτης να επενδύσουν πολύ περισσότερα στα πεδία της δεύτερης. Με την πιθανή άρση των μονομερών κυρώσεων των ΗΠΑ κατά της Τεχεράνης, η Μόσχα μπορεί να εξακολουθήσει να επωφελείται από τέτοιες κοινές συνεργασίες και ως εκ τούτου να αποκτήσει σημαντική πρόσβαση σε ξένο νόμισμα που θα τη βοηθήσει να αντισταθμίσει τις συνέπειες των νέων οικονομικών-οικονομικών περιορισμών της Δύσης εναντίον της. Ο κόσμος εξακολουθεί να απαιτεί ορυκτά καύσιμα για να λειτουργήσει, επομένως δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε πως το μπλοκ θα εμποδίσει κοινά ρωσο-ιρανικά ενεργειακά έργα. Ακόμα κι αν το έκαναν, οι μη δυτικές χώρες θα μπορούσαν να υπογράψουν συμβάσεις προμήθειας μαζί τους, καθώς χρειάζονται απλώς την ενέργεια.
Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί ότι το Ιράν υποστηρίζει πιο ανοιχτά τη Ρωσία καθ' όλη τη διάρκεια της ειδικής του επιχείρησης στην Ουκρανία, ενώ η Κίνα και ειδικά η Ινδία παρέμειναν πιο ουδέτερες για ευνόητους λόγους, κάτι που εξακολουθεί να είναι επωφελές για τη Ρωσία, αλλά εντούτοις μιλά για την κυριολεκτικά ιδεολογική δέσμευση της Τεχεράνης να αντιμετωπίσει τη Δύση και υποστηρίζοντας τους στενότερους εταίρους της που μοιράζονται τον ίδιο στόχο. Αυτό αυξάνει την αισιοδοξία πως οι αρχές της θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να βασιστούν στη Ρωσία και την Ινδία για να εξισορροπήσουν την Κίνα με φιλικό, ευγενικό και μη εχθρικό τρόπο. Η Ισλαμική Δημοκρατία μπορεί κάλλιστα να γίνει το μεγάλο στρατηγικό σημείο σύγκλισης μεταξύ τους και ως εκ τούτου να αποκομίσει τα μέγιστα οφέλη από αυτά τα τρία κράτη.
Υπάρχει και κάτι άλλο που πρέπει να ειπωθεί για τις σχέσεις Ρωσίας-Ιράν, και αυτό είναι η πιθανότητα οι εταιρείες ενέργειας της πρώτης να επενδύσουν πολύ περισσότερα στα πεδία της δεύτερης. Με την πιθανή άρση των μονομερών κυρώσεων των ΗΠΑ κατά της Τεχεράνης, η Μόσχα μπορεί να εξακολουθήσει να επωφελείται από τέτοιες κοινές συνεργασίες και ως εκ τούτου να αποκτήσει σημαντική πρόσβαση σε ξένο νόμισμα που θα τη βοηθήσει να αντισταθμίσει τις συνέπειες των νέων οικονομικών-οικονομικών περιορισμών της Δύσης εναντίον της. Ο κόσμος εξακολουθεί να απαιτεί ορυκτά καύσιμα για να λειτουργήσει, επομένως δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε πως το μπλοκ θα εμποδίσει κοινά ρωσο-ιρανικά ενεργειακά έργα. Ακόμα κι αν το έκαναν, οι μη δυτικές χώρες θα μπορούσαν να υπογράψουν συμβάσεις προμήθειας μαζί τους, καθώς χρειάζονται απλώς την ενέργεια.
Οι σχέσεις Ρωσίας-Πακιστάν στερούνται της οικονομικής και χρηματοοικονομικής σημασίας των άλλων τριών χωρών που έχουν ήδη συζητηθεί, αλλά περισσότερο την αντισταθμίζουν από την άποψη της στρατιωτικής-στρατηγικής σημασίας. Η αφγανική κρίση δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς το Ισλαμαμπάντ να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην πολιτική και ανθρωπιστική λύση. Καμία χώρα δε γνωρίζει το Αφγανιστάν καλύτερα από το Πακιστάν, με το οποίο η Ρωσία συνεργάζεται πολύ στενά για τον περιορισμό των πολλών κρίσεων των προαναφερθέντων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των ανθρωπιστικών και τρομοκρατικών κρίσεων που επιδεινώθηκαν από τη χαοτική εκκένωση της Δύσης τον περασμένο Αύγουστο. Με απλά λόγια, η ρωσο-πακιστανική εταιρική σχέση έχει γίνει κρίσιμος άξονας σταθερότητας στην Κεντρική Ευρασία.
Δείχνει επίσης υποσχέσεις όσον αφορά την ενεργειακή, τη συνδεσιμότητα και την επενδυτική τους συνεργασία, αν και αυτά τα τρία σίγουρα θα χρειαστούν χρόνο για να ωριμάσουν. Ωστόσο, το Πακιστάν είναι αναμφισβήτητα ο πιο σημαντικός από τους τέσσερις εξεταζόμενους μη δυτικούς εταίρους της Ρωσίας από την άποψη της ασφάλειας, λόγω του ρόλου που διαδραματίζει στη διαχείριση της αφγανικής κρίσης, η οποία είναι δεύτερη μετά την ουκρανική για τη Ρωσία. Αν όλα ξεφύγουν από τον έλεγχο εκεί, τότε τα πολύ χαοτικά γεγονότα του Καζακστάν του περασμένου Ιανουαρίου θα μπορούσαν δυστυχώς να επαναληφθούν με άγρια εγκατάλειψη σε όλη την Κεντρική Ασία, θέτοντας έτσι μια δυνητικά υπαρξιακή κρίση ασφάλειας για τη Ρωσία αντισυμβατικού χαρακτήρα για να συμπληρώσει τη συμβατική από την Ουκρανία.
Επιστρέφοντας στη Ρωσο-Κινεζική Στρατηγική Συνεργασία, η οποία χρησιμεύει ως ο διπλός κινητήρας της αναδυόμενης Πολυπολικής Παγκόσμιας Τάξης, η Μόσχα θα πρέπει επομένως να περιμένει να προσεγγίσει το Πεκίνο για οικονομική, τεχνολογική και άλλες μορφές βοήθειας μέχρι να επιτύχει πιο απτή πρόοδο στις αντίστοιχες στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με την Ινδία και το Ιράν. Η πτυχή του Πακιστάν δεν μπορεί να παρουσιαστεί στην Κίνα με τον ίδιο τρόπο όπως οι άλλες δύο στο πλαίσιο που προτείνεται, αλλά θα εντυπωσίαζε το Πεκίνο να δει πόσο στενά συνεργάζονται η Μόσχα και τα σιδηρά αδέρφια της στο Ισλαμαμπάντ, εάν επρόκειτο να κάνουν ακόμη περισσότερα μαζί από ό,τι ήδη τώρα, ειδικά εάν πρωτοστατήσουν σε έναν διευρασιατικό διάδρομο μέσω του Αφγανιστάν.
Δείχνει επίσης υποσχέσεις όσον αφορά την ενεργειακή, τη συνδεσιμότητα και την επενδυτική τους συνεργασία, αν και αυτά τα τρία σίγουρα θα χρειαστούν χρόνο για να ωριμάσουν. Ωστόσο, το Πακιστάν είναι αναμφισβήτητα ο πιο σημαντικός από τους τέσσερις εξεταζόμενους μη δυτικούς εταίρους της Ρωσίας από την άποψη της ασφάλειας, λόγω του ρόλου που διαδραματίζει στη διαχείριση της αφγανικής κρίσης, η οποία είναι δεύτερη μετά την ουκρανική για τη Ρωσία. Αν όλα ξεφύγουν από τον έλεγχο εκεί, τότε τα πολύ χαοτικά γεγονότα του Καζακστάν του περασμένου Ιανουαρίου θα μπορούσαν δυστυχώς να επαναληφθούν με άγρια εγκατάλειψη σε όλη την Κεντρική Ασία, θέτοντας έτσι μια δυνητικά υπαρξιακή κρίση ασφάλειας για τη Ρωσία αντισυμβατικού χαρακτήρα για να συμπληρώσει τη συμβατική από την Ουκρανία.
Επιστρέφοντας στη Ρωσο-Κινεζική Στρατηγική Συνεργασία, η οποία χρησιμεύει ως ο διπλός κινητήρας της αναδυόμενης Πολυπολικής Παγκόσμιας Τάξης, η Μόσχα θα πρέπει επομένως να περιμένει να προσεγγίσει το Πεκίνο για οικονομική, τεχνολογική και άλλες μορφές βοήθειας μέχρι να επιτύχει πιο απτή πρόοδο στις αντίστοιχες στρατηγικές εταιρικές σχέσεις με την Ινδία και το Ιράν. Η πτυχή του Πακιστάν δεν μπορεί να παρουσιαστεί στην Κίνα με τον ίδιο τρόπο όπως οι άλλες δύο στο πλαίσιο που προτείνεται, αλλά θα εντυπωσίαζε το Πεκίνο να δει πόσο στενά συνεργάζονται η Μόσχα και τα σιδηρά αδέρφια της στο Ισλαμαμπάντ, εάν επρόκειτο να κάνουν ακόμη περισσότερα μαζί από ό,τι ήδη τώρα, ειδικά εάν πρωτοστατήσουν σε έναν διευρασιατικό διάδρομο μέσω του Αφγανιστάν.
Η κυρίαρχη τάση είναι ότι ο μεγάλος στρατηγικός αναπροσανατολισμός της Ρωσίας σε μη δυτικές χώρες που ξεκίνησε το 2014, αλλά αναμφίβολα θα επιταχυνθεί υπό το φως των πρόσφατων γεγονότων στην Ανατολική Ευρώπη, θα δει την Κίνα, την Ινδία, το Ιράν και το Πακιστάν να γίνουν πολύ πιο σημαντικές για αυτήν από ποτέ. Αυτές οι χώρες, για να μην αναφέρουμε τις Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας στις οποίες η Ρωσία θα συνεργαστεί στενά με καθεμία από αυτές τις τέσσερις, αποτελούν τη βάση του GEP της. Είναι επομένως αναπόσπαστο για την Ευρασιατική Μεγάλη Δύναμη να αξιοποιήσει με μαεστρία τις σχέσεις της μαζί τουςς εν όψει της οραματιζόμενης εξισορροπητικής πράξης της σε ολόκληρη την υπερήπειρο, προκειμένου να διατηρήσει βιώσιμα την σταθερότητα εκεί ενάντια στις συνωμοσίες των ΗΠΑ τύπου "διαίρει και βασίλευε" και να βοηθήσει να μετριαστεί ο αντίκτυπος των κυρώσεων της Δύσης.
* Η φωτογραφία εξωφύλλου του άρθρου προέρχεται από το άρθρο του Global Village Space τον Νοέμβριο του 2020.