Πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η Μόσχα εδώ μία 20ετία έστελνε μηνύματα σε δυτικά ώτα σχετικά με την απειλή που συνιστά για τη ρωσική εθνική ασφάλεια η επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς. Σε γενικές γραμμές, όμως, το πολιτικό και μιντιακό σύστημα στην Ελλάδα, όπως και στις άλλες δυτικές χώρες έχει αποφύγει να δρομολογήσει μία ορθολογική συζήτηση που θα πρόσφερε εποικοδομητικά συμπεράσματα.
Από: defence-point.gr - Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Ο υπογράφων είχε την ευκαιρία να συζητήσει εκ βαθέων με ένα ελληνορωσικό ζευγάρι, όπου ένας εκ των δύο μάλιστα, σχετίζεται με τον ευρύτερο χώρο της εξωτερικής πολιτικής και της άμυνας. Στόχος της συζήτησης δεν ήταν οι δύο συνομιλητές μας να μας εκφράσουν άποψη για το ποιος είναι «καλός» και ποιος «κακός».
Έχουμε υπογραμμίσει επανειλημμένως ότι η λογική του άσπρου-μαύρου είναι αντιπαραγωγική. Για την ακρίβεια, ακατάλληλη για την κατανόηση των κινήτρων και των δύο πλευρών. Ζητήσαμε, λοιπόν, από τους συνομιλητές μας να μας πουν τα πρώτα συμπεράσματα από τη σύγκρουση καθαυτή και να σχολιάσουν τη στάση της Ελλάδας. Η καταγραφή των συμπερασμάτων από τη συζήτηση γίνεται με τρόπο όσο το δυνατόν πιο άμεσο, ώστε να αποτυπώνει τη συζήτηση:
Πρώτον: Καλώς ήρθατε στο Ψυχρό Πόλεμου νούμερο δύο! Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, οι Αμερικανοί θεωρούν πως ακόμα μιλούν με τον Γιέλτσιν και ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Την ίδια άποψη διατηρούν και για τη «σημαντικότητα» της Τουρκίας.
Δεύτερον: Καλώς ήρθατε στον Hybrid Warfare (Υβριδικό Πόλεμο): Είναι η πρώτη φορά που οι πληροφοριακές επιχειρήσεις λαμβάνουν τέτοια έκταση και σημαντικότητα. Οι Ουκρανοί έχουν βρει ευήκοα ώτα, ενώ οι ρωσικές αιτιάσεις έχουν εξαφανιστεί. Η απαγόρευση πρόσβασης σε ρωσικά μέσα (ενημέρωσης ή παραπληροφόρησης, ισχύει λίγο πολύ και για τις δυο πλευρές), αποτελεί ευθεία αμφισβήτηση κεκτημένων δικαιωμάτων των κοινωνιών από άρχουσες ελίτ που διατηρούν για τον εαυτό τους, διόλου δημοκρατικά, το δικαίωμα να καθορίζουν το περιεχόμενο της «αποδεκτής» πληροφόρησης του κοινού. Η νοοτροπία αυτή καταπατεί βάναυσα δημοκρατικές αρχές, τις οποίες κατά τα άλλα επικαλείται η Δύση για να επιτεθεί επικοινωνιακά στη Ρωσία.
Τρίτον: Καλώς ήρθατε στο NATO νούμερο δύο! Κανονικά θα έπρεπε να είχε κυκλοφορήσει ευρύτατα θεωρία συνομωσίας που να λέει ότι Πούτιν και Μπάιντεν τα έχουν συμφωνήσει στις πλάτες των Ευρωπαίων για να επιστρέψει το ΝΑΤΟ ως αποκλειστικός πάροχος ασφαλείας της ΕΕ!
Τέταρτον: Αυτός με το μεγαλύτερο «ραβδί» δεν νικάει πάντα! Φαίνεται –τονίζεται η λέξη, καθώς κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα τον ρωσικό ορισμό της «επιτυχίας»– ότι οι Ουκρανοί κατόρθωσαν να διαγνώσουν πολύ καλύτερα τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους και να τα εκμεταλλευτούν στο μέγιστο βαθμό.
Αυτό χρήζει εκτεταμένης ανάλυσης. Οχυρώθηκαν στις πόλεις, χρησιμοποιώντας πλατείες, πάρκα, οικόπεδα, κ.λπ. ως χώρους ανάπτυξης του πυροβολικού τους, με τα σημεία ανεφοδιασμού να είναι σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο. Επέλεξαν να μην εμπλακούν με τους ρωσικούς τεθωρακισμένους σχηματισμούς σε ανοιχτό πεδίο, διότι θα τους εξαφάνιζαν οι Ρώσοι.
Εξαναγκάζουν τους Ρώσους να χτυπήσουν εντός των πόλεων οπότε ενισχύουν την προπαγάνδα τους, μεγιστοποιώντας το επικοινωνιακό και το στρατιωτικό κόστος στον εχθρό. Και δεν αναφέρεται δημοσίως, ότι από τη στιγμή που μια πόλη επιλέγει να αντισταθεί (και δεν κηρύσσεται ανοχύρωτη) μετατρέπεται αυτόματα σε «νόμιμο στρατιωτικό στόχο».
Από την άλλη οι Ρώσοι μάλλον πήγαν να επαναλάβουν τις επιχειρήσεις που είχαν διεξάγει στη Συρία (κεραυνοβόλες επιθέσεις με αλεξιπτωτιστές εναντίον κρίσιμων στόχων π.χ. αεροδρόμια). Όταν αυτή η τακτική απέτυχε, δεν είχαν άμεσα διαθέσιμο «σχέδιο Β». Αυτή η διαπίστωση γίνεται, έχοντας ως δεδομένο ότι το Κίεβο αποτελεί πράγματι κύριο σκοπό.
Ο συνομιλητής μου εξέφρασε την αμφιβολία του σχετικά με το Κίεβο. Εκτιμώ ότι το παράκτιο μέτωπο είναι αυτό που πραγματικά ενδιαφέρει τους Ρώσους και μάλιστα όχι μόνο ο αποκλεισμός της Ουκρανίας από τη Μαύρη θάλασσα, αλλά και η ένωση της Υπερδνειστερίας με τις υπόλοιπες υπό ρωσικό έλεγχο περιοχές.
Εάν οι Ρώσοι το πετύχουν η Υπόλοιπη Ουκρανία θα μετατραπεί σε περίκλειστη χώρα, ενώ θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις να πάμε και σε δεύτερο γύρο, ο οποίος θα αφορά την Μολδαβία. Σκέψεις δημιουργούνται για το ενδεχόμενο να υπάρχουν σημαντικοί πλουτοπαραγωγικοί πόροι, πέραν της στρατηγικής σημασίας που έχει ο έλεγχος της παράκτια ζώνης.
Πέμπτον: Η περίπτωση της Ουκρανίας είναι ταυτόσημη με αυτή του Κοσσυφοπεδίου, τηρουμένων των αναλογιών. Η σύγχρονη Ρωσία θεωρεί ως κοιτίδα και έναρξη της ιστορίας της το Κίεβο. Το ίδιο θεωρούν και οι Ουκρανοί. Το ποιος έχει τελικά δίκιο είναι μεγάλη συζήτηση. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι δυτικοί Ουκρανοί είναι περισσότερο γερμανικά παρά σλαβικά φύλα.
Έκτον: Στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης εδώ και πάρα πολλά χρόνια υπήρχαν δημοσιεύματα περί δολοφονιών και λοιπών εγκλημάτων από το περιβόητο «Τάγμα Αζόφ» (καθαρά νεοναζιστικό και επίσημα αναγνωρισμένο). Δεν νομίζω ότι θα περίμενε κάποιος από την Ρωσία να μην προέβαινε σε ενέργειες για την προστασία του ρωσικού πληθυσμού στο Ντονμπάς. Εξάλλου, η υπόθεση αυτή κλιμακώνεται σταδιακά από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2008 στο Βουκουρέστι, με εκτόξευση της έντασης το 2014 που καταλήφθηκε η Κριμαία.
Έβδομον: Ο συνομιλητής μας είπε ότι δεν είναι απόλυτα σίγουρος ότι η Ρωσία φοβήθηκε ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα άλλαζε δραματικά το καθεστώς ασφαλείας της Ρωσίας, καθότι υπάρχουν ήδη χώρες στην περιοχή που ανήκουν στο ΝΑΤΟ. Θεωρεί πιθανότερη ερμηνεία την υψηλή συμβολική σημασία που είχε ως απώτατη «κόκκινη γραμμή». Εξάλλου, το άνοιγμα του μετώπου και η κατάληψη περιοχών επηρεάζει τη στρατηγική κατάσταση ευρύτερα.
Όγδοον: Η ΕΕ λέει ότι πρέπει να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο για να εξαρτηθεί –προς το παρόν– από το αμερικανικό. Τελικά ο βασιλιάς (ΕΕ) «ίσως δεν είναι μόνο γυμνός, είναι και ηλίθιος»!
Ένατον: Ξέρει κανείς τη διαφορά της έννοιας «δίκαιος πόλεμος» -ή όπως λέμε στο χωριό μου «jus ad bellum» με την έννοια «δίκαιο του πολέμου» (jus in bello), ή θα πρέπει ορισμένοι στρατιωτικοί εν αποστρατεία να παραδώσουν τα πτυχία τους;
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΣΗ
1. Η Ελλάδα ορθώς καταδίκασε από την πρώτη στιγμή την ρωσική εισβολή. Και να ήθελε να κάνει διαφορετικά δεν θα μπορούσε λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και ευρύτερα του τουρκικού επεκτατισμού.
2. Η Ελλάδα πολύ κακώς έσπευσε να στείλει οπλισμό ό,τι κι αν ήταν αυτός. Το είδος του οπλισμού που εστάλη δεν έχει μεγάλη σημασία. Πρόκειται περισσότερο για συμβολική κίνηση, η οποία, όμως, εκλαμβάνεται ως εχθρική από τη Μόσχα.
3. Η Ελλάδα κακώς πρωτοστάτησε στην καταγγελία της Ρωσίας. Έπρεπε να αφήσει τα ισχυρά δυτικά κράτη να πρωτοστατήσουν. Η Αθήνα όφειλε να τηρήσει στάση αρχών διπλωματικά, παραμένοντας στο πλευρό των εταίρων και συμμάχων της. Η στάση αυτή και θα κάλυπτε τη διπλωματική υποχρέωσή της έναντι της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και θα άφηνε ανοικτό ένα κανάλι επικοινωνίας με τη Μόσχα, μεταξύ των άλλων και για την προστασία του Ελληνισμού και της Ρωσίας και της Αζοφικής.
4. Αν δεν ξέρουμε τι να κάνουμε σε καταστάσεις κρίσης, τουλάχιστον ας παρακολουθούμε και ας αναλύουμε τη στάση της Τουρκίας. Όχι απαραίτητα για να την αντιγράψουμε, αλλά για να κατανοήσουμε την πραγματικότητα. Κωλυσιέργησαν πέντε μέρες, έως ότου κλείσουν τα Στενά στα πολεμικά πλοία και οι ΗΠΑ «στάζουν μέλι» για την Άγκυρα! Νομιμοποιούν έτσι τη στάση της, αποδεικνύοντας ότι ο «επιτήδειος ουδέτερος» μπορεί να κερδίζει παίζοντας σε διπλό ταμπλό.
5. Η διεθνοπολιτικά αφελής Ελλάδα, αντί να αξιοποιήσει την ευκαιρία να εκθέσει αυτή τη συμπεριφορά παντού και να αμφισβητήσει τον τουρκικό ρόλο στο ΝΑΤΟ, στηριζόμενη στις περιώνυμες ευρωπαϊκές αρχές, όχι μόνο συζητάει, αλλά οργανώνει και κοινές επιχειρήσεις με την Τουρκία, προσφέροντας και ελληνική νομιμοποίηση σε ένα κράτος που έχει εισβάλει στις περισσότερες γειτονικές χώρες του.
Από: defence-point.gr - Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Ο υπογράφων είχε την ευκαιρία να συζητήσει εκ βαθέων με ένα ελληνορωσικό ζευγάρι, όπου ένας εκ των δύο μάλιστα, σχετίζεται με τον ευρύτερο χώρο της εξωτερικής πολιτικής και της άμυνας. Στόχος της συζήτησης δεν ήταν οι δύο συνομιλητές μας να μας εκφράσουν άποψη για το ποιος είναι «καλός» και ποιος «κακός».
Έχουμε υπογραμμίσει επανειλημμένως ότι η λογική του άσπρου-μαύρου είναι αντιπαραγωγική. Για την ακρίβεια, ακατάλληλη για την κατανόηση των κινήτρων και των δύο πλευρών. Ζητήσαμε, λοιπόν, από τους συνομιλητές μας να μας πουν τα πρώτα συμπεράσματα από τη σύγκρουση καθαυτή και να σχολιάσουν τη στάση της Ελλάδας. Η καταγραφή των συμπερασμάτων από τη συζήτηση γίνεται με τρόπο όσο το δυνατόν πιο άμεσο, ώστε να αποτυπώνει τη συζήτηση:
Πρώτον: Καλώς ήρθατε στο Ψυχρό Πόλεμου νούμερο δύο! Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, οι Αμερικανοί θεωρούν πως ακόμα μιλούν με τον Γιέλτσιν και ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Την ίδια άποψη διατηρούν και για τη «σημαντικότητα» της Τουρκίας.
Δεύτερον: Καλώς ήρθατε στον Hybrid Warfare (Υβριδικό Πόλεμο): Είναι η πρώτη φορά που οι πληροφοριακές επιχειρήσεις λαμβάνουν τέτοια έκταση και σημαντικότητα. Οι Ουκρανοί έχουν βρει ευήκοα ώτα, ενώ οι ρωσικές αιτιάσεις έχουν εξαφανιστεί. Η απαγόρευση πρόσβασης σε ρωσικά μέσα (ενημέρωσης ή παραπληροφόρησης, ισχύει λίγο πολύ και για τις δυο πλευρές), αποτελεί ευθεία αμφισβήτηση κεκτημένων δικαιωμάτων των κοινωνιών από άρχουσες ελίτ που διατηρούν για τον εαυτό τους, διόλου δημοκρατικά, το δικαίωμα να καθορίζουν το περιεχόμενο της «αποδεκτής» πληροφόρησης του κοινού. Η νοοτροπία αυτή καταπατεί βάναυσα δημοκρατικές αρχές, τις οποίες κατά τα άλλα επικαλείται η Δύση για να επιτεθεί επικοινωνιακά στη Ρωσία.
Τρίτον: Καλώς ήρθατε στο NATO νούμερο δύο! Κανονικά θα έπρεπε να είχε κυκλοφορήσει ευρύτατα θεωρία συνομωσίας που να λέει ότι Πούτιν και Μπάιντεν τα έχουν συμφωνήσει στις πλάτες των Ευρωπαίων για να επιστρέψει το ΝΑΤΟ ως αποκλειστικός πάροχος ασφαλείας της ΕΕ!
Τέταρτον: Αυτός με το μεγαλύτερο «ραβδί» δεν νικάει πάντα! Φαίνεται –τονίζεται η λέξη, καθώς κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα τον ρωσικό ορισμό της «επιτυχίας»– ότι οι Ουκρανοί κατόρθωσαν να διαγνώσουν πολύ καλύτερα τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους και να τα εκμεταλλευτούν στο μέγιστο βαθμό.
Αυτό χρήζει εκτεταμένης ανάλυσης. Οχυρώθηκαν στις πόλεις, χρησιμοποιώντας πλατείες, πάρκα, οικόπεδα, κ.λπ. ως χώρους ανάπτυξης του πυροβολικού τους, με τα σημεία ανεφοδιασμού να είναι σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο. Επέλεξαν να μην εμπλακούν με τους ρωσικούς τεθωρακισμένους σχηματισμούς σε ανοιχτό πεδίο, διότι θα τους εξαφάνιζαν οι Ρώσοι.
Εξαναγκάζουν τους Ρώσους να χτυπήσουν εντός των πόλεων οπότε ενισχύουν την προπαγάνδα τους, μεγιστοποιώντας το επικοινωνιακό και το στρατιωτικό κόστος στον εχθρό. Και δεν αναφέρεται δημοσίως, ότι από τη στιγμή που μια πόλη επιλέγει να αντισταθεί (και δεν κηρύσσεται ανοχύρωτη) μετατρέπεται αυτόματα σε «νόμιμο στρατιωτικό στόχο».
Από την άλλη οι Ρώσοι μάλλον πήγαν να επαναλάβουν τις επιχειρήσεις που είχαν διεξάγει στη Συρία (κεραυνοβόλες επιθέσεις με αλεξιπτωτιστές εναντίον κρίσιμων στόχων π.χ. αεροδρόμια). Όταν αυτή η τακτική απέτυχε, δεν είχαν άμεσα διαθέσιμο «σχέδιο Β». Αυτή η διαπίστωση γίνεται, έχοντας ως δεδομένο ότι το Κίεβο αποτελεί πράγματι κύριο σκοπό.
Ο συνομιλητής μου εξέφρασε την αμφιβολία του σχετικά με το Κίεβο. Εκτιμώ ότι το παράκτιο μέτωπο είναι αυτό που πραγματικά ενδιαφέρει τους Ρώσους και μάλιστα όχι μόνο ο αποκλεισμός της Ουκρανίας από τη Μαύρη θάλασσα, αλλά και η ένωση της Υπερδνειστερίας με τις υπόλοιπες υπό ρωσικό έλεγχο περιοχές.
Εάν οι Ρώσοι το πετύχουν η Υπόλοιπη Ουκρανία θα μετατραπεί σε περίκλειστη χώρα, ενώ θα δημιουργηθούν προϋποθέσεις να πάμε και σε δεύτερο γύρο, ο οποίος θα αφορά την Μολδαβία. Σκέψεις δημιουργούνται για το ενδεχόμενο να υπάρχουν σημαντικοί πλουτοπαραγωγικοί πόροι, πέραν της στρατηγικής σημασίας που έχει ο έλεγχος της παράκτια ζώνης.
Πέμπτον: Η περίπτωση της Ουκρανίας είναι ταυτόσημη με αυτή του Κοσσυφοπεδίου, τηρουμένων των αναλογιών. Η σύγχρονη Ρωσία θεωρεί ως κοιτίδα και έναρξη της ιστορίας της το Κίεβο. Το ίδιο θεωρούν και οι Ουκρανοί. Το ποιος έχει τελικά δίκιο είναι μεγάλη συζήτηση. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι δυτικοί Ουκρανοί είναι περισσότερο γερμανικά παρά σλαβικά φύλα.
Έκτον: Στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης εδώ και πάρα πολλά χρόνια υπήρχαν δημοσιεύματα περί δολοφονιών και λοιπών εγκλημάτων από το περιβόητο «Τάγμα Αζόφ» (καθαρά νεοναζιστικό και επίσημα αναγνωρισμένο). Δεν νομίζω ότι θα περίμενε κάποιος από την Ρωσία να μην προέβαινε σε ενέργειες για την προστασία του ρωσικού πληθυσμού στο Ντονμπάς. Εξάλλου, η υπόθεση αυτή κλιμακώνεται σταδιακά από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ το 2008 στο Βουκουρέστι, με εκτόξευση της έντασης το 2014 που καταλήφθηκε η Κριμαία.
Έβδομον: Ο συνομιλητής μας είπε ότι δεν είναι απόλυτα σίγουρος ότι η Ρωσία φοβήθηκε ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα άλλαζε δραματικά το καθεστώς ασφαλείας της Ρωσίας, καθότι υπάρχουν ήδη χώρες στην περιοχή που ανήκουν στο ΝΑΤΟ. Θεωρεί πιθανότερη ερμηνεία την υψηλή συμβολική σημασία που είχε ως απώτατη «κόκκινη γραμμή». Εξάλλου, το άνοιγμα του μετώπου και η κατάληψη περιοχών επηρεάζει τη στρατηγική κατάσταση ευρύτερα.
Όγδοον: Η ΕΕ λέει ότι πρέπει να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο για να εξαρτηθεί –προς το παρόν– από το αμερικανικό. Τελικά ο βασιλιάς (ΕΕ) «ίσως δεν είναι μόνο γυμνός, είναι και ηλίθιος»!
Ένατον: Ξέρει κανείς τη διαφορά της έννοιας «δίκαιος πόλεμος» -ή όπως λέμε στο χωριό μου «jus ad bellum» με την έννοια «δίκαιο του πολέμου» (jus in bello), ή θα πρέπει ορισμένοι στρατιωτικοί εν αποστρατεία να παραδώσουν τα πτυχία τους;
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΣΗ
1. Η Ελλάδα ορθώς καταδίκασε από την πρώτη στιγμή την ρωσική εισβολή. Και να ήθελε να κάνει διαφορετικά δεν θα μπορούσε λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και ευρύτερα του τουρκικού επεκτατισμού.
2. Η Ελλάδα πολύ κακώς έσπευσε να στείλει οπλισμό ό,τι κι αν ήταν αυτός. Το είδος του οπλισμού που εστάλη δεν έχει μεγάλη σημασία. Πρόκειται περισσότερο για συμβολική κίνηση, η οποία, όμως, εκλαμβάνεται ως εχθρική από τη Μόσχα.
3. Η Ελλάδα κακώς πρωτοστάτησε στην καταγγελία της Ρωσίας. Έπρεπε να αφήσει τα ισχυρά δυτικά κράτη να πρωτοστατήσουν. Η Αθήνα όφειλε να τηρήσει στάση αρχών διπλωματικά, παραμένοντας στο πλευρό των εταίρων και συμμάχων της. Η στάση αυτή και θα κάλυπτε τη διπλωματική υποχρέωσή της έναντι της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και θα άφηνε ανοικτό ένα κανάλι επικοινωνίας με τη Μόσχα, μεταξύ των άλλων και για την προστασία του Ελληνισμού και της Ρωσίας και της Αζοφικής.
4. Αν δεν ξέρουμε τι να κάνουμε σε καταστάσεις κρίσης, τουλάχιστον ας παρακολουθούμε και ας αναλύουμε τη στάση της Τουρκίας. Όχι απαραίτητα για να την αντιγράψουμε, αλλά για να κατανοήσουμε την πραγματικότητα. Κωλυσιέργησαν πέντε μέρες, έως ότου κλείσουν τα Στενά στα πολεμικά πλοία και οι ΗΠΑ «στάζουν μέλι» για την Άγκυρα! Νομιμοποιούν έτσι τη στάση της, αποδεικνύοντας ότι ο «επιτήδειος ουδέτερος» μπορεί να κερδίζει παίζοντας σε διπλό ταμπλό.
5. Η διεθνοπολιτικά αφελής Ελλάδα, αντί να αξιοποιήσει την ευκαιρία να εκθέσει αυτή τη συμπεριφορά παντού και να αμφισβητήσει τον τουρκικό ρόλο στο ΝΑΤΟ, στηριζόμενη στις περιώνυμες ευρωπαϊκές αρχές, όχι μόνο συζητάει, αλλά οργανώνει και κοινές επιχειρήσεις με την Τουρκία, προσφέροντας και ελληνική νομιμοποίηση σε ένα κράτος που έχει εισβάλει στις περισσότερες γειτονικές χώρες του.