 |
| Το ευφυές σκίτσο είναι του ΣΤΑΘΗ |
υποναύαρχος ε.α. - πρόεδρος Κοινωνίας Αξιών
I. Η ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΘΥΡΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ
Οι διαπραγματεύσεις της Ρωσίας με την Ουκρανία συνεχίζονται και αυτό που προβάλλεται προς τα έξω ως βασικό ζήτημα είναι η ουδετερότητα της Ουκρανίας και εάν θα υπάρξουν ή όχι εγγυήσεις ασφαλείας, που θα παρέχονται από άλλες χώρες, και φυσικά ποιες θα είναι αυτές.
Όμως θυμίζω ότι αρχικά πριν την εισβολή και λίγο μετά, οι πολιτικοί στόχοι της Ρωσίας ήταν η αυτονομία της περιοχής του Ντομπάς και η αναγνώριση της απόσπασης της Κριμαίας. Αυτή ήταν η δικαιολογία τους για την εισβολή.
Ας δούμε όμως πως εξελίχθηκε το επιχειρησιακό ζήτημα στο πεδίο της μάχης, ως προς τους πολιτικούς στόχους της Ρωσίας αλλά και της κάθε πλευράς. Γιατί δεν είναι μόνο η Ρωσία και η Ουκρανία αλλά και οι ΗΠΑ το ΝΑΤΟ και η ΕΕ εμπλεκόμενοι στην σύγκρουση.
Η θέση μου ευθύς εξ αρχής ήταν ότι εάν η Ρωσία ξέφευγε από τους περιορισμένους επιχειρησιακούς σκοπούς που αφορούσαν το Ντονμπάς και την Κριμαία, και εισέβαλλε ευρύτερα στην Ουκρανία, θα έκανε τεράστιο λάθος.
Φυσικά κάθε εισβολή της Ρωσίας αποτελεί επίθεση παράνομη και εγκληματική σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και δε νομιμοποιείται οιαδήποτε επιθετική της δράση σε άλλη κυρίαρχη χώρα.
Επίσης, ακόμη και αν πετύχαινε το στόχο των 12 ημερών που είχε αρχικά θέσει για την ανάπτυξη των δυνάμεών της στην περιοχή Ανατολικά του Δνείπερου και για την αποκοπή των Ουκρανικών δυνάμεων, στη συνέχεια θα ήταν εξαιρετικά καταστροφικό, χρονοβόρο και δύσκολο το έργο της κατάληψης πόλεων.
Θα ήταν ένας πόλεμος φθοράς με εκατόμβες θυμάτων, αμάχων και μη.
Η θέση μου ήταν ότι όσο πιο σύντομα υπήρχε ειρηνευτική διαδικασία, πριν είτε στο αρχικό στάδιο της εισβολής, με απευθείας διαπραγμάτευση Ζελένσκυ - Πούτιν, τόσο καλύτερα θα ήταν για την Ουκρανία.
Όμως ο Ζελένσκυ ελπίζοντας ότι το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα τον βοηθήσουν, που εν των μεταξύ τον πούσαραν λεκτικά και με κούφιες υποσχέσεις (ο ΓΓ/ΝΑΤΟ μάλιστα έφθασε σε σημείο να απειλεί με πόλεμο την Ρωσία, όπως και κυβερνητικοί αμερικανοί παράγοντες), αρνήθηκε κάθε είδους διαπραγμάτευση.
Και ο Πούτιν έκανε το λάθος. Διεύρυνε τους επιχειρησιακούς στόχους της εισβολής και τους πολιτικούς σκοπούς της συναφώς, ως εξής: Περικύκλωση όλων των πόλεων Ανατολικά και Νότια αλλά και του Κιέβου και προετοιμασία κατάληψής τους.
II. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ
Όμως ας δούμε τα επιχειρησιακά ζητήματα που τόσο πολύ έχουν συζητηθεί:
1. Εισέβαλε με πολύ μικρότερες δυνάμεις από όσες θα ήταν αναγκαίες για να επιτύχει τους διευρυμένους πλέον σκοπούς. Οι 150.000 άνδρες, με περιορισμένο αριθμό μέσων και δυνατοτήτων υποστήριξης, δεν θα μπορούσαν να καλύψουν τόσο διευρυμένους επιχειρησιακούς στόχους κατάληψης του 1/3 και πλέον μία χώρας του μεγέθους της Ουκρανίας, η οποία είχε ένα στρατό από 250.000 ετοιμοπόλεμους, και που με την επιστράτευση, η οποία διατάχθηκε καθυστερημένα, μπορούσε να φθάσει σε 800.000.
Σημειωτέον ότι η Ουκρανία έχει την μεγαλύτερο στρατό στην Ευρώπη μετά την Τουρκία (400.000) και την Φιλανδία (16.000 επαγγελματίες αλλά με ένα σύστημα άμεσης ενεργοποίησης 280.000 που μπορεί να φθάσει ταχύτατα στις 900.000 με την επιστράτευση).
Η κληρονομιά της δε σε Τανκς τεθωρακισμένα, αεροπλάνα και αντιεροπορικά συστήματα από την ΕΣΣΔ ήταν ήδη τεράστια. Συνεπώς οι 12 ημέρες που χρειάσθηκε σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια για να περικυκλώσει τις πόλεις, απέναντι σε ένα τόσο μεγάλο στρατό επ’ ουδενί μπορεί να χαρακτηριστεί στρατιωτική αποτυχία.
2. Όμως τα προβλήματα άρχισαν για τους Ρώσους, όταν μετά την περικύκλωση διευρύνθηκαν οι πολιτικοί σκοποί και οι δυνάμεις άρχισαν να μπαίνουν μέσα στις πόλεις.
Όλοι οι επαγγελματίες στρατιωτικοί γνωρίζουν πόσο δύσκολες είναι οι μάχες μέσα στις πόλεις.
Ως συγκριτικό στοιχείο κοντινότερου αντίστοιχου πολέμου, η πολυεθνική δύναμη στο Ιράκ που αποτελείτο από 560.000 επαγγελματίες στρατιώτες, άρτια εξοπλισμένους με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, με τεράστια αεροπορική υποστήριξη και με αστείρευτες δυνατότητες ανεφοδιασμού, έκανε 50 ημέρες για να καταλάβει τις Ιρακινές πόλεις και την Βαγδάτη. Και επειδή δεν μπορούσε να τις ελέγξει στη συνέχεια, αναγκάστηκε να κάνει τα στρατόπεδα στην έρημο, για να μην απειλούνται οι δυνάμεις από τον πόλεμο μέσα στις πόλεις.
Η επιχείρηση δε εκείνη κόστισε μέχρι τον Αύγουστο του 2007 τις ζωές περίπου 946.000 - 1.200.000 Ιρακινών άμαχων και μη, 5.000 νεκρών και 52.000 τραυματιών Αμερικανών και συμμαχικών στρατιωτών και 19.000 ανταρτών.
3. Όπως γίνεται φανερό η καταστροφική ισχύς των βομβαρδισμών με πυροβολικό βλήματα και αεροσκάφη θα μπορούσε μόνο να υποστηρίξει τον εξαιρετικά αισιόδοξο στόχο των Ρωσικών δυνάμεων, να καταλάβουν πλήθος μεγάλων πόλεων και το Κίεβο.
4. Με δεδομένο όμως ότι καμία διαπραγματευτική διαδικασία δεν ξεκινούσε (λόγω άρνησης προσχηματικά είτε λόγω κακών εκτιμήσεων από όλες τις πλευρές), ο Πούτιν διέταξε το επόμενο εσφαλμένο βήμα του, την μεγαλύτερη διεύρυνση των επιχειρησιακών σκοπών σε όλη την Νότια και Ανατολική Ουκρανία και στα περίχωρα του Κιέβου, με βομβαρδισμό πλέον πόλεων και εισβολή σε αυτές για την κατάληψή τους.
Και ναι μεν όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, η κίνηση περικύκλωσης του Κιέβου ήταν τακτική ενέργεια αποπροσανατολισμού των Ουκρανικών δυνάμεων, όμως οι βομβαρδισμοί και η εισβολή σε μεγάλες πόλεις κατέστη εξαιρετικά καταστροφική ενέργεια για όλους, Ουκρανούς και Ρώσους, ακόμη και αν κατάφεραν οι Ρωσικές δυνάμεις να επικρατήσουν σε κάποιες από αυτές. Αυτό που πρέπει επίσης να συγκρατήσουμε είναι ότι το πολιτικό τοπικό διοικητικό σύστημα του ελέγχου των πόλεων από τους Δημάρχους τω πόλεων, έδωσε την δυνατότητα συγκροτημένης προετοιμασίας και αντίστασης των Ουκρανών στις Ρωσικές επιθέσεις.
5. Επίσης πρέπει να συγκρατήσουμε ότι ο Δυτικός κόσμος και οι ΗΠΑ δεν πίστευαν ευθύς εξ’ αρχής ότι θα μπορέσουν αντισταθούν αποτελεσματικά οι Ουκρανοί, γι αυτό ακριβώς και πρότειναν από τις πρώτες κιόλας ημέρες στον Ζελένσκυ να εγκαταλείψει τη χώρα, και δύο αεροσκάφη γειτονικής συμμαχικής χώρας ήταν σε ετοιμότητα σε κοντινό αεροδρόμιο στο Κίεβο. Όμως ο Ζελένσκυ αρνήθηκε προκειμένου να ηγηθεί στην άμυνα της χώρας του.
6. Οι Ουκρανοί πολύ καλά κάνουν και πολεμούν αμυνόμενοι στον εισβολέα για να προστατεύσουν την πατρίδα τους. Και πολύ καλά κάνουν και ζητούν ενισχύσεις από την Δύση, που ομολογουμένως, αφού τους υποκίνησε για να είναι αδιάλλακτοι στην αρχή που υπήρχαν πολλά περιθώρια διαπραγμάτευσης και ειρηνικής διευθέτησης, τους εγκατέλειψε στη συνέχεια μόνους τους σε ένα καταστροφικό ολικό πόλεμο. Και το λιγότερο που θα μπορούσε να κάνει είναι να τους ενισχύσει με οπλικά συστήματα για να μπορέσουν να αμυνθούν.
Οι Ουκρανοί είχαν κάθε δικαίωμα και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο για να ζητήσουν τέτοια ενίσχυση. Όπως και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ όπως και μεμονωμένες χώρες είχαν κάθε δικαίωμα να τους ενισχύσουν. Η θέση μου ήταν ευθύς εξ αρχής να υπάρχει μία διαδοχική σειρά ταχύτατων ενεργειών νομιμοποίησης των δράσεων αυτών, όπως και της επιβολής των άμεσων κυρώσεων (που καθυστέρησαν αρκετά και δεν επιβλήθηκαν άμεσα και με δριμύτητα, όποτε έχασαν την άμεση αποτρεπτική δυνατότητα, που θα μπορούσαν να έχουν και έγιναν μόνο τιμωρητικές).
7. Πρώτα να υπάρξει συνεδρίαση του ΣΑ/ΟΗΕ που ήταν αναμενόμενο ότι δεν θα είχε αποτέλεσμα, ώστε στη συνέχεια να μπορούσε να πάει το ζήτημα στην ΓΣ/ΟΗΕ, να φανεί η παγκόσμια καταδίκη της επίθεσης και της εισβολής της Ρωσίας και να νομιμοποιηθούν όλες οι ακολουθούσες ενέργειες.
Κι έτσι έγινε έστω και με καθυστέρηση. Κατόπιν της απόφασης αυτής κάθε ενέργεια κυρώσεων και ενίσχυσης της Ουκρανίας ήταν απόλυτα νομιμοποιημένη, άσχετα με τις αντιρρήσεις και τις απειλές της Ρωσίας και ακόμη καλύτερα ήταν, όταν οι αποφάσεις ενίσχυσης πάρθηκαν συλλογικά από την ΕΕ.
8. Το ΝΑΤΟ ολιγώρησε και προέτρεψε τις χώρες να το κάνουν ατομικά, όμως η απόφαση της ΕΕ ήταν αρκούντως καλή για τη χώρα μας. Η καλύτερη θέση δε για την χώρα μας όσον αφορά την ενίσχυση της Ουκρανίας με όπλα, θα ήταν αφενός ως μέλος της ΕΕ να περιμένουμε την συλλογική απόφαση και οπωσδήποτε να υπήρχε εσωτερική νομιμοποίηση μέσω της προβλεπόμενης από τον νόμο διαδικασίας της Επιτροπής Εξωτερικών υποθέσεων και Άμυνας του Κοινοβουλίου και μετά παραπομπή στο ΚΥΣΕΑ.
9. Οι πολιτικοί μαξιμαλιστικοί στόχοι που διεύρυνε συνεχώς οι Πούτιν ήταν: Η ουδετεροποίηση και αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, η αποναζιστικοποίηση της, η αποκαθήλωση του καθεστώτος Ζελένσκυ, η προστασία όλων των εθνοτικά Ρωσογενών και Ρωσόφιλων περιοχών στην Νότιο-Ανατολική Ουκρανία και η αναγνώριση της αυτονομίας του Ντονμπάς, μαζί με την αναγνώριση της προσάρτισης της Κριμαίας.
III. Η AΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ
Στην συνέχεια πολλά προβλήματα προέκυψαν στο επιχειρησιακό πεδίο:
1. Υπήρξαν τεράστιες καθυστερήσεις του Δυτικού κόσμου να διαπραγματευθεί με την Ρωσία, για την απομάκρυνση των αμάχων, παρά του ότι προβλεπόταν στην απόφαση της ΓΣ/ΟΗΕ. Θα μπορούσαν να υπάρξουν έγκαιρα διάδρομοι στην ξηρά ασφαλούς μετακίνησης τους αλλά και δια θαλάσσης με πλοία.
Και σε αυτήν την δράση είχαμε κι εμείς ως Ελλάδα τεράστια ευθύνη και υποχρέωση για τους ομογενείς μας στην Μαριούπολη και δεν φανήκαμε αντάξιοι των περιστάσεων. Ο πρέσβης μας εκεί την κοπάνησε κυριολεκτικά, αφήνοντας έναν τολμηρό πρόξενο να προσπαθεί μόνος όσο μπορούσε μένοντας εκεί τελευταίος από όλους τους ξένους διπλωμάτες.
Η κυβέρνησή μας δεν κατάφερε να εγκαθιδρύσει διαύλους διαπραγμάτευσης με την Ρωσία, ούτε καν σκέφθηκε τη δυνατότητα μεταφοράς με πλοία όσων ομογενών ήθελαν να φύγουν από την Μαριούπολη, ούτε ζητήθηκαν εγγυήσεις ασφαλείας για τους ομογενείς μας από την Ρωσία. Η άρνησή τους να μας τις δώσουν και να δεχθούν την εκκένωση των ομογενών μας, θα ήταν και η καλύτερη νομιμοποίηση της οιασδήποτε ενίσχυσης με όπλα κάναμε στην Ουκρανία.
2. Πολλές φορές σε δηλώσεις μου είπα ότι η τέχνη στον πόλεμο και στις διαπραγματεύσεις εξωτερικής πολιτικής είναι να μπορείς να βάζεις προτεραιότητες στην στρατηγική σου και να τις ακολουθείς όμως, με ετοιμότητα για ευελιξία μεν, με συνέπεια όμως. Και δυστυχώς δεν βάλαμε τέτοιες προτεραιότητες αλλά ούτε και ο Δυτικός κόσμος ,όσον αφορά τους άμαχους και την ανθρωπιστική διάσταση του πολέμου.
3. Το σχέδιο που έφερε καθυστερημένα η Ρωσία στο ΣΑ/ΟΗΕ για την εκκένωση των αμάχων και την ανθρωπιστική διάσταση του πολέμου, απορρίφθηκε (άκουσον-άκουσον από τις Δυτικές χώρες), επειδή η Ρωσία δεν αποδέχθηκε να γίνει αναφορά στο κείμενο, στην επίθεση που έκανε στην Ουκρανία. Όμως όσοι γνωρίζουν πως εξελίσσονται οι συζητήσεις αυτές, ξέρουν ότι εάν στο εισαγωγικό κείμενο αναφερόταν η απόφαση της ΓΣ/ΟΗΕ, που είναι γεγονός αναμφισβήτητο, έτσι έμμεσα θα ήταν φανερές και οι ευθύνες της Ρωσίας με τον χαρακτηρισμό σε αυτό ως επίθεσης της εισβολής της στην Ουκρανία. Συνεπώς μία ακόμη ευκαιρία χάθηκε για να μειωθεί η ανθρωπιστική καταστροφή στην Ουκρανία και να σωθούν άμαχοι.
IV. ΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
1. Σήμερα, η Τουρκία αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο (ο τραμπούκος όλης της περιοχής μας με απειλές πολέμου, παράνομες εισβολές και εγκληματικές πολεμικές επιχειρήσεις σε άλλες χώρες και κατοχές) για να υπάρξει ειρηνευτική διαδικασία.
2. Είναι κόλαφος για τον Δυτικό κόσμο να έχει χάσει την ικανότητά του να διαπραγματευθεί για την ειρηνευτική διαδικασία, να αμφισβητείται η ικανότητά του αυτή από Ουκρανούς και Ρώσους και να καταλήγει να αποδέχεται ως διαπραγματευτή τον Αμπράμοβιτς (που του είχε επιβάλλει κυρώσεις) και την Τουρκία.
3. Κανένα σχέδιο δεν έχει προετοιμασθεί ώστε να προταθεί από τον Δυτικό κόσμο, από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και τις μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες. Εάν μάλιστα τα καταφέρουν ο Αμπράμοβιτς και η Τουρκία, αυτό θα είναι ο μεγαλύτερος κόλαφος για όλους και φυσικά τίθεται το ερώτημα τώρα αλλά και στο μέλλον (όταν θα αναλυθούν όλα με ψυχρό μυαλό), εάν ο Δυτικός κόσμος ήθελε πραγματικά να υπάρξει ειρηνευτική διαδικασία στον καταστροφικό αυτό πόλεμο που μέχρι τώρα είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες άμαχους και μη νεκρούς, ολική καταστροφή πόλεων και υποδομών, εκατομμύρια πρόσφυγες και θύμα την Ουκρανία.
4. Η Ουκρανία σήμερα στον τελευταίο γύρο των συνομιλιών με τη Ρωσία φαίνεται να αποδέχεται στους όρους την ουδετεροποίηση της με εγγυήσεις ασφαλείας από άλλες χώρες. Ποίες όμως θα είναι αυτές; Αυτό σημαίνει ότι δεν θα ενταχθεί σε στρατιωτικές συμμαχίες ούτε θα φιλοξενήσει στρατιωτικές βάσεις. Προτείνει επίσης εγγυήσεις ασφαλείας παρόμοιες με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, περί συλλογικής άμυνας. Η Πολωνία, το Ισραήλ, η Τουρκία και ο Καναδάς θα μπορούσαν, σύμφωνα με την πρόταση της Ουκρανίας, να συγκαταλέγονται στους εγγυητές ασφαλείας. Δηλαδή έπρεπε να καταστραφεί η Ουκρανία για να καταλήξει σε κάτι. που αφενός υπήρχε ως νομικά θεσμοθετημένη δέσμευσή της από το 1992 και που το ΝΑΤΟ θα μπορούσε με μία δήλωσή του να το ξεκαθαρίσει ευθύς εξ αρχής για να διευκολύνει την διαπραγμάτευση του Ζελένσκυ; Ότι δηλαδή δε θα εντάξει την Ουκρανία ως μέλος του.
5. Είχα προτείνει ευθύς εξ αρχής να πιέσει ο ίδιος ο Ζελένσκυ το ΝΑΤΟ, υποβάλλοντας άμεσα αίτημα ένταξης ώστε να αναγκαστεί να απαντήσει αρνητικά το ΝΑΤΟ και να του δώσει τη δικαιολογία να αποδεχθεί τον όρο αυτό έγκαιρα και προς όφελος της Ουκρανίας.
Το έκανε προς την ΕΕ (η ΕΕ προβάλλει ως αδυναμία τις χρονοβόρες διαδικασίες ένταξης και της αδυναμίας κάλυψης των προϋποθέσεων ένταξης) αλλά το κύριο διακύβευμα ήταν και είναι το ΝΑΤΟ, το οποίο όμως παρά τις διάσπαρτες δειλές δηλώσεις, ποτέ δεν πήρε μία τέτοια συλλογική απόφαση, αφήνοντας έκθετο τον Ζελένσκυ και δίνοντας προσχήματα στον Πούτιν να γίνεται ακόμη πιο επιθετικός, αφού ακόμη και αν το αποδεχθεί σήμερα ο Ζελένσκυ, ο Πούτιν θα ζητάει περισσότερες διασφαλίσεις, ώστε αυτό να μην μπορεί να αλλάξει σε μία άλλη εποχή διακυβέρνησης της Ουκρανίας από άλλη ηγεσία (άλλωστε αυτή η δέσμευση υπήρχε ήδη νομοθετικά στην Ουκρανία και δεν τηρήθηκε).
6. Όμως μην γελιόμαστε: Είναι αδύνατο για τις χώρες που προτείνονται να μπορέσουν να εγγυηθούν την ασφάλεια της Ουκρανίας από την Ρωσική επιθετικότητα στο μέλλον. Πέραν τούτου ούτε το ΝΑΤΟ θα πρέπει να το αποδεχθεί, γιατί τότε μπαίνει σε μία περιπέτεια εμπλοκής σε πόλεμο με την Ρωσία εάν μία από τις εγγυήτριες Νατοϊκές χώρες εμπλακεί σε σύγκρουση με την Ρωσία για την Ουκρανία. Μόνο οι 5 μεγάλοι του ΣΑ/ΟΗΕ μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια της Ουδετερότητας της Ουκρανίας, με συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΗΕ που να αφήνει έξω το ΝΑΤΟ και το άρθρο 5 της Συμμαχίας.
7. Οι προτάσεις της Ουκρανίας περιλαμβάνουν ακόμη μια 15ετή περίοδο διαβουλεύσεων για το καθεστώς της προσαρτημένης Κριμαίας και θα ισχύσουν μόνο αν υπάρξει πλήρης κατάπαυση του πυρός. Αυτή η πρόταση είναι προφανές ότι θα διευρυνθεί μετά από πιέσεις της Ρωσίας, ώστε να περιλαμβάνει δημοψηφίσματα οπωσδήποτε για την περιοχή του Ντονμπάς και με μεγάλες πιθανότητες της Χερσονήσου και της Ζαπορίγια. Και αυτό γιατί πέραν του εθνοτικού ζητήματος, ένα πυρηνικό εργοστάσιο μαζί με τις εμπορικές δυνατότητες των λιμανιών θα είναι ζωτικοί πόροι για την νέα πραγματικότητα των αυτονομημένων διοικητικά περιοχών που θα δημιουργηθεί.
8. Εάν ο Ζελένσκυ δεν αποδεχθεί τους όρους αυτούς, τότε πολύ φοβάμαι για την επιχειρησιακή κλιμάκωση και αναδιάταξη/ενίσχυση των Ρωσικών Δυνάμεων, με συνέχιση των ισοπεδωτικών επιχειρήσεων για πλήρη κατάληψη πόλεων στην Νότια και Ανατολική Ουκρανία και οριστική απόσπαση περιοχών της Ουκρανίας (και της Οδησσού πιθανότατα). Το Κίεβο πιθανόν να είναι υπό καθεστώς πολιορκίας και ελέγχου με επιλεκτικούς βομβαρδισμούς και επιχειρήσεις διείσδυσης. Ενδεχομένως και με οριστική διακοπή των διαπραγματεύσεων, μέχρι αποκαθήλωσης του ίδιου του Ζελένσκυ.
9. Μακάρι οι Ουκρανοί να μπορέσουν να απωθήσουν τους Ρώσους και να ανακτήσουν τα εδάφη τους. Όμως αυτό είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμο και αισιόδοξο, ενέχει τον κίνδυνο να υπάρξουν μεγαλύτερες σκληρότερες μάχες στις πόλεις, με μαζικούς πλέον βομβαρδισμούς , ενίσχυση των Ρωσικών δυνάμεων και αναδιάταξή τους και με καταστροφικές συνέπειες για την Ουκρανία.
10. Είναι η ώρα της Δύσης να αναλάβει πρωτοβουλία! Βοηθείστε επιτέλους την ειρηνευτική διαδικασία! Ο Ζελένσκυ βρίσκεται υπό τεράστια πίεση και σε αδυναμία να διαπραγματευθεί με ισότιμους όρους.
11. Η τιμωρία του Πούτιν για την εισβολή και τα οιαδήποτε εγκλήματα πολέμου πρέπει να γίνει, όμως τώρα προτεραιότητα είναι να σταματήσει η καταστροφή της Ουκρανίας και η ανθρωπιστική κρίση. Θα έλθει η ώρα αυτή για τον Πούτιν.
V. ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
1. Γιατί καταλήξαμε εδώ, όπου όλα είναι χειρότερα για την Ουκρανία, ενώ εάν υπήρχε διαπραγμάτευση πριν ακόμη την εισβολή ή ακόμη και λίγο μετά, στα αρχικά στάδια, όταν θα υπήρχαν λιγότερες υποχωρήσεις επί τη βάσει των συμφωνιών του Μινσκ;
2. Γιατί η Δύση δεν το είδε αυτό και πίεσε τον Ζελένσκυ να είναι αδιάλλακτος (ενώ αμέσως μετά την εισβολή τον προέτρεπε να εγκαταλείψει την χώρα;)
3. Γιατί η Δύση και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ υπονόμευσαν κάθε διαμεσολάβηση του Μακρόν στην σύγκρουση και δεν διευκόλυναν την διαπραγμάτευση του Ζελένσκυ, με ένα ρεαλιστικό και αξιόπιστο ειρηνευτικό σχέδιο έγκαιρα, ώστε να μειωθούν οι καταστροφικές συνέπειες για την Ουκρανία;
4. Θυμίζω ότι ο Μπάιντεν αλλά και άλλοι κυβερνητικοί αμερικανικοί παράγοντες, μεσούσης της κρίσης, έκαναν εμπρηστικές δηλώσεις, αποδυναμώνοντας κάθε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία από τον Μακρόν και μάλιστα ο Μπάιντεν αποκάλεσε Χασάπη τον αυταρχικό Πούτιν και ότι ο στόχος του είναι η αποκαθήλωσή του. Πιο εμπρηστικές δηλώσεις για την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία και για υπονόμευση των ειρηνευτικών προσπαθειών, δεν μπορούσαν να υπάρξουν.
5. Θα αποδεχθούν οι Ρώσοι τις εγγυήσεις ασφαλείας από άλλες χώρες για την Ουκρανία; Είναι ένα δύσκολο ερώτημα και ιδιαίτερα κρίσιμο.
6. Όπως και ιδιαίτερα κρίσιμο είναι εάν θα αποδεχθούν οι Ουκρανοί την οιαδήποτε διευρυμένη διαδικασία απόσχισης εδαφών στην Νότια και Ανατολική Επικράτειά της.
Οι επόμενες ημέρες θα είναι περισσότερο κρίσιμες από την αρχή της σύγκρουσης, αφού θα κριθεί είτε η σταδιακή αποκλιμάκωση ή η ένταση των επιχειρήσεων.
Και φυσικά σε αυτό το περιβάλλον πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος κάθε μορφής προβοκάτσιας (π.χ. με ανησυχεί η κλοπή ραδιενεργών υλικών που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για βρώμικες βόμβες) καθώς και η απροβλεπτότητα και το χάος του πολέμου, που πάντα τείνει προς την κλιμάκωση και παράγει όλο και πιο απαισιόδοξα αποτελέσματα.
Και εύκολα μπαίνεις σε ένα πόλεμο, δύσκολα όμως βγαίνεις από αυτόν.
Όμως θυμίζω ότι αρχικά πριν την εισβολή και λίγο μετά, οι πολιτικοί στόχοι της Ρωσίας ήταν η αυτονομία της περιοχής του Ντομπάς και η αναγνώριση της απόσπασης της Κριμαίας. Αυτή ήταν η δικαιολογία τους για την εισβολή.
Ας δούμε όμως πως εξελίχθηκε το επιχειρησιακό ζήτημα στο πεδίο της μάχης, ως προς τους πολιτικούς στόχους της Ρωσίας αλλά και της κάθε πλευράς. Γιατί δεν είναι μόνο η Ρωσία και η Ουκρανία αλλά και οι ΗΠΑ το ΝΑΤΟ και η ΕΕ εμπλεκόμενοι στην σύγκρουση.
Η θέση μου ευθύς εξ αρχής ήταν ότι εάν η Ρωσία ξέφευγε από τους περιορισμένους επιχειρησιακούς σκοπούς που αφορούσαν το Ντονμπάς και την Κριμαία, και εισέβαλλε ευρύτερα στην Ουκρανία, θα έκανε τεράστιο λάθος.
Φυσικά κάθε εισβολή της Ρωσίας αποτελεί επίθεση παράνομη και εγκληματική σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και δε νομιμοποιείται οιαδήποτε επιθετική της δράση σε άλλη κυρίαρχη χώρα.
Επίσης, ακόμη και αν πετύχαινε το στόχο των 12 ημερών που είχε αρχικά θέσει για την ανάπτυξη των δυνάμεών της στην περιοχή Ανατολικά του Δνείπερου και για την αποκοπή των Ουκρανικών δυνάμεων, στη συνέχεια θα ήταν εξαιρετικά καταστροφικό, χρονοβόρο και δύσκολο το έργο της κατάληψης πόλεων.
Θα ήταν ένας πόλεμος φθοράς με εκατόμβες θυμάτων, αμάχων και μη.
Η θέση μου ήταν ότι όσο πιο σύντομα υπήρχε ειρηνευτική διαδικασία, πριν είτε στο αρχικό στάδιο της εισβολής, με απευθείας διαπραγμάτευση Ζελένσκυ - Πούτιν, τόσο καλύτερα θα ήταν για την Ουκρανία.
Όμως ο Ζελένσκυ ελπίζοντας ότι το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα τον βοηθήσουν, που εν των μεταξύ τον πούσαραν λεκτικά και με κούφιες υποσχέσεις (ο ΓΓ/ΝΑΤΟ μάλιστα έφθασε σε σημείο να απειλεί με πόλεμο την Ρωσία, όπως και κυβερνητικοί αμερικανοί παράγοντες), αρνήθηκε κάθε είδους διαπραγμάτευση.
Και ο Πούτιν έκανε το λάθος. Διεύρυνε τους επιχειρησιακούς στόχους της εισβολής και τους πολιτικούς σκοπούς της συναφώς, ως εξής: Περικύκλωση όλων των πόλεων Ανατολικά και Νότια αλλά και του Κιέβου και προετοιμασία κατάληψής τους.
II. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ
Όμως ας δούμε τα επιχειρησιακά ζητήματα που τόσο πολύ έχουν συζητηθεί:
1. Εισέβαλε με πολύ μικρότερες δυνάμεις από όσες θα ήταν αναγκαίες για να επιτύχει τους διευρυμένους πλέον σκοπούς. Οι 150.000 άνδρες, με περιορισμένο αριθμό μέσων και δυνατοτήτων υποστήριξης, δεν θα μπορούσαν να καλύψουν τόσο διευρυμένους επιχειρησιακούς στόχους κατάληψης του 1/3 και πλέον μία χώρας του μεγέθους της Ουκρανίας, η οποία είχε ένα στρατό από 250.000 ετοιμοπόλεμους, και που με την επιστράτευση, η οποία διατάχθηκε καθυστερημένα, μπορούσε να φθάσει σε 800.000.
Σημειωτέον ότι η Ουκρανία έχει την μεγαλύτερο στρατό στην Ευρώπη μετά την Τουρκία (400.000) και την Φιλανδία (16.000 επαγγελματίες αλλά με ένα σύστημα άμεσης ενεργοποίησης 280.000 που μπορεί να φθάσει ταχύτατα στις 900.000 με την επιστράτευση).
Η κληρονομιά της δε σε Τανκς τεθωρακισμένα, αεροπλάνα και αντιεροπορικά συστήματα από την ΕΣΣΔ ήταν ήδη τεράστια. Συνεπώς οι 12 ημέρες που χρειάσθηκε σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια για να περικυκλώσει τις πόλεις, απέναντι σε ένα τόσο μεγάλο στρατό επ’ ουδενί μπορεί να χαρακτηριστεί στρατιωτική αποτυχία.
2. Όμως τα προβλήματα άρχισαν για τους Ρώσους, όταν μετά την περικύκλωση διευρύνθηκαν οι πολιτικοί σκοποί και οι δυνάμεις άρχισαν να μπαίνουν μέσα στις πόλεις.
Όλοι οι επαγγελματίες στρατιωτικοί γνωρίζουν πόσο δύσκολες είναι οι μάχες μέσα στις πόλεις.
Ως συγκριτικό στοιχείο κοντινότερου αντίστοιχου πολέμου, η πολυεθνική δύναμη στο Ιράκ που αποτελείτο από 560.000 επαγγελματίες στρατιώτες, άρτια εξοπλισμένους με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, με τεράστια αεροπορική υποστήριξη και με αστείρευτες δυνατότητες ανεφοδιασμού, έκανε 50 ημέρες για να καταλάβει τις Ιρακινές πόλεις και την Βαγδάτη. Και επειδή δεν μπορούσε να τις ελέγξει στη συνέχεια, αναγκάστηκε να κάνει τα στρατόπεδα στην έρημο, για να μην απειλούνται οι δυνάμεις από τον πόλεμο μέσα στις πόλεις.
Η επιχείρηση δε εκείνη κόστισε μέχρι τον Αύγουστο του 2007 τις ζωές περίπου 946.000 - 1.200.000 Ιρακινών άμαχων και μη, 5.000 νεκρών και 52.000 τραυματιών Αμερικανών και συμμαχικών στρατιωτών και 19.000 ανταρτών.
3. Όπως γίνεται φανερό η καταστροφική ισχύς των βομβαρδισμών με πυροβολικό βλήματα και αεροσκάφη θα μπορούσε μόνο να υποστηρίξει τον εξαιρετικά αισιόδοξο στόχο των Ρωσικών δυνάμεων, να καταλάβουν πλήθος μεγάλων πόλεων και το Κίεβο.
4. Με δεδομένο όμως ότι καμία διαπραγματευτική διαδικασία δεν ξεκινούσε (λόγω άρνησης προσχηματικά είτε λόγω κακών εκτιμήσεων από όλες τις πλευρές), ο Πούτιν διέταξε το επόμενο εσφαλμένο βήμα του, την μεγαλύτερη διεύρυνση των επιχειρησιακών σκοπών σε όλη την Νότια και Ανατολική Ουκρανία και στα περίχωρα του Κιέβου, με βομβαρδισμό πλέον πόλεων και εισβολή σε αυτές για την κατάληψή τους.
Και ναι μεν όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, η κίνηση περικύκλωσης του Κιέβου ήταν τακτική ενέργεια αποπροσανατολισμού των Ουκρανικών δυνάμεων, όμως οι βομβαρδισμοί και η εισβολή σε μεγάλες πόλεις κατέστη εξαιρετικά καταστροφική ενέργεια για όλους, Ουκρανούς και Ρώσους, ακόμη και αν κατάφεραν οι Ρωσικές δυνάμεις να επικρατήσουν σε κάποιες από αυτές. Αυτό που πρέπει επίσης να συγκρατήσουμε είναι ότι το πολιτικό τοπικό διοικητικό σύστημα του ελέγχου των πόλεων από τους Δημάρχους τω πόλεων, έδωσε την δυνατότητα συγκροτημένης προετοιμασίας και αντίστασης των Ουκρανών στις Ρωσικές επιθέσεις.
5. Επίσης πρέπει να συγκρατήσουμε ότι ο Δυτικός κόσμος και οι ΗΠΑ δεν πίστευαν ευθύς εξ’ αρχής ότι θα μπορέσουν αντισταθούν αποτελεσματικά οι Ουκρανοί, γι αυτό ακριβώς και πρότειναν από τις πρώτες κιόλας ημέρες στον Ζελένσκυ να εγκαταλείψει τη χώρα, και δύο αεροσκάφη γειτονικής συμμαχικής χώρας ήταν σε ετοιμότητα σε κοντινό αεροδρόμιο στο Κίεβο. Όμως ο Ζελένσκυ αρνήθηκε προκειμένου να ηγηθεί στην άμυνα της χώρας του.
6. Οι Ουκρανοί πολύ καλά κάνουν και πολεμούν αμυνόμενοι στον εισβολέα για να προστατεύσουν την πατρίδα τους. Και πολύ καλά κάνουν και ζητούν ενισχύσεις από την Δύση, που ομολογουμένως, αφού τους υποκίνησε για να είναι αδιάλλακτοι στην αρχή που υπήρχαν πολλά περιθώρια διαπραγμάτευσης και ειρηνικής διευθέτησης, τους εγκατέλειψε στη συνέχεια μόνους τους σε ένα καταστροφικό ολικό πόλεμο. Και το λιγότερο που θα μπορούσε να κάνει είναι να τους ενισχύσει με οπλικά συστήματα για να μπορέσουν να αμυνθούν.
Οι Ουκρανοί είχαν κάθε δικαίωμα και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο για να ζητήσουν τέτοια ενίσχυση. Όπως και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, η ΕΕ και το ΝΑΤΟ όπως και μεμονωμένες χώρες είχαν κάθε δικαίωμα να τους ενισχύσουν. Η θέση μου ήταν ευθύς εξ αρχής να υπάρχει μία διαδοχική σειρά ταχύτατων ενεργειών νομιμοποίησης των δράσεων αυτών, όπως και της επιβολής των άμεσων κυρώσεων (που καθυστέρησαν αρκετά και δεν επιβλήθηκαν άμεσα και με δριμύτητα, όποτε έχασαν την άμεση αποτρεπτική δυνατότητα, που θα μπορούσαν να έχουν και έγιναν μόνο τιμωρητικές).
7. Πρώτα να υπάρξει συνεδρίαση του ΣΑ/ΟΗΕ που ήταν αναμενόμενο ότι δεν θα είχε αποτέλεσμα, ώστε στη συνέχεια να μπορούσε να πάει το ζήτημα στην ΓΣ/ΟΗΕ, να φανεί η παγκόσμια καταδίκη της επίθεσης και της εισβολής της Ρωσίας και να νομιμοποιηθούν όλες οι ακολουθούσες ενέργειες.
Κι έτσι έγινε έστω και με καθυστέρηση. Κατόπιν της απόφασης αυτής κάθε ενέργεια κυρώσεων και ενίσχυσης της Ουκρανίας ήταν απόλυτα νομιμοποιημένη, άσχετα με τις αντιρρήσεις και τις απειλές της Ρωσίας και ακόμη καλύτερα ήταν, όταν οι αποφάσεις ενίσχυσης πάρθηκαν συλλογικά από την ΕΕ.
8. Το ΝΑΤΟ ολιγώρησε και προέτρεψε τις χώρες να το κάνουν ατομικά, όμως η απόφαση της ΕΕ ήταν αρκούντως καλή για τη χώρα μας. Η καλύτερη θέση δε για την χώρα μας όσον αφορά την ενίσχυση της Ουκρανίας με όπλα, θα ήταν αφενός ως μέλος της ΕΕ να περιμένουμε την συλλογική απόφαση και οπωσδήποτε να υπήρχε εσωτερική νομιμοποίηση μέσω της προβλεπόμενης από τον νόμο διαδικασίας της Επιτροπής Εξωτερικών υποθέσεων και Άμυνας του Κοινοβουλίου και μετά παραπομπή στο ΚΥΣΕΑ.
9. Οι πολιτικοί μαξιμαλιστικοί στόχοι που διεύρυνε συνεχώς οι Πούτιν ήταν: Η ουδετεροποίηση και αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, η αποναζιστικοποίηση της, η αποκαθήλωση του καθεστώτος Ζελένσκυ, η προστασία όλων των εθνοτικά Ρωσογενών και Ρωσόφιλων περιοχών στην Νότιο-Ανατολική Ουκρανία και η αναγνώριση της αυτονομίας του Ντονμπάς, μαζί με την αναγνώριση της προσάρτισης της Κριμαίας.
III. Η AΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ
Στην συνέχεια πολλά προβλήματα προέκυψαν στο επιχειρησιακό πεδίο:
1. Υπήρξαν τεράστιες καθυστερήσεις του Δυτικού κόσμου να διαπραγματευθεί με την Ρωσία, για την απομάκρυνση των αμάχων, παρά του ότι προβλεπόταν στην απόφαση της ΓΣ/ΟΗΕ. Θα μπορούσαν να υπάρξουν έγκαιρα διάδρομοι στην ξηρά ασφαλούς μετακίνησης τους αλλά και δια θαλάσσης με πλοία.
Και σε αυτήν την δράση είχαμε κι εμείς ως Ελλάδα τεράστια ευθύνη και υποχρέωση για τους ομογενείς μας στην Μαριούπολη και δεν φανήκαμε αντάξιοι των περιστάσεων. Ο πρέσβης μας εκεί την κοπάνησε κυριολεκτικά, αφήνοντας έναν τολμηρό πρόξενο να προσπαθεί μόνος όσο μπορούσε μένοντας εκεί τελευταίος από όλους τους ξένους διπλωμάτες.
Η κυβέρνησή μας δεν κατάφερε να εγκαθιδρύσει διαύλους διαπραγμάτευσης με την Ρωσία, ούτε καν σκέφθηκε τη δυνατότητα μεταφοράς με πλοία όσων ομογενών ήθελαν να φύγουν από την Μαριούπολη, ούτε ζητήθηκαν εγγυήσεις ασφαλείας για τους ομογενείς μας από την Ρωσία. Η άρνησή τους να μας τις δώσουν και να δεχθούν την εκκένωση των ομογενών μας, θα ήταν και η καλύτερη νομιμοποίηση της οιασδήποτε ενίσχυσης με όπλα κάναμε στην Ουκρανία.
2. Πολλές φορές σε δηλώσεις μου είπα ότι η τέχνη στον πόλεμο και στις διαπραγματεύσεις εξωτερικής πολιτικής είναι να μπορείς να βάζεις προτεραιότητες στην στρατηγική σου και να τις ακολουθείς όμως, με ετοιμότητα για ευελιξία μεν, με συνέπεια όμως. Και δυστυχώς δεν βάλαμε τέτοιες προτεραιότητες αλλά ούτε και ο Δυτικός κόσμος ,όσον αφορά τους άμαχους και την ανθρωπιστική διάσταση του πολέμου.
3. Το σχέδιο που έφερε καθυστερημένα η Ρωσία στο ΣΑ/ΟΗΕ για την εκκένωση των αμάχων και την ανθρωπιστική διάσταση του πολέμου, απορρίφθηκε (άκουσον-άκουσον από τις Δυτικές χώρες), επειδή η Ρωσία δεν αποδέχθηκε να γίνει αναφορά στο κείμενο, στην επίθεση που έκανε στην Ουκρανία. Όμως όσοι γνωρίζουν πως εξελίσσονται οι συζητήσεις αυτές, ξέρουν ότι εάν στο εισαγωγικό κείμενο αναφερόταν η απόφαση της ΓΣ/ΟΗΕ, που είναι γεγονός αναμφισβήτητο, έτσι έμμεσα θα ήταν φανερές και οι ευθύνες της Ρωσίας με τον χαρακτηρισμό σε αυτό ως επίθεσης της εισβολής της στην Ουκρανία. Συνεπώς μία ακόμη ευκαιρία χάθηκε για να μειωθεί η ανθρωπιστική καταστροφή στην Ουκρανία και να σωθούν άμαχοι.
IV. ΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
1. Σήμερα, η Τουρκία αναλαμβάνει διαμεσολαβητικό ρόλο (ο τραμπούκος όλης της περιοχής μας με απειλές πολέμου, παράνομες εισβολές και εγκληματικές πολεμικές επιχειρήσεις σε άλλες χώρες και κατοχές) για να υπάρξει ειρηνευτική διαδικασία.
2. Είναι κόλαφος για τον Δυτικό κόσμο να έχει χάσει την ικανότητά του να διαπραγματευθεί για την ειρηνευτική διαδικασία, να αμφισβητείται η ικανότητά του αυτή από Ουκρανούς και Ρώσους και να καταλήγει να αποδέχεται ως διαπραγματευτή τον Αμπράμοβιτς (που του είχε επιβάλλει κυρώσεις) και την Τουρκία.
3. Κανένα σχέδιο δεν έχει προετοιμασθεί ώστε να προταθεί από τον Δυτικό κόσμο, από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και τις μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες. Εάν μάλιστα τα καταφέρουν ο Αμπράμοβιτς και η Τουρκία, αυτό θα είναι ο μεγαλύτερος κόλαφος για όλους και φυσικά τίθεται το ερώτημα τώρα αλλά και στο μέλλον (όταν θα αναλυθούν όλα με ψυχρό μυαλό), εάν ο Δυτικός κόσμος ήθελε πραγματικά να υπάρξει ειρηνευτική διαδικασία στον καταστροφικό αυτό πόλεμο που μέχρι τώρα είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες άμαχους και μη νεκρούς, ολική καταστροφή πόλεων και υποδομών, εκατομμύρια πρόσφυγες και θύμα την Ουκρανία.
4. Η Ουκρανία σήμερα στον τελευταίο γύρο των συνομιλιών με τη Ρωσία φαίνεται να αποδέχεται στους όρους την ουδετεροποίηση της με εγγυήσεις ασφαλείας από άλλες χώρες. Ποίες όμως θα είναι αυτές; Αυτό σημαίνει ότι δεν θα ενταχθεί σε στρατιωτικές συμμαχίες ούτε θα φιλοξενήσει στρατιωτικές βάσεις. Προτείνει επίσης εγγυήσεις ασφαλείας παρόμοιες με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, περί συλλογικής άμυνας. Η Πολωνία, το Ισραήλ, η Τουρκία και ο Καναδάς θα μπορούσαν, σύμφωνα με την πρόταση της Ουκρανίας, να συγκαταλέγονται στους εγγυητές ασφαλείας. Δηλαδή έπρεπε να καταστραφεί η Ουκρανία για να καταλήξει σε κάτι. που αφενός υπήρχε ως νομικά θεσμοθετημένη δέσμευσή της από το 1992 και που το ΝΑΤΟ θα μπορούσε με μία δήλωσή του να το ξεκαθαρίσει ευθύς εξ αρχής για να διευκολύνει την διαπραγμάτευση του Ζελένσκυ; Ότι δηλαδή δε θα εντάξει την Ουκρανία ως μέλος του.
5. Είχα προτείνει ευθύς εξ αρχής να πιέσει ο ίδιος ο Ζελένσκυ το ΝΑΤΟ, υποβάλλοντας άμεσα αίτημα ένταξης ώστε να αναγκαστεί να απαντήσει αρνητικά το ΝΑΤΟ και να του δώσει τη δικαιολογία να αποδεχθεί τον όρο αυτό έγκαιρα και προς όφελος της Ουκρανίας.
Το έκανε προς την ΕΕ (η ΕΕ προβάλλει ως αδυναμία τις χρονοβόρες διαδικασίες ένταξης και της αδυναμίας κάλυψης των προϋποθέσεων ένταξης) αλλά το κύριο διακύβευμα ήταν και είναι το ΝΑΤΟ, το οποίο όμως παρά τις διάσπαρτες δειλές δηλώσεις, ποτέ δεν πήρε μία τέτοια συλλογική απόφαση, αφήνοντας έκθετο τον Ζελένσκυ και δίνοντας προσχήματα στον Πούτιν να γίνεται ακόμη πιο επιθετικός, αφού ακόμη και αν το αποδεχθεί σήμερα ο Ζελένσκυ, ο Πούτιν θα ζητάει περισσότερες διασφαλίσεις, ώστε αυτό να μην μπορεί να αλλάξει σε μία άλλη εποχή διακυβέρνησης της Ουκρανίας από άλλη ηγεσία (άλλωστε αυτή η δέσμευση υπήρχε ήδη νομοθετικά στην Ουκρανία και δεν τηρήθηκε).
6. Όμως μην γελιόμαστε: Είναι αδύνατο για τις χώρες που προτείνονται να μπορέσουν να εγγυηθούν την ασφάλεια της Ουκρανίας από την Ρωσική επιθετικότητα στο μέλλον. Πέραν τούτου ούτε το ΝΑΤΟ θα πρέπει να το αποδεχθεί, γιατί τότε μπαίνει σε μία περιπέτεια εμπλοκής σε πόλεμο με την Ρωσία εάν μία από τις εγγυήτριες Νατοϊκές χώρες εμπλακεί σε σύγκρουση με την Ρωσία για την Ουκρανία. Μόνο οι 5 μεγάλοι του ΣΑ/ΟΗΕ μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια της Ουδετερότητας της Ουκρανίας, με συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΗΕ που να αφήνει έξω το ΝΑΤΟ και το άρθρο 5 της Συμμαχίας.
7. Οι προτάσεις της Ουκρανίας περιλαμβάνουν ακόμη μια 15ετή περίοδο διαβουλεύσεων για το καθεστώς της προσαρτημένης Κριμαίας και θα ισχύσουν μόνο αν υπάρξει πλήρης κατάπαυση του πυρός. Αυτή η πρόταση είναι προφανές ότι θα διευρυνθεί μετά από πιέσεις της Ρωσίας, ώστε να περιλαμβάνει δημοψηφίσματα οπωσδήποτε για την περιοχή του Ντονμπάς και με μεγάλες πιθανότητες της Χερσονήσου και της Ζαπορίγια. Και αυτό γιατί πέραν του εθνοτικού ζητήματος, ένα πυρηνικό εργοστάσιο μαζί με τις εμπορικές δυνατότητες των λιμανιών θα είναι ζωτικοί πόροι για την νέα πραγματικότητα των αυτονομημένων διοικητικά περιοχών που θα δημιουργηθεί.
8. Εάν ο Ζελένσκυ δεν αποδεχθεί τους όρους αυτούς, τότε πολύ φοβάμαι για την επιχειρησιακή κλιμάκωση και αναδιάταξη/ενίσχυση των Ρωσικών Δυνάμεων, με συνέχιση των ισοπεδωτικών επιχειρήσεων για πλήρη κατάληψη πόλεων στην Νότια και Ανατολική Ουκρανία και οριστική απόσπαση περιοχών της Ουκρανίας (και της Οδησσού πιθανότατα). Το Κίεβο πιθανόν να είναι υπό καθεστώς πολιορκίας και ελέγχου με επιλεκτικούς βομβαρδισμούς και επιχειρήσεις διείσδυσης. Ενδεχομένως και με οριστική διακοπή των διαπραγματεύσεων, μέχρι αποκαθήλωσης του ίδιου του Ζελένσκυ.
9. Μακάρι οι Ουκρανοί να μπορέσουν να απωθήσουν τους Ρώσους και να ανακτήσουν τα εδάφη τους. Όμως αυτό είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμο και αισιόδοξο, ενέχει τον κίνδυνο να υπάρξουν μεγαλύτερες σκληρότερες μάχες στις πόλεις, με μαζικούς πλέον βομβαρδισμούς , ενίσχυση των Ρωσικών δυνάμεων και αναδιάταξή τους και με καταστροφικές συνέπειες για την Ουκρανία.
10. Είναι η ώρα της Δύσης να αναλάβει πρωτοβουλία! Βοηθείστε επιτέλους την ειρηνευτική διαδικασία! Ο Ζελένσκυ βρίσκεται υπό τεράστια πίεση και σε αδυναμία να διαπραγματευθεί με ισότιμους όρους.
11. Η τιμωρία του Πούτιν για την εισβολή και τα οιαδήποτε εγκλήματα πολέμου πρέπει να γίνει, όμως τώρα προτεραιότητα είναι να σταματήσει η καταστροφή της Ουκρανίας και η ανθρωπιστική κρίση. Θα έλθει η ώρα αυτή για τον Πούτιν.
V. ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ
1. Γιατί καταλήξαμε εδώ, όπου όλα είναι χειρότερα για την Ουκρανία, ενώ εάν υπήρχε διαπραγμάτευση πριν ακόμη την εισβολή ή ακόμη και λίγο μετά, στα αρχικά στάδια, όταν θα υπήρχαν λιγότερες υποχωρήσεις επί τη βάσει των συμφωνιών του Μινσκ;
2. Γιατί η Δύση δεν το είδε αυτό και πίεσε τον Ζελένσκυ να είναι αδιάλλακτος (ενώ αμέσως μετά την εισβολή τον προέτρεπε να εγκαταλείψει την χώρα;)
3. Γιατί η Δύση και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ υπονόμευσαν κάθε διαμεσολάβηση του Μακρόν στην σύγκρουση και δεν διευκόλυναν την διαπραγμάτευση του Ζελένσκυ, με ένα ρεαλιστικό και αξιόπιστο ειρηνευτικό σχέδιο έγκαιρα, ώστε να μειωθούν οι καταστροφικές συνέπειες για την Ουκρανία;
4. Θυμίζω ότι ο Μπάιντεν αλλά και άλλοι κυβερνητικοί αμερικανικοί παράγοντες, μεσούσης της κρίσης, έκαναν εμπρηστικές δηλώσεις, αποδυναμώνοντας κάθε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία από τον Μακρόν και μάλιστα ο Μπάιντεν αποκάλεσε Χασάπη τον αυταρχικό Πούτιν και ότι ο στόχος του είναι η αποκαθήλωσή του. Πιο εμπρηστικές δηλώσεις για την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία και για υπονόμευση των ειρηνευτικών προσπαθειών, δεν μπορούσαν να υπάρξουν.
5. Θα αποδεχθούν οι Ρώσοι τις εγγυήσεις ασφαλείας από άλλες χώρες για την Ουκρανία; Είναι ένα δύσκολο ερώτημα και ιδιαίτερα κρίσιμο.
6. Όπως και ιδιαίτερα κρίσιμο είναι εάν θα αποδεχθούν οι Ουκρανοί την οιαδήποτε διευρυμένη διαδικασία απόσχισης εδαφών στην Νότια και Ανατολική Επικράτειά της.
Οι επόμενες ημέρες θα είναι περισσότερο κρίσιμες από την αρχή της σύγκρουσης, αφού θα κριθεί είτε η σταδιακή αποκλιμάκωση ή η ένταση των επιχειρήσεων.
Και φυσικά σε αυτό το περιβάλλον πάντα θα υπάρχει ο κίνδυνος κάθε μορφής προβοκάτσιας (π.χ. με ανησυχεί η κλοπή ραδιενεργών υλικών που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για βρώμικες βόμβες) καθώς και η απροβλεπτότητα και το χάος του πολέμου, που πάντα τείνει προς την κλιμάκωση και παράγει όλο και πιο απαισιόδοξα αποτελέσματα.
Και εύκολα μπαίνεις σε ένα πόλεμο, δύσκολα όμως βγαίνεις από αυτόν.