Το ράλι στο ηλιέλαιο, το εναλλακτικό πυρηνέλαιο, ο κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης

 

Από εναλλακτικές αγορές – έναντι της Ουκρανίας και της Ρωσίας - όπως η Ρουμανία, η Τουρκία αλλά και μέσω Βουλγαρίας στη Θεσσαλονίκη φτάνουν στην Ελλάδα ποσότητες ηλιελαίου λόγω των δυσχερειών που έχει προκαλέσει στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Από: capital.gr / Του Γιώργου Λαμπίρη

Ταυτόχρονα την τελευταία εβδομάδα παρουσιάζεται κάμψη των τιμών, οι οποίες είχαν εκτοξευθεί το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Σε αυτό συνέβαλε το γεγονός ότι εντοπίστηκαν οι παραπάνω εναλλακτικές διαδρομές τροφοδοσίας της αγοράς για το ραφιναρισμένο ηλιέλαιο.

Όπως ανέφερε σχετικά η οικονομολόγος PhD και εμπειρογνώμονας στο διεθνές εμπόριο ελαιολάδου, Δήμητρα Αλιέως, μιλώντας σε ημερίδα που διοργάνωσε η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιστών Ελαιοκομίας, "το ηλιέλαιο παρέσυρε όλα τα έλαια σε ανοδική διαδρομή ως προς τις τιμές τους και πλέον εξισορροπεί τιμολογιακά”.

Εξέφρασε ωστόσο την εκτίμηση ότι σε ένα χρόνο από τώρα η τιμή στο ηλιέλαιο θα κινηθεί και πάλι έντονα ανοδικά.

"Επί της ουσίας το ηλιέλαιο συμπαρέσυρε την τιμή στο ελαιόλαδο και στο πυρηνέλαιο. Το πυρηνέλαιο μάλιστα έφτασε σε τιμή 3,25 ευρώ το κιλό, κοστίζοντας όσο σχεδόν και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και ήδη παρουσιάζει σημάδια υποχώρησης".

Αγκάθι η ενέργεια και τα μεταφορικά

Κατά την ίδια βασικό ζήτημα για την αγορά παραμένει το υψηλό ενεργειακό κόστος, σημειώνοντας ταυτόχρονα ότι τα μονοπάτια του λαδιού και των μακρινότερων διαδρομών όπως οι ΗΠΑ και άλλων χωρών απαιτούν την πληρωμή υψηλών ναύλων μεταφοράς.

Έφερε χαρακτηριστικά το παράδειγμα ότι οι ναύλοι των 180 ευρώ ανά τόνο πέρυσι, άγγιξαν φέτος τα 500 ευρώ ανά τόνο στην περίπτωση της αποστολής φορτίων από την Τουρκία προς την Ελλάδα.

Εναλλακτική το πυρηνέλαιο;

Σε ό,τι αφορά στο πυρηνέλαιο που προέρχεται από το κουκούτσι της ελιάς και θα μπορούσε να αποτελεί μία ικανή εναλλακτική του ηλιελαίου, αποτελεί ωστόσο ένα σημαντικά ακριβότερο προϊόν σε σύγκριση με τα σπορέλαια και με παραγωγή μόλις 10.000 τόνων στην Ελλάδα, έναντι των 300.000 τόνων που είναι η ετήσια παραγωγή στο – δημοφιλές λόγω διατροφικής κουλτούρας της χώρας μας - ελαιόλαδο.

Χαρακτηριστικά, το ηλιέλαιο έφτασε στο peak του στα 2,89 ευρώ το κιλό πριν από μία εβδομάδα, μειώθηκε σταδιακά στα 2,74 ευρώ το κιλό και συνεχίζει να κινείται καθοδικά.

Σύμφωνα πάντως με την κυρία Αλιέως, το πυρηνέλαιο αποτελεί έναν εναλλακτικό δρόμο και μία λύση σε περίπτωση που παρουσιαστεί έλλειψη σπορελαίων στην αγορά.

Οι έμποροι από την πλευρά τους έχουν στοκάρει σημαντικές ποσότητες ελαιολάδου στις εγκαταστάσεις τους, τις οποίες μισθώνουν εκτός των κεντρικών παραγωγικών τους εγκαταστάσεων.

Με βάση τα όσα ανέφερε μάλιστα η ίδια, αυτή τη στιγμή εμφανίζεται πλήρης επάρκεια λαδιού, γεγονός που δεν επιτρέπει να ανέβουν σημαντικά οι τιμές, παρά τις ήδη υψηλέςς τιμές και τις ελλείψεις που παρουσιάζονται στα σπορέλαια. Οι τιμές στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο δεν υπερβαίνουν τα 3,5 ευρώ ανά κιλό.

Ρωσία και Ουκρανία παράγουν το 80% του ηλιελαίου

Ο Δημήτρης Ψαλτόπουλος καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο με ειδίκευση στην αγροτική πολιτική, σημείωσε ότι η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσωπεύουν το 20% της παγκόσμιας παραγωγής κριθαριού και το 15% της παραγωγής σιταριού.

Σε ό,τι αφορά στα προϊόντα ηλιάνθου παράγουν το 50% της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ αποτελούν από τους σημαντικότερους εξαγωγείς. Το 2021 η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσώπευαν το 18% και το 10% αντίστοιχα των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών.

Σε ό,τι αφορά στα προϊόντα ηλιάνθου, οι δύο χώρες διαθέτουν το 24% του σπόρου παγκοσμίως και περίπου το 80% του ηλιελαίου αλλά και των ζωοτροφών που προέρχονται από ηλίανθο, σύμφωνα με τον κύριο Ψαλτόπουλο.

Η εξάρτηση από τα ρωσικά λιπάσματα

Ειδικά όμως η Ρωσία κατέχει ένα πολύ μεγάλο μερίδιο εξαγωγών σε λιπάσματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλέστηκε ο κύριος Ψαλτόπουλος, πάνω από 30 χώρες του πλανήτη προμηθεύονται τουλάχιστον το 40% των λιπασμάτων τους από τη Ρωσία.

Η συγκεκριμένη εξάρτηση προκαλεί προβλήματα σε συνδυασμό με την εξάρτηση που διατηρεί η παγκόσμια οικονομία από τη ρωσική ενέργεια (φυσικό αέριο). Μάλιστα το φυσικό αέριο αποτελεί μία σημαντική εισροή για την παραγωγή λιπασμάτων.

Την ίδια στιγμή, τομείς όπως τα logistics και προβλήματα χρηματοδότησης, έρχονται να επηρεάσουν τις παγκόσμιες αγορές τροφίμων και τις τιμές τους.

Όπως ανέφερε ο Δημήτρης Ψαλτόπουλος, αυτή τη στιγμή η αύξηση στην τιμή του κριθαριού ανέρχεται σε ποσοστό της τάξεως του 20% σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο.

Ο κίνδυνος επισιτιστικής ανασφάλειας

Ως προς τα λιπάσματα, από τον Ιανουάριο η αύξηση στην τιμή τους ανέρχεται σε ποσοστό 30%. "Όλοι οι παραπάνω παράγοντες δημιουργούν κινδύνους για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια", σχολίασε σχετικά ο κ. Ψαλτόπουλος.

Μάλιστα, κυρίως σε χώρες με πολύ χαμηλό εισόδημα, η επιπλέον επίδραση του πολέμου μπορεί να καταστήσει σημαντικά δυσχερέστερα τα δεδομένα και λόγω του παγκοσμίως αυξημένου δημόσιου χρέους αλλά και της μεγάλης πίεσης που υφίστανται οι συναλλαγματικές ισοτιμίες των χωρών αυτό, γεγονός που καθιστά τις εισαγωγές αγαθών ακριβότερες.

Σύμφωνα μάλιστα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι φτωχότερες χώρες αλλά και οι χώρες μεσαίου εισοδήματος γνώρισαν μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις στον τομέα των τροφίμων.

Το γεγονός αυτό παρουσιάστηκε και στις πλουσιότερες χώρες και ιδίως σε εκείνες που αντιμετώπιζαν προβλήματα με τον πληθωρισμό. Η μεγαλύτερη πίεση υφίσταται σε χώρες που είναι εκτεθειμένες σε πληθωριστικές πιέσεις, αλλά και για τα χαμηλότερου εισοδήματος νοικοκυριά ακόμα και στις πλούσιες χώρες.

Ορατό το "black out” στον αγροτικό τομέα

Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, ο ίδιος ανέφερε ότι οι τιμές θα είναι υψηλότερες κατά το προσεχές χρονικό διάστημα, τουλάχιστον για το 2022 και ακόμα και στην περίπτωση που λήξει εγκαίρως η πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία.

Αναφέρθηκε σε επιπτώσεις που θα υπάρξουν στην αγροτική οικονομία, λόγω του ότι οι αγρότες πιθανότατα δεν θα μπορέσουν να αντέξουν τα υψηλά κόστη των εισροών, διακόπτοντας ακόμα και τη συγκομιδή των προϊόντων τους.