Δήλωση Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, μετά το πέρας της συνάντησής του με την Αλβανή ομόλογό του Olta Xhaçka (Τίρανα, 23.05.2022)
Αγαπητή κυρία Υπουργέ, αγαπητή Olta,
είναι μεγάλη μου χαρά που βρίσκομαι σήμερα πάλι στα Τίρανα, την πατρίδα του Σκεντέρμπεη, ήρωα των παιδικών μας χρόνων.
Τα Τίρανα είναι ο πρώτος σταθμός της περιοδείας μου στα Δυτικά Βαλκάνια ενόψει, όπως ανέφερες και εσύ, της Συνόδου Κορυφής της Διαδικασίας Συνεργασίας στην Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη, στη Θεσσαλονίκη σε δύο εβδομάδες από τώρα.
Είχαμε την ευκαιρία να εξετάσουμε τις διμερείς μας σχέσεις, τις διεθνείς εξελίξεις και, βέβαια, την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.
Και προσβλέπω σε μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνάντηση με τον Πρωθυπουργό κ. Rama, στον οποίο θα μεταφέρω τους θερμούς χαιρετισμούς του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Οι επαφές μας είναι πολύ συχνές. Χθες έφτασε εδώ στα Τίρανα η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη προκειμένου να συμμετάσχει στην Ελληνική Πολιτιστική Εβδομάδα.
Εγώ έχω να έρθω ενάμιση χρόνο στα Τίρανα. Είχα τη χαρά να βρεθώ εδώ και να ανακοινώσω, μαζί με τον Πρωθυπουργό Rama την συμφωνία μας για την παραπομπή του ζητήματος της οριοθέτησης της ΑΟΖ και της Υφαλοκρηπίδας στην Χάγη. Και σε ευχαριστώ που αναφέρθηκες σε αυτό.
Η ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής είναι για εμάς μεγάλης σπουδαιότητας. Και οι δύο χώρες επιθυμούμε να λύνουμε τις διαφορές μας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, και ιδιαίτερα του Δικαίου της Θάλασσας, της UNCLOS.
Παράλληλα, νομίζω ότι αυτό, πέρα από τη σημασία που έχει για εμάς τις δύο χώρες, στέλνει ένα πολύ σημαντικό μήνυμα προς όλες τις χώρες. Ότι αυτός είναι ο σωστός, ο μοναδικός, ο ενδεδειγμένος τρόπος για να λύνουμε διαφορές.
Και βέβαια, είναι σημαντικό και συνεννοηθήκαμε πώς θα επιταχύνουμε για να ολοκληρώσουμε το τεχνικό κομμάτι, ώστε να μπορέσουμε να καταθέσουμε το συνυποσχετικό στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο μάλιστα είχα την ευκαιρία, όπως σου είπα, να επισκεφτώ την προηγούμενη εβδομάδα.
Και πράγματι, έχεις δίκιο, οι διμερείς μας σχέσεις έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, που η διατήρηση του "νόμου περί εμπολέμου" αποτελεί έναν αναχρονισμό και θα πρέπει να απαλειφθεί. Και σε αυτό νομίζω ότι συμφωνήσαμε ότι πρέπει να εργαστούμε ώστε οι εσωτερικές διαδικασίες για την κατάργησή του να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό.
Βεβαίως, θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σου. Αυτό σημαίνει συζήτηση επί πραγματικών ζητημάτων, δηλαδή ζητημάτων που η ελληνική πλευρά αποδέχεται ότι υφίστανται και όχι επί ζητημάτων που η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι δεν υφίστανται.
Και βέβαια, η οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας και συζήτησης μη υπαρκτών ζητημάτων φοβούμαι ότι θα έχει συνέπειες σε πολλαπλά επίπεδα, π.χ. την ανάγκη της Ελλάδας να θέσει ζητήματα που αφορούν και τη δική σας ενταξιακή πορεία.
Ούτως ή άλλως, εμείς θεωρούμε ότι η Ελληνική Εθνική Μειονότητα εδώ στην Αλβανία, αλλά και η Αλβανική κοινότητα που ζει και εργάζεται στην Ελλάδα είναι γέφυρα μεταξύ των δύο χωρών μας. Και γι’ αυτό θα πρέπει να συζητάμε και συζητήσαμε θέματα που απασχολούν και τις δύο ομάδες, και την Ελληνική Εθνική Μειονότητα, αλλά και την Αλβανική κοινότητα που ζει στην Ελλάδα.
Καταλαβαίνω επίσης πάρα πολύ καλά, το ζήτημα των συντάξεων. Και είναι πολύ σημαντικό, και υπάρχει συζήτηση ώστε να μπορέσουμε να βάλουμε σε μία τροχιά επίλυσης κάτι που απασχολεί ανθρώπους που έχουν εργαστεί και έχουν προσφέρει στην οικονομία.
Επίσης, θα ήθελα να πω, ότι είχα τη χαρά σήμερα να συναντήσω και μέλη της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας από τη Χειμάρρα σήμερα το πρωί, τα οποία με έκαναν κοινωνό των δικών τους προβλημάτων. Τα οποία, επίσης αξίζει να συζητηθούν μεταξύ μας.
Είχα επίσης την τιμή να γίνω δεκτός από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας Αναστάσιο, με τον οποίο είχα μία μακρά συζήτηση.
Τώρα στις μεταξύ μας σχέσεις, νομίζω ότι έχει σημασία ότι αναφερθήκαμε στο διμερές εμπόριο, τις επενδύσεις, πώς μπορούμε να προάγουμε την οικονομία μας, όπως επίσης και πώς μπορούμε να εμβαθύνουμε περισσότερο τις σχέσεις μας. Συζητήσαμε ζητήματα που αφορούν την ενέργεια.
Συζητήσαμε, επίσης, το θέμα του πολέμου της Ουκρανίας, το οποίο η Αλβανία καλείται να χειριστεί και με την Προεδρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας τον επόμενο μήνα. Και θα ήθελα να συγχαρώ την Αλβανία, γιατί ως Νατοϊκός σύμμαχος και ως υποψήφια χώρα προς ένταξη στην ΕΕ, υιοθετεί όλες τις αποφάσεις της ΕΕ. Και μάλιστα, νομίζω ότι η Αλβανία μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες χώρες που δεν ακολουθούν την αλβανική τακτική, δηλαδή την πλήρη εναρμόνιση με τις κοινές θέσεις της Ευρωπαϊκής μας οικογένειας.
Θέλω να πω επίσης ότι ευχαριστούμε την Αλβανία για την υποστήριξη στη δική μας υποψηφιότητα για την περίοδο 2025-26.
Τελειώνοντας, θέλω να κάνω μία ιδιαίτερη μνεία στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας. Η Ελλάδα στηρίζει πλήρως την άμεση έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και με τη Βόρεια Μακεδονία. Και είναι απολύτως διατεθειμένη να συνεχίσει να παρέχει τεχνική βοήθεια, και να κάνει κάθε προσπάθεια για την άρση του αδιεξόδου που υπάρχει στις διαπραγματεύσεις, που δεν αφορούν, όπως είναι γνωστό, την Αλβανία.
Πιστεύουμε ότι η ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων είναι μονόδρομος για την περιοχή μας. Ιδιαιτέρα, μάλιστα, στην παρούσα συγκυρία, που η προσοχή στην Ουκρανία επιτρέπει σε αναθεωρητικές δυνάμεις να προσπαθήσουν να αποσταθεροποιήσουν την ευρύτερη περιοχή μας. Νομίζω ότι μαζί πρέπει να εργαστούμε για να μην επιτρέψουμε κάτι τέτοιο. Για να μπορέσουμε να χτίσουμε ένα ευρωπαϊκό μέλλον, ειρήνης σταθερότητας, ευημερίας, συνεργασίας στην περιοχή μας.
Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για την φιλοξενία σου σήμερα και να σου πω ότι ευελπιστώ να σε υποδεχθώ σαν Υπουργό για πρώτη φορά στην Αθήνα.
Τα Τίρανα είναι ο πρώτος σταθμός της περιοδείας μου στα Δυτικά Βαλκάνια ενόψει, όπως ανέφερες και εσύ, της Συνόδου Κορυφής της Διαδικασίας Συνεργασίας στην Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη, στη Θεσσαλονίκη σε δύο εβδομάδες από τώρα.
Είχαμε την ευκαιρία να εξετάσουμε τις διμερείς μας σχέσεις, τις διεθνείς εξελίξεις και, βέβαια, την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.
Και προσβλέπω σε μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνάντηση με τον Πρωθυπουργό κ. Rama, στον οποίο θα μεταφέρω τους θερμούς χαιρετισμούς του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Οι επαφές μας είναι πολύ συχνές. Χθες έφτασε εδώ στα Τίρανα η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη προκειμένου να συμμετάσχει στην Ελληνική Πολιτιστική Εβδομάδα.
Εγώ έχω να έρθω ενάμιση χρόνο στα Τίρανα. Είχα τη χαρά να βρεθώ εδώ και να ανακοινώσω, μαζί με τον Πρωθυπουργό Rama την συμφωνία μας για την παραπομπή του ζητήματος της οριοθέτησης της ΑΟΖ και της Υφαλοκρηπίδας στην Χάγη. Και σε ευχαριστώ που αναφέρθηκες σε αυτό.
Η ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής είναι για εμάς μεγάλης σπουδαιότητας. Και οι δύο χώρες επιθυμούμε να λύνουμε τις διαφορές μας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, και ιδιαίτερα του Δικαίου της Θάλασσας, της UNCLOS.
Παράλληλα, νομίζω ότι αυτό, πέρα από τη σημασία που έχει για εμάς τις δύο χώρες, στέλνει ένα πολύ σημαντικό μήνυμα προς όλες τις χώρες. Ότι αυτός είναι ο σωστός, ο μοναδικός, ο ενδεδειγμένος τρόπος για να λύνουμε διαφορές.
Και βέβαια, είναι σημαντικό και συνεννοηθήκαμε πώς θα επιταχύνουμε για να ολοκληρώσουμε το τεχνικό κομμάτι, ώστε να μπορέσουμε να καταθέσουμε το συνυποσχετικό στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο μάλιστα είχα την ευκαιρία, όπως σου είπα, να επισκεφτώ την προηγούμενη εβδομάδα.
Και πράγματι, έχεις δίκιο, οι διμερείς μας σχέσεις έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, που η διατήρηση του "νόμου περί εμπολέμου" αποτελεί έναν αναχρονισμό και θα πρέπει να απαλειφθεί. Και σε αυτό νομίζω ότι συμφωνήσαμε ότι πρέπει να εργαστούμε ώστε οι εσωτερικές διαδικασίες για την κατάργησή του να ολοκληρωθούν το συντομότερο δυνατό.
Βεβαίως, θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σου. Αυτό σημαίνει συζήτηση επί πραγματικών ζητημάτων, δηλαδή ζητημάτων που η ελληνική πλευρά αποδέχεται ότι υφίστανται και όχι επί ζητημάτων που η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι δεν υφίστανται.
Και βέβαια, η οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας και συζήτησης μη υπαρκτών ζητημάτων φοβούμαι ότι θα έχει συνέπειες σε πολλαπλά επίπεδα, π.χ. την ανάγκη της Ελλάδας να θέσει ζητήματα που αφορούν και τη δική σας ενταξιακή πορεία.
Ούτως ή άλλως, εμείς θεωρούμε ότι η Ελληνική Εθνική Μειονότητα εδώ στην Αλβανία, αλλά και η Αλβανική κοινότητα που ζει και εργάζεται στην Ελλάδα είναι γέφυρα μεταξύ των δύο χωρών μας. Και γι’ αυτό θα πρέπει να συζητάμε και συζητήσαμε θέματα που απασχολούν και τις δύο ομάδες, και την Ελληνική Εθνική Μειονότητα, αλλά και την Αλβανική κοινότητα που ζει στην Ελλάδα.
Καταλαβαίνω επίσης πάρα πολύ καλά, το ζήτημα των συντάξεων. Και είναι πολύ σημαντικό, και υπάρχει συζήτηση ώστε να μπορέσουμε να βάλουμε σε μία τροχιά επίλυσης κάτι που απασχολεί ανθρώπους που έχουν εργαστεί και έχουν προσφέρει στην οικονομία.
Επίσης, θα ήθελα να πω, ότι είχα τη χαρά σήμερα να συναντήσω και μέλη της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας από τη Χειμάρρα σήμερα το πρωί, τα οποία με έκαναν κοινωνό των δικών τους προβλημάτων. Τα οποία, επίσης αξίζει να συζητηθούν μεταξύ μας.
Είχα επίσης την τιμή να γίνω δεκτός από τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και Πάσης Αλβανίας Αναστάσιο, με τον οποίο είχα μία μακρά συζήτηση.
Τώρα στις μεταξύ μας σχέσεις, νομίζω ότι έχει σημασία ότι αναφερθήκαμε στο διμερές εμπόριο, τις επενδύσεις, πώς μπορούμε να προάγουμε την οικονομία μας, όπως επίσης και πώς μπορούμε να εμβαθύνουμε περισσότερο τις σχέσεις μας. Συζητήσαμε ζητήματα που αφορούν την ενέργεια.
Συζητήσαμε, επίσης, το θέμα του πολέμου της Ουκρανίας, το οποίο η Αλβανία καλείται να χειριστεί και με την Προεδρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας τον επόμενο μήνα. Και θα ήθελα να συγχαρώ την Αλβανία, γιατί ως Νατοϊκός σύμμαχος και ως υποψήφια χώρα προς ένταξη στην ΕΕ, υιοθετεί όλες τις αποφάσεις της ΕΕ. Και μάλιστα, νομίζω ότι η Αλβανία μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες χώρες που δεν ακολουθούν την αλβανική τακτική, δηλαδή την πλήρη εναρμόνιση με τις κοινές θέσεις της Ευρωπαϊκής μας οικογένειας.
Θέλω να πω επίσης ότι ευχαριστούμε την Αλβανία για την υποστήριξη στη δική μας υποψηφιότητα για την περίοδο 2025-26.
Τελειώνοντας, θέλω να κάνω μία ιδιαίτερη μνεία στην ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας. Η Ελλάδα στηρίζει πλήρως την άμεση έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και με τη Βόρεια Μακεδονία. Και είναι απολύτως διατεθειμένη να συνεχίσει να παρέχει τεχνική βοήθεια, και να κάνει κάθε προσπάθεια για την άρση του αδιεξόδου που υπάρχει στις διαπραγματεύσεις, που δεν αφορούν, όπως είναι γνωστό, την Αλβανία.
Πιστεύουμε ότι η ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων είναι μονόδρομος για την περιοχή μας. Ιδιαιτέρα, μάλιστα, στην παρούσα συγκυρία, που η προσοχή στην Ουκρανία επιτρέπει σε αναθεωρητικές δυνάμεις να προσπαθήσουν να αποσταθεροποιήσουν την ευρύτερη περιοχή μας. Νομίζω ότι μαζί πρέπει να εργαστούμε για να μην επιτρέψουμε κάτι τέτοιο. Για να μπορέσουμε να χτίσουμε ένα ευρωπαϊκό μέλλον, ειρήνης σταθερότητας, ευημερίας, συνεργασίας στην περιοχή μας.
Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για την φιλοξενία σου σήμερα και να σου πω ότι ευελπιστώ να σε υποδεχθώ σαν Υπουργό για πρώτη φορά στην Αθήνα.