Η απογοήτευση εντείνεται επίσης στις δυτικές πρωτεύουσες και στο Κίεβο για την προθυμία της Τουρκίας να υποδεχθεί τη Ρωσία. Πολλοί σε εκείνα τα μέρη ήλπιζαν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα ανάγκαζε τον κ. Ερντογάν να επανεξετάσει το ειδύλλιό του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, τον πρόεδρο της Ρωσίας. Αντίθετα, επικράτησε ο οπορτουνισμός. Η Τουρκία έχει πουλήσει οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία και έχει κλείσει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα για ρωσικά πολεμικά πλοία, αλλά αντιτίθεται στις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας και φλερτάρει ανοιχτά με το ρωσικό κεφάλαιο. Σύμφωνα με δημοσίευμα των τουρκικών ΜΜΕ, δεκάδες ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Gazprom, σχεδιάζουν να μεταφέρουν την ευρωπαϊκή έδρα τους στην Τουρκία.
Εκτός από μερικά λόγια καταδίκης κατά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Τουρκία παρέμεινε σε καλές σχέσεις με τη Ρωσία καθ' όλη τη διάρκεια. Όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, επισκέφθηκε την Άγκυρα αυτόν τον μήνα, ο Τούρκος ομόλογός του σημείωσε ευγενικά ότι η Δύση θα έπρεπε να χαλαρώσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας εάν η Ρωσία χαλαρώσει τον αποκλεισμό των ουκρανικών λιμανιών. Όταν ο κ. Λαβρόφ επανέλαβε τον ισχυρισμό του ότι η Ρωσία είχε εισβάλει στην Ουκρανία για να την απελευθερώσει από τους νεοναζί, ο οικοδεσπότης του δεν είπε τίποτα.
Η κίνηση του κ. Ερντογάν να εμποδίσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ έχει βλάψει περαιτέρω τη θέση της Τουρκίας στη συμμαχία. Ο ισχυρός άνδρας έχει επισημάνει ότι θέλει οι σκανδιναβικές χώρες να εκδώσουν αρκετά μέλη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και να άρουν ένα μερικό εμπάργκο όπλων κατά της χώρας του. Μπορεί επίσης να παζαρεύει παραχωρήσεις από την Αμερική με αντάλλαγμα την απόσυρση του βέτο του ή από τη Ρωσία για το αντίθετο. Ο κ. Ερντογάν κατά καιρούς ακούγεται εχθρικός στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ως θέμα αρχής. Σε μια πρόσφατη στήλη φιλοξενουμένων για τον Economist, έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει τη Φινλανδία και τη Σουηδία για την προσθήκη ενός «περιττού στοιχείου» στην ατζέντα του ΝΑΤΟ ζητώντας να ενταχθούν στη συμμαχία.
Ο κ. Ερντογάν μπορεί να σκέφτηκε ότι χρειάζονταν μερικές ξένες κρίσεις για να αποσπάσουν την προσοχή των Τούρκων ψηφοφόρων από τις ραγδαία φθίνουσες περιστάσεις τους, καθώς ο καλπάζων πληθωρισμός, που επίσημα υπολογίζεται σε πάνω από 70%, κατατρώει τις αποταμιεύσεις και τους μισθούς τους. Στα τέλη Μαΐου, προειδοποίησε για μια νέα στρατιωτική επίθεση κατά των κουρδικών δυνάμεων στη Συρία. Αναγκασμένος να εγκαταλείψει τέτοια σχέδια, πιθανώς λόγω της αντίθεσης της Ρωσίας ή της Αμερικής ή και των δύο, έχει έκτοτε επιτεθεί εναντίον της Ελλάδας, απαιτώντας να αποστρατιωτικοποιήσει τα ελληνικά νησιά που αγκαλιάζουν τη δυτική ακτή της Τουρκίας. Έχει επίσης υποστηρίξει ότι οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα αποτελούν απειλή για την Τουρκία (η οποία φιλοξενεί η ίδια αμερικανικές δυνάμεις). Αυτό μπορεί να είναι αηδία και να περάσει έτσι. Αλλά η παρεμπόδιση της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ενώ μαίνεται ο πόλεμος στην Ευρώπη, είναι βέβαιο ότι θα έχει συνέπειες, ακόμη κι αν ο κ. Ερντογάν υποχωρήσει. Η Σουηδία ήταν μια από τις λίγες χώρες που κράτησαν ζωντανές τις ελπίδες της Τουρκίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η υποστήριξη έχει πλέον φύγει.
Αυτό μπορεί να φανεί ένα τίμημα που αξίζει να πληρωθεί στον κ. Ερντογάν εάν η διαμάχη πυροδοτήσει την εθνικιστική βάση του. Οι κυρίαρχοι Τούρκοι πολιτικοί, καθώς και πολλοί πιο ταπεινοί Τούρκοι, βλέπουν το PKK καθαρά ως απειλή για την ασφάλεια και έχουν από καιρό ασκήσει κριτική στη Δύση ότι δεν παίρνει στα σοβαρά τις ανησυχίες τους για την ομάδα. Έχουν εκνευριστεί ιδιαίτερα στην απόφαση της Αμερικής να συνεργαστεί με τη συριακή πτέρυγα της ομάδας για να εξουδετερώσει το χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους. Οι Δυτικοί, εν τω μεταξύ, τείνουν να πιστεύουν ότι η Τουρκία φέρει μεγάλο μέρος της ευθύνης για την εμφάνιση του PKK, αρνούμενη να παραχωρήσει στους Κούρδους της χώρας τα δικαιώματα που ζητούν. Κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα πως δεν μπορούν να εμπιστευτούν τον κ. Ερντογάν να αποφασίσει ποιος είναι ή όχι τρομοκράτης. Εφαρμόζοντας την ετικέτα σε χιλιάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων γραφειοκρατών, ακαδημαϊκών, ειρηνικών διαδηλωτών και Κούρδων πολιτικών, και συχνά ρίχνοντάς τους στις ίδιες φυλακές με τους ένοπλους αγωνιστές, ο κ. Ερντογάν έχει υποβαθμίσει τον όρο τόσο άσχημα όσο και το νόμισμα της Τουρκίας.
Η Τουρκία και η Δύση δε θα δουν ποτέ κατάματα το θέμα και οι γελοιότητες του κ. Ερντογάν, καθώς και η συνήθεια του να υποδηλώνει πως η Δύση, και όχι η Ρωσία, είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη χώρα του, απλώς θα επιδεινώσουν τα πράγματα. Ήδη, το 65 τοις εκατό των Τούρκων δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, αν και το 60 τοις εκατό υποστηρίζει την ένταξη στη συμμαχία.
Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει καταστροφή για τη σχέση Τουρκίας-ΝΑΤΟ. Οι δυτικές χώρες θα προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν το βέτο της Τουρκίας παρέχοντας στη Φινλανδία και τη Σουηδία εγγυήσεις ασφαλείας. Αυτό μπορεί να αφήσει την Τουρκία στο περιθώριο εντός της συμμαχίας. Αλλά η αποχώρηση ή η απομάκρυνσή της από το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να είναι φαντασία. Η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του πολέμου στη Συρία και κοντά σε άλλες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή ενώ ελέγχει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, η οποία ήταν κεντρική σε όλους τους πρόσφατους πολέμους της Ρωσίας και χρησιμεύει ως διάδρομος για το εμπόριο μεταξύ της Κεντρικής Ασίας και της Ευρώπης, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας, σημειώνει ο Μπεν Χότζες, πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη. «Δεν θέλω καν να σκέφτομαι το ΝΑΤΟ χωρίς την Τουρκία», λέει.
Ειδικά στον απόηχο του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Τουρκία δεν έχει επίσης κανένα συμφέρον να παραδώσει την αποτρεπτική δύναμη που προσφέρει η ένταξη στο ΝΑΤΟ. «Δεν πιστεύω ότι θα συμβεί ποτέ», λέει ο Tacan Ildem, πρώην μόνιμος εκπρόσωπος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική, λέει. Η Τουρκία πιθανότατα θα παραμείνει πονοκέφαλος για τη συμμαχία, ακόμη και όταν ο κ. Ερντογάν είναι εκτός σκηνής. Αλλά είναι ένας πονοκέφαλος που θα πρέπει να ζήσει το ΝΑΤΟ.
* δημοσιεύθηκε στο economist, απόδοση από το ahvalnews.com