Δύο μεγάλα λάθη για τη Ρωσία

Tumisu / pixabay

Η αμερικανική και δυτική πολιτική έναντι της Ρωσίας βασίζεται σε δύο σοβαρά λάθη. (Μια σημαντική υποτίμηση, φυσικά – τα τελευταία τριάντα χρόνια δείχνουν ότι οι συμβατικές δυτικές ιδέες για τη Ρωσία είναι σχεδόν εντελώς λανθασμένες)

του Χέλμχολτζ Σμιθ - Moon of Alabama / Παρουσίαση Freepen.gr

Αλλά αυτά τα δύο επαναλαμβάνονται ασταμάτητα και, όσες φορές κι αν αποδειχθεί πως είναι λάθος, παραμένουν οι θεμελιώδεις παραδοχές των προσπαθειών της Δύσης να αλλάξει ή να ελέγξει τη Ρωσία.

Πρώτα είναι η ιδέα ότι η ρωσική οικονομία είναι αδύναμη, ανισόρροπη και εξαρτάται από τα εισοδήματα από τη Δύση. Το δεύτερο είναι πως ο Πούτιν είναι ο αρχηγός μιας ομάδας κλεφτών που, αν τον κάνουν να πονέσει, θα τον ξεφορτωθούν. Οι κυρώσεις θα γκρεμίσουν την πρώτη και θα φέρουν τον πόνο που θα προκαλέσει το δεύτερο. (Μια άλλη αυταπάτη είναι ότι μόλις φύγει ο Πούτιν, όλα θα αρέσουν στη Δύση – αλλά είπα πως υπήρχαν πολλές παρανοήσεις.)

Πρώτα ας εξετάσουμε την οικονομία της Ρωσίας. Οι απόψεις που λένε ότι η ρωσική οικονομία έχει το μέγεθος του Τέξας ή του Βελγίου ή του Λουξεμβούργου ή οτιδήποτε άλλο, απλώς μεταφράζουν τα ρούβλια σε δολάρια και καλπάζουν στο προκαθορισμένο συμπέρασμα. Ποτέ δε ρωτούν πόσο μεγάλο είναι το διαστημικό πρόγραμμα της χώρας με την οποία συγκρίνεται η Ρωσία, ή πόσα πυρηνικά υποβρύχια κατασκευάζει, ή νέους σταθμούς μετρό, αεροδρόμια ή γέφυρες που ανοίγει, ή αν αυτή η χώρα κατασκευάζει όλα τα είδη αεροπλάνων και φορτηγών, ή πώς πολλά τρόφιμα που καλλιεργεί και εξάγει ή οτιδήποτε άλλο που μετράει πραγματικά μια πραγματική οικονομία.

Με το που θα το έκαναν, φυσικά, θα έβλεπαν πως η ρωσική οικονομία είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι υποδηλώνει η ανύπαρκτη σύγκριση ρουβλίου-δολαρίου. Και, μια λίγο πιο προσεκτική ματιά θα αποκάλυπτε ότι η οικονομία της Ρωσίας είναι σχεδόν αυτάρκης. Αλλά η Δύση συνεχίζει να είναι πεπεισμένη πως η Ρωσία είναι ένα «πρατήριο καυσίμων με πυρηνικά όπλα» και η αδύναμη οικονομία της μπορεί εύκολα να καταρρεύσει. Η RAND στήριξε μια ολόκληρη στρατηγική στο «η μεγαλύτερη ευπάθεια της Ρωσίας... είναι η οικονομία της, η οποία είναι σχετικά μικρή και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές ενέργειας.

 

Επιμένουν μπροστά σε όλη την αντίθετη εμπειρία. Η ΕΕ διέκοψε τις εξαγωγές τροφίμων στη Ρωσία για, υποθέτω, να βγάλει ανθρώπους στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για την εξαφάνιση του εξωτικού τυριού (θυμάστε τη θλίψη της Μάσα Γκέσεν για το τυρί μου;). Η Ρωσία απάντησε έξυπνα και τώρα είναι αυτάρκης σε τρόφιμα και η Ευρώπη έχει χάσει εκείνη την αγορά. Ο Μπάιντεν επρόκειτο να μειώσει το ρούβλι σε συντρίμμια, αλλά η Μόσχα τον αντιμετώπισε αβίαστα και το ρούβλι είναι πλέον συνδεδεμένο με την ενέργεια – ένα από τα ισχυρότερα θεμέλια που μπορεί να έχει ένα νόμισμα.

Και ακόμα οι κυρώσεις συσσωρεύονται. Αλλά είναι εκπαιδευτικό – τώρα γνωρίζουμε πολλά περισσότερα για το σε τι χρησιμοποιείται η ποτάσα και από πού προέρχεται. Και νέον – ποιος ήξερε ότι ήταν σημαντικό; Σπάνιες γαίες! Μπουκάλια μπύρας! Η Μόσχα μόλις τώρα αρχίζει να αντεπιβάλλει τις κυρώσεις και ο κόσμος ανακαλύπτει πως η Ρωσία είναι ένας σημαντικός παραγωγός πολλών σημαντικών πραγμάτων και εάν τους επιβάλλετε κυρώσεις, θα βρεθείτε να μην έχετε πολλά πράγματα που δεν είχατε ποτέ ακούσει. (Θα νομίζατε ότι όποιος είχε έναν άτλαντα θα μπορούσε να καταλάβει πως μια χώρα τόσο μεγάλη όσο η Ρωσία πρέπει να είναι μεγάλος παραγωγός των περισσότερων πόρων).

Ο Μπάιντεν μπορεί να κατηγορήσει τον Πούτιν για ό,τι θέλει, αλλά η επιβολή κυρώσεων για την ενέργεια και την ποτάσα είναι ένας συγκεκριμένος τρόπος για να ανεβάσουν τις τιμές παντού. Ο Μπάιντεν πίστευε ότι η Ρωσία είχε «πυρηνικά όπλα και πετρελαιοπηγές και τίποτα άλλο». Ίσως οι άνθρωποι που διευθύνουν τη Ρωσία να είναι καλύτεροι στο να σκέφτονται τα πράγματα και να βλέπουν την πραγματικότητα σε σχέση με εκείνη που πιστεύαμε ότι ήταν. (Μια άλλη λανθασμένη δυτική υπόθεση - τι υπάρχει τα τελευταία είκοσι χρόνια που υποδηλώνει πως είμαστε πιο έξυπνοι από αυτούς;).

Η ιδέα ότι η Ρωσία είναι μια μεγάλη εγκληματική συνωμοσία και ο Πούτιν είναι το Αφεντικό των Αφεντικών αποτελεί το θεμέλιο της στρατηγικής προσωπικών κυρώσεων. Ο τάδε θεωρείται «κοντά στον Πούτιν», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό, και τον εμποδίζουν να πάει στο Παρίσι για να αγοράσει τυρί και το γιοτ του κατασχέθηκε. Θυμωμένος, κάθεται με τους άλλους καπό και αποφασίζει πως ήρθε η ώρα να βρεθεί το Αφεντικό μπρούμυτα σε ένα μπολ με kasha και αίμα. Τα think tank μας λένε ότι ο Πούτιν είναι ο Αρχικλέφτης που κρατά την εξουσία σκορπώντας τα λάφυρα, με ψεύτικες εκλογές και εξαφανίζοντας τους επικριτές. (Παρεμπιπτόντως, δεν υποτίθεται πως προσπάθησε να σκοτώσει τον Ναβάλνι; Πού είναι ο μάστορας που εξηγεί γιατί είναι ακόμα ζωντανός;)

Όλες οι εκλογές στη Ρωσία είναι ψεύτικες, όλες οι δημοσκοπήσεις είναι ψεύτικες, όλα τα μέσα ενημέρωσης ελέγχονται από το Κρεμλίνο οι υποτακτικοί πονάνε οπότε γιατί είναι ακόμα ο Πούτιν εκεί; Σίγουρα δεν θα μπορούσε να είναι ότι είναι ο πολύ δημοφιλής και σεβαστός εκλεγμένος αρχηγός του κράτους – να υπονοούμε πως θα αμφισβητούσαμε τρεις δεκαετίες σκέψης των ΗΠΑ και της ΕΕ. Ως εκ τούτου, πρέπει να απέχει μόνο μία ακόμη κύρωση από τον αποκλεισμό. Και έτσι περισσότερα ονόματα - όλα "κοντά στον Πούτιν" - προστίθενται σε περισσότερες λίστες. Όμως τίποτα δεν αλλάζει.

Αυτά τα δύο σφάλματα τρέχουν συνεχώς. Η Ρωσία είναι τώρα η χώρα με τις περισσότερες κυρώσεις ποτέ και οι δυτικοί πολιτικοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ένας ακόμη γύρος «σκληρών κυρώσεων» θα κάνει τη δουλειά. Όμως, όσο περισσότερες κυρώσεις επιβιώνει, τόσο πιο στεγανή γίνεται η Ρωσία.

Οι πόλεμοι είναι μεταβολές της ωμής πραγματικότητας στη φαντασία και ο πόλεμος της Ουκρανίας αποκαλύπτει τον κενό εφησυχασμό στη ρίζα της άποψης της Δύσης για τη Ρωσία. Θα είναι ένας κρύος πεινασμένος χειμώνας στην Ευρώπη και σε μέρη της Αμερικής. Δεν μπορώ να κατηγορώ τον Πούτιν για πάντα.

Αλλά η καταθλιπτική αλήθεια είναι πως τα μυαλά σπάνια αλλάζουν, πρέπει να αλλάξεις τον άντρα. Πόσο ακόμη θα αντέξουν οι ηγέτες της Δύσης τις επαναλαμβανόμενες αποτυχίες τους;