Η κλιμάκωση της έντασης από πλευράς της κατοχικής Τουρκίας, η επιλογή της να βρίσκεται σε συνεχή επιθετική διάταξη έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου, δεν μπορεί να εκληφθεί ως συνήθης πρακτική. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια κίνηση, που αποσκοπεί μόνο να ασκήσει πίεση στην Αθήνα και τη Λευκωσία, για να προσαρμοστούν στις αξιώσεις της. Για χρόνια η Άγκυρα εξασφάλιζε αξιώσεις της διά της ισχύος και χωρίς να ριφθεί σφαίρα. Αξιοποιούσε φοβικά σύνδρομα της ελληνικής πλευράς, που κάτω από το βάρος της τουρκικής απειλής, προχωρούσε σε υποχωρήσεις.
Από: philenews.com / Κώστας Βενιζέλος
Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει με βεβαιότητα μέχρι πού μπορεί να φθάσει ο Ερντογάν. Τεντώνει συνεχώς το σχοινί. Θα επιμένει μέχρι να κοπεί; Είναι σαφές πως τόσο οι ενέργειές του, η επιθετική του τακτική, η αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Ελλάδος, όπως και της Κύπρου, έχουν αυτή τη φορά νέα χαρακτηριστικά. Η τακτική του έχει στοιχεία διαφοροποίησης από το παρελθόν. Η ικανοποίηση επεκτατικών επιδιώξεων περνούν μέσα από συγκεκριμενοποίηση των απειλών. Κοιτάζει επεκτατικά και το Αιγαίο και την Κύπρο, την Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η τακτική της τουρκικής πλευράς μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο εάν διαπιστωθεί, αναγνωριστεί, αυτή η διαφοροποίηση. Είναι προφανές πως σε αυτή τη φάση, η κατοχική Τουρκία έχει στην ατζέντα της και το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου. Μπορεί να μην είναι προτεραιότητα στους σχεδιασμούς της, αλλά φαίνεται πως αυτή τη φορά είναι στις επιλογές της και θα προχωρήσει εάν κρίνει πως με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλίσει τις επιδιώξεις της.
Παρακολουθώντας τη ρητορική που επιστρατεύουν Τούρκοι αξιωματούχοι, την αύξηση των παραβιάσεων στο Αιγαίο, τις κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, τις νέες ενέργειες στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, συνάγεται ευθέως ότι υπάρχει μια νέα προσέγγιση. Μπορεί να είναι ένα εργαλείο για προώθηση της πολιτικής χωρίς να φθάσει στα άκρα, σε ένα θερμό επεισόδιο. Αλλά δεν μπορεί τούτο να υιοθετείται ως ενδεχόμενο για να μη γίνεται οτιδήποτε, που να αποτρέπει μια κρίση. Και για τη Ρωσία λεγόταν πως δεν θα εισέβαλλε στην Ουκρανία και το έπραξε. Λεγόταν τούτο ακόμη και μερικές ώρες πριν την εκδήλωση της εισβολής, ότι δηλαδή ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα προχωρούσε και πως απλά ασκούσε πίεση στην Ουκρανία.
Στην εξίσωση των εξελίξεων και των ενεργειών, που γίνονται ή και θα γίνουν από τουρκικής πλευράς θα πρέπει να ενταχθούν και δυο γεγονότα, πολύ σημαντικά για τον Ερντογάν και την κατοχική δύναμη. Το 2023 είναι προγραμματισμένες να διενεργηθούν εκλογές στην Τουρκία ενώ θα γιορτασθούν τα 100χρονα της ίδρυσης του τουρκικού κράτους. Και όπως έχει ανακοινωθεί από τον Ερντογάν, η επέτειος αυτή συνδέεται με μεγάλα βήματα επέκτασης, ενίσχυσης και αναβάθμισης της χώρας του.
Πρέπει να ξεκαθαριστεί πως το τουρκικό κράτος δεν λειτουργεί μόνο με όρους εσωτερικού πολιτικού παιχνιδιού. Έχει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και στόχους να καταστεί μεγάλη δύναμη. Κι αυτή η πολιτική είναι διαχρονική και θα ισχύει και στη μετά τον Ερντογάν εποχή. Τις προάλλες, άλλωστε, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, είπε πως εάν ο Ερντογάν αποφασίσει να κάνει «ένα βήμα» για τα νησιά που έχει καταλάβει η Ελλάδα, τότε εκείνος θα τον στηρίξει. Κοντολογίς, του ζητά να καταλάβει ελληνικά νησιά.
Η Τουρκία θέλει να κινηθεί αυτόνομα από άλλους διεθνείς παίκτες, όπως οι ΗΠΑ και η Ε.Ε., καθώς διεκδικεί ένα δικό της μεγάλο ρόλο, δεν θέλει «πάτρωνες» και «αφεντικά». Η κατοχική δύναμη επιδιώκει οι σχέσεις της με τις δυνάμεις αυτές να καθορίζονται στη βάση των δικών της γεωπολιτικών επιδιώξεων. «Η Τουρκία δεν αισθάνεται ανίσχυρη, αλλά καταλαβαίνει πως μέσα από συγκρούσεις, εκβιασμούς, ελιγμούς, συμβιβασμούς και ισορροπίες στην κόψη του ξυραφιού, θα προσπαθήσει να γίνει μεγάλος παίκτης στην ευρύτερη περιοχή» (Ρούντι Ρινάλντι, εφ. Δρόμος, Μάρτιος 2019).
Τι πρέπει να κάνουν Ελλάδα και Κύπρος; Πρωτίστως δεν νομιμοποιούνται να υποβαθμίζουν τις προθέσεις, της βρισκόμενης σε επιθετική διάταξη, Τουρκίας. Ο Ερντογάν έχει δείξει σε πολλές περιπτώσεις ότι δεν ορρωδεί προ ουδενός. Δεν πτοείται από κανένα. Εάν Αθήνα και Λευκωσία αναλώνονται σε παρακάλια προς την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, αυτό δεν θα αποδώσει. Δεν θα σταματήσει η κατοχική δύναμη. Προφανώς για τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και κάποιες χώρες της Ε.Ε., στη ζυγαριά η Τουρκία μετρά περισσότερο. Τούτο θα εδραιώνεται εάν Ελλάδα και Κύπρος δεν προτάξουν τα δικά τους στρατηγικά πλεονεκτήματα. Όσο θεωρούνται δεδομένες, δεν υπολογίζονται.
Χρειάζεται συνεπώς να πάει το μήνυμα πως υπάρχει αποφασιστικότητα και από ελληνικής πλευράς. Την ίδια ώρα την κυριαρχία μας και την ανεξαρτησία μας πρέπει οι ίδιοι να την υπερασπιζόμαστε. Με συνεργασίες και αξιοποίηση των εμπλεκόμενων συμφερόντων, όπως έλεγε και ο Γιατρός. Αλλά και με δικά μας εργαλεία. Και δική μας κοινή άμυνα, Ελλάδος και Κύπρου. Κι αυτά πρέπει να γίνουν τώρα και όχι εκ των υστέρων.
Κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει με βεβαιότητα μέχρι πού μπορεί να φθάσει ο Ερντογάν. Τεντώνει συνεχώς το σχοινί. Θα επιμένει μέχρι να κοπεί; Είναι σαφές πως τόσο οι ενέργειές του, η επιθετική του τακτική, η αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Ελλάδος, όπως και της Κύπρου, έχουν αυτή τη φορά νέα χαρακτηριστικά. Η τακτική του έχει στοιχεία διαφοροποίησης από το παρελθόν. Η ικανοποίηση επεκτατικών επιδιώξεων περνούν μέσα από συγκεκριμενοποίηση των απειλών. Κοιτάζει επεκτατικά και το Αιγαίο και την Κύπρο, την Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η τακτική της τουρκικής πλευράς μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο εάν διαπιστωθεί, αναγνωριστεί, αυτή η διαφοροποίηση. Είναι προφανές πως σε αυτή τη φάση, η κατοχική Τουρκία έχει στην ατζέντα της και το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου. Μπορεί να μην είναι προτεραιότητα στους σχεδιασμούς της, αλλά φαίνεται πως αυτή τη φορά είναι στις επιλογές της και θα προχωρήσει εάν κρίνει πως με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλίσει τις επιδιώξεις της.
Παρακολουθώντας τη ρητορική που επιστρατεύουν Τούρκοι αξιωματούχοι, την αύξηση των παραβιάσεων στο Αιγαίο, τις κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, τις νέες ενέργειες στην περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, συνάγεται ευθέως ότι υπάρχει μια νέα προσέγγιση. Μπορεί να είναι ένα εργαλείο για προώθηση της πολιτικής χωρίς να φθάσει στα άκρα, σε ένα θερμό επεισόδιο. Αλλά δεν μπορεί τούτο να υιοθετείται ως ενδεχόμενο για να μη γίνεται οτιδήποτε, που να αποτρέπει μια κρίση. Και για τη Ρωσία λεγόταν πως δεν θα εισέβαλλε στην Ουκρανία και το έπραξε. Λεγόταν τούτο ακόμη και μερικές ώρες πριν την εκδήλωση της εισβολής, ότι δηλαδή ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα προχωρούσε και πως απλά ασκούσε πίεση στην Ουκρανία.
Στην εξίσωση των εξελίξεων και των ενεργειών, που γίνονται ή και θα γίνουν από τουρκικής πλευράς θα πρέπει να ενταχθούν και δυο γεγονότα, πολύ σημαντικά για τον Ερντογάν και την κατοχική δύναμη. Το 2023 είναι προγραμματισμένες να διενεργηθούν εκλογές στην Τουρκία ενώ θα γιορτασθούν τα 100χρονα της ίδρυσης του τουρκικού κράτους. Και όπως έχει ανακοινωθεί από τον Ερντογάν, η επέτειος αυτή συνδέεται με μεγάλα βήματα επέκτασης, ενίσχυσης και αναβάθμισης της χώρας του.
Πρέπει να ξεκαθαριστεί πως το τουρκικό κράτος δεν λειτουργεί μόνο με όρους εσωτερικού πολιτικού παιχνιδιού. Έχει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και στόχους να καταστεί μεγάλη δύναμη. Κι αυτή η πολιτική είναι διαχρονική και θα ισχύει και στη μετά τον Ερντογάν εποχή. Τις προάλλες, άλλωστε, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, είπε πως εάν ο Ερντογάν αποφασίσει να κάνει «ένα βήμα» για τα νησιά που έχει καταλάβει η Ελλάδα, τότε εκείνος θα τον στηρίξει. Κοντολογίς, του ζητά να καταλάβει ελληνικά νησιά.
Η Τουρκία θέλει να κινηθεί αυτόνομα από άλλους διεθνείς παίκτες, όπως οι ΗΠΑ και η Ε.Ε., καθώς διεκδικεί ένα δικό της μεγάλο ρόλο, δεν θέλει «πάτρωνες» και «αφεντικά». Η κατοχική δύναμη επιδιώκει οι σχέσεις της με τις δυνάμεις αυτές να καθορίζονται στη βάση των δικών της γεωπολιτικών επιδιώξεων. «Η Τουρκία δεν αισθάνεται ανίσχυρη, αλλά καταλαβαίνει πως μέσα από συγκρούσεις, εκβιασμούς, ελιγμούς, συμβιβασμούς και ισορροπίες στην κόψη του ξυραφιού, θα προσπαθήσει να γίνει μεγάλος παίκτης στην ευρύτερη περιοχή» (Ρούντι Ρινάλντι, εφ. Δρόμος, Μάρτιος 2019).
Τι πρέπει να κάνουν Ελλάδα και Κύπρος; Πρωτίστως δεν νομιμοποιούνται να υποβαθμίζουν τις προθέσεις, της βρισκόμενης σε επιθετική διάταξη, Τουρκίας. Ο Ερντογάν έχει δείξει σε πολλές περιπτώσεις ότι δεν ορρωδεί προ ουδενός. Δεν πτοείται από κανένα. Εάν Αθήνα και Λευκωσία αναλώνονται σε παρακάλια προς την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, αυτό δεν θα αποδώσει. Δεν θα σταματήσει η κατοχική δύναμη. Προφανώς για τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και κάποιες χώρες της Ε.Ε., στη ζυγαριά η Τουρκία μετρά περισσότερο. Τούτο θα εδραιώνεται εάν Ελλάδα και Κύπρος δεν προτάξουν τα δικά τους στρατηγικά πλεονεκτήματα. Όσο θεωρούνται δεδομένες, δεν υπολογίζονται.
Χρειάζεται συνεπώς να πάει το μήνυμα πως υπάρχει αποφασιστικότητα και από ελληνικής πλευράς. Την ίδια ώρα την κυριαρχία μας και την ανεξαρτησία μας πρέπει οι ίδιοι να την υπερασπιζόμαστε. Με συνεργασίες και αξιοποίηση των εμπλεκόμενων συμφερόντων, όπως έλεγε και ο Γιατρός. Αλλά και με δικά μας εργαλεία. Και δική μας κοινή άμυνα, Ελλάδος και Κύπρου. Κι αυτά πρέπει να γίνουν τώρα και όχι εκ των υστέρων.