Από: capital.gr / Του Λεωνίδα Στεργίου
Επίσης, μια σειρά από άλλους τεχνικής φύσεως παράγοντες, όπως οι παρατάσεις των φορολογικών δηλώσεων, οι εκταμιεύσεις δανείων, ενίσχυσαν την καταγραφή καθαρών εισροών στο σύστημα.
Κάτι που μπορεί να επενεργήσει θετικά και τον Ιούλιο, αλλά να μετατραπεί σε πίεση και πτώση των καταθέσεων τον Αύγουστο.
Μιλώντας με τραπεζικά στελέχη, η καθαρή άνοδος των ιδιωτικών καταθέσεων κατά 2,7 δισ. ευρώ τον Ιούνιο οφείλεται σε αύξηση κατά 2 δισ. από επιχειρήσεις και κατά 700 εκατ., περίπου, από νοικοκυριά. Το αποτέλεσμα αυτό διαμόρφωσαν πραγματικοί και τεχνικοί ή βραχυπρόθεσμοι λόγοι:
Πρώτον, στα αυξημένα έσοδα από τον τουρισμό που μέχρι στιγμής ξεπερνούν τις προβλέψεις. Τα έσοδα αυτά ενίσχυσαν τόσο τα ταμεία των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών (εποχική απασχόληση, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ατομικές-οικογενειακές επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες, κά).
Πολλά από τα έσοδα των επιχειρήσεων από τον τουρισμό καταλήγουν σε αύξηση καταθέσεων ιδιωτών μέσω μισθών, προμηθευτών, κλπ. Ακόμη, για παράδειγμα, ενοικιαζόμενα δωμάτια από ιδιώτες μπορεί να δημιουργούν έσοδα από τουρισμό, αλλά δεν καταγράφονται στις καταθέσεις επιχειρήσεων (ίσως και αλλού).
Αυτή πρόκειται για τη βασική αιτία της ανόδου των καταθέσεων, καθώς οι τουριστικές εισπράξεις κινούνται προς το 90% του 2019, έναντι αρχικών προβλέψεων για 80-82%.
Δεύτερον, στις παρατάσεις των φορολογικών δηλώσεων και στον μικρότερο συνολικό ΕΝΦΙΑ και τις πληρωμές των επιστρεπτέων προκαταβολών.
Υπενθυμίζεται ότι η υποβολή φορολογικών δηλώσεων πήρε παράταση μέχρι τέλη Αυγούστου, με καταβολή της πρώτης και της δεύτερης δόσης επίσης μέχρι 31 Αυγούστου, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πίεση καταθέσεων εκείνον τον μήνα. Αντίθετα, μπορεί να λειτουργήσει θετικά για τον Ιούλιο.
Τρίτον, οι μικρότερες πληρωμές υποχρεώσεων σε εφορία και Ταμεία από ότι οι πληρωμές της κεντρικής κυβέρνησης, των ΟΚΑ και των ΟΤΑ κατά περίπου 500 εκατ. ευρώ. Στη Γενική Κυβέρνηση υπήρξε καθαρή εκροή μισού δισ.
Τα στοιχεία που έδωσε το υπ. Οικονομικών πριν από λίγες ημέρες είναι ενδεικτικά, τα οποία, βέβαια επηρεάζουν και τους προηγούμενους μήνες και τους επόμενους. Ο Ιούνιος, όμως, επηρεάζεται κυρίως από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και την παράταση των φορολογικών δηλώσεων.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, μέχρι σήμερα, στον φόρο φυσικών προσώπων έχουν βεβαιωθεί φόροι 1,78 δισ. ευρώ αλλά μέχρι σήμερα έχουν εισπραχθεί τα 523 εκατ. ευρώ. Στα νομικά πρόσωπα, από βεβαιώσεις 1,27 δισ. ευρώ έχουν εισπραχθεί τα 188 εκατ. ευρώ.
Από τον συνολικό ΕΝΦΙΑ 2,27 δισ. ευρώ έχει εισπραχθεί το 1,1 δισ. ευρώ. Από τις επιστρεπτέες προκαταβολές έχουν πληρωθεί 241 εκατ. ευρώ 71.590 ΑΦΜ (έναντι συνολικών 210.170), ενώ εξόφλησαν εφάπαξ και διέγραψαν 42 εκατ. ευρώ.
Τα πιο πολλά είναι μικρής αξίας, δηλαδή βεβαιώσεις από 100 μέχρι 500 ευρώ (για 55.000 ΑΦΜ). Υπάρχουν, ωστόσο, και 4-5 ΑΦΜ με μεγάλες οφειλές 200.000- 300.000 ευρώ οφειλές, που πλήρωσαν με 15% έκπτωση.
Τέταρτον, εκταμιεύσεις δανείων προς επιχειρήσεις τον Ιούνιο ύψους 2 δισ. ευρώ. Τεχνικά, από την εκταμίευση μέχρι τη χρήση (δαπάνη) της χρηματοδότησης (ρευστότητα) προκύπτει αύξηση των καταθέσεων.
Η ρευστότητα αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για πληρωμές μισθών που εμφανίζονται στους λογαριασμούς νοικοκυριών. Κρίσιμο σημείο είναι η διαφορά μεταξύ ημερομηνίας εκταμίευσης και χρήσης και το πότε κλείνει ο μήνας και γίνεται η καταγραφή στο σύστημα.
Πέμπτον, μη ανανέωση προθεσμιακών καταθέσεων και ρέπος από νοικοκυριά τον Ιούνιο ύψους 490 εκατ. ευρώ. Έτσι, παρά την αύξηση των τρεχούμενων λογαριασμών κατά 1,2 δισ. ευρώ, η καθαρή εισροή διαμορφώνεται για τα νοικοκυριά σε περίπου 700 εκατ. ευρώ.
Έκτον, εκροές από αμοιβαία κεφάλαια (πώληση μεριδίων και πίστωση σε καταθετικούς λογαριασμούς) ύψους 50 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, λόγω της αβεβαιότητας στις αγορές.
Από τα ασφαλιστικά συμβόλαια δεν εκτιμάται κάποια επίπτωση, καθώς τα στοιχεία δείχνουν μετακίνηση από τα κλασικά ασφαλιστήρια ζωής σε εκείνα που είναι συνδεδεμένα με επενδύσεις και στις ασφαλίσεις ζημιών, διατηρώντας σχεδόν το ισοζύγιο σταθερό.
Έβδομον, θετική καθαρή πιστωτική επέκταση προς τα νοικοκυριά κατά μόλις 2 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο, για πρώτη φορά ύστερα από τον Ιούνιο του 2020 (για ένα μήνα) και ύστερα από μια μακρά περίοδο συνεχούς αρνητικής πιστωτικής επέκτασης από τον Μάρτιο του 2010.
Η καθαρή αύξηση της πιστωτικής επέκτασης των 2 εκατ. ευρώ (όπως και των 11 εκατ. τον Ιούνιο του 2020) προήλθε από καταναλωτικά δάνεια.
Οι εκταμιεύσεις καταναλωτικών δανείων τον Ιούνιο (περίπου 90 εκατ. ευρώ) ξεπέρασαν πλέον τις αποπληρωμές (περίπου 30 εκατ.), ενώ στο εξάμηνο έφτασαν τα επίπεδα των εκταμιεύσεων στεγαστικής πίστης (500 εκατ. ευρώ).
Τεχνικά, οι εκταμιεύσεις καταναλωτικών δανείων δύσκολα δημιουργούν βραχυπρόθεσμη αύξηση των καταθέσεων. Ωστόσο, λόγω του χρόνου που μεσολαβεί μεταξύ χρέωσης και πίστωσης μπορεί το σύστημα να εγγράψει την κίνηση την επόμενη ημέρα που θα είναι πχ 1η Ιουλίου.
Ακόμα και σε κοινές αγορές με χρεωστική κάρτα, ορισμένες φορές διαπιστώνεται η κίνηση (η εκροή από τον λογαριασμό καταθέσεων) και η είσπραξη από τον έμπορο την επόμενη ημέρα ή περισσότερες.
Από την άλλη πλευρά, πιο πιθανή είναι η δημιουργία βραχυπρόθεσμης καταγραφής αύξησης καταθέσεων από τη στεγαστική πίστη (από την εκταμίευση μέχρι την πληρωμή-μεταφορά στον πωλητή).
Τον Ιούνιο εκταμιεύθηκαν νέα στεγαστικά δάνεια 130 εκατ. ευρώ (που στη συνέχεια θα μετακινήθηκαν στον αγοραστή, αλλά η χρονική καθυστέρηση σε σχέση με το τέλος του μήνα μπορεί να καταγράψει αύξηση στο σύστημα).
Ιούλιος και Αύγουστος
Οι πληρωμές επιδομάτων άδειας από τις περισσότερες επιχειρήσεις τον Ιούλιο, η παράταση της πληρωμής 1ης δόσης φόρων από φυσικά πρόσωπα για τα τέλη Αυγούστου αλλά και οι πληρωμές της επιδότησης για την ηλεκτρική ενέργεια αναμένεται να συμβάλλουν αυξητικά ή τουλάχιστον να περιορίσουν τις πιέσεις στις καταθέσεις τον τρέχοντα μήνα για τα νοικοκυριά.
Η κυριότερη άνοδος, όμως, θα εξακολουθεί να προέρχεται από τα έσοδα του τουρισμού και την κορύφωση της τουριστικής περιόδου, ενώ οι πληρωμές για την ενέργεια θεωρούνται σχεδόν μηδενικής επίπτωσης.
Οι καταθέσεις τον Αύγουστο αναμένεται να κινηθούν ανοδικά από τον τουρισμό, αλλά πιεστούν από την παραδοσιακή κάμψη των εκταμιεύσεων δανείων και τις πληρωμές δύο δόσεων φόρων από τα φυσικά πρόσωπα.
Επίσης υπάρχει η περιοδική μετακίνηση κεφαλαίων, λόγω κλεισίματος εξαμήνου από τις ασφαλιστικές εταιρείες ύψους 416 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχη εκροή 500 εκατ. ευρώ είχε παρατηρηθεί στο τέλος τριμήνου (τέλος Μαρτίου), με επιστροφή των χρημάτων αυτών τους επόμενους μήνες. Συνεπώς, η επιστροφή της εκροής του Ιουνίου θα επενεργήσει αυξητικά στις καταθέσεις του επιχειρηματικού τομέα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
Η "κόπωση” και το διαθέσιμο εισόδημα
Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η καθαρή εισροή καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα τον Ιούνιο ανήλθε σε 2,7 δισ. ευρώ, 1,3 δισ. και 1,35 δισ. ευρώ τον Μάιο και τον Απρίλιο, αντίστοιχα.
Παρ’ όλα αυτά, σε επίπεδο εξαμήνου, παρατηρείται κόπωση στην αύξηση των καταθέσεων. Στο α’ εξάμηνο του 2022, η καθαρή αύξηση για επιχειρήσεις και νοικοκυριά ανήλθε σε 1,9 δισ. ευρώ, έναντι αύξησης 7,1 δισ. το αντίστοιχο εξάμηνο του 2021.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2022 υπήρχαν τρεις μήνες (Ιανουάριος, Φεβρουάριος και Μάρτιος) με αρνητική ροή (εκροή) καταθέσεων στον ιδιωτικό τομέα, έναντι ενός μήνα (Ιανουάριος) το 2021.
Η πτώση του Ιανουαρίου αποτελεί ένα παραδοσιακό φαινόμενο, ενώ το 2021 ήταν σε ισχύ αρκετά μέτρα στήριξης λόγω πανδημίας.
Κοιτώντας το β’ τρίμηνο, οι μήνες Απρίλιος, Μάιος και Ιούνιος εμφανίζουν καθαρή αύξηση των καταθέσεων που οφείλεται κυρίως στον τουρισμό, το δώρο Πάσχα, τα διάφορα μέτρα κατά της ενεργειακής κρίσης και σε άλλα τεχνικά ζητήματα που έχουν σχέση με την καταγραφή εισροών και εκροών από το τραπεζικό σύστημα (δάνεια, πληρωμές μισθών, τέλος μήνα σε εργάσιμη ημέρα κά).
Αυτοί θεωρούνται οι κύριοι λόγοι που εξηγούν και τη μεγάλη άνοδο στις εισροές καταθέσεων, εν μέσω ενεργειακής κρίσης και υψηλού πληθωρισμού, παρά η πραγματική άνοδος του διαθέσιμου εισοδήματος (ένα μέρος προέρχεται από την απασχόληση-μισθούς και λόγω εποχικότητας).
Διότι, μπορεί το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα να εμφάνισε αύξηση το α’ τρίμηνο, γύρο στο 4%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ωστόσο, η πραγματική άνοδος είναι μάλλον αρνητική λόγω του αρκετά υψηλότερου πληθωρισμού.