 |
| Aenigmatis-3D / Pixabay |
Το 2004, όταν ήμουν Διευθυντής Πολιτικής και Πολεμικής Σχεδίασης στον Α΄Κλάδο του ΓΕΝ, είχαμε ξεκινήσει την προσπάθεια δημιουργίας ενός κέντρου Θαλασσίων Mεταφορών, μία ιδέα του τότε Κλαδάρχη Δ’ Κλάδου του ΓΕΕΘΑ Υποναύαρχου Χηνοφώτη, που είχε αντιληφθεί τις απαιτήσεις για "strategic mobility" που δημιουργούντο σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Του Στέλιου Φενέκου
υποναυάρχου ε.α. - προέδρου Κοινωνίας Αξιών
Καταβάλαμε μεγάλη προσπάθεια για να το δημιουργήσουμε και να το προσφέρουμε στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ (επισκέφθηκα πολλές χώρες τότε για να το παρουσιάσουμε), δεδομένων των αναγκών που είχε και το ΝΑΤΟ και η ΕΕ σε Στρατηγικές μεταφορές αρχικά, παρά τις έντονες αντιδράσεις τότε της Τουρκίας.
Δημιουργήθηκε λοιπόν το Πολυεθνικό Συντονιστικό Κέντρο Στρατηγικών Θαλασσίων Μεταφορών – ΠΟΣΚΕΣΘΑΜ (Athens Multinational Sealift Coordination Centre – AMSCC) ως ανεξάρτητη Μονάδα υπό τον Γ΄ Κλάδο του ΓΕΕΘΑ. Στις 29/6/ 2004 προσφέρθηκε στο ΝΑΤΟ στην Σύνοδο κορυφής, μετά από έντονες ενημερώσεις των χωρών από την αντιπροσωπεία μας. Επίσης στην ΕΕ κατά την Σύνοδο Υπουργών Άμυνας (5/4/2004) αλλά και στα Ηνωμένα Έθνη (OCHA-Coordination of Humanitarian Affair) το 2005 μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Στην ουσία το κέντρο αυτό μεσολαβεί μεταξύ των αιτούμενων στρατηγικές μεταφορές χρηστών και της εμπορικής μας ναυτιλίας, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες τους για μεταφορά στρατηγικών μέσων και υλικών (δυνάμεις και υλικά ΝΑΤΟ/ΕΕ) καθώς και ανθρωπιστικής βοήθειας κάθε μορφής (ακόμη και πλωτών ξενοδοχείων για διαμονή όσων υπέστησαν καταστροφές – π.χ. τυφώνας ΚΑΤΡΙΝΑ).
Από την πρώτη στιγμή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και εκτιμώντας την δριμύτητα των επιπτώσεων σε όλο το κόσμο από τις κυρώσεις που αποφασίζονταν σταδιακά, είχα προτείνει δημόσια την ενεργοποίηση του κέντρου και την προσφορά του διεθνώς για την διευκόλυνση των θαλασσίων μεταφορών που ήταν φανερό ότι θα καθίσταντο αναγκαίες, είτε αυτές ήταν για μεταφορά προσφύγων, τραυματιών, ανθρωπιστικής βοήθειας είτε για μεταφορά σιτηρών και ορυκτών καυσίμων.
Φυσικά και θα υπήρχαν αντιρρήσεις από δρώντες με διαφορετικά συμφέροντα, ότι πιθανόν η Ρωσία να δημιουργούσε προσκόμματα και να έθετε απαγορεύσεις, όπως φυσικά και η Τουρκία, πλην όμως η διαρκής παρουσία μας διεθνώς, σε ένα ζωτικό πεδίο όπως είναι οι θαλάσσιες μεταφορές, με την ισχύ της διαμεσολάβησης προς την Ελληνόκτητη Ναυτιλία σαν όπλο μας, θα αύξανε την προστιθέμενη αξία της διεθνούς πολιτικής μας και του ρόλου της χώρας μας στην σημερινή παγκόσμια κρίση.
Αντ' αυτού, αφήσαμε τα πράγματα στην τύχη τους, δεν εκμεταλλευθήκαμε καθόλου τις δυνατότητες του κέντρου, ούτε της Ελληνόκτητης Ναυτιλίας και ούτε παρείχαμε την δέουσα κάλυψη σε αυτήν, όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές που διενεργούνται ερήμην της χώρας μας.
Και μάλιστα κατηγορείται σήμερα η Ελλάδα ότι η Ελληνόκτητη ναυτιλία σπάει τις κυρώσεις, μεταφέροντας πάνω από το 50% του πετρελαίου που διακινείται από την Ρωσία.
Εάν είχαμε εμπλακεί ενεργητικά μέσω του κέντρου, θα μπορούσαμε αφενός να είμαστε συνομιλητές στα ζητήματα θαλασσίων μεταφορών, τα οποία έχουν αποδειχθεί ζωτικά στην παρούσα κρίση και αφετέρου να αναλάβουμε πολύτιμες μεταφορές προσφύγων, ανθρωπιστικής βοήθειας και σιτηρών.
Με τον ρόλο αυτό θα είχαμε την δυνατότητα εξισορρόπησης των οιωνδήποτε αιτιάσεων προς την ναυτιλία μας και ενδεχομένως και νομιμοποίησης των δράσεων της υπό την κατάλληλη ομπρέλα πολιτικής.
Σε δημόσια συζήτηση δε η δημοσιογράφος με είχε ρωτήσει:
«Μα καλά, μόνο εσείς το σκεφθήκατε;»
Η απάντησή μου είναι σαφής:
«Όχι μόνο εγώ, αλλά και η Τουρκία, η οποία εκμεταλλευόμενη τις ανάγκες που δημιουργούνται και της θέσης της, δημιούργησε άμεσα δικό της κέντρο θαλασσίων μεταφορών και ανέλαβε ενεργητικότατο ρόλο στις μεταφορές και στις διεθνείς εξελίξεις, αυξάνοντας την προστιθέμενη αξία της διεθνούς πολιτικής της σε αυτόν τον ζωτικότατο τομέα για όλο το κόσμο».
Του Στέλιου Φενέκου
υποναυάρχου ε.α. - προέδρου Κοινωνίας Αξιών
Καταβάλαμε μεγάλη προσπάθεια για να το δημιουργήσουμε και να το προσφέρουμε στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ (επισκέφθηκα πολλές χώρες τότε για να το παρουσιάσουμε), δεδομένων των αναγκών που είχε και το ΝΑΤΟ και η ΕΕ σε Στρατηγικές μεταφορές αρχικά, παρά τις έντονες αντιδράσεις τότε της Τουρκίας.
Δημιουργήθηκε λοιπόν το Πολυεθνικό Συντονιστικό Κέντρο Στρατηγικών Θαλασσίων Μεταφορών – ΠΟΣΚΕΣΘΑΜ (Athens Multinational Sealift Coordination Centre – AMSCC) ως ανεξάρτητη Μονάδα υπό τον Γ΄ Κλάδο του ΓΕΕΘΑ. Στις 29/6/ 2004 προσφέρθηκε στο ΝΑΤΟ στην Σύνοδο κορυφής, μετά από έντονες ενημερώσεις των χωρών από την αντιπροσωπεία μας. Επίσης στην ΕΕ κατά την Σύνοδο Υπουργών Άμυνας (5/4/2004) αλλά και στα Ηνωμένα Έθνη (OCHA-Coordination of Humanitarian Affair) το 2005 μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Στην ουσία το κέντρο αυτό μεσολαβεί μεταξύ των αιτούμενων στρατηγικές μεταφορές χρηστών και της εμπορικής μας ναυτιλίας, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες τους για μεταφορά στρατηγικών μέσων και υλικών (δυνάμεις και υλικά ΝΑΤΟ/ΕΕ) καθώς και ανθρωπιστικής βοήθειας κάθε μορφής (ακόμη και πλωτών ξενοδοχείων για διαμονή όσων υπέστησαν καταστροφές – π.χ. τυφώνας ΚΑΤΡΙΝΑ).
Από την πρώτη στιγμή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και εκτιμώντας την δριμύτητα των επιπτώσεων σε όλο το κόσμο από τις κυρώσεις που αποφασίζονταν σταδιακά, είχα προτείνει δημόσια την ενεργοποίηση του κέντρου και την προσφορά του διεθνώς για την διευκόλυνση των θαλασσίων μεταφορών που ήταν φανερό ότι θα καθίσταντο αναγκαίες, είτε αυτές ήταν για μεταφορά προσφύγων, τραυματιών, ανθρωπιστικής βοήθειας είτε για μεταφορά σιτηρών και ορυκτών καυσίμων.
Φυσικά και θα υπήρχαν αντιρρήσεις από δρώντες με διαφορετικά συμφέροντα, ότι πιθανόν η Ρωσία να δημιουργούσε προσκόμματα και να έθετε απαγορεύσεις, όπως φυσικά και η Τουρκία, πλην όμως η διαρκής παρουσία μας διεθνώς, σε ένα ζωτικό πεδίο όπως είναι οι θαλάσσιες μεταφορές, με την ισχύ της διαμεσολάβησης προς την Ελληνόκτητη Ναυτιλία σαν όπλο μας, θα αύξανε την προστιθέμενη αξία της διεθνούς πολιτικής μας και του ρόλου της χώρας μας στην σημερινή παγκόσμια κρίση.
Αντ' αυτού, αφήσαμε τα πράγματα στην τύχη τους, δεν εκμεταλλευθήκαμε καθόλου τις δυνατότητες του κέντρου, ούτε της Ελληνόκτητης Ναυτιλίας και ούτε παρείχαμε την δέουσα κάλυψη σε αυτήν, όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές που διενεργούνται ερήμην της χώρας μας.
Και μάλιστα κατηγορείται σήμερα η Ελλάδα ότι η Ελληνόκτητη ναυτιλία σπάει τις κυρώσεις, μεταφέροντας πάνω από το 50% του πετρελαίου που διακινείται από την Ρωσία.
Εάν είχαμε εμπλακεί ενεργητικά μέσω του κέντρου, θα μπορούσαμε αφενός να είμαστε συνομιλητές στα ζητήματα θαλασσίων μεταφορών, τα οποία έχουν αποδειχθεί ζωτικά στην παρούσα κρίση και αφετέρου να αναλάβουμε πολύτιμες μεταφορές προσφύγων, ανθρωπιστικής βοήθειας και σιτηρών.
Με τον ρόλο αυτό θα είχαμε την δυνατότητα εξισορρόπησης των οιωνδήποτε αιτιάσεων προς την ναυτιλία μας και ενδεχομένως και νομιμοποίησης των δράσεων της υπό την κατάλληλη ομπρέλα πολιτικής.
Σε δημόσια συζήτηση δε η δημοσιογράφος με είχε ρωτήσει:
«Μα καλά, μόνο εσείς το σκεφθήκατε;»
Η απάντησή μου είναι σαφής:
«Όχι μόνο εγώ, αλλά και η Τουρκία, η οποία εκμεταλλευόμενη τις ανάγκες που δημιουργούνται και της θέσης της, δημιούργησε άμεσα δικό της κέντρο θαλασσίων μεταφορών και ανέλαβε ενεργητικότατο ρόλο στις μεταφορές και στις διεθνείς εξελίξεις, αυξάνοντας την προστιθέμενη αξία της διεθνούς πολιτικής της σε αυτόν τον ζωτικότατο τομέα για όλο το κόσμο».
Και επειδή έχει αντιληφθεί την σημασία των στρατηγικών μεταφορών στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, επιδίωξε με την συμφωνία που υπέγραψε με Σουηδία και Φινλανδία να μπει και στον τομέα του "strategic mobility" της ΚΕΠΑΑ/PESCO.
Ποτέ βέβαια δεν είναι αργά, αρκεί όμως να αντιληφθεί κάποιος ότι καθυστερεί και ότι οι εξελίξεις τον προσπερνούν και ενεργοποιηθεί δεόντως.
Και σε κάθε περίπτωση:
Γιατί δημιουργήσαμε το ΠΟΚΕΣΘΑΜ και επενδύσαμε επί τόσα χρόνια δημόσιο χρήμα και πόρους, εάν δεν το χρησιμοποιούμε ως στρατηγική δυνατότητα που μπορεί να αυξήσει την προστιθέμενη αξία της διεθνούς πολιτικής της χώρας μας όταν υπάρχει η ευκαιρία;