Τουρκμέν Τερζί - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Αυτή είναι μια συμφωνία που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ, η οποία υλοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη τον περασμένο μήνα μετά από πολύμηνες προσπάθειες της τουρκικής κυβέρνησης και είναι ζωτικής σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια για πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.
Ενώ ο Ερντογάν έχει λάβει επαίνους για αυτήν τη συμφωνία, έχει λάβει επίσης παγκόσμια καταδίκη για τα σχέδιά του να διεξαγάγει στρατιωτική επιχείρηση εναντίον κουρδικών ομάδων στη Συρία.
Ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει μια πολύ «ειδική σχέση» με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, η χώρα του οποίου αντιμετωπίζει διεθνή απομόνωση από τότε που οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία το Φεβρουάριο.
Ο Ρώσος πρόεδρος είναι πρόθυμος να δημιουργήσει ισχυρούς επιχειρηματικούς δεσμούς με την Τουρκία, ειδικά στους τομείς του εμπορίου και της ενέργειας, αλλά οι στενοί δεσμοί του Ερντογάν με τζιχαντιστικές ομάδες στη Συρία παραμένουν σημαντικό μέλημα ασφάλειας για τον Πούτιν.
Κατά συνέπεια, ακόμη δεν έχει δώσει το πράσινο φως για την προγραμματισμένη στρατιωτική επιχείρηση του Ερντογάν στη Συρία.
Ο Ερντογάν και ο Πούτιν επισκέπτονται συχνά ο ένας τον άλλον και οι διμερείς σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας εισήλθαν σε νέα φάση στις αρχές της δεκαετίας του 2000, με τους δύο ηγέτες να εγκαθιδρύουν στενό διάλογο.
Ο όγκος του εμπορίου της Τουρκίας με τη Ρωσία έφτασε στο υψηλό ρεκόρ των 34,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021. Σύμφωνα με το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, «1.972 έργα συνολικής αξίας άνω των 75,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχουν μέχρι στιγμής υλοποιηθεί από Τούρκους εργολάβους στη Ρωσία, ενώ οι αμοιβαίες επενδύσεις έχουν φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια εκατέρωθεν». Σύμφωνα με στοιχεία του Τουρκικού Στατιστικού Ινστιτούτου (TurkStat), 4.900 Ρώσοι αγόρασαν σπίτια στην Τουρκία μεταξύ Φεβρουαρίου και Ιουνίου 2022.
Η ενέργεια είναι το κύριο συμφέρον μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας. Το έργο TurkStream, το οποίο έχει αναπτυχθεί σύμφωνα με μια συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, διατρέχει περισσότερα από 930 χιλιόμετρα μέσω της Μαύρης Θάλασσας, μεταφέροντας ρωσικό αέριο στην Ευρώπη από τον Ιανουάριο του 2020.
«Ο Turkish Stream, σε αντίθεση με όλες τις άλλες διαδρομές των προμηθειών μας με υδρογονάνθρακες, λειτουργεί σωστά, λειτουργεί ομαλά, χωρίς καμία βλάβη. Νομίζω πως οι Ευρωπαίοι εταίροι μας θα πρέπει να είναι ευγνώμονες προς την Τουρκία για τη διασφάλιση της αδιάλειπτης διαμετακόμισης του φυσικού μας αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά», είπε ο Πούτιν επαινώντας το έργο TurkStream, σύμφωνα με το Russia Today.
Η ρωσική κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας Rosatom κατασκευάζει τέσσερις αντιδραστήρες αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ακτές της Μεσογείου της Τουρκίας.
Η μονάδα αναμένεται να καλύψει έως και το 10 τοις εκατό των εγχώριων αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας.
Οι Ρώσοι τουρίστες αποτελούν την πλειοψηφία των τουριστών που επισκέπτονται την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, με 7 εκατομμύρια Ρώσους να επισκέπτονται την Τουρκία το 2019 και περίπου 4,7 εκατομμύρια πέρυσι στον απόηχο της πανδημίας του Covid.
Ενώ ο πόλεμος με την Ουκρανία έχει επηρεάσει αρνητικά τον τουριστικό τομέα, η τουρκική τουριστική βιομηχανία αναμένει επί του παρόντος περίπου 1,7 εκατομμύρια Ρώσους επισκέπτες φέτος.
Παρά τους στενούς επιχειρηματικούς δεσμούς, η Τουρκία και η Ρωσία έχουν συχνά βρεθεί να υποστηρίζουν αντίπαλες πλευρές σε πολλές βασικές συγκρούσεις.
Στη Λιβύη, η Τουρκία υποστήριξε την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) που εδρεύει στην Τρίπολη, ενώ η Μόσχα υποστήριξε τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA) του στρατηγού Khalifa Haftar που εδρεύει στο Τομπρούκ.
Οι σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας αντιμετώπισαν μια σοβαρή δοκιμασία ως αποτέλεσμα του συριακού εμφυλίου πολέμου. Ο Ερντογάν έχει γίνει ο κύριος υποστηρικτής των Σύριων ανταρτών και των δυνάμεων των τζιχαντιστών που πολεμούν εναντίον του Προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ και η Τουρκία ελέγχει επί του παρόντος ορισμένες πόλεις και κωμοπόλεις της βόρειας Συρίας ως αποτέλεσμα άμεσων στρατιωτικών επιχειρήσεων.
Τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη F-16 κατέρριψαν ένα ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος στη συνοριακή περιοχή Τουρκίας-Συρίας τον Νοέμβριο του 2015.
Στη συνέχεια, ο Ερντογάν ζήτησε συγγνώμη από τον Πούτιν για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους και αυτό φάνηκε να ενίσχυσε τις σχέσεις μεταξύ των δύο ηγετών.
Ένα άλλο συγκλονιστικό περιστατικό που συνέβη ήταν όταν ο Μεβλούτ Μερτ Αλτιντάς, ένας Τούρκος αστυνομικός εκτός υπηρεσίας, ο οποίος φέρεται να είχε στενούς δεσμούς με το Μέτωπο Αλ Νούσρα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, δολοφόνησε τον Αντρέι Κάρλοφ, τον Ρώσο πρεσβευτή στην Τουρκία, στις 19 Δεκεμβρίου 2016.
Αφού πυροβόλησε θανάσιμα τον πρεσβευτή, ο Αλτιντάς φώναξε συνθήματα που αναφέρονταν στην επίθεση της Ρωσίας στο Χαλέπι καθώς και σε ένα πολεμικό άσμα που χρησιμοποιήθηκε από μια τζιχαντιστική ομάδα στη Συρία.
Αυτή η μεγάλη αποτυχία ασφάλειας στην τουρκική πρωτεύουσα ανάγκασε την Τουρκία και τη Ρωσία να αντιμετωπίσουν μια νέα κρίση που σχετίζεται με τη Συρία, καθώς οι ισλαμιστές Τούρκοι διαμαρτύρονταν κατά της Ρωσίας πριν από τη δολοφονία για την καταστροφή της ιστορικής πόλης του Χαλεπίου στη βόρεια Συρία και τη δολοφονία του λαού της.
Μετά από αρκετές συναντήσεις το 2017 και το 2018, η Τουρκία και η Ρωσία εισήλθαν και πάλι σε μια νέα φάση στη σχέση τους.
Η Τουρκία, η Ρωσία και το Ιράν ξεκίνησαν μια τριμερή πρωτοβουλία που ονομάζεται «Διαδικασία της Αστάνα» για να φέρει κοντά τις εμπόλεμες πλευρές στη Συρία για να βρουν μια μόνιμη λύση στο δεκαετή πόλεμο.
Επιπλέον, σε μια συμφωνία που εξόργισε τα μέλη του ΝΑΤΟ, η Τουρκία αγόρασε ρωσικά πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος S-400 το 2017.
Η Ουάσιγκτον έχει προειδοποιήσει τη σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ την Τουρκία να μην αγοράζει νέα όπλα από τη Ρωσία.
Η κρίση στην Ουκρανία έδωσε στον Ερντογάν το πάνω χέρι στη σχέση του με τον Πούτιν καθώς ο δυτικός κόσμος επέβαλε σκληρές οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία.
Η Άγκυρα δεν προσχώρησε στις δυτικές κυρώσεις και αντ' αυτού καλωσόρισε Ρώσους ολιγάρχες, επενδυτές και πολίτες στην Τουρκία.
Ερντογάν και Πούτιν συναντήθηκαν για δεύτερη φορά μέσα σε ένα μήνα στο ρωσικό θέρετρο της Μαύρης Θάλασσας Σότσι, μετά την τελευταία τους συνάντηση στην Τεχεράνη. Συμφώνησαν να ενισχύσουν τη συνεργασία στους τομείς των μεταφορών, της γεωργίας, της χρηματοδότησης και των κατασκευών και αλλάζουν μέρος των πληρωμών για το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια κατά τη διάρκεια μιας τετράωρης συνάντησης στο Σότσι στις 5 Αυγούστου.
«Ο Πούτιν και ο Ερντογάν ενδέχεται να συζητήσουν το θέμα των BRICS κατά τις συνομιλίες τους στο Σότσι», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σε δημοσιογράφους την Παρασκευή στο Σότσι.
Το BRICS είναι ένα αρκτικόλεξο για την ομάδα των κορυφαίων αναδυόμενων οικονομιών στον κόσμο, δηλαδή της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής. Η πρώτη σύνοδος κορυφής BRIC πραγματοποιήθηκε στο Αικατερίνμπουργκ της Ρωσίας, στις 16 Ιουνίου 2009. Οι εκλεγμένοι ηγέτες των τεσσάρων χωρών διακήρυξαν επίσημα την ένταξη στη BRIC και η Νότια Αφρική προσκλήθηκε να ενταχθεί στο μπλοκ τον Δεκέμβριο του 2010, με αποτέλεσμα τους BRICS. Οι BRICS αντιπροσωπεύουν το 17% του παγκόσμιου εμπορίου και οι χώρες φιλοξενούν το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Η επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία ήταν ψηλά στην ατζέντα στο Σότσι, καθώς ο Ερντογάν σχεδιάζει τώρα μια άλλη στρατιωτική επιχείρηση για να καταλάβει τις πόλεις Τελ Ριφάατ και Μανμπίτζ στη βόρεια Συρία για να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας βάθους 30 χιλιομέτρων στη Συρία.
Οι δύο πόλεις ελέγχονται από την ένοπλη ομάδα των Κούρδων της Συρίας, τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG). Η Τουρκία θεωρεί το YPG ως το συριακό παράρτημα του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), της ένοπλης ομάδας που έχει εξαπολύσει εξέγερση κατά του τουρκικού κράτους από το 1984 και έχει καταχωρηθεί ως τρομοκρατική οργάνωση από την Άγκυρα και μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας.
Ο Ερντογάν προσπάθησε να πείσει τον Πούτιν σχετικά με την επιχείρησή του στη Συρία, αλλά ο Πούτιν παρέμεινε σταθερός, προειδοποιώντας τον Ερντογάν να αποφύγει την αποσταθεροποίηση της Συρίας και ενθαρρύνοντάς τον να βρει μια λύση στη Συρία με τον Άσαντ.
Σε δήλωση που εξέδωσε η τουρκική προεδρία μετά τη συνάντηση στο Σότσι μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν ανέφερε πως ο Πούτιν δεν είναι ευχαριστημένος με τις επιθέσεις της Τουρκίας που στοχεύουν Κούρδους μαχητές στη Συρία.
Η Τουρκία μπορεί να στοχεύσει τις κουρδικές δυνάμεις χωρίς να πάρει το πράσινο φως από τη Ρωσία, αλλά η επιχείρηση θα πρέπει να παραμείνει περιορισμένη. Για μια επιχείρηση μεγάλης κλίμακας, η Τουρκία χρειάζεται απεγνωσμένα να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο της Συρίας, ο οποίος ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία.
Η Ρωσία δεν έχει καταχωρίσει το PKK ή τις ένοπλες κουρδικές ομάδες της Συρίας ως τρομοκράτες και το κύριο μέλημα του Κρεμλίνου δεν είναι οι κουρδικές ομάδες αλλά μάλλον οι τζιχαντιστές στην Ιντλίμπ.
Ενώ η Τουρκία δεν ελέγχει άμεσα την πόλη Ιντλίμπ της Συρίας, το τελευταίο προπύργιο των τζιχαντιστικών δυνάμεων, προστατεύει την πόλη από τις δυνάμεις του Άσαντ που υποστηρίζονται από τη Ρωσία.
Η ένταση μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας ήταν υψηλή μετά από ένα περιστατικό στο οποίο δυνάμεις του συριακού καθεστώτος που υποστηρίζονται από τη Ρωσία σκότωσαν 34 Τούρκους στρατιώτες στην Ιντλίμπ τον Φεβρουάριο του 2020 [σημείωση Fp: ο συντάκτης εννοεί τους ρωσικούς βομβαρδισμούς που σκότωσαν πολύ περισσότερους Τούρκους στρατιώτες].
Η Ρωσία φοβάται ότι οι πολλοί Καυκάσιοι τζιχαντιστές που πολεμούν στην Ιντλίμπ και τη βόρεια Συρία μπορεί να επιστρέψουν για να απειλήσουν τη Ρωσία.
Η Ρωσία επικρίνει εδώ και καιρό τη σχέση της Τουρκίας με τις τζιχαντιστικές ομάδες στην Ιντλίμπ.
«Η επαρχία Ιντλίμπ είναι… ένα είδος ζώνης ευθύνης της Τουρκίας. Είναι ευθύνη τους να διαχωρίσουν τη μετριοπαθή αντιπολίτευση από τους εξτρεμιστές, από την Τζαμπχάτ αλ-Νούσρα και άλλες ομάδες, άλλες τρομοκρατικές ομάδες», είπε ο απεσταλμένος της Ρωσίας στη Συρία, Αλεξάντερ Λαβρέντιεφ σε δημοσιογράφους στη Γενεύη το Σεπτέμβριο του 2018.
Στη συνέντευξη Τύπου του με τον Ερντογάν το Μάρτιο του 2020, ο Πούτιν παραπονέθηκε ότι οι τρομοκράτες και τα ριζοσπαστικά στοιχεία αυξάνονται και πως είχαν επιτεθεί στην αεροπορική βάση Χμεϊμίμ που λειτουργεί από τη Ρωσία 15 φορές από την αρχή του έτους.
Ένα άλλο σημείο διαμάχης μεταξύ των δύο χωρών είναι ότι η κυβέρνηση Ερντογάν προμήθευε στο Κίεβο θανατηφόρα μαχητικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2, τα οποία ήταν αποτελεσματικά στην άμυνα της Ουκρανίας έναντι των ρωσικών επιθέσεων.
Ο Ερντογάν ισχυρίζεται πως ο Πούτιν του ζήτησε στην Τεχεράνη να αρχίσει να πουλά τα Bayraktars στη Ρωσία, αλλά ο Haluk Bayraktar, Διευθύνων Σύμβουλος της Bayraktar κατασκευαστής drone Baykar, είπε σε συνέντευξή του στο CNN International τον Ιούλιο ότι «δεν έχει και δεν θα προμηθεύσει τα προϊόντα της στη γειτονική Ρωσία».
Ο Ερντογάν και ο Πούτιν έχουν αναπτύξει «ανταγωνιστική συνεργασία» τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Η Ρωσία επωφελείται από τους στενούς δεσμούς με τον Ερντογάν, καθώς η Τουρκία μπορεί να περιορίσει τη διέλευση ρωσικών πολεμικών πλοίων από τη Μεσόγειο στη Μαύρη Θάλασσα μέσω των στενών των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου σύμφωνα με τη Σύμβαση του Μοντρέ.
Ο εναέριος χώρος της Τουρκίας είναι επίσης βασικός για να φτάσει η Ρωσία στη Συρία και ο ενεργειακός διάδρομος της Τουρκίας παραμένει η πιο ασφαλής οδός για τη Ρωσία για τη μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου της στην Ευρώπη.
Η Τουρκία παραμένει ένας σημαντικός στρατηγικός και οικονομικός εταίρος της Ρωσίας, αλλά από τότε που η Τουρκία έχει γίνει η προτιμώμενη οδός διέλευσης για τους τζιχαντιστές που κατευθύνονται προς τη Μέση Ανατολή και το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS) έχει δραστηριοποιηθεί στην Τουρκία από την έκρηξη του συριακού εμφυλίου πόλεμο, ο Ερντογάν μοιάζει όλο και περισσότερο ως αναξιόπιστος εταίρος για τον Πούτιν.