Του Fyodor Lukyanov - RT.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Ωστόσο, αυτή τη φορά υπάρχει ο κίνδυνος να κλιμακωθεί η τριβή ρουτίνας σε επικίνδυνη σύγκρουση, επειδή το πλαίσιο έχει αλλάξει δραματικά.
Το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου επιλύθηκε στα τέλη του εικοστού αιώνα σε αυστηρή συμφωνία με την τότε κυρίαρχη προσέγγιση και ελλείψει εναλλακτικής λύσης. Οι διαφορές στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης (δηλαδή εκτός της πρώην ΕΣΣΔ) διευθετήθηκαν σύμφωνα με τις ιδέες της ΕΕ περί δικαιοσύνης, και όπου δεν μπορούσαν να επιλυθούν φιλικά, ασκήθηκε πίεση σε όσους επαναστάτησαν, μέχρι τη χρήση στρατιωτικής βίας (πρωτίστως αμερικανικής, όπως πάντα).
Οι πιο απερίσκεπτοι παίκτες ήταν στα Βαλκάνια – το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1990 έγινε ο πόλεμος της Βοσνίας και στο δεύτερο – η σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο.
Χωρίς να αξιολογήσουμε την ποιότητα και τις ηθικές πτυχές της πολιτικής τα τελευταία 25 χρόνια, μπορούμε να μιλήσουμε για το πιο σημαντικό πράγμα. Η περιοχή αναπτύχθηκε σε συνθήκες όπου ο μόνος μελλοντικός οδικός χάρτης για τα διάφορα κράτη ήταν η ενδεχόμενη ένταξη στην ΕΕ – οι προοπτικές της οποίας διέφεραν από σχετικά κοντινές ή πολύ μακρινές, αλλά αναπόφευκτες.
Δεν υπήρχαν άλλες επιλογές, κανένα σχέδιο Β, Γ ή Δ. Κατά συνέπεια, ήταν η ΕΕ που ρύθμιζε τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα σε τοπικό επίπεδο και, γενικά, αυτή η ρύθμιση θεωρήθηκε δεδομένη.
Επιπλέον, άλλες δυνάμεις που ήταν παραδοσιακά ενεργές και σημαντικές στα Βαλκάνια – Ρωσία και Τουρκία – δήλωσαν την παρουσία τους (μερικές φορές πολύ ξεκάθαρα), αλλά δεν προσποιήθηκαν ότι είχαν αποφασιστική φωνή στον τρόπο που τακτοποιήθηκαν τα πράγματα. Αυτό το πλαίσιο όρισε επίσης το περιθώριο ελιγμών για τις χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ήταν πιο έντονα δυσαρεστημένοι, όπως η Σερβία.
Τώρα δύο βασικές συνθήκες έχουν αλλάξει. Πρώτον, η ΕΕ βρίσκεται σε τόσο ευάλωτη κατάσταση που δεν είναι έτοιμη να αναλάβει την πλήρη ευθύνη για την εξαιρετικά περίπλοκη πολιτική κατάσταση στην άμεση περιφέρειά της. Δεν μπορεί να υποσχεθεί ένταξη, και πιο συγκεκριμένα – ακόμα κι αν γινόταν μια τέτοια δέσμευση, δεν εγγυάται τίποτα.
Η διαχείριση των προβλημάτων των κεντρικών Βαλκανίων από την ΕΕ – στη Βοσνία και το Κοσσυφοπέδιο – δεν οδήγησε στο επιθυμητό αποτέλεσμα το τελευταίο τέταρτο του αιώνα. Επομένως, είναι πολύ λιγότερο πιθανό να λειτουργήσει τώρα. Διότι η δεύτερη περίσταση είναι ότι Ρωσία και Δύση (Ε.Ε συν ΗΠΑ και ΝΑΤΟ) βρίσκονται σε κατάσταση οξείας αντιπαράθεσης.
Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε τη βοήθεια της Μόσχας για την επίλυση της κατάστασης (είτε είναι το Κόσοβο είτε η Βοσνία). Αυτήν την στιγμή, η αγαπημένη πρακτική της Δύσης της «επιλεκτικής αλληλεπίδρασης» (συνεργαζόμαστε με τη Ρωσία όπου τη χρειαζόμαστε, αρνούμαστε να εμπλακούμε σε άλλα θέματα) δεν μπορεί πλέον να εφαρμοστεί. Δε θα υπάρξει συνεργασία: Ρωσία και Δύση θα βρίσκονται παντού στις αντίθετες πλευρές των οδοφραγμάτων, ανεξάρτητα από το θέμα. Βρισκόμαστε σε ένα συστημικό ψυχρό πόλεμο. Και αυτή η πραγματικότητα μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το τι θα συμβεί στα Βαλκάνια.
Το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό οι περιφερειακοί παράγοντες έχουν διατηρήσει το πάθος τους για αναμέτρηση, εκδίκηση ή επέκταση. Υπάρχουν υποψίες ότι αυτός ο ζήλος έχει εξαντληθεί και εξουθενωθεί. Αλλά αν εξακολουθεί να καίει, τότε εξωτερικές δυνάμεις θα μπουν στη μάχη αυτή τη φορά, υποστηρίζοντας αντίπαλες πλευρές.
* αρχισυντάκτη του Russia in Global Affairs, του προέδρου του Προεδρείου του Συμβουλίου για την Εξωτερική και Αμυντική Πολιτική και διευθυντή έρευνας της Διεθνούς Λέσχης Συζητήσεων Valdai.
