Πώς ωφελείται η πολιτική Δύση από την κλιμάκωση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Μετά από μήνες εντάσεων, στις 31 Ιουλίου, το Αζερμπαϊτζάν κατηγόρησε την Αρμενία ότι φέρεται να επιτέθηκε στις στρατιωτικές της μονάδες στην αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, γνωστή ως Αρτσάχ στους αυτόχθονες Αρμένιους. Το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν ισχυρίζεται πως Αρμένιοι στρατιώτες άνοιξαν πυρ εναντίον αζερικών στρατευμάτων στο Γκανταμπάι, το Καλμπατζάρ και το Χοτζάβεντ. Αρχικά, δεν αναφέρθηκαν θύματα ή υλικές απώλειες ως αποτέλεσμα της υποτιθέμενης επίθεσης, αν και το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν αργότερα ισχυρίστηκε ότι τουλάχιστον ένας από τους στρατιώτες του σκοτώθηκε. Το Αζερμπαϊτζάν ισχυρίζεται πως προχώρησε σε αντίποινα. Η αρμενική πλευρά αρνήθηκε τις κατηγορίες και δήλωσε ότι η κατάσταση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι σταθερή.

Ντράγκο Μπόσνιτς, ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr

Σχεδόν 2000 Ρώσοι ειρηνευτικοί έχουν αναπτυχθεί στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ για να επιβάλουν μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που υπογράφηκε μετά τη μεγάλης κλίμακας επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στις αρμενικές δυνάμεις το 2020. Η τελευταία κλιμάκωση είναι η πρώτη από τον Μάρτιο, όταν οι αζερικές επιθέσεις στοίχισαν τη ζωή σε τουλάχιστον τρεις Αρμένιους στρατιώτες. Αυτή δεν θα είναι η πρώτη φορά που το Αζερμπαϊτζάν κατηγορεί την Αρμενία πως επιτίθεται στα στρατεύματά του. Δεδομένης της μάλλον δύσκολης θέσης τόσο της Αρμενίας όσο και της Αρτσάχ, δεν είναι σαφές γιατί θα ήθελαν να κλιμακωθούν εναντίον του Μπακού, δεδομένης της σαφούς υπεροχής των αζερικών δυνάμεων τα τελευταία αρκετά χρόνια. Το Αζερμπαϊτζάν πιθανότατα προσπαθεί να προσφέρει ένα ακόμη πρόσχημα για να συνεχίσει την επίθεσή του στην περιοχή, ειδικά τώρα που η Ρωσία είναι απασχολημένη με την αντεπίθεσή της κατά της επιθετικότητας του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.

Είναι ξεκάθαρο ότι το Αζερμπαϊτζάν προσπαθεί να χρησιμοποιήσει την τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση για να εκπληρώσει τον μακροπρόθεσμο στόχο του να καταλάβει ολόκληρη την επικράτεια του αρμενικής κατοίκησης Αρτσάχ. Ωστόσο, αυτό θα απαιτούσε από το Μπακού να πάει ουσιαστικά ενάντια στα συμφέροντα της Ρωσίας. Η Μόσχα έχει προειδοποιήσει το Αζερμπαϊτζάν να μην κλιμακώσει περαιτέρω τη σύγκρουση. Παρά το επιτυχημένο γεωπολιτικό παιχνίδι που παίζει η ηγεσία του Αζερμπαϊτζάν εδώ και χρόνια, ισορροπώντας μεταξύ του ευρασιατικού γίγαντα στον βορρά, της Τουρκίας και της πολιτικής Δύσης, αυτό φτάνει στο υψηλότερο σημείο και η Μόσχα είναι πολύ απίθανο να επιτρέψει περαιτέρω επιθέσεις. Τον Μάρτιο, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου προειδοποίησε το Μπακού ότι ο ρωσικός στρατός είναι περισσότερο από ικανός να διεξάγει επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας σε πολλαπλά θέατρα, υπονοώντας ξεκάθαρα πως καμία μονομερής αζερική ενέργεια δεν θα γίνει ανεκτή.

Ωστόσο, στα τέλη Ιουλίου, τόσο η αρμενική όσο και η αζερική αντιπροσωπεία επισκέφθηκαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και συναντήθηκαν με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν. Ενώ δεν υπάρχει τρόπος να μάθουμε τι ακριβώς είπε η πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ σε καμία από τις δύο πλευρές, εκτός από τις συνήθεις διπλωματικές δηλώσεις «ελπίδες για ειρήνη», το ίδιο το γεγονός πως η αζερική πλευρά αποφάσισε να κλιμακώσει την κατάσταση λίγες μέρες μετά την επίσκεψη είναι αρκετά ενδεικτικό. Είναι σίγουρα προς το συμφέρον της πολεμικής ιμπεριαλιστικής θαλασσοκρατίας να δει κάθε είδους κλιμάκωση στην πρώην ΕΣΣΔ, ειδικά σε περιοχές όπου αναπτύσσονται άμεσα ρωσικά στρατεύματα, καθώς αυτό θα αποσπούσε την προσοχή της Μόσχας από την Ουκρανία. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν ενεργοποιηθεί εκ νέου σε όλο το πρώην Ανατολικό Μπλοκ για να κάνουν ακριβώς αυτό, είτε πρόκειται για το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, Σερβία/πρώην Γιουγκοσλαβία κ.λπ.

Μια κλιμακούμενη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα ωφελούσε επίσης τις ΗΠΑ με την έννοια ότι θα υπονόμευε περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Παρόλο που και οι δύο χώρες διατηρούν ένα είδος «Φρανκενστάιν» γεωπολιτικής συνεργασίας, διαχωρίζοντας τα εκ διαμέτρου αντίθετα συμφέροντά τους σε μια περιοχή με συγκλίνοντα συμφέροντα σε μια άλλη, μακροπρόθεσμα, η Μόσχα και η Άγκυρα είναι βέβαιο ότι θα συγκρουστούν. Οι προσπάθειες του Ερντογάν να δημιουργήσει έναν συνδυασμό τουρκικού και ισλαμικού κόσμου που κυριαρχείται από την Τουρκία έρχονται άμεσα σε αντίθεση με τα συμφέροντα της Ρωσίας, του Ιράν, της Συρίας και άλλων παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων. Η πολιτική Δύση υποστηρίζει αθόρυβα την Τουρκία σε αυτή την προσπάθεια, ή τουλάχιστον δεν είναι εναντίον της. Οι ιμπεριαλιστικές φαντασιώσεις του Ερντογάν είναι σε τέλεια θέση να υπονομεύουν τον μακροπρόθεσμο στόχο της δημιουργίας μιας σταθερής Ευρασίας, που θα αποτελείται από δυνάμεις όπως η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα, το Ιράν και άλλες.

Βάζοντας το Αζερμπαϊτζάν να καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος, αν όχι όλο το Αρτσάχ, οι ΗΠΑ επιτυγχάνουν τον στόχο να περικυκλωθεί αποτελεσματικά η Αρμενία από εχθρικές χώρες. Δεδομένης της καθαρής πολεμικής της Τουρκίας και του συμμάχου της στο Μπακού, είναι πολύ πιθανό να προσπαθήσουν να επιτεθούν στην ίδια την Αρμενία, κάτι που θα την εξάλειφε ως κράτος και θα επέτρεπε στις τουρκικές χώρες αδιάλειπτη πρόσβαση μεταξύ τους, καθώς και θα άνοιγε τις πύλες της Κεντρική Ασία για την Άγκυρα. Για να επιτευχθεί αυτό, δεν χρειάζεται να καταληφθεί ούτε ολόκληρη η Αρμενία. Το μόνο που χρειάζονται η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν είναι η νότια επαρχία Σιούνικ της Αρμενίας. Δεδομένου ότι η Αρμενία είναι μέλος του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), μιας συμμαχίας ασφαλείας που μοιάζει με το ΝΑΤΟ με επικεφαλής τη Ρωσία, η οποία περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από μετασοβιετικά κράτη, αυτό θα ανάγκαζε τη Μόσχα να αντιδράσει.

Μια τέτοια κίνηση όχι μόνο θα ωθούσε τη Ρωσία σε μια άλλη σύγκρουση, αλλά θα μπορούσε ενδεχομένως να κλονίσει τα ίδια τα θεμέλια του CSTO, καθώς χώρες όπως το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και η Λευκορωσία θα πρέπει επίσης να ανταποκριθούν στο κάλεσμα του Ερεβάν για συλλογική άμυνα. Η Ρωσία δεν θα μπορούσε απλώς να αγνοήσει τη μοίρα της Αρμενίας, καθώς κάθε είδους άμεση, αδιάλειπτη πρόσβαση της Τουρκίας στο Αζερμπαϊτζάν και ανατολικότερα, στην Κεντρική Ασία, θα ήταν ακόμη χειρότερη για τα συμφέροντα και τη στρατηγική ασφάλεια της Ρωσίας σε ολόκληρη τη νότια πλευρά της, από τον Νότιο Καύκασο μέχρι την Κίνα. Αυτό μας αφήνει μόνο με ένα λογικό συμπέρασμα - το Μπακού υπερπαίζει τα χέρια του, καθώς η Ρωσία σίγουρα δεν θα επιτρέψει καμία αλλαγή στο τρέχον status quo στην περιοχή.