 |
| toyquests / pixabay |
Ramesh Thakur * - brownstone.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Πρώτον, ο βαθμός στον οποίο οι κυρίαρχες πλειοψηφίες των λαών σε χώρες με καθολικό αλφαβητισμό μπορούν να τρομοκρατηθούν επιτυχώς για να παραδώσουν τις πολιτικές ελευθερίες και τις ατομικές τους ελευθερίες έχει προκαλέσει τρομακτικό σοκ. Υπάρχει αυτό το πραγματικά συγκρουσιακό βίντεο της αστυνομίας στη Μελβούρνη να επιτίθεται σε μια νεαρή νεαρή γυναίκα - επειδή δε φορούσε μάσκα!
Από τη μία πλευρά, η βάση στοιχείων για την κλίμακα και τη βαρύτητα της πανδημίας Covid-19 είναι εκπληκτικά λεπτή σε σύγκριση με τις μυριάδες άλλες απειλές για την υγεία μας που αντιμετωπίζουμε κάθε χρόνο. Δεν απαγορεύουμε τα αυτοκίνητα με το σκεπτικό ότι κάθε ζωή μετράει και ακόμη και ένας θάνατος από τροχαίο είναι μια από τις πάρα πολλές χαμένες ζωές. Αντίθετα, ανταλλάσσουμε ένα επίπεδο άνεσης με ένα επίπεδο κινδύνου για τη ζωή και τα άκρα.
Από την άλλη πλευρά, οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν στην καθημερινή ζωή, όπως τη γνωρίζουμε, ήταν πολύ πιο δρακόντειοι από οτιδήποτε είχε γίνει στο παρελθόν, ακόμη και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ή της μεγάλης γρίπης του 1918-19. Υπό τις παρούσες συνθήκες, το επιχείρημα για την κρίσιμη σημασία των ελευθεριών έχει διατυπωθεί με τον πιο εύγλωττο τρόπο από τον πρώην δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου, Λόρδο Σάμπθον, σε μια συνέντευξη στο BBC στις 31 Μαρτίου, και επαναλήφθηκε πολλές φορές έκτοτε.
Αλλά είναι επίσης ένα επιχείρημα που ο Μπέντζαμιν Φράνκλιν, ένας από τους ιδρυτές της Αμερικής (και επομένως ύποπτος για το μετα-Black Lives Matter και το περιβάλλον που γκρεμίζει αγάλματα), έκανε τον 18ο αιώνα: «Αυτοί που θα εγκατέλειπαν την ουσιαστική ελευθερία, για να αγοράσουν μια μικρή προσωρινή Ασφάλεια, δεν αξίζουν ούτε Ελευθερία ούτε Ασφάλεια».
Ωστόσο, τα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των δρακόντειων περιορισμών είναι λιγότερο από πειστικά. Όπως συμπέρανε μια μελέτη της Lancet, «το γρήγορο κλείσιμο των συνόρων, το πλήρες lockdown και οι εκτεταμένες δοκιμές δε συσχετίστηκαν με τη θνησιμότητα από COVID-19 ανά εκατομμύριο ανθρώπους».
Δεύτερον, ο κορωνοϊός απειλεί να κατακλύσει την υγεία και τις οικονομίες πολλών αναπτυσσόμενων χωρών όπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε μια κατάσταση Χομπς και η ζωή είναι «κακή, ωμή και σύντομη». Στις φτωχές χώρες, ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων προκαλείται από λοιμώδεις ασθένειες που μεταδίδονται στο νερό, διατροφικές ελλείψεις και επιπλοκές νεογνών και μητέρων.
Το lockdown έχει δημιουργήσει τη δική του εκδοχή του ρητού του Θουκυδίδη πως οι ισχυροί κάνουν ό,τι μπορούν, οι αδύναμοι υποφέρουν όσο πρέπει. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, η διάσωση των μέσων διαβίωσης δεν είναι λιγότερο σημαντική από τη διάσωση ζωών. Οι προνομιούχοι jet-setters που εισήγαγαν τον ιό μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ιδιωτικά νοσοκομεία, αλλά οι φτωχοί που μολύνονται έχουν μικρή πρόσβαση σε αξιοπρεπή υγειονομική περίθαλψη και θα καταστραφούν δυσανάλογα. Οι πλούσιοι κουβαλούν τον ιό, οι φτωχοί σηκώνουν το βάρος αφού το να μένεις σπίτι σημαίνει παραίτηση από το καθημερινό εισόδημα. Εκατομμύρια «φοβούνται ότι η πείνα μπορεί να μας σκοτώσει πριν από τον κορονοϊό».
Παραμένω πολύ μπερδεμένος με το πώς τόσοι πολλοί άνθρωποι που θεωρούσα φιλελεύθερους έχουν αδιαφορήσει τόσο για τα δεινά των φτωχών και των περιστασιακών εργατών που δεν έχουν την πολυτέλεια να εργάζονται από το σπίτι, ούτε οικονομίες για να επιστρέψουν στην οικογένειά τους μέχρι να μπορέσουν να κερδίσουν ξανά εισόδημα.
Οι διασημότητες που δημοσιεύουν βίντεο και selfies με την εργασία από το σπίτι σε πολυτελείς επαύλεις είναι άσεμνες και εξοργίζουν. Δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένης της ινδικής καταγωγής μου, επηρεάστηκα δυναμικά από τις οπτικές εικόνες των εκατομμυρίων μεταναστών εργατών που κυριολεκτικά περπατούσαν με τα πόδια για χιλιάδες χιλιόμετρα που προσπαθούσαν απεγνωσμένα να επιστρέψουν στα χωριά της πατρίδας τους, καθώς όλη η δουλειά στερεύει.
Πολλοί πέθαναν καθ' οδόν και συγκεκριμένα η σπαρακτική περίπτωση του Jamlo Madkam, ενός 12χρονου κοριτσιού που έκανε πεζοπορία 100 χλμ αλλά πέθανε από εξάντληση μόλις 11 χιλιόμετρα από το σπίτι, δεν έπαψε ποτέ να με στοιχειώνει.
Αυτό δε σημαίνει ότι οι δυτικές χώρες υψηλού εισοδήματος είναι απρόσβλητες από τις θανατηφόρες συνέπειες του lockdown. Αλλά η οξύτητα των σκληρών επιπτώσεων στους φτωχούς είναι απλώς ασυνείδητη και δύσκολο να κατανοηθεί τόσο πνευματικά όσο και συναισθηματικά.
Τι γίνεται μετά από αυτή την πανδημία; Τι σας ανησυχεί περισσότερο;
Το μεγαλύτερο μέρος της απάντησής μου σε αυτή την ερώτηση αναμένεται στην απάντηση στην πρώτη ερώτηση: ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος στην υγεία, οι διατροφικές απαιτήσεις, η επισιτιστική ασφάλεια, η ψυχική ευημερία των ανθρώπων κ.λπ. Ανησυχώ από την αρχή για το μακροπρόθεσμο αντίκτυπο των lockdown την επόμενη δεκαετία στις ζωές και τα μέσα διαβίωσης των φτωχών ανθρώπων στις φτωχές χώρες.
Αναρωτιέμαι, επίσης, αν έχουμε βάλει τους εαυτούς μας να επαναλαμβάνουμε κάθε χρόνο την ανοησία με ετήσια κρούσματα γρίπης, ειδικά αν είναι μια κακή εποχή γρίπης. Αν όχι, γιατί όχι; Ίσως κάποιος σκεφτεί το σύνθημα «Η ζωή της γρίπης έχει σημασία». Ή οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν απλώς να ψηφίσουν νόμους που καθιστούν παράνομο για οποιονδήποτε να αρρωστήσει και να πεθάνει.
Πώς και πότε θα επιστρέψουμε στη «νέα κανονικότητα» και πώς θα μοιάζει; Η παγκοσμιοποίηση έχει υποστηρίξει την άνευ προηγουμένου ευημερία και την άνοδο των αποτελεσμάτων εκπαίδευσης και υγείας για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, μαζί με ένα σκοτεινό υπόβαθρο της κοινωνίας των πολιτών. Θα πετάξουν τώρα οι δυσαρέσκειες της ουσιαστικά οφέλη καθώς ο κόσμος υποχωρεί πίσω από εθνικές τάφρους για άλλη μια φορά;
Η πανδημία αποδεικνύει αδιαμφισβήτητα την ανάγκη αποστρατιωτικοποίησης της εξωτερικής πολιτικής και προώθησης μεγαλύτερης πολυμερούς συνεργασίας ενάντια σε σοβαρές απειλές που έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα και απαιτούν παγκόσμιες λύσεις. Αυτό που αποκαλούσε το πρώην αφεντικό μου, ο αείμνηστος Κόφι Ανάν, «προβλήματα χωρίς διαβατήρια» απαιτούν λύσεις χωρίς διαβατήρια. Αντίθετα, ο κίνδυνος είναι ότι θα κινηθούμε προς την αντίθετη κατεύθυνση και θα δημιουργήσουμε εκ νέου περιφερειακή ισορροπία συστημάτων ισχύος σε διάφορα hotspots σε όλο τον κόσμο.
Οι πανδημίες έχουν από καιρό αναγνωριστεί ως μία από τις πολλές παγκόσμιες προκλήσεις για τις οποίες ο κόσμος θα έπρεπε να έχει προετοιμαστεί εκ των προτέρων. Πρόσφατα, η Wall Street Journal είχε ένα σημαντικό ερευνητικό άρθρο σχετικά με την αποτυχία να το κάνει, παρά τις πολλές προειδοποιήσεις από τους επιστήμονες. «Ένας θανατηφόρος κορωνοϊός ήταν αναπόφευκτος. Γιατί κανείς δεν ήταν έτοιμος;» ρώτησαν οι συγγραφείς, και πολύ σωστά επίσης.
Μια άλλη καταστροφή στην οποία φαίνεται να υπνοβατούμε είναι ένας πυρηνικός πόλεμος. Και να θυμάστε, το όλο νόημα της αναλογίας της υπνοβασίας είναι ότι οι άνθρωποι που περπατούν στον ύπνο τους δεν το γνωρίζουν εκείνη την στιγμή. Άλλες πιεστικές παγκόσμιες προκλήσεις περιλαμβάνουν τις αυξανόμενες ανισορροπίες και την ευθραυστότητα των οικοσυστημάτων, την εξάντληση των ιχθυο-αποθεμάτων, την επισιτιστική και υδάτινη ανασφάλεια, την ερημοποίηση και φυσικά μια σειρά από άλλες ασθένειες που παραμένουν οι μεγαλύτεροι δολοφόνοι σε ετήσια βάση.
Συμπέρασμα
Ως καταληκτικό στοχασμό, νομίζω ότι ένα κοινό λάθος ήταν το προνόμιο του ιατρού έναντι όλων των άλλων εκτιμήσεων. Στην πραγματικότητα, και σίγουρα με το πλεονέκτημα της εκ των υστέρων, αλλά και από την αρχή στην περίπτωσή μου, αυτό θα έπρεπε να περιλάμβανε μια προσεκτική αξιολόγηση αυτού που αποκαλώ «Ισορροπία συμφερόντων» (το κεφάλαιό μου στο The Oxford Handbook of Modern Diplomacy). Οι κυβερνήσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και να συμβιβάζουν τις ιατρικές, κοινωνικές, οικονομικές, φιλελεύθερες δημοκρατικές πολιτικές, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διεθνείς πολιτικές για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης δημόσιας πολιτικής απάντησης σε μια πανδημία.
Επίλογος
Τα παραπάνω προέρχονται από μια μακροσκελή ολοσέλιδη συνέντευξη 3.000 λέξεων που παρουσιάστηκε σε μια κυριακάτικη έκδοση της αργεντίνικης καθημερινής La Nación στις 22 Αυγούστου 2020 (στα Ισπανικά): Hugo Alconada Mon, «The Tyranny of Coronaphobia», ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ RAMESH THAKUR
Από τότε ο Covid έχει μεταλλαχθεί σε πολλές παραλλαγές, έχουν πραγματοποιηθεί μαζικοί εμβολιασμοί σε πάρα πολλές χώρες και η κατανόησή μας, τα δεδομένα και οι γνώσεις μας έχουν εξελιχθεί και αυξηθεί. Παρόλα αυτά, διαβάζοντας ξανά αυτές τις δύο ανησυχίες για τις πολιτικές απαντήσεις στον Covid πριν από δύο χρόνια και για τις πιθανές συνέπειες για το πώς θα μοιάζει η νέα κανονικότητα μετά την Covid, δεν νομίζω ότι θα άλλαζα ούτε μια λέξη σήμερα.
Ομολογώ ότι ακόμα δεν καταλαβαίνω το παγκόσμιο ξέσπασμα συλλογικού πανικού και υστερίας, την κατάργηση όλων των υπαρχόντων σχεδίων διαχείρισης της πανδημίας, την αποτυχία των ιατρικών επαγγελμάτων να μιλήσουν και την εκπληκτική συμμόρφωση του κοινού με αυταρχικές πολιτικές.
* Ο Ramesh Thakur, πρώην Βοηθός Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, είναι ομότιμος καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής Crawford, The Australian National University.