Το μεγαλύτερο «κυνηγητό» της ιστορίας
Στις 6 Απριλίου 2015 το «Thunder» εκπέμπει SOS και τα υπόλοιπα πλοία που το προσεγγίζουν κοντά στο Σάο Τομέ, περισυλλέγουν το πλήρωμα που μόλις το έχει εγκαταλείψει με σωσίβιες βάρκες. Σύμφωνα με την διήγηση του καπετάνιου, νωρίτερα είχε προκληθεί ατύχημα εξαιτίας σύγκρουσης με άλλο πλεούμενο. Βέβαια όλοι γνωρίζουν πως πρόκειται για ένα ψέμα καθώς στην πραγματικότητα είναι μια παράδοση που έβαλε τέλος σε ένα κυνηγητό που κράτησε 110 ημέρες και 10.000 ναυτικά μίλια, σε τρεις ωκεανούς, για το πιο διαβόητο λαθροθηρικό του κόσμου.
Από: menshouse.gr / Γράφει ο Νικόλας Ακτύπης
Οι 10 αξιωματικοί με καταγωγή από Ισπανία, Χιλή, Πορτογαλία και οι 30 Ινδονήσιοι άντρες-μέλη του πληρώματος συλλαμβάνονται επί τόπου και οδηγούνται στην δικαιοσύνη η οποία επιβάλει στους πρώτους ποινές και πρόστιμα. Πιο συγκεκριμένα, ο καπετάνιος Λουίς Αφόνσο Ρούμπιο Κατάλδο καταδικάζεται σε τριετή φυλάκιση, ο αρχιμηχανικός Αγκουστίν Ντόσι σε 2 χρόνια και 9 μήνες και ο β’ μηχανικός Λουίς Μιγκέλ Πέρεθ Φερνάντεθ σε 2 χρόνια και 8 μήνες. Συνδυαστικά οι τρεις τους καλούνται να καταβάλουν 17.000.000 δολάρια ως πρόστιμο για την παράνομη αλιεία ενός είδους μπακαλιάρου στις ακτές της Παταγονίας.
Ωστόσο όλοι όσοι εμπλέκονται στην υπόθεση και κυρίως οι άνθρωποι της ΜΚΟ «Sea Shepherd», με σκοπό την προστασία της θαλάσσιας ζωής, γνωρίζουν ότι για ακόμη μία φορά δεν αποδόθηκε πραγματική δικαιοσύνη, καθώς συνελήφθησαν απλά οι… «αυτοφωράκηδες», όπως θα λέγαμε στην Ελλάδα, την ώρα που οι αληθινοί υπεύθυνοι δεν αγγίχτηκαν καν και την έβγαλαν ουσιαστικά καθαρή, πληρώνοντας κάποια μικρά πρόστιμα πίσω στην Γαλικία της Ισπανίας όπου είχαν την βάση της εγκληματικής οργάνωσής τους.
Ο παραπάνω χαρακτηρισμός, αυτός περί εγκληματικής οργάνωσης, είναι απολύτως ακριβής, αφού το φαινόμενο της παράνομης αλιείας ακολουθεί τα βήματα της Μαφίας, από όποια άποψη κι αν το προσεγγίσει κανείς. Και αυτό είναι και το πρώτο βασικό λάθος στην συζήτηση όταν γίνεται λόγος για εκτός νόμου ψάρεμα. Οι περισσότεροι συνειρμικά δημιουργούν εικόνες με ταλαιπωρημένους ψαράδες με σκαμμένα από τον ήλιο και την αλμύρα πρόσωπα που βγαίνουν με το βαρκάκι τους στις μανιασμένες θάλασσες, ίσα-ίσα για να φέρουν φαγητό στο τραπέζι τους –άντε και για ένα μικρό μεροκάματο. Αυτά, όμως, ανήκουν στο μακρινό παρελθόν και τα συναντάς συνήθως σε ελάχιστες περιπτώσεις μκρών νησιών και περισσότερο σε καρτ-ποστάλ.
Πλέον η παράνομη αλιεία αφορά επιχειρήσεις με τζίρους εκατομμυρίων ευρώ, με πλοία που περισσότερο θυμίζουν πολεμικά, τακτικές πειρατείας, πλήρωμα που δουλεύει φορώντας full-face μάσκες όταν πιάνει λιμάνι, «μαύρο» χρήμα σε λογαριασμούς φορολογικών παραδείσων κι ένα δαιδαλώδες ιδιοκτησιακό καθεστώς που επιτρέπει στους «εγκεφάλους» πίσω από αυτό να μην συλλαμβάνονται ποτέ.
Αυτό ακριβώς συνέβαινε και με το «Thunder» το οποίο ναυπηγήθηκε το 1969 στη Νορβηγία, αλλάζοντας πολλά ονόματα, σημαίες, ιδιοκτήτες και είναι άγνωστο το πότε –τελικά- περιήλθε στα χέρια του γκρουπ «Bandit 6» που αποτελείτο από ισάριθμα καράβια τα οποία συνέχιζαν το παράνομο εδώ και χρόνια ψάρεμα ενός είδους μπακαλιάρου στην περιοχή. Κάποτε, μέχρι την δεκαετία του ’90, επιτρεπόταν κανονικά, όμως η υπεραλίευση οδήγησε σε δραματική μείωση του πληθυσμού του, ενώ την ίδια ώρα στα αμέτρητα χιλιόμετρα διχτυών πιάνοντας ιλιγγιώδεις ποσότητες άλλων ψαριών με μικρή εμπορική αξία. Ψάρια τα οποία απλά σκοτώνονταν δίχως λόγο αφού τα επέστρεφαν νεκρά στη θάλασσα κρατώντας μόνο τον πολύτιμο «λευκό χρυσό», όπως αποκαλούσαν τον μπακαλιάρο εξαιτίας της τιμής πώλησής του.
Από το 2003 το «Thunder» ουσιαστικά επικηρύχθηκε σε εκείνες τις θάλασσες, χωρίς αυτό πάντως να σημάνει και το τέλος της δραστηριότητάς του. Συχνά εντοπιζόταν κάπου, αλλά ακόμη κι όταν αυτό γινόταν εντός χωρικών υδάτων κάποιας χώρας, συχνά οι αρχές της δεν έδειχναν διάθεση να ασχοληθούν. Άλλωστε το δίκαιο της θάλασσας και ο λαβύρινθος σχετικά με το ποιος έχει την δικαιοδοσία κι επομένως την ευθύνη ελέγχου, δημιουργούσε κωλύματα και καθυστερήσεις. Με λίγα λόγια, όταν τελικά ξετυλιγόταν το κουβάρι και οι λιμενικοί πατούσαν το πόδι τους πάνω στο πλοίο, το πλήρωμα σχεδόν πάντα προλάβαινε να ξεφορτωθεί τα μεγαλύτερο μέρος των ενοχοποιητικών στοιχείων. Όπως δηλαδή θα έκανε στη θέση τους και ο οποιοσδήποτε έμπορος ηρωίνης. Έτσι, το πολύ-πολύ να επιβαλλόταν κάποιο πρόστιμο για παρατυπίες που ουδόλως ενοχλούσε ή επέφερε καθοριστικό χτύπημα για τους υπεύθυνους οι οποίοι έδιναν εντολές στο πλήρωμα να βγει ξανά στα ανοιχτά και να συνεχίσει την παράνομη δράση του.
Το παιχνίδι για το «Thunder» άλλαξε όταν οι άνθρωποι της «Sea Shepherd» έβαλαν σκοπό της ζωής του να βρουν το πλοίο-φάντασμα και να βάλουν ένα τέλος σε όλο αυτό. Μετά από συντονισμένες ενέργειες και πολλή ενέργεια, η Interpol πείστηκε να εκδώσει διεθνές ένταλμα σύλληψης στις 12 Απριλίου 2013. Από εκείνη στην στιγμή ξεκίνησε η προσπάθεια εντοπισμού του και περίπου 1,5 χρόνο αργότερα, στις 17 Δεκεμβρίου 2014 άρχισε το πραγματικό κυνηγητό.
Δύο από τα πλοία της «Sea Shepherd» τα «Bob Barker» και «Sam Simon» τα οποία συμμετείχαν στο σχέδιο με κωδική ονομασία «Operation Icefish» το βρήκαν να πλέει στα νερά της Ανταρκτικής. Για τις επόμενες 110 ημέρες το «Thunder» επιχείρησε να χαθεί στις αχανείς εκτάσεις τριών διαφορετικών ωκεανών, καλύπτοντας περισσότερα από 10.000 ναυτικά μίλια. Όσο, όμως, κι αν το κατάφερνε, ο κλοιός γύρω του στένευε επικίνδυνα, μέχρι τις 6 Απριλίου του 2015 που πλέον έγινε αντιληπτό ότι δεν είχε πού αλλού να πάει…
Τότε δόθηκε και το σήμα για την βύθισή του, στα νερά της δυτικής Αφρικής, έξω από το μικρό νησιωτικό κράτος του Σάο Τομέ εντ Πριντσίπε. Ο καπετάνιος υποστήριξε ότι το πλοίο είχε χτυπηθεί από άλλο διερχόμενο, αλλά η διήγησή του δεν είχε κανένα σημείο για να στηριχθεί αφού οι χάρτες και τα ραντάρ δεν έδειχναν κανένα άλλο καράβι στην περιοχή, εκτός του «Thunder» και των διωκτών του. Παράλληλα όσοι έσπευσαν εκεί το είδαν μισοβουλιαγμένο ήδη, με μια εικόνα που δεν έδειχνε να έχει προηγηθεί οποιασδήποτε κόπος να σωθεί το σκαρί. Αντίθετα, ακόμη και οι μπουκαπόρτες ή κάθε άλλο άνοιγμα ήταν ανοιχτά, σαν κάποιος να ήθελε όχι να αποτρέψει το μοιραίο, αλλά να το επισπεύσει. Όπως κι έγινε.
Μόλις μία εβδομάδα νωρίτερα το πλοίο είχε καταστεί επί της ουσίας πειρατικό αφού είχε υποστείλει την νιγηριανή σημαία (η τελευταία γνωστή χώρα στην οποία είχε καταχωρηθεί), σε μια ύστατη απόπειρα να σβηστούν τα ίχνη που θα πρόδιδαν τους πραγματικά υπεύθυνους. Τελικά ασκήθηκε δίωξη από τις Αρχές στους αξιωματικούς του πλοίου (άλλωστε οι 30 Ινδονήσιοι ναυτικοί περισσότερο έμοιαζαν με σκλάβους πάνω σε αυτό) και οδηγηθήκαμε στις καταδίκες που αναφέραμε νωρίτερα. Ο εισαγγελέας που είχε αναλάβει την υπόθεση έκανε λόγο για «νίκη των ωκεανών» στο άκουσμα της ετυμηγορίας του δικαστηρίου, αλλά η αλήθεια είναι σαφώς διαφορετική.
Μετά από έρευνες εντοπίστηκε μια συσχέτιση της παράνομης δράσης του «Thunder» με την «Vidal Armadores», μια εταιρεία αλιείας με έδρα την Ισπανία, όμως στα ανώτατα στελέχη της επιβλήθηκε απλά ένα μικρό πρόστιμο, χωρίς ουδείς να βρεθεί στην φυλακή για εγκλήματα δεκαετιών και να πληρώσει πραγματικά για αυτά. Όπως θα λέγαμε παραμένοντας σε… θαλάσσιο πλαίσιο την… πλήρωσαν τα μικρά ψάρια. Τόσο μεταφορικά όσο και κυριολεκτικά, αν αναλογιστεί κανείς την οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε από ένα και μόνο σκάφος. Περιθώρια για πλατιά χαμόγελα δεν υπάρχουν, ειδικά στις μέρες μου που η παράνομη αλιεία έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και αποτελεί για τις θάλασσες απειλή που από πολλούς ειδικούς θεωρείται ο νούμερο 1 κίνδυνος για τα οικοσυστήματα –μεγαλύτερος ακόμη και από τις πολύ πιο κακόφημες πετρελαιοκηλίδες…
Με φωτογραφίες από Sea Shepherd
Οι 10 αξιωματικοί με καταγωγή από Ισπανία, Χιλή, Πορτογαλία και οι 30 Ινδονήσιοι άντρες-μέλη του πληρώματος συλλαμβάνονται επί τόπου και οδηγούνται στην δικαιοσύνη η οποία επιβάλει στους πρώτους ποινές και πρόστιμα. Πιο συγκεκριμένα, ο καπετάνιος Λουίς Αφόνσο Ρούμπιο Κατάλδο καταδικάζεται σε τριετή φυλάκιση, ο αρχιμηχανικός Αγκουστίν Ντόσι σε 2 χρόνια και 9 μήνες και ο β’ μηχανικός Λουίς Μιγκέλ Πέρεθ Φερνάντεθ σε 2 χρόνια και 8 μήνες. Συνδυαστικά οι τρεις τους καλούνται να καταβάλουν 17.000.000 δολάρια ως πρόστιμο για την παράνομη αλιεία ενός είδους μπακαλιάρου στις ακτές της Παταγονίας.
Ωστόσο όλοι όσοι εμπλέκονται στην υπόθεση και κυρίως οι άνθρωποι της ΜΚΟ «Sea Shepherd», με σκοπό την προστασία της θαλάσσιας ζωής, γνωρίζουν ότι για ακόμη μία φορά δεν αποδόθηκε πραγματική δικαιοσύνη, καθώς συνελήφθησαν απλά οι… «αυτοφωράκηδες», όπως θα λέγαμε στην Ελλάδα, την ώρα που οι αληθινοί υπεύθυνοι δεν αγγίχτηκαν καν και την έβγαλαν ουσιαστικά καθαρή, πληρώνοντας κάποια μικρά πρόστιμα πίσω στην Γαλικία της Ισπανίας όπου είχαν την βάση της εγκληματικής οργάνωσής τους.
Ο παραπάνω χαρακτηρισμός, αυτός περί εγκληματικής οργάνωσης, είναι απολύτως ακριβής, αφού το φαινόμενο της παράνομης αλιείας ακολουθεί τα βήματα της Μαφίας, από όποια άποψη κι αν το προσεγγίσει κανείς. Και αυτό είναι και το πρώτο βασικό λάθος στην συζήτηση όταν γίνεται λόγος για εκτός νόμου ψάρεμα. Οι περισσότεροι συνειρμικά δημιουργούν εικόνες με ταλαιπωρημένους ψαράδες με σκαμμένα από τον ήλιο και την αλμύρα πρόσωπα που βγαίνουν με το βαρκάκι τους στις μανιασμένες θάλασσες, ίσα-ίσα για να φέρουν φαγητό στο τραπέζι τους –άντε και για ένα μικρό μεροκάματο. Αυτά, όμως, ανήκουν στο μακρινό παρελθόν και τα συναντάς συνήθως σε ελάχιστες περιπτώσεις μκρών νησιών και περισσότερο σε καρτ-ποστάλ.
Πλέον η παράνομη αλιεία αφορά επιχειρήσεις με τζίρους εκατομμυρίων ευρώ, με πλοία που περισσότερο θυμίζουν πολεμικά, τακτικές πειρατείας, πλήρωμα που δουλεύει φορώντας full-face μάσκες όταν πιάνει λιμάνι, «μαύρο» χρήμα σε λογαριασμούς φορολογικών παραδείσων κι ένα δαιδαλώδες ιδιοκτησιακό καθεστώς που επιτρέπει στους «εγκεφάλους» πίσω από αυτό να μην συλλαμβάνονται ποτέ.
Αυτό ακριβώς συνέβαινε και με το «Thunder» το οποίο ναυπηγήθηκε το 1969 στη Νορβηγία, αλλάζοντας πολλά ονόματα, σημαίες, ιδιοκτήτες και είναι άγνωστο το πότε –τελικά- περιήλθε στα χέρια του γκρουπ «Bandit 6» που αποτελείτο από ισάριθμα καράβια τα οποία συνέχιζαν το παράνομο εδώ και χρόνια ψάρεμα ενός είδους μπακαλιάρου στην περιοχή. Κάποτε, μέχρι την δεκαετία του ’90, επιτρεπόταν κανονικά, όμως η υπεραλίευση οδήγησε σε δραματική μείωση του πληθυσμού του, ενώ την ίδια ώρα στα αμέτρητα χιλιόμετρα διχτυών πιάνοντας ιλιγγιώδεις ποσότητες άλλων ψαριών με μικρή εμπορική αξία. Ψάρια τα οποία απλά σκοτώνονταν δίχως λόγο αφού τα επέστρεφαν νεκρά στη θάλασσα κρατώντας μόνο τον πολύτιμο «λευκό χρυσό», όπως αποκαλούσαν τον μπακαλιάρο εξαιτίας της τιμής πώλησής του.
Από το 2003 το «Thunder» ουσιαστικά επικηρύχθηκε σε εκείνες τις θάλασσες, χωρίς αυτό πάντως να σημάνει και το τέλος της δραστηριότητάς του. Συχνά εντοπιζόταν κάπου, αλλά ακόμη κι όταν αυτό γινόταν εντός χωρικών υδάτων κάποιας χώρας, συχνά οι αρχές της δεν έδειχναν διάθεση να ασχοληθούν. Άλλωστε το δίκαιο της θάλασσας και ο λαβύρινθος σχετικά με το ποιος έχει την δικαιοδοσία κι επομένως την ευθύνη ελέγχου, δημιουργούσε κωλύματα και καθυστερήσεις. Με λίγα λόγια, όταν τελικά ξετυλιγόταν το κουβάρι και οι λιμενικοί πατούσαν το πόδι τους πάνω στο πλοίο, το πλήρωμα σχεδόν πάντα προλάβαινε να ξεφορτωθεί τα μεγαλύτερο μέρος των ενοχοποιητικών στοιχείων. Όπως δηλαδή θα έκανε στη θέση τους και ο οποιοσδήποτε έμπορος ηρωίνης. Έτσι, το πολύ-πολύ να επιβαλλόταν κάποιο πρόστιμο για παρατυπίες που ουδόλως ενοχλούσε ή επέφερε καθοριστικό χτύπημα για τους υπεύθυνους οι οποίοι έδιναν εντολές στο πλήρωμα να βγει ξανά στα ανοιχτά και να συνεχίσει την παράνομη δράση του.
Το παιχνίδι για το «Thunder» άλλαξε όταν οι άνθρωποι της «Sea Shepherd» έβαλαν σκοπό της ζωής του να βρουν το πλοίο-φάντασμα και να βάλουν ένα τέλος σε όλο αυτό. Μετά από συντονισμένες ενέργειες και πολλή ενέργεια, η Interpol πείστηκε να εκδώσει διεθνές ένταλμα σύλληψης στις 12 Απριλίου 2013. Από εκείνη στην στιγμή ξεκίνησε η προσπάθεια εντοπισμού του και περίπου 1,5 χρόνο αργότερα, στις 17 Δεκεμβρίου 2014 άρχισε το πραγματικό κυνηγητό.
Δύο από τα πλοία της «Sea Shepherd» τα «Bob Barker» και «Sam Simon» τα οποία συμμετείχαν στο σχέδιο με κωδική ονομασία «Operation Icefish» το βρήκαν να πλέει στα νερά της Ανταρκτικής. Για τις επόμενες 110 ημέρες το «Thunder» επιχείρησε να χαθεί στις αχανείς εκτάσεις τριών διαφορετικών ωκεανών, καλύπτοντας περισσότερα από 10.000 ναυτικά μίλια. Όσο, όμως, κι αν το κατάφερνε, ο κλοιός γύρω του στένευε επικίνδυνα, μέχρι τις 6 Απριλίου του 2015 που πλέον έγινε αντιληπτό ότι δεν είχε πού αλλού να πάει…
Τότε δόθηκε και το σήμα για την βύθισή του, στα νερά της δυτικής Αφρικής, έξω από το μικρό νησιωτικό κράτος του Σάο Τομέ εντ Πριντσίπε. Ο καπετάνιος υποστήριξε ότι το πλοίο είχε χτυπηθεί από άλλο διερχόμενο, αλλά η διήγησή του δεν είχε κανένα σημείο για να στηριχθεί αφού οι χάρτες και τα ραντάρ δεν έδειχναν κανένα άλλο καράβι στην περιοχή, εκτός του «Thunder» και των διωκτών του. Παράλληλα όσοι έσπευσαν εκεί το είδαν μισοβουλιαγμένο ήδη, με μια εικόνα που δεν έδειχνε να έχει προηγηθεί οποιασδήποτε κόπος να σωθεί το σκαρί. Αντίθετα, ακόμη και οι μπουκαπόρτες ή κάθε άλλο άνοιγμα ήταν ανοιχτά, σαν κάποιος να ήθελε όχι να αποτρέψει το μοιραίο, αλλά να το επισπεύσει. Όπως κι έγινε.
Μόλις μία εβδομάδα νωρίτερα το πλοίο είχε καταστεί επί της ουσίας πειρατικό αφού είχε υποστείλει την νιγηριανή σημαία (η τελευταία γνωστή χώρα στην οποία είχε καταχωρηθεί), σε μια ύστατη απόπειρα να σβηστούν τα ίχνη που θα πρόδιδαν τους πραγματικά υπεύθυνους. Τελικά ασκήθηκε δίωξη από τις Αρχές στους αξιωματικούς του πλοίου (άλλωστε οι 30 Ινδονήσιοι ναυτικοί περισσότερο έμοιαζαν με σκλάβους πάνω σε αυτό) και οδηγηθήκαμε στις καταδίκες που αναφέραμε νωρίτερα. Ο εισαγγελέας που είχε αναλάβει την υπόθεση έκανε λόγο για «νίκη των ωκεανών» στο άκουσμα της ετυμηγορίας του δικαστηρίου, αλλά η αλήθεια είναι σαφώς διαφορετική.
Μετά από έρευνες εντοπίστηκε μια συσχέτιση της παράνομης δράσης του «Thunder» με την «Vidal Armadores», μια εταιρεία αλιείας με έδρα την Ισπανία, όμως στα ανώτατα στελέχη της επιβλήθηκε απλά ένα μικρό πρόστιμο, χωρίς ουδείς να βρεθεί στην φυλακή για εγκλήματα δεκαετιών και να πληρώσει πραγματικά για αυτά. Όπως θα λέγαμε παραμένοντας σε… θαλάσσιο πλαίσιο την… πλήρωσαν τα μικρά ψάρια. Τόσο μεταφορικά όσο και κυριολεκτικά, αν αναλογιστεί κανείς την οικολογική καταστροφή που προκλήθηκε από ένα και μόνο σκάφος. Περιθώρια για πλατιά χαμόγελα δεν υπάρχουν, ειδικά στις μέρες μου που η παράνομη αλιεία έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και αποτελεί για τις θάλασσες απειλή που από πολλούς ειδικούς θεωρείται ο νούμερο 1 κίνδυνος για τα οικοσυστήματα –μεγαλύτερος ακόμη και από τις πολύ πιο κακόφημες πετρελαιοκηλίδες…
Με φωτογραφίες από Sea Shepherd