Από: capital.gr - Stirlitz
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι Ρώσοι επίτηδες προχωρούν με βραδύ ρυθμό
στην Ουκρανία επειδή θέλουν να περιορίσουν τις απώλειες μεταξύ των
αμάχων και τις καταστροφές στις υποδομές της χώρας. Η αλήθεια όμως είναι
ότι ποτέ κανένας ηγέτης στην Ιστορία δεν ξεκίνησε πόλεμο εναντίον μιας
άλλης χώρας με την προοπτική να τον τραβήξει σε μάκρος. Πάντα οι πόλεμοι
ξεκινούν με την ελπίδα του επιτιθέμενου ότι θα κερδίσει τη νίκη μέσα
στον ελάχιστο δυνατό χρόνο και με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες, διότι
ένας παρατεταμένος πόλεμος επιφέρει νομοτελειακά τεράστια ζημιά και στις
δύο πλευρές και αποδεικνύεται τελικά ασύμφορος. Είναι απολύτως βέβαιο
ότι οι Ρώσοι επεδίωκαν αρχικά να ξεμπερδέψουν πολύ γρήγορα με την
Ουκρανία, γι’ αυτό και έφθασαν μέχρι το Κίεβο μέσα σε λίγες μέρες σε μια
προσπάθεια να αποκεφαλίσουν την κυβέρνηση Ζελένσκι ή να την
τρομοκρατήσουν αρκετά ώστε να την αναγκάσουν να υποκύψει. Ο
«κεραυνοβόλος πόλεμος» όμως δεν τους βγήκε, και υποχρεώθηκαν να
αποσύρουν κακήν-κακώς τα στρατεύματά τους από τη βόρεια και
βορειοανατολική Ουκρανία τον Απρίλιο προκειμένου να επικεντρωθούν στο
Ντονμπάς.
Μία άλλη θεωρία λέει πως η πρόσφατη προέλαση των Ουκρανών
νοτιοανατολικά του Χαρκόβου που τους απέφερε εδαφικά κέρδη 9.000
τετραγωνικών χιλιομέτρων ήταν στην πραγματικότητα μία μεθοδική και
ηθελημένη σύμπτυξη των Ρώσων. Ωστόσο, όταν ένας στρατός συμπτύσσεται με
τάξη για οποιονδήποτε λόγο (π.χ. για να βραχύνει το μέτωπό του, για να
αποφύγει μία κύκλωση, για να μεταφέρει δυνάμεις αλλού κ.λπ) δεν
εγκαταλείπει πίσω του άθικτο το βαρύ πολεμικό υλικό του. Το διαδίκτυο
είναι γεμάτο από βίντεο που δείχνουν τους Ουκρανούς να έχουν κυριεύσει
άθικτα πολλά ρωσικά άρματα μάχης και αυτοκινούμενα πυροβόλα, γεγονός που
φανερώνει πως η υποχώρηση των Ρώσων κάθε άλλο παρά μεθοδική ήταν και
ότι αιφνιδιάστηκαν από αυτό που συνέβη. Το μόνο που μπορεί να πιστωθεί η
ρωσική πλευρά είναι ότι απέφυγε μία καταστροφική κύκλωση, και γι’ αυτό ο
αριθμός των αιχμαλώτων που έπιασαν οι Ουκρανοί ήταν περιορισμένος.
Η ρωσική πολεμική μηχανή αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα στην
Ουκρανία. Στις πρώτες τρεις φάσεις του πολέμου που έχουμε δει, ο ρωσικός
στρατός κατάφερε ελάχιστα πράγματα διότι είχε ανεπαρκείς δυνάμεις, εν
πολλοίς ανεκπαίδευτους στρατιώτες, ανεπαρκή ηγεσία, κακής ποιότητας
πολεμικό υλικό, ένα πολύ δυσλειτουργικό σύστημα διοικητικής μέριμνας και
μία απαράδεκτα απηρχαιωμένη αρχιτεκτονική διοίκησης και ελέγχου. Η
ρωσική αεροπορία υπήρξε πολύ κατώτερη των περιστάσεων, και το ρωσικό
ναυτικό αποδείχθηκε μία πλήρης απογοήτευση. Όλα δείχνουν ότι ο ρωσικός
στρατός έχει κορυφώσει από τα τέλη Αυγούστου και δεν είναι σε θέση πλέον
να συνεχίσει να προελαύνει με ρυθμό τέτοιο που να αποτελεί απειλή για
τους Ουκρανούς. Δεν φαίνεται πλέον να μπορεί να απειλήσει την Οδησσό στα
νότια, ούτε το Χάρκοβο στα ανατολικά, αλλά ούτε και να ολοκληρώσει την
κατάληψη της επαρχίας του Ντονέτσκ όπου η πρόοδός του όλο το καλοκαίρι
γινόταν με ρυθμό σαλιγκαριού. Η άμυνα που προέβαλαν οι Ουκρανοί στο
Ντονμπάς φαίνεται ότι υπήρξε γενικά πολύ αποτελεσματική. Οι Ρώσοι έχουν
εμφανώς κουραστεί, έχουν χάσει πολύ αίμα, και το σύστημα ανεφοδιασμού
τους βρίσκεται στα όριά του.
Η αναλογία δυνάμεων σήμερα στην Ουκρανία από άποψη προσωπικού είναι
συντριπτικά σε βάρος των Ρώσων. Εκτιμάται ότι διαθέτουν μόνο 150.000
άνδρες όταν οι ένστολοι Ουκρανοί φθάνουν πλέον τους 700.000 άνδρες.
Μεγάλη είναι η ζημιά που έχουν υποστεί οι Ρώσοι και σε βαρύ πολεμικό
υλικό, ιδίως σε σύγχρονα άρματα μάχης από τα οποία εκτιμάται ότι έχουν
χάσει μέχρι τώρα τουλάχιστον 1.000. Αυτό τους στερεί τη δυνατότητα να
διεξάγουν επιθετικές επιχειρήσεις με σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας, και
τους στερεί την ικανότητα ελιγμού. Η πρόσφατη επιστράτευση 300.000
εφέδρων που ανακοίνωσε ο Πούτιν είναι πολύ αμφίβολο αν θα μπορέσει να
ανατρέψει την κατάσταση προς όφελος των Ρώσων. Το γεγονός ότι ο
ουκρανικός πόλεμος αρχίζει να χτυπάει την πόρτα κάθε Ρώσου, μπορεί να
επιφέρει δραματικές πολιτικές εξελίξεις. Δεν είναι απίθανο αυτοί οι
300.000 έφεδροι Ρώσοι να αποδειχθούν περισσότερο πρόβλημα για τον Πούτιν
παρά σωτηρία.
Υπάρχουν πολλά θολά σημεία ως προς αυτούς τους εφέδρους που
επιστράτευσε ο Πούτιν. Θα επανδρώσουν απλώς φρουρές στην ενδοχώρα της
Ρωσίας ώστε να αποδεσμευτούν από εκεί επαγγελματίες στρατιωτικοί και να
πάνε να πολεμήσουν στην Ουκρανία; Κάτι τέτοιο όμως θα σημαίνει ότι θα
υποστεί περαιτέρω σοβαρή φθορά το σώμα των επαγγελματιών του ρωσικού
στρατού, κάτι που μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες στο μέλλον. Θα πάνε
οι ίδιοι οι έφεδροι στην Ουκρανία κάποια στιγμή, και πόσοι από αυτούς; Η
μεταπήδηση ενός ανθρώπου από τις ειρηνικές ασχολίες του στη στρατιωτική
ζωή στο μέτωπο δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην
άλλη. Θα πρέπει να περάσει ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον 4-6 μηνών
μέχρι οι 300.000 Ρώσοι έφεδροι να να εκπαιδευτούν καταλλήλως και να
εγκλιματιστούν στο ουκρανικό μέτωπο – και οι μονάδες στις οποίες θα
ενταχθούν έχουν υποστεί πολύ μεγάλη ζημιά μέχρι τώρα και το ηθικό τους
δεν είναι καλό. Και βέβαια, μέχρι οι Ρώσοι έφεδροι να κάνουν αισθητή την
παρουσία τους στο μέτωπο, κανείς δεν γνωρίζει πώς θα έχει διαμορφωθεί
εκεί η κατάσταση και μέχρι πού θα έχουν φθάσει οι Ουκρανοί, οι οποίοι
έχουν τώρα ένα παραπάνω κίνητρο να διατηρήσουν την ορμή της αντεπίθεσής
τους προκειμένου να προλάβουν την ενίσχυση του αντιπάλου τους.
Κάθε πόλεμος είναι πρώτα και κύρια μία αντιπαράθεση βουλήσεων, και η
βούληση των Ρώσων να πολεμήσουν στην Ουκρανία τίθεται υπό σοβαρή
αμφισβήτηση – ενώ αντίθετα εκείνη των Ουκρανών να υπερασπιστούν την
πατρίδα τους είναι ολοφάνερη. Ο Πούτιν έκανε το μοιραίο λάθος να
ξεκινήσει έναν προληπτικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας για λόγους υψηλής
στρατηγικής που μπορεί μεν να έχουν λογική βάση αλλά είναι υπερβολικά
περίπλοκοι για να τους αντιληφθεί ο μέσος Ρώσος πολίτης – και πολύ
περισσότερο να πειστεί ότι αξίζει να πολεμήσει και να πεθάνει γι’
αυτούς. Για να πολεμήσει με πίστη και θάρρος ένας λαός θέλει να έχει
μπροστά του έναν πολύ ξεκάθαρο λόγο, και όχι το στρατηγικό νεφέλωμα που
ανέπτυξε ο Πούτιν το οποίο μπορούσαν να καταλάβουν μόνο οι ειδικοί της
γεωπολιτικής. Το να δεχθεί επίθεση η πατρίδα είναι κάτι που κινητοποιεί
πολύ πιο εύκολα τον μέσο πολίτη, από το να του αναλύσει κανείς σε πόσα
λεπτά οι βαλλιστικοί πύραυλοι ενός ενδεχόμενου εχθρού θα μπορούν να
πλήξουν την πρωτεύουσά του σε 10, 20 ή 30 χρόνια από σήμερα. Οι Ουκρανοί
έχουν το μεγάλο ηθικό πλεονέκτημα ότι είναι αμυνόμενοι, κάτι που μπορεί
να το κατανοήσει εύκολα ακόμα και ένα μικρό παιδί, ενώ αντιθέτως η
μεγάλη πλειοψηφία των Ρώσων δεν έχει ιδέα για ποιο λόγο γίνεται πόλεμος
στην Ουκρανία. Άρα από άποψη επικοινωνιακή και προπαγανδιστική, ο Πούτιν
έχει υποστεί ήττα από την πρώτη ώρα της εισβολής του στρατού του στην
Ουκρανία. Έχει επίσης τρωθεί το γόητρό του διότι αν ένας ηγέτης που
βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας του επί 22 χρόνια δεν γνωρίζει την
κατάσταση και τις δυνατότητες των ενόπλων δυνάμεών του, τότε τίθεται
σοβαρό ζήτημα ως προς την ικανότητά του να κυβερνά.
Αμερικανοί ειδικοί, που μέχρι τώρα έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά
αξιόπιστοι στις εκτιμήσεις τους, επιμένουν πως η μερική επιστράτευση δεν
πρόκειται να σώσει τους Ρώσους, και ότι οι Ουκρανοί –με σκληρό αγώνα
και αρκετές θυσίες ακόμα– θα μπορέσουν μέχρι τα τέλη του 2022 να
ανακαταλάβουν όλα τα εδάφη που έχασαν μετά τη ρωσική εισβολή του
Φεβρουαρίου, και μέσα στο 2023 να πάρουν πίσω και ολόκληρη την Κριμαία.
Κάτι τέτοιο όμως θα ισοδυναμούσε με το πολιτικό (και πιθανώς και
βιολογικό) τέλος του Πούτιν, και επομένως είναι υποχρεωμένος να το
αποτρέψει πάση θυσία. Το ιδανικό για αυτόν θα ήταν να τερματιστούν άμεσα
οι εχθροπραξίες στην Ουκρανία στη γραμμή μετώπου που υπάρχει σήμερα,
αλλά οι Ουκρανοί δεν επιθυμούν κάτι τέτοιο. Έχουν καταλάβει ότι ο
αντίπαλός τους δεν είναι σε θέση να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα από
όσα έχει ήδη κάνει, συνεχίζουν να ανεφοδιάζονται αφειδώς από τη Δύση,
και έχουν αρχίσει να περνούν στην αντεπίθεση και να σημειώνουν
επιτυχίες. Για τους λόγους αυτούς ο Ζελένσκι δεν είναι πλέον πρόθυμος να
προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, και δεν συμβιβάζεται με
τίποτα λιγότερο από την πλήρη εκδίωξη των Ρώσων από όλα τα ουκρανικά
εδάφη που αυτοί ελέγχουν. Αυτή τη στιγμή ο Πούτιν βρίσκεται
εγκλωβισμένος σε έναν πόλεμο τον οποίο ξεκίνησε μεν ο ίδιος αλλά
αδυνατεί να τον λήξει. Το σοβαρότερο πρόβλημά του είναι ότι δεν μπορεί
να εξαναγκάσει τον Ζελένσκι να συμφωνήσει σε παύση των εχθροπραξιών.
Ουσιαστικά, ο Ρώσος πρόεδρος βρίσκεται σε μια θέση παρόμοια με εκείνη
στην οποία βρέθηκε ο Ναπολέων τον Σεπτέμβριο του 1812 όταν είχε
καταλάβει τη Μόσχα. Ο Ναπολέων ήξερε τότε ότι από στρατιωτική άποψη είχε
εξαντλήσει τις δυνατότητές του και δεν μπορούσε να κάνει κάτι
περισσότερο, αλλά ο τσάρος Αλέξανδρος δεν έδειχνε καμία πρόθεση να
διαπραγματευτεί για όσο διάστημα παρέμενε επί ρωσικού εδάφους έστω και
ένας Γάλλος στρατιώτης. Έτσι, αφού περίμενε μάταια επί έναν μήνα, ο
Ναπολέων αναγκάστηκε στη συνέχεια να υποχωρήσει από τη Ρωσία με
αποτέλεσμα ο στρατός του να καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς μέχρι να βγει
από τη χώρα.
Το πρόβλημα του Πούτιν είναι πώς να τρομάξει αρκετά τον Ζελένσκι
ώστε να τον σύρει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και να επιβάλει τον
τερματισμό του πολέμου, με τα ρωσικά στρατεύματα να παραμένουν στις
θέσεις που ελέγχουν σήμερα. Εδώ υπεισέρχεται το ζήτημα της χρήσης
τακτικών πυρηνικών όπλων εκ μέρους του. Δεν μπορούμε να είμαστε 100%
βέβαιοι ότι δεν θα τολμήσει κάτι τέτοιο – άλλωστε έχει απειλήσει
επανειλημμένα ότι θα κάνει χρήση πυρηνικών όπλων και έχει δηλώσει ότι
δεν μπλοφάρει. Με την απόφασή του τον Φεβρουάριο να εισβάλει στην
Ουκρανία απέδειξε ότι ακόμη και κάτι που όλοι οι σώφρονες άνθρωποι
θεωρούν παράλογο, ανώφελο και παρακινδυνευμένο, αυτός μπορεί να το
πράξει. Υπάρχουν όμως αρκετοί λόγοι που συνηγορούν εναντίον της χρήσης
ρωσικών πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία με τον κλασικό τρόπο που
γνωρίζουμε, όπως έγινε π.χ. το 1945 στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Κατ’
αρχάς ο Πούτιν, για να προχωρήσει σε ένα τέτοιο πλήγμα θα πρέπει να
ξεπεράσει την αντίδραση των στρατηγών του οι οποίοι μπορεί να είναι
μέχρι τώρα να του είναι πιστοί αλλά δεν έχουν καμία όρεξη να ρισκάρουν
να πάρουν στον λαιμό τους τη Ρωσία και ολόκληρη την Ευρώπη. Ξέρουν πολύ
καλά ότι η χρήση πυρηνικού όπλου εναντίον επίγειου στόχου αναιρεί το
ίδιο το νόημα του πολέμου, ο οποίος σύμφωνα με τον Κλαούζεβιτς είναι «η
συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα». Πολιτική πάνω σε ραδιενεργές
στάχτες δεν μπορεί να υπάρξει, επομένως το να ρίξει κανείς πρώτος
πυρηνικά δεν πρόκειται να τον ωφελήσει σε τίποτα. Δεν υπάρχει κανένας
αξιόλογος στόχος στην Ουκρανία που να δικαιολογεί τη χρήση ενός τακτικού
πυρηνικού όπλου ισχύος π.χ. 5-10 kT διότι δεν υπάρχουν μεγάλες
συγκεντρώσεις του ουκρανικού στρατού για να πληγούν. Επιπλέον, η
δυναμική αντίδραση των ΗΠΑ σε ένα τέτοιο πυρηνικό χτύπημα εκ μέρους της
Ρωσίας θα είναι επιβεβλημένη επειδή η Κίνα δεν πρέπει να βγάλει λάθος
συμπεράσματα ως προς την αποφασιστικότητα της Δύσης. Το χειρότερο όμως
για τον Πούτιν θα είναι το γεγονός ότι δεν θα υπάρξει ούτε ένας άνθρωπος
σε όλο τον πλανήτη που να θεωρήσει ένα πυρηνικό πλήγμα κατά της
Ουκρανίας ως δικαιολογημένο, και συνεπώς η Ρωσία θα χάσει την υποστήριξη
όσων φίλων τής έχουν απομείνει και θα απομονωθεί πλήρως για πολλές
δεκαετίες, θεωρούμενη ως διεθνής παρίας.
Ωστόσο, επειδή η χρήση πυρηνικού όπλου εκ μέρους της Ρωσίας στην
Ουκρανία –αν γίνει– θα έχει καθαρά εκφοβιστικό χαρακτήρα, δεν είναι
υποχρεωτικό να γίνει με ρίψη σε επίγειο στόχο. Μπορεί να επιχειρηθεί από
πλευράς των Ρώσων κάποια εξωατμοσφαιρική έκρηξη π.χ. δεκάδες χιλιόμετρα
πάνω από το Κίεβο, ώστε να προκληθεί ηλεκτρομαγνητικός παλμός (EMP), να
καταστραφούν τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά δίκτυα της Ουκρανίας και να
καταρρεύσουν οι επικοινωνίες της χωρίς να γίνει διασπορά ραδιενέργειας
και χωρίς να υπάρξουν ανθρώπινα θύματα στο έδαφος. Μία τέτοια πυρηνική
έκρηξη αφενός θα τρόμαζε πάρα πολύ τους Ουκρανούς, και αφετέρου δεν θα
επέσυρε την άμεση δυναμική αντίδραση της Δύσης (όπως πιστεύουν οι
Ρώσοι). Σίγουρα θα προκαλούσε ένα ισχυρότατο ψυχολογικό σοκ σε όλο τον
πλανήτη, αλλά η διεθνής κατακραυγή θα μετριαζόταν κατά πολύ από την μη
ύπαρξη θυμάτων. Ουσιαστικά το ερώτημα που θα έθετε στο ΝΑΤΟ ο Πούτιν με
μια τέτοια ενέργεια θα ήταν: «Θέλετε να πάμε σε έναν πυρηνικό πόλεμο
Ρωσίας-Δύσης, ή θέλετε να αποδεχθεί η Ουκρανία τον τερματισμό του
πολέμου στο σημερινό status quo και να τελειώσει εκεί η υπόθεση;». Μόνο
τρελοί θα απαντούσαν υπέρ της πρώτης επιλογής. Βεβαίως, δεν μπορούμε να
γνωρίζουμε αν ο Πούτιν έχει όντως κάτι τέτοιο στο μυαλό του.