Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Αγαπητέ μου Edgars, χαίρομαι ιδιαίτερα που σε υποδέχομαι
σήμερα στην Αθήνα. Eίσαι ένας από τους δύο πιο έμπειρους Ευρωπαίους
ομολόγους μου και οι απόψεις σου στο Συμβούλιο της Ένωσης έχουν ένα
ιδιαίτερο βάρος. Γι΄αυτό είναι μεγάλη μου χαρά που σε υποδεχόμαστε
σήμερα στην Αθήνα.
Μάλιστα φέτος συμπληρώνουμε έναν αιώνα, εκατό
χρόνια διπλωματικών σχέσεων. Η επίσκεψή σου έπεται της επίσκεψης της
Προέδρου της Δημοκρατίας, της κυρίας Σακελλαροπούλου στη Ρίγα τον
Ιούνιο, ενώ εσύ έχεις να μας έρθεις στην Αθήνα τέσσερα χρόνια.
Εγώ
σκέφτομαι να επισκεφθώ τη Ρίγα εκ νέου. Είχα έρθει τον περασμένο
Δεκέμβριο αλλά όχι σε διμερές επίπεδο. Όμως πρέπει να πω ότι δέκα μήνες
πέρασαν από όταν ήμουνα στη Ρίγα αλλά ο κόσμος δεν είναι ίδιος, έχει
αλλάξει ριζικά. Κι έχει αλλάξει ριζικά εξ αιτίας της ρωσικής εισβολής
στην Ουκρανία.
Σήμερα λοιπόν εξετάσαμε αναλυτικά τις εξελίξεις
στην Ανατολική Ευρώπη. Εξετάσαμε τι συμβαίνει, εξετάσαμε επίσης τις
επιπτώσεις που έχει η ρωσική εισβολή και θέλω να πω ότι και η Ελλάδα και
η Λετονία στο θέμα της ρωσικής εισβολής τήρησαν στάση αρχής, με γνώμονα
τον πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, τον πλήρη σεβασμό στην εδαφική
ακεραιότητα και στην κυριαρχία όλων των χωρών του κόσμου. Καθώς η
δημοκρατία, το κράτος δικαίου, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
είναι ο πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οικογένειας της οποίας και οι
δύο είμαστε μέλη.
Κι εδώ αγαπητέ μου Edgars θέλω να ανοίξω μια
παρένθεση, προχθές απεβίωσε ο τελευταίος σοβιετικός ηγέτης, ο Μιχαήλ
Γκορμπατσώφ. Μνημονεύουμε τον Μιχαήλ Γκορμπατσώφ για τη συνεισφορά του
στον ειρηνικό τερματισμό του ψυχρού πολέμου και τις προσπάθειες που
κατέβαλε για τον πυρηνικό αφοπλισμό.
Όμως δεν θέλω να ξεχνάμε
ότι η περεστρόικα είχε και τα μελανά της σημεία κι εμείς εδώ στην Ελλάδα
δεν ξεχνάμε την καταστολή των κινημάτων ανεξαρτησίας τόσο στις Βαλτικές
χώρες, όσο στο Αζερμπαϊτζάν και στη Γεωργία.
Επίσης συζητήσαμε
και θα συζητήσουμε και στο γεύμα για το τι η Ελλάδα έχει κάνει στην
Ουκρανία. Είπα ότι θα σου εγχειρίσω ένα σχετικό υπόμνημα, αλλά θα ήθελα
εδώ δημοσίως να πω ότι έχουμε και μία καθαρή θέση για την απόδοση
ευθυνών για τη διάπραξη τυχόν εγκλημάτων πολέμου.
Τίποτε δεν
μπορεί και δεν πρέπει να μένει ατιμώρητο. Από εκεί και πέρα δε, εμείς
έχουμε μια μεγάλη ευαισθησία, αφορά τη Μαριούπολη, μια πόλη που έχει
καταστραφεί και στην οποία ζούσαν πάνω από 100 χιλιάδες Έλληνες.
Συζητήσαμε
για τις κυρώσεις, συμφωνούμε νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει ένα συμπαγές
μέτωπο μεταξύ μας, η ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένα κορυφαίο
θέμα. Κι επίσης υπογράμμισα ότι οι χώρες που δεν εφαρμόζουν τις κυρώσεις
δίνουν ανάσα στη ρωσική επιθετικότητα.
Αναφέρθηκα στην
περίπτωση της γειτονικής μας χώρας, της Τουρκίας, η οποία δεν επιβάλλει
κυρώσεις και συγχρόνως το καλοκαίρι αποτέλεσε καταφύγιο για τους Ρώσους
ολιγάρχες και τα ρωσικά mega yachts τα οποία εμείς στην Ελλάδα και η
Ευρώπη γενικά απαγόρευσε.
Επίσης θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η
μεγαλύτερη ρωσική επένδυση στο εξωτερικό αυτή τη στιγμή είναι ο
πυρηνικός σταθμός του Ακουγιού, στην Τουρκία κι ότι η Ρωσία και η
Τουρκία σε συγκεκριμένους τομείς φαίνεται να έχουν υιοθετήσει παρεμφερή
μοντέλα συμπεριφοράς με μια προώθηση του αναθεωρητισμού, προβολή δηλαδή
ενός μοντέλου αλλαγής συνόρων, που δεν έχει καμία σχέση με την αντίληψη
της διεθνούς έννομης τάξης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μιλήσαμε
επίσης για τη συνεργασία μας στο πλαίσιο της Ατλαντικής Συμμαχίας και
στο πλαίσιο αυτό είχα την ευκαιρία να θίξω ορισμένα βασικά σημεία: το
πόσο σημαντικό είναι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, που μπορεί να
αποτελέσει και διαμετακομιστικό κόμβο και ενεργειακό κόμβο για την
ενίσχυση και την προστασία της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.
Επίσης
υπογράμμισα, όπως και στο θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ανάγκη να
έχουμε συνοχή και στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Σε αυτή τη φάση η συνοχή και στο
πλαίσιο της Συμμαχίας είναι περισσότερο σημαντική από ποτέ.
Κι
επίσης θα ήθελα να επισημάνω ότι η ρητορική την οποία εκπέμπει η Τουρκία
εναντίον της Ελλάδας με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική
καταστροφή, δεν αρμόζει καθόλου σε μια σύμμαχο χώρα.
Εμείς από
την πλευρά μας δεν θα διολισθήσουμε σε ρητορική αναβίωσης του
παρελθόντος. Κοιτάμε σαν μια ευρωπαϊκή δημοκρατία προς το μέλλον. Γιατί
για εμάς σημασία έχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα των
γυναικών, η δημοκρατία, το Διεθνές Δίκαιο.
Αυτοί είναι οι τίτλοι
της δικής μας ρητορικής. Και θεωρούμε ότι το ΝΑΤΟ είναι μια Συμμαχία
που έχει ακριβώς την ίδια προσέγγιση, μια Συμμαχία κυρίαρχων κρατών,
αλλά και μια Συμμαχία αρχών, των αρχών που μόλις μνημόνευσα.
Αυτό
άλλωστε μνημονεύεται σαφώς στο Στρατηγικό Δόγμα που εισηγήθηκε ο
Γενικός Γραμματέας και υιοθετήθηκε από τη Σύνοδο Κορυφής στη Μαδρίτη.
Και τα όργανα της Συμμαχίας μας, του ΝΑΤΟ, ξεκινώντας από την ηγεσία
της, από το Γενικό Γραμματέα, πρέπει και να σέβονται και να τιμούν και
το σύνολο των χωρών που είναι μέλη της Συμμαχίας, αλλά και τις αρχές της
Συμμαχίας.
Η χθεσινή ανάρτηση του Νατοϊκού Στρατηγείου Χερσαίων
Δυνάμεων αποτελεί απόκλιση από τις αρχές αυτές. Η Ελλάδα έχει
συνεισφέρει κατά τις τελευταίες δεκαετίες πολλά στο ΝΑΤΟ και δεν
αποδέχεται αυτή τη συμπεριφορά. Και θέλω να πω ότι είμαι ικανοποιημένος
διότι μετά το χθεσινό μας διάβημα το ΝΑΤΟ προέβη σε διορθωτική κίνηση.
Θέλω
να διαβάσω αυτή την διορθωτική κίνηση σαν επιβεβαίωση ασπασμού των
αρχών που μνημόνευσα ανωτέρω: Θέλω να ολοκληρώσω από εκεί που ξεκίνησα
για τις διμερείς μας σχέσεις που κλείνουν 100 χρόνια.
Αυτή την
περίοδο έχουμε πετύχει αρκετά στον πολιτικό διάλογο, στις μορφωτικές
σχέσεις, μάλιστα η ελληνική γλώσσα διδάσκεται στο Πανεπιστήμιο της
Ρίγας, που είναι κάτι το πολύ ευχάριστο για εμάς, αλλά αυτό δεν σημαίνει
ότι δεν υπάρχουν πάρα πολλά περιθώρια εμβάθυνσης και βελτίωσης της
συνεργασίας μας.
Κατ΄ αρχήν στο επίπεδο της αλληλοκατανόησης των
προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, αλλά και στο διμερές εμπόριο, στην
καινοτομία, στην ενέργεια, στην οικονομία, στον τουρισμό, στον
πολιτισμό.
Αγαπητέ μου Edgars σε ευχαριστώ πάρα πολύ που είσαι σήμερα εδώ μαζί μας, ήταν μεγάλη μας χαρά που σε υποδεχτήκαμε.