Dhanuka Dickwella - southfront.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Αναδρομικά στις χώρες της G7 που ανακοίνωσαν ανώτατο όριο τιμής για το ρωσικό πετρέλαιο, η ρωσική ομοσπονδία έδειξε ανοιχτά την προθυμία της να βάλει σε ζάρια το θάνατο. Ο Nord Stream 1 που συνδέει τα ρωσικά κοιτάσματα φυσικού αερίου με τη Γερμανία μέσω αγωγού που περνά κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα σταμάτησε επ' αόριστον. Η Ευρώπη βρίσκεται ήδη σε μια επικίνδυνη κατάσταση με μια υπερβολική άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου και μια έλλειψη. Τι σημαίνει αυτό για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο; Είναι η ενεργειακή του ασφάλεια νεκρή σαν καρφί;
Με κυμαινόμενη ζήτηση, η ΕΕ χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο περίπου 394 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως. Ένα εκπληκτικό 45 % ή 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από αυτό προέρχεται από τη Ρωσία. Ενώ χώρες όπως η Βοσνία και Ερζεγοβίνη, τα Σκόπια και η Μολδαβία εξαρτώνται 100% από το ρωσικό αέριο, το πιο ανησυχητικό μέρος είναι η εξάρτηση από τη Γερμανία. Οι Γερμανοί προμηθεύονται το 55% της προμήθειας φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Όντας η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ και η βιομηχανική δύναμη, αυτό σίγουρα είναι ένα προβληματικό σημάδι για ολόκληρη την Ένωση. Οι αριθμοί αποκαλύπτουν τον ασφυκτικό κλοιό της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην ΕΕ και τη Γερμανία ειδικότερα.
Το ρωσικό αέριο είναι φθηνό, άμεσα διαθέσιμο και πιο γρήγορο στους αγωγούς. Το αέριο από τη Ρωσία δεν είναι νέα ανακάλυψη για την ΕΕ. Από τη σοβιετική εποχή, ακόμη και ως αντίπαλος, η ΕΕ χρησιμοποιούσε φυσικό αέριο που παράγεται στην πρώην ΕΣΣΔ. Η εξάρτηση από ένα σύντροφο εγκυμονεί τεράστιο κίνδυνο που υπερτερεί των οφελών από τις γλυκές προσφορές που μπορεί να απολαύσει κανείς. Αυτό ακριβώς ξετυλίγεται σήμερα.
Με μια άμεση απειλή για τη θέρμανση και την καθημερινή ζωή, οι ελλείψεις φυσικού αερίου και οι αυξήσεις των τιμών θα μπορούσαν να ακρωτηριάσουν εντελώς τις οικονομίες. Λειτουργεί ως ντόμινο. Με τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου έρχονται και οι υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που με τη σειρά τους επηρεάζουν το κόστος παραγωγής. Αυτό επηρεάζει τα κέρδη αναγκάζοντας τις βιομηχανίες να μειώσουν την παραγωγή τους ή να σβήσουν τελείως εάν δεν είναι κατάλληλο. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια απότομη αύξηση της ανεργίας. Το κόστος των λιπασμάτων έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα ρεκόρ, γεγονός που έχει κάνει το κόστος των τροφίμων αφόρητα υψηλό. Ο πληθωρισμός αυξάνεται σαν παλιρροϊκό κύμα που μπορεί να κατακλύσει ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κανένα από αυτά δεν είναι καλά νέα και ιδιαίτερα άσχημα για τους λιγότερο τυχερούς ανθρώπους ή κοινότητες που ζουν σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες.
Η Ευρώπη χρειάζεται μια βραχυπρόθεσμη λύση και μια μακροπρόθεσμη λύση για αυτήν την κρίση. Τα νέα πως οι αποθηκευτικοί χώροι φτάνουν τη βέλτιστη χωρητικότητά τους πριν από το χρονοδιάγραμμα είναι πράγματι ανεβαστική. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι είναι εκτός πλασίου.
Η ΕΕ δε θα μπορεί να προμηθευτεί φθηνό φυσικό αέριο από πουθενά τώρα. Αυτό είναι ένα γεγονός με το οποίο πρέπει να συμβιβαστούν. Έχει γίνει μια αγορά πωλητών και κάθε προμηθευτής θα ζητήσει ένα κιλό σάρκας. Ήρθε η ώρα να σκοτώσεις. Η εισαγωγή όσο το LNG είναι μια δαπανηρή αλλά βιώσιμη επιλογή. Υπάρχουν προκλήσεις σε αυτή τη μέθοδο. Πρώτα και κύρια η Ευρώπη δεν έχει αρκετή χωρητικότητα όσον αφορά τους τερματικούς σταθμούς LNG και χρειάζεται χρόνος για να κατασκευαστεί. Ακόμα κι αν αυτό μπορεί να διευθετηθεί τελικά, υπάρχουν μόνο x αριθμός πλοίων μεταφοράς LNG στον κόσμο που ήδη λειτουργούν με υψηλή χωρητικότητα εκπληρώνοντας τις υποσχεθείσες συμβάσεις. Μετά η παραγωγή. Η παραγωγή δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη και είναι μια διαδικασία. Αν δεν υπάρχει μια εγγυημένη αγορά, κανένας παραγωγός δεν επιθυμεί να αυξήσει την παραγωγή με βάση τη βραχυπρόθεσμη ζήτηση. Γι' αυτό ακριβώς το Κατάρ & άλλοι παραγωγοί LNG απαιτούν μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Οι μακροπρόθεσμες επαφές σε σταθερές τιμές είναι κακά νέα για το επιχειρηματικό μοντέλο φυσικού αερίου στην Ευρώπη που χρησιμοποιεί τις πωλήσεις spot.
Μια άλλη λύση θα είναι οι εναλλακτικοί αγωγοί σε σχέση με αυτόν των Ρώσων. Υπάρχουν τρεις τέτοιες δυνατότητες στη συζήτηση και στον προγραμματισμό. Πρώτα θα ήταν ο αγωγός Trans Saharan, ακολουθούμενος από τον αγωγό East Med και τέλος ο αγωγός Trans Caspian. Ας ρίξουμε μια πολύ σύντομη ματιά στον καθένα.
Η ιδέα του Trans Saharan Pipeline είναι να συνδέσει τη Νιγηρία, τον Νίγηρα και την Αλγερία με την Ευρώπη μέσω Ιταλίας και Ισπανίας. Αυτός ο αγωγός έχει την ικανότητα να μεταφέρει 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, καλύπτοντας το 10 % των αναγκών της ΕΕ σε φυσικό αέριο. Αυτό θα ήταν μια σημαντική ώθηση. Οι προκλήσεις σε αυτό το μακροχρόνιο προτεινόμενο έργο είναι πολλές. Η περιοχή είναι ένα πεδίο συγκρούσεων και οι διχασμοί μεταξύ των κρατών μελών είναι υψηλοί. Αυτά είναι άσχημα νέα για κάθε σοβαρό επενδυτή. Επιπλέον, μέρος της ήδη υπάρχουσας σύνδεσης της Αλγερίας με την ΕΕ χρειάζεται πλήρη αναθεώρηση και θα μπορούσε να αμφισβητήσει τη βιωσιμότητα του έργου. Στη συνέχεια, η ενεργή παρουσία των ρωσικών ομάδων PMC Wagner σε αυτές τις χώρες, λέει πολλά για τη ρωσική επικράτηση στο πολιτικό θέατρο του Νίγηρα και της Νιγηρίας. Μην ξεχνάμε ότι η Nigaz της Νιγηρίας είναι μια κοινοπραξία μεταξύ της Gazprom Ρωσίας και της Nigerian National Petroleum Corporation. Η Δύση συνέχισε να γελοιοποιεί την πολιτική ορθότητα αυτού του ονόματος, αλλά τώρα πρέπει να ανησυχεί περισσότερο από το μαρκάρισμα του. Επομένως, αυτός ο αγωγός κάθε άλλο παρά πολλά υποσχόμενος είναι.
East Med. Ο αγωγός φέρνει το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου Λεβιάθαν του Ισραήλ και Αφροδίτη της Κύπρου στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας και Ιταλίας. Η χωρητικότητα είναι 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως που αντιστοιχεί στο 4% των αναγκών της ΕΕ σε φυσικό αέριο. Αν και αυτό θα μπορούσε να είναι μια μικρή αλλά σημαντική συνεισφορά, υπάρχουν σημαντικά ζητήματα. Πρώτον, το Ισραήλ και ο Λίβανος θα πρέπει να ξεπεράσουν τις αλληλοεπικαλυπτόμενες διεκδικήσεις τους για κοιτάσματα φυσικού αερίου και θαλάσσια σύνορα το συντομότερο δυνατό. Τότε πρέπει να αναπτυχθεί το πεδίο στην Κύπρο. Αυτός θα είναι ένας από τους μακρύτερους και βαθύτερους αγωγούς που μπορεί να χρειαστούν 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί. Ακόμα κι αν όλα πάνε καλά, τότε υπάρχει ένα εμπόδιο. Η Τουρκία με τη Συνθήκη για τα Θαλάσσια Σύνορά της με τη Λιβύη έχει δημιουργήσει μια Αποκλειστική οικονομική ζώνη που επικαλύπτει τις αξιώσεις της Κύπρου. Υπό την πίεση της Τουρκίας, οι ΗΠΑ απέσυραν την πολιτική τους υποστήριξη από το έργο επικαλούμενες την οικονομική βιωσιμότητα του αγωγού. Ο East med φαίνεται νεκρός από την αρχή.
Trans Caspian – Ο τρίτος αγωγός που θα συνέδεε φυσικό αέριο από Τουρκμενιστάν, Καζακστάν και Αζερμπαϊτζάν με την Ευρώπη μέσω Τουρκίας, έχει δυνητική χωρητικότητα 30 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως, που αντιστοιχεί στο 10% των αναγκών της ΕΕ σε φυσικό αέριο. Αυτός ο τόμος είναι μεγαλύτερος αριθμός. Το αέριο από το Αζερμπαϊτζάν ρέει ήδη στην Ευρώπη μέσω του νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου. Αυτό το τμήμα θα πρέπει να αναβαθμιστεί για να διευκολυνθεί η νέα χωρητικότητα. Θα μπορούσε να προχωρήσει όμως; Σύμφωνα με τη νομική σύμβαση του 2018 για την Κασπία Θάλασσα, η Ρωσία έχει τον τελευταίο λόγο για οποιονδήποτε νέο αγωγό μέσω αυτής της εσωτερικής θάλασσας. Όταν ο Πούτιν έχει τον τελευταίο λόγο, δε χρειάζεται να συνεχίσουμε να ψάχνουμε για περισσότερους λόγους. Εκτός από τη Ρωσία, το Ιράν αντιτίθεται σθεναρά σε αυτόν το νέο αγωγό.
Όσο και αν η δυσκολία εξεύρεσης φθηνότερου φυσικού αερίου είναι μια ξεκάθαρη πραγματικότητα, η ΕΕ πρέπει να συμφωνήσει με το γεγονός πως το ρωσικό αέριο δε θα μπορούσε να αντικατασταθεί πλήρως υπό ρεαλιστικές συνθήκες. Αλλά αυτό δεν είναι το χειρότερο από όλα τα νέα.
Η μεγαλύτερη πρόκληση για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι τίποτα από τα παραπάνω. Χρειάζεται μόνο να γνωρίζουμε ποιος έχει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο. Το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα φυσικού αερίου στον κόσμο ανήκουν στη Ρωσία, το Ιράν και το Κατάρ. Έχουν μια καλά δομημένη οργάνωση που λειτουργεί ως GECF ή «Φόρουμ χωρών εξαγωγής αερίου». Πρόκειται για μια ομάδα 19 χωρών που αντιστοιχεί στο 71% του συνόλου των παγκόσμιων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Ο απώτερος στόχος του φόρουμ είναι η δημιουργία ενός καρτέλ ως ΟΠΕΚ για τον έλεγχο της παραγωγής, των τιμών, της μεταφοράς στο σύνολο του φυσικού αερίου. Η Ρωσία και το Ιράν συμφωνούν 100% σε αυτό, ενώ το Κατάρ έχει δεύτερες σκέψεις με τις σχέσεις του με τη Δύση. Όμως, αν θυμηθούμε τους φίλους και τους εχθρούς της κατά τη διάρκεια του εμπάργκο των κρατών του Κόλπου στο Κατάρ, υποθέτω ότι θα υποχωρήσουν τελικά. Τώρα φανταστείτε την ισχύ ενός καρτέλ με αντιπροσώπευση του 71% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων στον κόσμο, με συνεχή δυναμικότητα 42% της παραγωγής της αγοράς, 55% των εξαγωγών LNG και 53% του εμπορίου αγωγών σε όλο τον κόσμο. Το φυσικό αέριο θα διαδραματίσει τον πιο σημαντικό ρόλο στην ενέργεια για τα επόμενα 40 έως 50 χρόνια έως ότου ο κόσμος φτάσει πλήρως στη μετάβασή του στην ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Για τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες, αυτού του είδους τα καρτέλ θα μπορούσαν απλώς να καθίσουν στις αντίστοιχες πρωτεύουσες τους και να ελέγξουν ολόκληρο τον κόσμο όπως θέλουν. Εάν το GECF γίνει αυτό που φιλοδοξεί να είναι και πραγματοποιήσει τις βέλτιστες δυνατότητές του, περιττό να πούμε ότι η ΕΕ είναι καταδικασμένη να χάσει στον μεγάλο πόλεμο του φυσικού αερίου τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Σπρωχτεί στον τοίχο, θα είναι η στιγμή της αλήθειας για 447,7 εκατομμύρια Ευρωπαίους. Ο χρόνος θα δείξει.
