Από: analyst.gr - Βασίλης Βιλιάρδος, Οικονομολόγος
Ανάλυση
Εισαγωγικά, οι διεθνείς συγκυρίες έχουν βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό την κυβέρνηση – όπως η πανδημία που της έδωσε τη δυνατότητα να δαπανάει/σπαταλάει χρήματα (43 δις € που αύξησαν το χρέος), χωρίς να δεσμεύεται από τη δημοσιονομική πειθαρχία που απαιτούσε η Κομισιόν πριν. Επίσης η ενεργειακή κρίση που πυροδότησε τον πληθωρισμό, αυξάνοντας το ρυθμό ανάπτυξης και τα έσοδα του δημοσίου – σε συνδυασμό με την εκρηκτική άνοδο του τουρισμού σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο.
Η οικονομική της πολιτική όμως δεν βοήθησε και δεν βοηθάει καθόλου την Ελλάδα, αφού εκτόξευσε τα «τρίδυμα» χρέη (δημόσιο, κόκκινο ιδιωτικό, εξωτερικό) και τα «τρίδυμα» ελλείμματα (προϋπολογισμός, εμπορικό ισοζύγιο, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) – ούτε φυσικά τους Έλληνες, οι οποίοι ληστεύονται τόσο από τον πληθωρισμό που είναι συνώνυμος με τους πιο άδικους φόρους, όσο και από τη χρηματοπιστωτική καταστολή, χάνοντας δεκάδες δις € από την έμμεση δήμευση των καταθέσεων τους (ανάλυση). Επί πλέον από τις τιμές της ενέργειας, ιδίως του ηλεκτρικού – προς όφελος του ενεργειακού καρτέλ.
Όσον αφορά τις ξένες επενδύσεις, για τις οποίες θριαμβολογεί η κυβέρνηση, είναι λογικό να αυξάνονται όσο κλιμακώνεται το ξεπούλημα και η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της χώρας που έχει επιταχυνθεί τα τρία τελευταία χρόνια (άρθρο) – ενώ οι πραγματικές επενδύσεις και η δημιουργία πλούτου, φαίνονται από τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου που παραμένει στο 50% της εποχής πριν από τα μνημόνια, χωρίς να καλύπτει καν τις αποσβέσεις.
Η ανάπτυξη βασισμένη στην επιδοτούμενη κατανάλωση με δανεικά, όπως ακριβώς συνέβαινε πριν το 2009, οδηγεί δυστυχώς σε νέα μνημόνια – υπενθυμίζοντας πως η υπερχρεωμένη Ελλάδα είχε τις υψηλότερες κρατικές δαπάνες στην ΕΕ για την πανδημία ως προς το ΑΕΠ της (29,5% τη διετία 2020 και 2021), καθώς επίσης σήμερα για την ενεργειακή κρίση (3,7%).
Η ενεργειακή κρίση και η Ελλάδα
Περαιτέρω, η ενεργειακή κρίση που ξεκίνησε στα μέσα περίπου του 2021, πριν από τον πόλεμο, οφειλόταν στην ξαφνική άνοδο της ζήτησης για φυσικό αέριο στην Ευρώπη – ως αποτέλεσμα της επιλογής του φυσικού αερίου για μεταβατικό καύσιμο, στα πλαίσια των διεθνών συμφωνιών για την απανθρακοποίηση.
Η αύξηση της ζήτησης, σε συνδυασμό με τον περιορισμό των προσφερομένων ποσοτήτων, για τον οποίο είχε ήδη από το 2019 προειδοποιήσει ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας χωρίς να υπάρχει τότε θέμα Ρωσίας (πηγή), προκάλεσαν επί πλέον κερδοσκοπικές κινήσεις – εκ μέρους των ολιγοπωλιακών εταιριών που μεταφέρουν και διανέμουν το φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, εκτός από τις διεθνείς συνθήκες, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν τα εξής:
(α) Η πρόωρη, βίαιη απολιγνιτοποίηση που δρομολογήθηκε από τις κυβερνήσεις των μνημονίων – την οποία επιτάχυνε η σημερινή, παρά το ότι είχε στη διάθεση της πάνω από δέκα χρόνια προσαρμογής. Με τον τρόπο αυτό, προκάλεσε μία πολύ μεγαλύτερη άνοδο της ζήτησης για φυσικό αέριο – οπότε της τιμής του.
Η Ολλανδία δεν μετράει, επειδή είναι ενεργειακός κόμβος
Εκτός αυτού, η απολιγνιτοποίηση επιταχύνθηκε χωρίς να έχει εξασφαλισθεί το αυτονόητο: η αντικατάσταση του λιγνίτη από τις ανανεώσιμες ή άλλες πηγές ενέργειας, όσον αφορά το ενεργειακό μείγμα της χώρας – ενώ, ακόμη χειρότερα, η Ελλάδα «κατάφερε» να έχει τη μεγαλύτερη εξάρτηση στην ΕΕ, σε σχέση με το ηλεκτρικό ρεύμα από το φυσικό αέριο (γράφημα).
(β) Η λειτουργία του χρηματιστηρίου ενέργειας που είχε αποφασίσει η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, από τη σημερινή και τον κ. Χατζηδάκη, με την υπόσχεση να μειωθούν οι τιμές του ηλεκτρικού (φωτογραφία) – επαναλαμβάνοντας πως οι κυβερνήσεις των μνημονίων λειτουργούν σταθερά με τον ίδιο τρόπο: η μία υπογράφει και η άλλη εφαρμόζει.
Εν προκειμένω στην Ελλάδα, σε αντίθεση με όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ, έχουν εισαχθεί στο ενεργειακό χρηματιστήριο όλες οι ενεργειακές πηγές της. Διενεργούνται δηλαδή εκεί όλες οι συναλλαγές – όταν στα άλλα κράτη ένα μικρό μόνο μέρος τους, κάτω του 30% και ειδικά στην Πολωνία το 1%. Έτσι δεν υπάρχει στην Ελλάδα η δυνατότητα σύναψης συμφωνιών, μεταξύ των παραγωγών ενέργειας και των καταναλωτών – με αποτέλεσμα να καθορίζονται οι τιμές από τις κινήσεις των διεθνών αγορών και από το εγχώριο καρτέλ.
Πόσο μάλλον όταν ο τρόπος υπολογισμού της τιμής του ηλεκτρικού, έχει επιτρέψει μία πρωτοφανή ενεργειακή αισχροκέρδεια (ανάλυση) – τη ληστεία κυριολεκτικά των Ελλήνων από το καρτέλ των 5 εταιριών που λυμαίνονται το ενεργειακό χρηματιστήριο.
(γ) Η τρίτη εγχώρια αιτία της ανόδου των τιμών του ηλεκτρικού, ήταν η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ το 2021 – με αποτέλεσμα να προστεθεί στο καρτέλ της ενέργειας παρά το ότι είχε ιδρυθεί ως κρατική εταιρία, με στόχο τη διατήρηση των τιμών του ηλεκτρικού σε χαμηλά επίπεδα, προς όφελος των νοικοκυρών, των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας (παράλληλα με την ιδιωτικοποίηση των δικτύων της, του ΑΔΜΗΕ και του ΔΕΔΔΗΕ, που αύξησαν τις ξένες επενδύσεις!).
Συνεχίζοντας, με κριτήριο τα παραπάνω, οι λύσεις για την ενεργειακή κρίση, όσον αφορά την Ελλάδα, έτσι ώστε να πληρώνουν οι Έλληνες τις συνέπειες μόνο των διεθνών συνθηκών και όχι τα κυβερνητικά λάθη, είναι οι εξής:
(α) Η λειτουργία των λιγνιτικών μας μονάδων – με την άμεση διεξαγωγή των απαιτούμενων επενδύσεων στα εργοστάσια και στα ορυχεία, με υπερδεκαετή όμως προοπτική για να είναι οικονομικά συμφέρουσες. Παράλληλα βέβαια η λειτουργία των υδροηλεκτρικών εργοστασίων, όπως της Μεσοχώρας που παραμένει ανεκμετάλλευτο τόσα χρόνια, η εκμετάλλευση άλλων δυνατοτήτων όπως της γεωθερμίας και της βιομάζας, η ενεργειακή θωράκιση των κτιρίων κοκ. – ενώ για τις ανεμογεννήτριες έχουμε τεκμηριώσει πολλές φορές τις θέσεις μας (ανάλυση).
(β) Η ρύθμιση του χρηματιστηρίου ενέργειας, η αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του δηλαδή, εάν όχι η κατάργηση του, έτσι ώστε να σταματήσει το κερδοσκοπικό όργιο – παράλληλα με τη φορολόγηση των υπερκερδών όλων των ενεργειακών εταιριών, επίσης των ΕΛΠΕ δηλαδή, της Motor Oil κλπ., όπου στη Γερμανία υπολογίσθηκαν στα 113 δις € μόνο για το 2022 (ανάλυση).
(γ) Η επανακρατικοποίηση της ΔΕΗ, κατά το παράδειγμα της φιλελεύθερης Γαλλίας – σημειώνοντας πως η σημερινή της χρηματιστηριακή αξία είναι 2,1 δις € (με 2,1 δις € δηλαδή την αγοράζει κανείς ολόκληρη), όταν η κυβέρνηση έδωσε 1,9 δις € σε επιδοτήσεις ρεύματος μόνο το Σεπτέμβρη και 1,1 δις € τον Αύγουστο.
(δ) Η αποσύνδεση των τιμών του ηλεκτρικού από το φυσικό αέριο, κατά την εξαίρεση που δόθηκε στην Ιβηρική – με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί η χονδρική τιμή στην Ισπανία και στην Πορτογαλία κάτω από 200 €/MWH, όταν στα άλλα κράτη είναι συχνά πάνω από 600 €.
Εν τούτοις, αντί η κυβέρνηση να επιλύσει το πρόβλημα, επέλεξε να στηρίξει έμμεσα το καρτέλ της ενέργειας – με επιδοτήσεις της κατανάλωσης που στην ουσία πρόκειται για μελλοντικούς φόρους. Δεν μείωσε καν τον ΕΦΚ και τον ΦΠΑ όπως άλλες χώρες, παρά το ότι βοηθάει επί πλέον στην επιβράδυνση του πληθωρισμού – προφανώς επειδή το μοναδικό της ενδιαφέρον είναι η νομή της εξουσίας.
Η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση και η Ρωσία
Συνεχίζοντας, από την πρώτη στιγμή επεκρίναμε το εμπάργκο πετρελαίου της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας – γράφοντας πως η Ευρώπη πυροβολεί τα πόδια της (ανάλυση). Εν προκειμένω, το μποϊκοτάζ του πετρελαίου ήταν μία αποτυχία της πολιτικής κυρώσεων – για τους εξής λόγους:
(α) Θα προκαλέσει μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη οικονομική ζημία στην ΕΕ από ότι στη Ρωσία,
(β) δεν θα συμβάλει σε καμία περίπτωση στη συντόμευση ή στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και των ρωσικών αντιμέτρων, καθώς επίσης
(γ) θα έχει ανυπολόγιστους κινδύνους για την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολο της – μεταξύ άλλων την άνοδο του πληθωρισμού και των επιτοκίων, με αποτέλεσμα την ύφεση ή τον στασιμοπληθωρισμό που θα είναι θανατηφόρα για τις υπερχρεωμένες χώρες της.
Δεν χρειάζονται εδώ ειδικές γνώσεις για να καταλάβει κανείς πως είναι ανεύθυνο το γεγονός ότι η ΕΕ, με τις κυρώσεις της κατά του ρωσικού πετρελαίου και του ρωσικού άνθρακα προηγουμένως που έχει ήδη τρομοκρατήσει την Πολωνία (άρθρο), χρησιμοποίησε πρώτη την ενέργεια ως όπλο – χωρίς να έχει λάβει υπ’ όψιν της τις συνέπειες της αντεπίθεσης της Ρωσίας με το ίδιο όπλο: με τη σοβαρή μείωση ή με τη διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Αριστερά οι κύριες χώρες παραγωγής και δεξιά οι αποδέκτες.
Ακόμη πιο ανόητα, η ΕΕ απείλησε τη Ρωσία με πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, παύοντας να σέβεται τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς – ενός αγαθού που δεν υπάρχει σε αρκετές ποσότητες στον πλανήτη, ικανές να καλύψουν τη ζήτηση. Εύλογα λοιπόν η τιμή του εκτοξεύθηκε ακόμη πιο ψηλά μετά την απειλή, πάνω από 20% σήμερα, σημειώνοντας πως προηγουμένως οφειλόταν στη Γερμανία (ανάλυση) – προς όφελος της Ρωσίας, των ΗΠΑ και των υπολοίπων κρατών που το παράγουν (γράφημα).
Εν τω μεταξύ βέβαια, οι παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ έχουν μειωθεί σημαντικά και πρόσφατα διακόπηκαν οι ροές του Nord Stream 1 – ενώ οι Ευρωπαίοι διαμαρτύρονται, δηλώνοντας πως η επίσημη δικαιολογία για τεχνικά προβλήματα ήταν απλώς προσχηματική, καθώς επίσης ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί στην πραγματικότητα το φυσικό αέριο της ως γεωπολιτικό όπλο.
Η συγκεκριμένη δήλωση μπορεί μεν να είναι εξαιρετικά πιθανή, βέβαιη ίσως, αλλά η ΕΕ ξεκίνησε αυτό το πολεμικό «παιχνίδι» – στο πρόσφατο παρελθόν με το ευρωπαϊκό σχέδιο έκτακτης ανάγκης για το φυσικό αέριο, σύμφωνα με το οποίο όλες οι χώρες πρέπει να μειώσουν την κατανάλωση κατά 15% σε εθελοντική βάση, την περίοδο από την 1η Αυγούστου του 2022 έως τις 31 Μαρτίου του 2023. Όταν μία επιχείρηση σχεδιάζει να μειώσει τις αγορές της από έναν προμηθευτή και το δηλώνει δημόσια, τι περιμένει αλήθεια; Να τη στηρίξει εις βάρος του;
Συνολικά, σύμφωνα με την Κομισιόν, πρέπει να εξοικονομηθούν περίπου 45 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην ΕΕ – ενώ είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν ο στόχος αυτός επιτευχθεί, καθώς επίσης εάν είναι επαρκής. Πόσο μάλλον όταν η Πολωνία και η Ουγγαρία δεν θεωρούν πως δεσμεύονται με αυτούς τους στόχους – ενώ η ουγγρική κυβέρνηση αρνείται ρητά να ξεκινήσει την εφαρμογή τους και θα συνεχίσει να εισάγει φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Εύλογο δεν είναι, αφού το κατά κεφαλήν εισόδημα των Πολιτών της είναι κατά πολύ χαμηλότερο από αυτό της Γερμανίας; Πότε σεβάστηκαν η Γερμανία ή η Ολλανδία τους εταίρους τους; Όταν παρήγαγαν τεράστια πλεονάσματα εις βάρος τους;
Μέχρι στιγμής πάντως, οι αυξημένες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), με τις οποίες θησαυρίζουν οι ΗΠΑ και κυριολεκτικά πανηγυρίζει η σχιστολιθική βιομηχανία τους που κινδύνευε να χρεοκοπήσει, έχουν αντισταθμίσει τις χαμηλότερες ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία – ενώ, σύμφωνα με τους New York Times (πηγή), οι ευρωπαϊκές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν κατά 50% το πρώτο πεντάμηνο του 2022, σε σύγκριση με το περυσινό.
Χώρες δε όπως η Γερμανία, η οποία δεν έχει ακόμη τερματικούς σταθμούς LNG, προμηθεύονται από αυτούς που διαθέτουν η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ολλανδία – ενώ στο γράφημα φαίνονται η παραγωγή, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές ανά είδος φυσικού αερίου και η αποθήκευση, για τα συγκεκριμένα τετράμηνα.
Παρεμπιπτόντως, η κατασκευή ενός τερματικού σταθμού επαναεριοποίησης, διαρκεί συνήθως δύο έως τρία έτη (πηγή), αφού ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση – ενώ ένα πλήρες τερματικό εξαγωγής LNG, με υγροποίηση, επεξεργασία, αποθήκευση κλπ., θα απαιτούσε τουλάχιστον πέντε χρόνια.
Το γεγονός λοιπόν ότι, γίνονται προσπάθειες χωρών της ΕΕ για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης υποδομής για τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου έως τη δεκαετία του 2040, είναι δύσκολο να συμβιβαστεί με τα σχέδια της ΕΕ για το κλίμα – τα οποία στοχεύουν στη γρήγορη σταδιακή κατάργηση του ορυκτού φυσικού αερίου, σύμφωνα με μία καταπληκτική μελέτη (πηγή).
Οι συνέπειες για τις φτωχές χώρες του πλανήτη
Περαιτέρω, αυτό που μπορεί να φαίνεται ως απεξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία, έχει καταστροφικές συνέπειες για τις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες – για αυτές που προηγουμένως βασίζονταν και εξαρτιούνταν από το LNG. Η αιτία είναι το ότι, οι στόλοι των δεξαμενοπλοίων που μετέφεραν LNG κυρίως στις χώρες της Ασίας, κατευθύνονται τώρα προς την Ευρώπη – επειδή είναι υψηλότερες οι τιμές, σε επίπεδα που αδυνατούν να πληρώσουν οι φτωχές χώρες.
Εν προκειμένω, σημειώνοντας πως υπάρχει μικρή πλεονάζουσα ικανότητα εφοδιασμού LNG παγκοσμίως, η αυξανόμενη ζήτηση της Ευρώπης και δη της Γερμανίας, οδήγησε τις παγκόσμιες τιμές LNG σε επίπεδα ρεκόρ – όπου, σύμφωνα με τους FT (πηγή), οι τιμές στην ΕΕ έχουν ήδη σχεδόν πενταπλασιαστεί, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ εντείνεται ο πόλεμος εξασφάλισης LNG, μεταξύ της Ευρώπης και της Ασίας.
Εξέλιξη των τιμών του φυσικού αερίου στην Ευρώπη και στην Ασία
Ο κορυφαίος πάντως προορισμός για το LNG ήταν έως σήμερα η Ασία – με κυριότερες χώρες την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Ν. Κορέα. Έως πρόσφατα δε, η ασιατική τιμή αναφοράς JKM, ήταν υψηλότερη από την ευρωπαϊκή – κάτι που όμως, όπως φαίνεται από το γράφημα του ολλανδικού TTF, έχει πλέον αλλάξει, με την ευρωπαϊκή τιμή πολύ ακριβότερη, λόγω της αυξημένης ζήτησης (1MMBtu αντιστοιχεί σε 26,4 κυβικά μέτρα αερίου).
Με απλά λόγια, όταν οι τιμές είναι υψηλότερες στην ΕΕ, οι εμπορικές εταιρίες έχουν ισχυρό κίνητρο να μεταφέρουν τα φορτία LNG εκεί, για να έχουν μεγαλύτερα κέρδη – ενώ πλέον οι διαφορές είναι τόσο μεγάλες, ώστε σε ορισμένες περιπτώσεις οι έμποροι μπορούν να ακυρώσουν τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια τους στην Ασία και να πληρώσουν τα πρόστιμα, εξακολουθώντας να αποκομίζουν μεγαλύτερα κέρδη από τις πωλήσεις τους στην Ευρώπη (πηγή).
Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ εξήγαγαν το 74% του LNG τους που παράγουν με την περιβαλλοντικά καταστροφική μέθοδο του fracking στην ΕΕ, το πρώτο τετράμηνο του 2022 – από μόλις 34% το 2021, όπου η Ασία ήταν ο κύριος προορισμός τους, όπως επίσης το 2020.
Βέβαια, οι επιπτώσεις της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου δεν γίνονται εξίσου αισθητές σε ολόκληρη την Ασία – σημειώνοντας πως μέχρι στιγμής ισχυρές χώρες, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, κατάφεραν να τις αντιμετωπίσουν σε κάποιο βαθμό, σε αντίθεση με άλλες όπως η Ινδία, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, η Ταϊλάνδη, το Βιετνάμ ή οι Φιλιππίνες.
Ως εκ τούτοι οι φτωχότερες χάνουν τον πόλεμο των προσφορών για την προμήθεια τους με LNG – με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να βυθίζονται στο σκοτάδι, ιδίως στο Μπαγκλαντές, στο Πακιστάν και στην Ταϊλάνδη, να μην λειτουργούν τα νοσοκομεία τους, να μην έχουν λιπάσματα, να μην μπορούν να παράγουν οι βιομηχανίες τους, οπότε να ενταθούν τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα κοκ. (πηγή).
Συμπερασματικά λοιπόν, η πλούσια Ευρώπη απορροφά το LNG από ολόκληρο τον πλανήτη – καταδικάζοντας εκατομμύρια ανθρώπους στην ενεργειακή ένδεια και στην πείνα. Οι άνθρωποι αυτοί όμως, αργά ή γρήγορα, θα δημιουργήσουν μεγάλες μεταναστευτικές ροές προς τα σύνορα της, με ανυπολόγιστες συνέπειες – για τις οποίες δεν θα είναι οι ίδιοι υπεύθυνοι, αλλά οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες που έχουν χάσει εντελώς την επαφή τους με την πραγματικότητα.
Οι μελλοντικές προοπτικές
Περαιτέρω, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πως οι υψηλές τιμές του LNG, θα αποτελέσουν ένα σημαντικό κίνητρο για τους παραγωγούς – έτσι ώστε να αυξήσουν τις παραγωγικές τους ικανότητες, με νέες επενδύσεις. Αρκετοί δε θεωρούν πως οι δραστηριότητες στην Ασία θα ανακάμψουν γρήγορα – όταν γίνουν διαθέσιμες νέες ποσότητες παράδοσης LNG και μειωθούν οι τιμές.
Εν τούτοις, η IEEFA (πηγή) δεν αναμένει να συμβεί κάτι τέτοιο πριν από το 2026 – ενώ σύμφωνα με άλλους (πηγή), η παγκόσμια ζήτηση LNG θα συνεχίσει να υπερβαίνει την παγκόσμια προσφορά στο άμεσο μέλλον, οπότε δεν θα υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο για όλους. Επομένως, οι παγκόσμιες τιμές είναι απίθανο να υποχωρήσουν γρήγορα – ενώ το πιθανότερο είναι να παραμείνουν υψηλές και ασταθείς, έως το τέλος της δεκαετίας, εάν συνεχισθεί βέβαια ο πόλεμος.
Το ενδεχόμενο αυτό, εκτός του ότι θα τροφοδοτήσει την κερδοσκοπία, θα δημιουργήσει πολλά άλλα παράπλευρα προβλήματα – από τη συνέχιση του πληθωρισμού και την κατάρρευση της ανταγωνιστικότητας πολλών κρατών, έως τη χρεοκοπία επιχειρήσεων/βιομηχανιών, τα κραχ που θα προκληθούν και τις επισιτιστικές κρίσεις στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη. Δεν πρέπει δε να υποβαθμίζονται οι γεωπολιτικές συνέπειες της – υπενθυμίζοντας το επικίνδυνο αμερικανικό αφήγημα για τη Ρωσία και την Κίνα (ανάλυση).
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, οι ευρωπαϊκές κυρώσεις δεν σταμάτησαν τον πόλεμο και δεν φαίνεται πως θα τον σταματήσουν – ενώ πλουτίζει η Ρωσία, θησαυρίζουν οι ΗΠΑ, καθώς επίσης οι άλλοι παραγωγοί LNG, η ΕΕ φτωχοποιείται κινδυνεύοντας να διαλυθεί και οι υπόλοιπες αδύναμες χώρες του πλανήτη υποφέρουν.
Η επιβολή δε πλαφόν εκ μέρους της ΕΕ, σε ένα αγαθό που η ζήτηση του είναι μεγαλύτερη της προσφοράς, αποτελεί τον ορισμό της ανοησίας – σημειώνοντας πως μόνο ένας τυφλός δεν βλέπει ότι, η λύση για την Ευρώπη και όχι μόνο, την οποία όμως δεν θέλουν σε καμία περίπτωση οι ΗΠΑ, ούτε δυστυχώς ο πρόεδρος της Ουκρανίας (παρά το ότι ισοπεδώνεται η χώρα του, πεθαίνουν δεκάδες χιλιάδες Ουκρανοί στρατιώτες και μεταναστεύουν εκατομμύρια), είναι η διπλωματική επίλυση του ουκρανικού πολέμου.
Δυστυχώς όμως, η Κομισιόν δεν φαίνεται να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, ακολουθώντας πιστά τις εντολές των ΗΠΑ – οι οποίες, επειδή δεν έχουν σχεδόν καμία συνέπεια από τον πόλεμο στην Ουκρανία (αντίθετα, η οικονομία της Μ. Βρετανίας απειλείται σε μεγάλο βαθμό), κερδίζουν τεράστια ποσά από το LNG και από το στρατιωτικό επανεξοπλισμό της Ευρώπης, ενώ ο στόχος τους είναι η αποδυνάμωση της Ρωσίας, δεν είναι διατεθειμένες να αλλάξουν την πολιτική τους.
Με δεδομένο δε το ότι, οι νομισματικοί, οι οικονομικοί και οι ενεργειακοί πόλεμοι καταλήγουν συνήθως σε στρατιωτικούς, ενώ έχουν ήδη σχηματισθεί οι συμμαχίες των αντιπάλων δυνάμεων, οι προοπτικές είναι εξαιρετικά δυσοίωνες – ελπίζοντας φυσικά να επικρατήσει η λογική, αν και δεν φαίνεται καθόλου πιθανόν.
Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, εάν το εναλλακτικό σχέδιο της κυβέρνησης είναι ο «αυτοσχεδιασμός» που ανέφερε ο υπουργός ανάπτυξης, χωρίς να δρομολογηθούν τα μέτρα που πρέπει, τότε το μέλλον της φαντάζει πολύ σκοτεινό – πόσο μάλλον όταν υπολογίσει κανείς τις τιμές της ενέργειας και των λοιπών αγαθών ως ποσοστό επί των μισθών των Ελλήνων, συγκριτικά με άλλες χώρες, όπως είναι το σωστό.