Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Έξι μήνες είναι σχεδόν μια αιωνιότητα στη γεωπολιτική - εκλογές, οικονομικές και ενεργειακές κρίσεις, φυσικές καταστροφές, ακόμη και σκάνδαλα διασημοτήτων έχουν συμβεί και σιγά σιγά άρχισαν να αντικαθιστούν τα πρωτοσέλιδα του πολέμου στην Ουκρανία. Ένας ακαδημαϊκός με έδρα την Αυστραλία το απέδωσε αυτό στην «κούραση των ειδήσεων», που σημαίνει ότι οι καταναλωτές των μέσων ενημέρωσης στη Δύση δε βρίσκουν πλέον την κατάσταση στην Ουκρανία ως ενδιαφέρουσα.
«Συμβαίνει με οποιαδήποτε ειδησεογραφική κάλυψη σημαντικών γεγονότων, ιδιαίτερα με εκρηκτικές ειδήσεις και πράγματα που είναι τραυματικά», είπε ο Steinar Ellingsen, ένας Νορβηγός που δίνει διαλέξεις δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Wollongong και έχει μελετήσει το φαινόμενο της κούρασης των ειδήσεων. «Νομίζω πως υπάρχει ένα μοτίβο όταν ο νέος κύκλος προχωρά μετά το πρώτο κύμα, και μετά ιδιαίτερα όσο πιο πολύ απομακρυνθείτε γεωγραφικά από τη σύγκρουση, τόσο πιο γρήγορα ωχριούν τα ενδιαφέροντα. Με την απόσταση, ο χρόνος και οι πόροι, και οι προϋπολογισμοί εξαντλούνται πολύ γρήγορα».
Το Euronews ανέφερε ότι η αίσθηση της κούρασης για κάθε συγκεκριμένη ιστορία είναι αμφίδρομη, γεγονός που εξηγεί γιατί το κοινό μπορεί να κουραστεί να βλέπει το ίδιο θέμα κάθε βράδυ στην τηλεόραση ή να κολλάει στην πρώτη σελίδα των εφημερίδων σε καθημερινή βάση. Από την οπτική γωνία των οργανώσεων των μέσων ενημέρωσης, ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν ήταν αναμενόμενος. Το να αφιερώσουμε ολόκληρη την ομάδα ειδήσεων για να επικεντρωθεί αποκλειστικά στην Ουκρανία έγινε μια τεράστια δαπάνη που αναπόφευκτα επηρεάζει και άλλες αποφάσεις κάλυψης ειδήσεων, όπως η ενδεχόμενη μείωση της αναφοράς σημαντικών εγχώριων γεγονότων.
Σύμφωνα με τον διευθυντή της σουηδικής Expressen, Magnus Alselind, «το κοινό και τα μέσα ενημέρωσης έχουν χώρο μόνο για μια μεγάλη ιστορία κάθε φορά. Έτσι, πριν από τέσσερα ή πέντε χρόνια, οι άνθρωποι μιλούσαν για μετανάστες, μετά ήταν η Γκρέτα Τούνμπεργκ και η κλιματική κρίση, ύστερα ήρθε ο κορωνοϊός, και μετά από αυτό, εδώ στη Σουηδία, ήταν οι πυροβολισμοί εγκλημάτων και κατόπιν η εισβολή στην Ουκρανία».
Από την πλευρά του, ο λέκτορας του Πανεπιστημίου του Wollongong είπε ότι η έρευνα δείχνει πώς οι καταναλωτές των μέσων μαζικής ενημέρωσης «καταλαμβάνουν» την αρχική κάλυψη σημαντικών γεγονότων αλλά γρήγορα χάνουν το ενδιαφέρον τους.
«Η πτώση είναι αξιοσημείωτη γιατί είναι πολύ συντριπτική και μέχρι εκείνη την στιγμή τα νέα έχουν ήδη αποδείξει πως τα πράγματα είναι τραγικά. Μερικές φορές μια στρατηγική μέσων, όταν κάτι αρχίζει να ξεθωριάζει, είναι να του δίνουμε περισσότερη κάλυψη, περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά αυτό δεν είναι πάντα επιτυχημένο», είπε ο Έλινγκσεν.
Σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό, οι καταναλωτές των μέσων ενημέρωσης ενδιαφέρονται πλέον περισσότερο για την αύξηση των τιμών των τροφίμων και το αυξημένο κόστος των καυσίμων. Η ειρωνεία αυτού είναι ότι πολλά από αυτά τα ζητήματα σχετίζονται με τις αντιρωσικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση για την στρατιωτική της επιχείρηση στην Ουκρανία.
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky ήταν ενεργός στην προσπάθεια χειραγώγησης των δυτικών συμπαθειών και εντοπίζει τη σημασία των εμφανίσεων στα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, η διατήρηση του ενδιαφέροντος είναι πλέον προφανώς ένα δύσκολο έργο, καθώς οι Ευρωπαίοι ρωτούν αντ' αυτού πώς μπορούν να επιβιώσουν από την κρίση κόστους ζωής, καθώς ο χειμώνας πλησιάζει γρήγορα. Παρά τις πολλές ομιλίες του σε κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, καθώς και τα συνεχή δημόσια αιτήματα για οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη, οι εσωτερικές πολιτικές των χωρών θα υπερισχύουν των ουκρανικών συμφερόντων για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους, ειδικά εάν μια χώρα έχει επερχόμενες εκλογές.
Όπως δείχνουν τα δεδομένα από την Google, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη απομακρυνθεί από την εστίαση για τους περισσότερους χρήστες των Ειδήσεων Google. Μετά την κορύφωση του ενδιαφέροντος όταν ξέσπασε ο πόλεμος το Φεβρουάριο, η δημοτικότητα αναζήτησης για τον όρο «Ουκρανία» στις Ειδήσεις Google έχει σχεδόν επιστρέψει στα προπολεμικά επίπεδα, με την απότομη μείωση του ενδιαφέροντος να ξεκινά από τα μέσα Μαρτίου.
Αν και ο Νορβηγός καθηγητής το αποδίδει αυτό καθαρά στην «κούραση των ειδήσεων» και όχι απαραίτητα σε έλλειψη ενδιαφέροντος, δεν εξηγεί το θυμό που νιώθουν σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα τη Γερμανία, για την οικονομική κρίση που προκαλείται από απερίσκεπτες αντιρωσικές κυρώσεις που τώρα αρχίζουν να επηρεάζουν την ΕΕ πολύ περισσότερο από τη Ρωσία. Καθώς ο πληθωρισμός αυξάνεται, μαζί με το αυξανόμενο κόστος ενέργειας και τροφίμων, που όλα αποδίδονται άμεσα στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αυτό το λεγόμενο φαινόμενο της κόπωσης των ειδήσεων θα αυξηθεί.
Δημοσιογράφοι και ρεπόρτερ αρχικά συνέρρεαν στην ουκρανική πρωτεύουσα του Κιέβου ή στο Λβιβ κοντά στα πολωνικά σύνορα, αλλά τελικά άρχισαν να επιστρέφουν στα σπίτια τους και αντικαταστάθηκαν με συναδέλφους στο πεδίο, πριν καν αποσυρθούν. Οι περισσότερες πληροφορίες προέρχονται πλέον από ουκρανικές πηγές. Οι Δυτικοί για μήνες αμφισβήτησαν την εγκυρότητα τέτοιων πληροφοριών μετά από πολλαπλές ταπεινωτικές αποκαλύψεις κατά της οργανωμένης εκστρατείας ψεύτικων ειδήσεων της Ουκρανίας – το Ghost of Kyiv και το Snake Island είναι τα πιο εξέχοντα.
Ανεξάρτητα από την αξιοπιστία των πηγών ειδήσεων, ο αρχικός ενθουσιασμός που είχαν οι Δυτικοί για να εναντιωθούν στη Ρωσία στην αρχή του πολέμου έχει αντικατασταθεί από μια βαθιά αίσθηση ανησυχίας και ρεαλισμού καθώς το καλοκαίρι έχει σχεδόν περάσει. Ο χειμώνας πλησιάζει γρήγορα και φαινομενικά θα συνοδεύεται από μια αναπόφευκτη ενεργειακή, οικονομική και κρίση κόστους ζωής. Η κούραση των ειδήσεων σίγουρα έχει παγιωθεί.
