Φατίχ Γιουρτσέβερ* - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ υιοθέτησαν μια προσεκτική στάση απέναντι στις σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ η Τουρκία βελτιώνει ρητά τους διμερείς δεσμούς με τη Ρωσία. Η πρώτη παρτίδα πυραύλων από ένα σύστημα αεράμυνας S-400 μεγάλου ύψους που αγόρασε η Τουρκία από τη Ρωσία το 2019 έχει προκαλέσει απώλεια εμπιστοσύνης στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΝΑΤΟ. Ωστόσο, πριν από τη σύνοδο κορυφής της Σαγκάης, επανήλθε η αγορά της δεύτερης παρτίδας S-400 από τη Ρωσία. Τι ακριβώς κρύβεται πίσω από την πρόθεση της Τουρκίας να αναπτύξει σχέσεις με τη Ρωσία σε βάρος των σχέσεών της με το ΝΑΤΟ;
Προσπαθεί ο Ερντογάν να απομακρύνει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ;
Καταρχάς, πρέπει να τονιστεί ένα σημείο. Θα ήταν παραπλανητικό να εξαχθούν σαφή συμπεράσματα για τις σχέσεις Τουρκίας-ΝΑΤΟ από τις ομιλίες της κυβέρνησης Ερντογάν που επικεντρώθηκαν σε εσωτερικούς πολιτικούς στόχους. Η διοίκηση υπέγραψε το έγγραφο στρατηγικής ιδέας στη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για το ΝΑΤΟ και θα καθοδηγήσει τις δραστηριότητές του τα επόμενα 10 χρόνια. Η Τουρκία άνοιξε το δρόμο για την ανανέωση της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, εγκαταλείποντας το βέτο της στις αιτήσεις ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στη συμμαχία. Όπως συνειδητοποίησε το ΝΑΤΟ το 2012, όταν η Τουρκία επέτρεψε την ανάπτυξη του ραντάρ βαλλιστικών πυραύλων του ΝΑΤΟ (BMD) στη Μαλάτια / Κουρετσίκ, ενδιαφέρεται για τις συγκεκριμένες ενέργειες του Ερντογάν και όχι για τη ρητορική του. Ως εκ τούτου, για να αποκτήσουμε μια εικόνα για το μέλλον της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ, είναι απαραίτητο να αναλύσουμε πόσο σημαντικό είναι το ραντάρ Kürecik για το ραντάρ BMD του ΝΑΤΟ.
Στο Kürecik στεγαζόταν παλαιότερα το ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ και ο σταθμός αναμετάδοσης επικοινωνιών. Ο σταθμός, που κατασκευάστηκε το 1961, παρακολουθούσε τον σοβιετικό εναέριο χώρο μέχρι τον τερματισμό της αποστολής του το 1991. Στη σύνοδο κορυφής της Λισαβόνας το 2010, τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας που θα παρείχε προστασία από βαλλιστικούς πυραύλους και θα μπορούσε να ενσωματωθεί στον εθνικό πυραυλικό αμυντικό σύστημα των ΗΠΑ.
Το ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και ανίχνευσης AN/TPY-2, το κύριο στοιχείο του συστήματος BMD του ΝΑΤΟ, εγκαταστάθηκε από τις ΗΠΑ στο Kürecik το 2012. Η διαχείριση και ο έλεγχος του συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του ραντάρ Kürecik και άλλων στοιχείων του συστήματος, ελέγχονται από τη Συμμαχική Αεροπορική Διοίκηση από την αεροπορική βάση Ramstein στη Γερμανία. Η σημασία του ραντάρ Kürecik και η θέση του πηγάζει από την κάλυψή του, η οποία περιλαμβάνει το Ιράν και τη Ρωσία.
Το ραντάρ AN /TPY-2 μπορεί να ανιχνεύσει βαλλιστικούς πυραύλους χιλιάδες μίλια μακριά που εκτοξεύτηκαν από τη Ρωσία ή το Ιράν. Πληροφορίες σχετικά με ανιχνευθέντες βαλλιστικούς πυραύλους μεταδίδονται στο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας Aegis Ashore στην Πολωνία και τη Ρουμανία και σε πολεμικά πλοία των ΗΠΑ εξοπλισμένα με το σύστημα Aegis, μέρος του συστήματος BMD του ΝΑΤΟ που αναπτύχθηκε από τη Διοίκηση του Έκτου Στόλου των ΗΠΑ στη Μεσόγειο Θάλασσα για να αναχαιτίσει τους πυραύλους.
Ένα άλλο σημείο που κάνει το ραντάρ Kürecik τόσο σημαντικό είναι ότι αυτό το ραντάρ θα μπορούσε εύκολα να ανιχνεύσει βαλλιστικούς πυραύλους που το Ιράν θα μπορούσε να εκτοξεύσει στο Ισραήλ. Λόγω των συμφωνιών συνεργασίας ΗΠΑ-Ισραήλ για την αντιπυραυλική άμυνα, οι ΗΠΑ μοιράζονται τις πληροφορίες στόχευσης που λαμβάνονται από το ραντάρ Kürecik με το Ισραήλ. Θα μπορούσαμε να πούμε πως το ραντάρ Kürecik προστατεύει επίσης το Ισραήλ από βαλλιστικούς πυραύλους από το Ιράν. Για το λόγο αυτό, το ραντάρ Kürecik είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια των χωρών του ΝΑΤΟ και του Ισραήλ.
Παρόμοια με την τρέχουσα κατάσταση με τη Ρωσία, η Τουρκία επικρίθηκε το 2011 για τις διμερείς της σχέσεις με το Ιράν. Ενώ η Τουρκία ήταν μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) το 2010 και ψήφισε «όχι» σε ένα ψήφισμα για την επιβολή κυρώσεων στο Ιράν, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τη συζήτηση για την αλλαγή του άξονά της από την Τουρκία. Η συζήτηση έχασε τη δυναμική της όταν η Τουρκία συμφώνησε να τοποθετήσει το ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης του συστήματος BMD του ΝΑΤΟ στο Kürecik.
Ο Ερντογάν έχει σήμερα ένα σημαντικό ατού που μπορεί να χρησιμοποιήσει εναντίον του ΝΑΤΟ. Ο σταθμός ραντάρ Kürecik είναι η ραχοκοκαλιά του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ, επειδή το ραντάρ Kürecik είναι ανεκτίμητο όταν ανιχνεύει πυραύλους που εκτοξεύονται από τη Ρωσία ή το Ιράν. Το ΝΑΤΟ πρέπει επομένως να διατηρήσει σε λειτουργία το ραντάρ Kürecik για να προστατεύσει την Ευρώπη από βαλλιστικούς πυραύλους.
Ο Ερντογάν υποθέτει ότι είναι απαραίτητος για το ΝΑΤΟ. Για το λόγο αυτό, αποφεύγει αποφάσεις που θα προκαλούσαν ανεπανόρθωτη ζημιά στις ΝΑΤΟϊκές σχέσεις της Τουρκίας και δεν ασκεί βέτο σε κρίσιμες αποφάσεις που είναι σημαντικές για το ΝΑΤΟ. Ενώ ο Ερντογάν καθησυχάζει το ΝΑΤΟ, χτίζει επίσης σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα που διασφαλίζουν το πολιτικό του μέλλον εκμεταλλευόμενος την αναγκαιότητα της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η απόφαση του ΝΑΤΟ να παραμείνει σιωπηλό στις προσπάθειες του Ερντογάν να επεκτείνει τις σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα υπονομεύει τις αξίες του ΝΑΤΟ και βλάπτει την τουρκική δημοκρατία. Ως αποτέλεσμα, ο Ερντογάν δεν έχει πολιτικό στόχο να απομακρύνει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ. Αντίθετα, στοχεύει να κάνει το ΝΑΤΟ να αποδεχθεί την αυταρχική του διακυβέρνηση χρησιμοποιώντας τη Ρωσία και την Κίνα.
* Ο Fatih Yurtsever είναι πρώην αξιωματικός του ναυτικού στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για λόγους ασφαλείας.