 |
| REUΤΕRS/ΑΙexander Εrmοchenkο |
Alastair Crooke - strategic-culture.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Αλλά αυτό πρόκειται να αλλάξει. Ο αριθμός των Ρώσων τακτικών που πολεμούν στην Ουκρανία θα αυξηθεί δραματικά. Ωστόσο, τα δημοψηφίσματα στις ουκρανικές περιφέρειες έρχονται πρώτα και θα ακολουθηθούν από την κυβέρνηση της Ρωσίας και τη Δούμα που θα αποδεχθούν τα αποτελέσματα και θα εγκρίνουν την προσάρτηση αυτών των εδαφών. Αφού ολοκληρωθεί αυτό και τα εδάφη αφομοιωθούν στη Ρωσία, οποιαδήποτε επίθεση στα νέα ρωσικά εδάφη θα αντιμετωπίζεται ως πράξη πολέμου κατά της Ρωσίας. Όπως σημειώνει ο πρώην Ινδός διπλωμάτης, MK Bhadrakumar, «η ένταξη των Donbass, Kherson και Zaporozhye δημιουργεί μια νέα πολιτική πραγματικότητα και η μερική επιστράτευση της Ρωσίας σε παράλληλη τροχιά έχει σκοπό να παράσχει το στρατιωτικό υπόβαθρο για αυτήν».
Σαφώς, εμείς –ο κόσμος– βρισκόμαστε σε μια κομβική στιγμή. Η «Συλλογική Ρωσία» κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο πρώην πόλεμος χαμηλής έντασης δεν είναι πλέον βιώσιμος:
Ασύλληπτες ροές δυτικών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Πάρα πολλά δάχτυλα του ΝΑΤΟ στην πίτα της Ουκρανίας. Πολύ φαρδύ ένα «Μονοπάτι Χο Τσι Μινχ» με ολοένα και πιο μακράς εμβέλειας και προηγμένα όπλα και πάρα πολλές «παραισθήσεις» ότι το Κίεβο μπορεί να κερδίσει με κάποιο τρόπο – ουσιαστικά έχουν υπονομεύσει οποιαδήποτε «λύση εκτός πλαισίου» και προμηνύουν αδυσώπητη κλιμάκωση.
Λοιπόν, η «Συλλογική Ρωσία» αποφάσισε να «προλάβει την καμπύλη» και να φέρει τις υποθέσεις της Ουκρανίας στο όριο. Είναι κίνδυνος. γι' αυτό φτάσαμε σε ένα σημείο καμπής. Το ερώτημα των 64 χιλιάδων δολαρίων είναι ποια θα είναι η μελετημένη αντίδραση των δυτικών πολιτικών ηγετών στην ομιλία του Πούτιν; Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι κρίσιμες.
Το θέμα εδώ είναι ότι οι δυτικοί ηγέτες «ισχυρίζονται» πως ο Πούτιν απλώς μπλοφάρει – καθώς χάνει. Η δυτική διαφημιστική εκστρατεία χτυπά τα άστρα: «Ο Πούτιν είναι πανικόβλητος. Οι ρωσικές αγορές πέφτουν. Νεαροί άνδρες δραπετεύουν από την στράτευση». Ναι, ο δείκτης Moex Russia έκλεισε υψηλότερα την Πέμπτη. Το ρούβλι παρέμεινε σταθερό και οι μεγάλες ουρές είναι στα γραφεία κατάταξης και όχι των αεροπορικών εταιρειών.
Απλώς για να είμαστε σαφείς: Η περιορισμένη κινητοποίηση που ανακοίνωσε ο Πούτιν ισχύει μόνο για όσους υπηρετούν στις εφεδρείες της Ρωσίας και έχουν προηγούμενη στρατιωτική θητεία. Είναι απίθανο να χαλάσει την οικονομία.
Η ρωσική προσχεδιασμένη τακτική απόσυρση από το Χάρκοβο –αν και στρατιωτικά εύλογη, δεδομένου του αριθμού των στρατευμάτων που απαιτούνται για την υπεράσπιση των συνόρων 1.000 χιλιομέτρων– έχει δημιουργήσει σε όλη τη Δύση μια φαντασίωση πανικού στη Μόσχα και των ρωσικών δυνάμεων που φεύγουν από το Χάρκοβο πριν από την προέλαση της Ουκρανίας.
Ο κίνδυνος για τέτοιες φαντασιώσεις είναι ότι οι ηγέτες αρχίζουν να πιστεύουν τη δική τους προπαγάνδα. Πώς θα μπορούσε το ρεπορτάζ των δυτικών μυστικών υπηρεσιών να απομακρυνθεί τόσο από την πραγματικότητα; Ένας λόγος είναι αναμφισβήτητα η ρητή απόφαση να δημιουργηθούν «επιλεγμένες» πληροφορίες για να χρησιμεύσουν ως σκόπιμη «διαρροή» αντιρωσικής προπαγάνδας. Και πού θα ήταν το καλύτερο λατομείο για τέτοιο προπαγανδιστικό υλικό; Στο Κίεβο. Φαίνεται πως σε μεγάλο βαθμό, οι υπηρεσίες πληροφοριών αποδέχονται και κυκλοφορούν όσα λέει το Κίεβο, χωρίς να διασταυρώνονται για την ακρίβεια.
Ναι, είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς (αλλά όχι χωρίς προηγούμενο). Οι πολιτικοί λατρεύουν φυσικά αυτό που φαίνεται να ενισχύει τις αφηγήσεις τους. Οι αντίθετες εκτιμήσεις αντιμετωπίζονται με βαρβαρότητα.
Ως εκ τούτου, οι δυτικοί ηγέτες διπλασιάζουν τις υποσχέσεις να συνεχίσουν να στέλνουν χρήματα και προηγμένα όπλα στην Ουκρανία που θα χρησιμοποιηθούν για να επιτεθούν – μεταξύ άλλων – κατά Ρώσων αμάχων. Μια νέα συντονισμένη αφήγηση από τη Δύση είναι ότι ενώ στη ρωσική πλευρά, ένας άνθρωπος μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο. Από την άλλη, για την Ουκρανία να σταματήσει τον πόλεμο θα σήμαινε «καμία Ουκρανία».
Οι νεοσυντηρητικοί, όπως ο Ρόμπερτ Κέιγκαν, έβαλαν φυσικά τη δική τους στροφή στους επίσημους ψυχοπαθείς, πιέζοντας τη γραμμή που μπλοφάρει ο Πούτιν. Ο Κέιγκαν έγραψε στο Foreign Affairs :
«Η Ρωσία μπορεί να έχει ένα τρομακτικό πυρηνικό οπλοστάσιο, αλλά ο κίνδυνος να το χρησιμοποιήσει η Μόσχα δεν είναι μεγαλύτερος τώρα από ό,τι θα ήταν το 2008 ή το 2014, αν η Δύση είχε επέμβει τότε. Και [ο πυρηνικός κίνδυνος] ήταν πάντα εξαιρετικά μικρός: ο Πούτιν δεν επρόκειτο ποτέ να επιτύχει τους στόχους του καταστρέφοντας τον εαυτό του και τη χώρα του, μαζί με μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου».
Με λίγα λόγια, μην ανησυχείτε για τον πόλεμο με τη Ρωσία, ο Πούτιν δε θα χρησιμοποιήσει τη «βόμβα». Αλήθεια;
Και πάλι, για να είμαι ξεκάθαρος, ο Πούτιν είπε στην ομιλία του στις 21 Σεπτεμβρίου: «Αυτοί [οι δυτικοί ηγέτες] έχουν καταφύγει ακόμη και στον πυρηνικό εκβιασμό… [αναφέρομαι] στις δηλώσεις ορισμένων υψηλόβαθμων εκπροσώπων των κορυφαίων χωρών του ΝΑΤΟ για το τη δυνατότητα και το παραδεκτό της χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής –πυρηνικά όπλα– κατά της Ρωσίας».
«Θα ήθελα να υπενθυμίσω… σε περίπτωση απειλής για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας και για να υπερασπιστούμε τη Ρωσία και τον λαό μας, σίγουρα θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα οπλικά συστήματα που έχουμε στη διάθεσή μας. Αυτό δεν είναι μπλόφα».
Αυτά τα Νεοσυντηρητικά άτομα που υποστηρίζουν την «σκληρή αποτροπή» εναλλάσσονται μέσα και έξω από την εξουσία, βρίσκονται σταθμευμένα σε μέρη όπως το Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων ή το Brookings ή το AEI, προτού κληθούν ξανά στην κυβέρνηση. Ήταν τόσο ευπρόσδεκτοι στον Λευκό Οίκο των Ομπάμα ή Μπάιντεν, όσο και στον Λευκό Οίκο Μπους. Ο Ψυχρός Πόλεμος, για αυτούς, δεν τελείωσε ποτέ, και ο κόσμος παραμένει δυαδικός – «εμείς και αυτοί, καλοί και κακοί».
Φυσικά, το Πεντάγωνο δεν αγοράζει το meme Kagan. Γνωρίζουν καλά τι σημαίνει πυρηνικός πόλεμος. Ωστόσο, οι πολιτικές ελίτ της ΕΕ και των ΗΠΑ επέλεξαν να τοποθετήσουν όλες τις μάρκες τους στον τροχό της ρουλέτας που προσγειώνεται στην «Ουκρανία»:
Η συμβολική έκφραση της Ουκρανίας εξυπηρετεί πλέον πολλαπλούς σκοπούς: Κυρίως, ως απόσπαση της προσοχής από εγχώριες αποτυχίες – το «Σώζοντας την Ουκρανία» προσφέρει μια (αν και ψευδή) αφήγηση για να εξηγήσει την ενεργειακή κρίση, τον εκρηκτικό πληθωρισμό και το κλείσιμο επιχειρήσεων. Είναι επίσης σύμβολο, στο πλαίσιο του «εσωτερικού εχθρού» (οι ψιθυριστές του Πούτιν). Και χρησιμεύει για να δικαιολογήσει το καθεστώς ελέγχου που μαγειρεύεται επί του παρόντος στις Βρυξέλλες. Είναι, εν ολίγοις, πολιτικά εξαιρετικά χρήσιμο. Έστω και ίσως, υπαρξιακά ουσιαστικό.
Έτσι, η Ρωσία έκανε το πρώτο βήμα προς μια πραγματική πολεμική βάση. Η Δύση θα συμβουλεύεται καλά να αναγνωρίσει και να κατανοήσει πώς προέκυψε αυτή η κατάσταση, αντί να προσποιηθεί στο κοινό της ότι η Ρωσία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης – κάτι που δεν είναι.
Πώς έφτασε η «συλλογική Ρωσία» σε αυτό το σημείο; Πώς ταιριάζουν τα κομμάτια μεταξύ τους;
Το πρώτο κομμάτι σε αυτό το παζλ είναι η Συρία: η Μόσχα επενέβη εκεί με μια μικρή δέσμευση – περίπου 25 μαχητικά Sukhoi και όχι περισσότεροι από 5.000 άνδρες. Εκεί, όπως και στην Ουκρανία, η επιχείρηση ήταν μια επιχείρηση παροχής υποστήριξης στις δυνάμεις της πρώτης γραμμής. Στην Ουκρανία, μέσω της βοήθειας της πολιτοφυλακής του Ντονμπάς να αμυνθούν – και στη Συρία, μέσω της προσφοράς στον συριακό στρατό αεροπορικής υποστήριξης, πληροφοριών και διαμεσολάβησης σε όσους δε συνομιλούσε η Δαμασκός.
Το άλλο βασικό στοιχείο για την κατανόηση της «στάσης» της Ρωσίας στη Συρία ήταν ότι η Μόσχα μπορούσε να βασιστεί για τις μάχες αιχμής στο έδαφος σε δύο υψηλά καταρτισμένους και με κίνητρα βοηθούς μάχης, εκτός από τον κύριο συριακό στρατό: δηλαδή τη Χεζμπολάχ και το IRGC.
Συνολικά, αυτή η ρωσική παρέμβαση – που περιορίστηκε μόνο σε υποστηρικτικό ρόλο – έδωσε ωστόσο πολιτικά αποτελέσματα. Η Τουρκία μεσολάβησε και προέκυψε η Συμφωνία της Αστάνα. Παρά το γεγονός ότι η Αστάνα δεν είχε μεγάλη επιτυχία, το πλαίσιο της παραμένει.
Το θέμα εδώ είναι ότι η ανάπτυξη της Μόσχας στη Συρία ήταν τελικά πολιτικά προσανατολισμένη προς μια πολιτική λύση.
Γρήγορη μετάβαση στην Ουκρανία: Οι πολιτοφυλακές του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των συμμαχικών δυνάμεων της Ρωσίας που διεξάγουν τις μάχες στο Ντονμπάς. Οι πολιτοφυλακές ενισχύονται από συμβασιούχους στρατιώτες της Ομάδας Βάγκνερ και Τσετσένους μαχητές. Αυτό εξηγεί γιατί οι ρωσικές απώλειες 5.800 KIA, κατά τη διάρκεια του SMO είναι «μικρές». Οι ρωσικές δυνάμεις σπάνια βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή αυτού του πολέμου. (Στη Συρία δεν ήταν καθόλου στην πρώτη γραμμή).
Έτσι, το σχέδιο της Συρίας ουσιαστικά ανυψώθηκε και τοποθετήθηκε πάνω από την Ουκρανία. Τι μας λέει αυτό; Υποδηλώνει ότι αρχικά η Ομάδα Πούτιν ήταν προσανατολισμένη προς μια διευθέτηση κατόπιν διαπραγματεύσεων στην Ουκρανία, όπως και στη Συρία. Και σχεδόν συνέβη. Η Τουρκία μεσολάβησε και πάλι, με τις ειρηνευτικές συνομιλίες να πραγματοποιούνται στην Κωνσταντινούπολη στα τέλη Μαρτίου, με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα.
Από μία άποψη, ωστόσο, τα γεγονότα εδώ δεν ακολούθησαν το πρότυπο της Συρίας. Ο Μπόρις Τζόνσον διέλυσε αμέσως την πρωτοβουλία διευθέτησης, προειδοποιώντας τον Ζελένσκι ότι δεν πρέπει να «ομαλοποιηθεί» με τον Πούτιν. Και αν όντως κατέληγε σε κάποια συμφωνία, δεν θα αναγνωριζόταν από τη Δύση.
Μετά από αυτό το επεισόδιο, το SMO παρόλα αυτά συνέχισε στην εξαιρετικά περιορισμένη μορφή του (χωρίς σημάδια πολιτικής λύσης στον ορίζοντα). Συνεχίστηκε, επίσης, παρά τις αυξανόμενες ενδείξεις ότι η κατάρριψη των αμυντικών συστημάτων που το ΝΑΤΟ είχε ξοδέψει οκτώ χρόνια χτίζοντας στο Ντονμπάς πιθανότατα ήταν πέρα από τις δυνατότητες της πολιτοφυλακής. Εν ολίγοις, το SMO αποδείκνυε τους περιορισμούς του: αυτό που λειτούργησε στη Συρία, δεν λειτουργούσε στην Ουκρανία.
Απαιτήθηκαν ξεκάθαρα περισσότερες δυνάμεις. Θα μπορούσε αυτό να γίνει με τροποποιήσεις του SMO (που επέβαλε νομικούς περιορισμούς στις ρωσικές τακτικές δυνάμεις που υπηρετούσαν στην Ουκρανία) ή χρειαζόταν πλήρης επαναφορά; Αυτό που προέκυψε ήταν η περιορισμένη επιστράτευση και το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων.
Προφανώς, ωστόσο, η απόφαση για την αφομοίωση του ουκρανικού εδάφους θα απέκλειε μια πιθανή πολιτική διευθέτηση, αλλά αυτή η τελευταία πιθανότητα εξαφανιζόταν ούτως ή άλλως καθώς η Δύση έπεφτε στις φαντασιώσεις της για μια ολοκληρωτική νίκη της Ουκρανίας και καθώς το ΝΑΤΟ κλιμάκωνε. Ο «πόλεμος» γινόταν όλο και λιγότερο για την Ουκρανία και όλο και περισσότερο ο πόλεμος του ΝΑΤΟ στη Ρωσία.
Οποιαδήποτε πολιτική λύση - όσο θεωρητική, σε αυτό το σημείο - θα συνεπαγόταν τη συνεδρία της Μόσχας με τη συλλογική Δύση. Το Κίεβο είχε γίνει θεατής.
Λοιπόν, αυτό ήταν το σημείο στο οποίο άλλες γεωπολιτικές μπήκαν στην εξίσωση: η Ρωσία, υπό κυρώσεις, πρέπει να ακολουθήσει μια στρατηγική οικοδόμησης ενός προστατευμένου «στρατηγικού βάθους» που συναλλάσσεται σε δικά του νομίσματα (εκτός της ηγεμονίας του δολαρίου). Ο ΜακΚίντερ ονόμασε αυτή τη σφαίρα «Παγκόσμιο Νησί» – μια χερσαία μάζα, σε μεγάλη απόσταση από τις ναυτικές Μεγάλες Δυνάμεις.
Η Ρωσία χρειάζεται την υποστήριξη των BRICS και του SCO ως εταίρων τόσο στη δημιουργία αυτού του «στρατηγικού εμπορικού βάθους», όσο και στο έργο της πολυπολικής παγκόσμιας τάξης. Μερικοί από τους ηγέτες τους –ιδιαίτερα η Κίνα και η Ινδία– έχοντας επίγνωση του ιδρυτικού χάρτη της SCO το 2001– φυσικά θα μπορούσαν να δυσκολευτούν να παράσχουν δημόσια υποστήριξη στα σχέδια της Ρωσίας για την Ουκρανία.
Ναι, η Κίνα και η Ινδία είναι ευαίσθητες σε επεμβάσεις σε άλλα κράτη και η ομάδα Πούτιν έχει εργαστεί σκληρά, ενημερώνοντας συνεχώς τους συμμάχους της για την Ουκρανία, ώστε να κατανοήσουν το πλήρες υπόβαθρο της σύγκρουσης. Η σύνοδος κορυφής στη Σαμαρκάνδη ήταν το τελευταίο «κομμάτι» – η προσωπική ενημέρωση για το τι επρόκειτο να συμβεί σε σχέση με την Ουκρανία που έπρεπε να γίνει.
Πώς θα αντιδράσει η Δύση; Με μια δημόσια επίδειξη «μανίας» σίγουρα. Ωστόσο, παρά τη διαφημιστική εκστρατεία, ορισμένες θεμελιώδεις πραγματικότητες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν: Έχει η Ουκρανία, με τις δυνάμεις της που έχουν εκτονωθεί σοβαρά, τα μέσα για να συνεχίσει αυτόν τον πόλεμο μετά την απώλεια τόσων πολλών ανδρών; Είναι ακόμη σε θέση η Ευρώπη να κινητοποιηθεί για έναν μεγαλύτερο πόλεμο του ΝΑΤΟ εναντίον της Ρωσίας; Διατηρούν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη επαρκή κατάλογο πυρομαχικών, αφού τόσα πολλά έχουν ήδη περάσει στα χέρια του Κιέβου;
Οι επόμενες κρίσιμες εβδομάδες θα δώσουν απαντήσεις.