Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Η λεγόμενη σκληρότητά της είναι ιδιαίτερα εμφανής στην στάση της απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα. Για τη Liz Truss, τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα αποτελούν απειλές για την ανθρωπότητα. Παρά το γεγονός ότι έχει αυτή την πεποίθηση, είναι προφανές πως στην πραγματικότητα γνωρίζει πολύ λίγα για αυτές τις χώρες, ειδικά αν σκεφτούμε ότι νωρίτερα φέτος είχε μπερδέψει τις ρωσικές περιοχές με το ουκρανικό έδαφος και ακόμη πιο πρόσφατα είπε ότι η Ουκρανία είχε επιζήσει από πολλές εισβολές - «από τους Μογγόλους και στους Τατάρους», χωρίς να καταλαβαίνει πως Μογγόλοι και Τάταροι είναι ένα και το αυτό.
Και υπό αυτό το πρίσμα, θυμόμαστε πως πριν από ένα χρόνο ένα επίσημο βρετανικό έγγραφο περιέγραφε την Κίνα ως «συστημικό ανταγωνιστή». Με μια τέτοια άποψη, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το Λονδίνο έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στην πολιτική του για την Κίνα. Η βρετανική κυβέρνηση καταδίκασε το Πεκίνο για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη δυτική του αυτόνομη περιφέρεια Xinjiang, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για τον «Νόμο Ασφαλείας» του Πεκίνου για το Χονγκ Κονγκ και καλωσόρισε ακόμη και την επίσκεψη Αμερικανών πολιτικών στην Ταϊβάν. Όλες αυτές οι προκλήσεις επιδεινώνουν φυσικά τις σχέσεις το Πεκίνο.
Αυτή η συντηρητική προσέγγιση θα μπορούσε να επηρεάσει τις κανονικές οικονομικές και εμπορικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες είναι αντιφατικά σημαντικές για τη Βρετανία καθώς η Κίνα είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της. Αντίθετα, διογκώνοντας το αντι-κινεζικό αίσθημα, η βρετανική κυβέρνηση θέλει να αποσπάσει την προσοχή των ανθρώπων από τα τεράστια εσωτερικά προβλήματα της χώρας: υψηλό πληθωρισμό, αύξηση των τιμών των καυσίμων και αύξηση της φτώχειας.
Είναι σαφές ότι η Liz Truss θα συνεχίσει την αντι-κινεζική γραμμή των προκατόχων της. Ο νεοδιορισθείς υπουργός Εξωτερικών της, Τζέιμς Κλέβερλι, έχει ορκιστεί να κρατήσει σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα.
Σύμφωνα με τον Τζόναθαν Σάλιβαν, διευθυντή προγραμμάτων για την Κίνα στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Ασίας του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, η λεγόμενη «ρεαλιστική διπλωματία» της Βρετανίας έχει χάσει τη φήμη της.
«Σε συνήθεις συνθήκες, θα έλεγα πως η νέα πρωθυπουργός θα ακολουθούσε τελικά μια πιο ρεαλιστική και ισορροπημένη προσέγγιση στις εξωτερικές υποθέσεις μόλις αναλάβει τα καθήκοντά της, αλλά η φήμη του Ηνωμένου Βασιλείου για ρεαλιστική διπλωματία έχει χτυπηθεί τα τελευταία χρόνια», είπε. «Η επισήμανση ενός μεγάλου εμπορικού εταίρου ως απειλής θα ήταν μια αξιοσημείωτη εξέλιξη, αλλά το γεγονός ότι δεν είναι εντελώς αδιανόητο μιλάει για τις αβεβαιότητες που υπάρχουν γύρω από την Τρας και την αρνητική δυναμική που έχει δημιουργηθεί γύρω από τις σχέσεις Ηνωμένου Βασιλείου-Κίνας».
Παρόλα αυτά, είναι γελοίο να ακούς τους Βρετανούς να μιλάνε για μια λεγόμενη κινεζική απειλή, δεδομένου ότι η χώρα δεν βρίσκεται σε πόλεμο από το 1974. Εν τω μεταξύ, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Βρετανία πολέμησε στον πόλεμο των Φώκλαντ, στον πόλεμο του Κόλπου, στην Επιχείρηση Desert Fox, τις εισβολές στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, και οι πόλεμοι της Λιβύης και της Συρίας, μεταξύ άλλων.
Μετά το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο ήθελε να αποδείξει πως εξακολουθούσε να είναι μια μεγάλη και σχετική δύναμη χωρίς την ΕΕ και να συμμετέχει σε παγκόσμιες διαδικασίες. Ένα από αυτά τα σημεία είναι η Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπου το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει να αποκτήσει έδαφος. Επί προηγούμενων Συντηρητικών πρωθυπουργών, εκφράστηκε πως το βρετανικό ναυτικό χρειαζόταν τακτική παρουσία στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Σχεδιάζουν επίσης να κατασκευάσουν ναυτικές βάσεις του Ηνωμένου Βασιλείου στην περιοχή, όπως στο Μπρουνέι.
Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν μόνιμες βάσεις, αλλά πέρυσι το νεότερο και ισχυρότερο αεροπλανοφόρο του βρετανικού ναυτικού, το Queen Elizabeth II, διέπλευσε τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Σίγουρα, υπό την κυβέρνηση Τρας, βρετανικά πολεμικά πλοία θα περιπολούν σε αυτά τα ύδατα μόνο για να προκαλέσουν την Κίνα. Υπάρχει ένας εξωτερικός λόγος για αυτό - όπως οι Αμερικανοί, οι Βρετανοί θα ισχυρίζονταν ότι στέλνουν τον στόλο τους σε μακρινές χώρες για να εξασφαλίσουν την «ελευθερία ναυσιπλοΐας» έξω από την Κίνα.
Επιπλέον, η επιθυμία να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην περιοχή Ινδο-Ειρηνικού καταδεικνύεται από τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στο νέο στρατιωτικό μπλοκ AUKUS, που ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η κυβέρνηση της Liz Truss θα συνεχίσει να δεσμεύεται στις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο αυτής της συμμαχίας με τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.
Όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τα ζωτικά συμφέροντα της Κίνας και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Ασίας. Είναι όμως πιθανό ο Βρετανός πρωθυπουργός να πάει προς αυτή την κατεύθυνση. Το ερώτημα είναι αν θα μπορέσει να επιτύχει τους στόχους της για τον περιορισμό της ανόδου της Κίνας, κάτι που είναι φαινομενικά απίθανο.
Υπενθυμίζεται πως μόλις πριν από μέρες η ινδική οικονομία ξεπέρασε αυτή της Βρετανίας, πράγμα που σημαίνει ότι ο πρώην αποικιακός κύριος έχει υποχωρήσει στην έκτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης του ΑΕΠ, με την Ινδία να ανεβαίνει στην πέμπτη θέση. Αυτό έρχεται επίσης καθώς η έρευνα έχει καταλήξει πως τα δύο τρίτα των οικογενειών του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσαν να βρίσκονται σε φτώχεια καυσίμων μέχρι τον Ιανουάριο. Με τα σύνθετα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα, φαίνεται ότι η Τρας θα συνεχίσει στο ίδιο καλούπι του Μπόρις Τζόνσον να μην ασχολείται με αυτό και αντίθετα να δώσει προτεραιότητα στην προσπάθεια διατήρησης της συνάφειας της Βρετανίας στον κόσμο.