Lucas Leiroz, ερευνητής στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Rural Federal University του Ρίο ντε Τζανέιρο, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Στις 27 Σεπτεμβρίου, το Σουηδικό Εθνικό Σεισμικό Δίκτυο (SNSN) ανέφερε μια σειρά ισχυρών υποβρύχιων εκρήξεων στην περιοχή των εγκαταστάσεων του αγωγού Nord Stream 1. Ως αποτέλεσμα των εκρήξεων, σημειώθηκαν πολλές διαρροές αερίου, δημιουργήθηκαν τεράστια θαλάσσια κύματα και η δομή ολόκληρου του αγωγού φυσικού αερίου υπέστη σοβαρές ζημιές. Ενδιαφέρον είναι πως προχθές είχε ήδη αναφερθεί παρόμοιο περιστατικό από τη Nord Stream AG – την εταιρεία που διαχειρίζεται τη μεταφορά φυσικού αερίου – στις εγκαταστάσεις του δεύτερου αγωγού. Ισχυρές πτώσεις πίεσης έπληξαν το Nord Stream 2 και προκάλεσαν ανησυχητικές ζημιές στις εγκαταστάσεις. Τώρα, το Nord Stream 1 και 2 είναι αμφότερα κατεστραμμένα.
Προφανώς, η οικονομική και περιβαλλοντική ζημιά μιας τραγωδίας όπως αυτή είναι αμέτρητη και ανεπανόρθωτη. Ωστόσο, το πιο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και οι δύο αγωγοί φυσικού αερίου κατέρρευσαν ουσιαστικά την ίδια στιγμή και ακριβώς την ώρα τόσων πολλών διεθνών εντάσεων που εμπλέκουν τη Δύση και τη Ρωσία. Στην πραγματικότητα, το ενδεχόμενο οι εκρήξεις και στους δύο αγωγούς να έγιναν κατά λάθος δεν έγινε δεκτό με αξιοπιστία από καμία πλευρά στο παγκόσμιο σενάριο. Ο επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Josep Borrell δήλωσε ότι δεν πιστεύει στην υπόθεση ενός ατυχήματος, κάτι που οδήγησε τον Ρώσο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Alexander Grushko να αναφέρει σε συνέντευξή του πως η Μόσχα είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την ΕΕ στις έρευνες εάν υπάρξει σχετικό αίτημα.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ορισμένοι Ουκρανοί και δυτικοί ηγέτες άρχισαν αμέσως να κατηγορούν αδικαιολόγητα τη Ρωσία, παρά την προθυμία της Μόσχας να συνεργαστεί με την Ευρώπη για να βρει τους υπεύθυνους για την πιθανή δολιοφθορά. Ο προεδρικός σύμβουλος του Κιέβου Mikhaylo Podolyak, για παράδειγμα, σχολίασε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Η μεγάλης κλίμακας «διαρροή αερίου» από το Nord Stream 1 δεν είναι τίποτα άλλο από μια τρομοκρατική επίθεση που σχεδιάστηκε από τη Ρωσία και μια επιθετική ενέργεια προς την ΕΕ. Η Μόσχα επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει την οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη και να προκαλέσει προχειμερινό πανικό».
Ωστόσο, σε καμία στιγμή δεν παρουσιάστηκε κανένα εύλογο στοιχείο που να υποστηρίζει αυτό το «συμπέρασμα» της ρωσικής συμμετοχής στο σαμποτάζ. Από διαφορετικές απόψεις, είναι δυνατόν να πούμε ότι δεν θα ήταν προς το συμφέρον της Μόσχας να προωθήσει μια τέτοια ενέργεια. Το έργο Nord Stream ήταν ένα πολύ σημαντικό μέρος των ρωσο-ευρωπαϊκών ενεργειακών σχέσεων και δε θα υπήρχε στρατηγικός λόγος για καμία πλευρά να προσπαθήσει να μποϊκοτάρει τους αγωγούς.
Από την άλλη, αν υπάρχει μια πλευρά που έχει επανειλημμένα εκφράσει ενδιαφέρον να μποϊκοτάρει τις ρωσοευρωπαϊκές σχέσεις, αυτή είναι οι ΗΠΑ. Προκειμένου να απομονώσει τη Ρωσία και να αυξήσει την ευρωπαϊκή εξάρτηση από την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της, η κυβέρνηση των ΗΠΑ μποϊκόταρε το Nord Stream σε αρκετές περιπτώσεις με κυρώσεις και καταναγκαστικά μέτρα. Πριν από την έναρξη της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ είχαν ήδη προσπαθήσει να αποτρέψουν τους Ευρωπαίους από τη συνέχιση της ενεργειακής συνεργασίας με τη Μόσχα, η οποία εντάθηκε από αντιρωσικά πακέτα μέτρων από το Φεβρουάριο. Στην πραγματικότητα, η Ουάσιγκτον χρησιμοποίησε την επιχείρηση στην Ουκρανία ως δικαιολογία για να προωθήσει την ατζέντα της για πλήρη διαχωρισμό μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης.
Περισσότερο από αυτό: Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές σε ορισμένες περιπτώσεις ότι θα αναλάμβαναν άμεση δράση κατά του Nord Stream εάν η Ρωσία «εισέβαλε» στην Ουκρανία. Στις 7 Ιανουαρίου, ο Πρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου: "Εάν η Ρωσία εισβάλει, τότε δεν θα υπάρχει πλέον Nord Stream 2. Θα βάλουμε ένα τέλος σε αυτό. Σας υπόσχομαι, θα μπορέσουμε να το κάνουμε". Επίσης, νωρίτερα η Victoria Nuland είχε ήδη πει, τον Ιανουάριο, πως «αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο Nord Stream 2 δε θα προχωρήσει».
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης για την αποστρατιωτικοποίηση και αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας θεωρείται από τη Δύση ως «εισβολή», αυτές οι απειλές από τις αμερικανικές αρχές στο παρελθόν ακούγονται σήμερα πρακτικά ως ομολογία ενοχής για πιθανή δολιοφθορά εναντίον των αγωγών αερίου. Μάλιστα, αυτή είναι η άποψη ακόμη και ορισμένων φιλοδυτικών αρχών, όπως ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Sikorski που ανάρτησε στο κοινωνικό του δίκτυο φωτογραφία από την έκρηξη στο Nord Stream 1 γράφοντας «Thank you, USA», παραδεχόμενος ότι η Ουάσιγκτον προκάλεσε την τραγωδία.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η Πολωνία ενδιαφέρθηκε επίσης για το τέλος του έργου Nord Stream, καθώς ο αγωγός φυσικού αερίου συνδέει απευθείας τη Ρωσία και την Ευρώπη, τερματίζοντας την εξάρτηση από την πολωνική διαδρομή, η οποία έκανε το κόστος υψηλότερο και έδωσε στην πολωνική κυβέρνηση διαπραγματευτική δύναμη με την Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ και η Πολωνία θα ήταν οι πιο ύποπτες χώρες σε περίπτωση δολιοφθοράς κατά των ρωσο-ευρωπαϊκών αγωγών φυσικού αερίου και αυτό φαίνεται από τις ανακοινώσεις αυτών των αρχών.
Τώρα, μένει να δούμε πώς θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη αυτά τα γεγονότα. Είναι σημαντικό αυτή η τραγωδία να χρησιμεύσει ως παράδειγμα για να καταδειχθεί η αντιστρατηγική πτυχή αυτής της σχέσης υποτέλειας που διατηρεί η ΕΕ με τις ΗΠΑ τις τελευταίες δεκαετίες. Η Ουάσιγκτον επιδεικνύει αυταρχική και επιθετική συμπεριφορά και πιθανώς εμπλέκεται σε επιχείρηση δολιοφθοράς που θα επιδεινώσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση κατά τον ερχόμενο χειμώνα. Αυτός είναι υπεραρκετός λόγος για να αρχίσουν τα ευρωπαϊκά κράτη να υιοθετούν μια κυρίαρχη εξωτερική πολιτική.
