 |
| Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Μπένι Γκαντζ αφήνει το Ανιτκαμπίρ από το μαυσωλείο του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, στην Άγκυρα, στις 27 Οκτωβρίου 2022. - (Φωτογραφία Adem ALΤΑΝ / ΑFΡ) |
Φατίχ Γιουρτσέβερ* - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Ιστορία της συνεργασίας της αμυντικής βιομηχανίας Τουρκίας-Ισραήλ
Στη δεκαετία του 1990 η Τουρκία όρισε τον αγώνα ενάντια στο αυτονομιστικό, τρομοκρατικό Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) ως πρωταρχικό μέλημα εθνικής ασφάλειας. Εκείνη την περίοδο η κοινή σκέψη στην Τουρκία ήταν ότι οι γείτονές της Συρία, Ιράν και Ελλάδα υποστήριζαν το PKK. Η Τουρκία συνεργάστηκε με το Ισραήλ για την υποστήριξη πληροφοριών, τη μεταφορά στρατιωτικής τεχνολογίας και τις αγορές οπλικών συστημάτων που χρειαζόταν για τη διεξαγωγή αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων κατά του PKK. Οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (TSK), οι οποίες δραστηριοποιούνταν τότε στην τουρκική εξωτερική πολιτική, είχαν επιρροή στις αποφάσεις της Τουρκίας σε αυτόν τον τομέα. Ένας άλλος παράγοντας που οδήγησε στη συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ ήταν πως η Τουρκία ήθελε να εξασφαλίσει την υποστήριξη του εβραϊκού λόμπι για να αντιμετωπίσει το ελληνικό και το αρμενικό λόμπι, που προωθούσαν πολιτικές σε βάρος της Τουρκίας.
Ο πιο κρίσιμος παράγοντας που οδήγησε το Ισραήλ να συνεργαστεί με την Τουρκία ήταν οι ανησυχίες του Ισραήλ για την ασφάλεια. Το Ισραήλ ήθελε να δημιουργήσει μια στρατηγική ισορροπία με την Τουρκία ενάντια στο Ιράκ και το Ιράν, τα οποία θεωρούσε σοβαρές απειλές. Δεύτερον, το πλάτος και το βάθος του ισραηλινού εναέριου χώρου ήταν ανεπαρκή για την εκπαίδευση πιλότων μαχητικών. Η χρήση του τουρκικού εναέριου χώρου για την εκπαίδευση Ισραηλινών πιλότων μαχητικών θα ακονίσει τις δεξιότητές τους και θα αύξανε την επιχειρησιακή τους ετοιμότητα. Τρίτον, το Ισραήλ ήθελε να συνεργαστεί με χώρες του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας μέσω των σχέσεων με την Τουρκία.
Η επιρροή των TSK στην εξωτερική πολιτική οδήγησε σε πολλές διμερείς συμφωνίες στρατιωτικής και αμυντικής βιομηχανίας, όπως αυτές που υπογράφηκαν το Φεβρουάριο και τον Αύγουστο του 1996, οι οποίες επέτρεπαν κοινές αεροπορικές και ναυτικές ασκήσεις, παρείχαν πρόσβαση σε λιμενικές εγκαταστάσεις και επέτρεψαν στην ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία να πραγματοποιεί εκπαιδευτικές πτήσεις πάνω από το οροπέδιο της Ανατολίας, καθώς και συνεργασία αμυντικής βιομηχανίας. Οι συμφωνίες παρείχαν στην Τουρκία πρόσβαση σε προηγμένη στρατιωτική τεχνολογία και υλικό που παράγεται από ισραηλινούς αμυντικούς εργολάβους όπως η Israel Aerospace Industries (IAI), η Israel Military Industries (IMI) και η Rafael. Η βάση για τη σχέση της αμυντικής βιομηχανίας ήταν ο στόχος της Τουρκίας να εκσυγχρονίσει τις TSK, αναπτύσσοντας παράλληλα ένα εγχώριο οικοσύστημα αμυντικής βιομηχανίας και η προθυμία των ισραηλινών αμυντικών εργολάβων να μεταφέρουν τεχνολογία ή να δημιουργήσουν κοινοπραξίες με τουρκικές αμυντικές εταιρείες. Οι Τούρκοι αμυντικοί εργολάβοι απέκτησαν σημαντικές δυνατότητες μέσω της συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων, συστημάτων καθοδήγησης πυραύλων, τεθωρακισμένων αρμάτων μάχης και μετασκευής αεροσκαφών, με την τεχνογνωσία που παρέχεται από ισραηλινές αμυντικές εταιρείες να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην υποστήριξη της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας. η πορεία του προς την αυτάρκεια.
Αποκατάσταση στρατιωτικής και αμυντικής συνεργασίας
Λέγεται πως η ιστορία επαναλαμβάνεται. Οι ανησυχίες της Τουρκίας και του Ισραήλ για την ασφάλεια έχουν ενθαρρύνει τις χώρες να συνεργαστούν ξανά στον στρατιωτικό τομέα και την αμυντική βιομηχανία. Η Τουρκία θεωρεί ότι μια αυτόνομη κουρδική περιοχή που θα δημιουργηθεί στη βόρεια Συρία αποτελεί απειλή για την εθνική της ασφάλεια. Ωστόσο, η παρουσία του Ιράν στη Συρία εμποδίζει την Τουρκία να αναλάβει στρατιωτική δράση στη βόρεια Συρία. Εκμεταλλευόμενη τις καλές σχέσεις της με τη Ρωσία, η Τουρκία είχε πραγματοποιήσει στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία αρκετές φορές στο παρελθόν με την υποστήριξη της Ρωσίας, παρά τις αντιρρήσεις του Ιράν. Ωστόσο, η ανάγκη της Ρωσίας για υποστήριξη του Ιράν για να σπάσει την απομόνωσή της μετά την εισβολή στην Ουκρανία και την αγορά βαλλιστικών πυραύλων και drones καμικάζι από το Ιράν έχουν φέρει τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών σε στρατηγικό επίπεδο. Γι 'αυτό το λόγο, η Ρωσία μπορεί να παραμείνει σιωπηλή σχετικά με το ότι το Ιράν είναι πιο αποτελεσματικό στη Συρία και επεκτείνει τη δύναμή του. Η αυξανόμενη στρατιωτική σχέση μεταξύ του Ιράν και της Ρωσίας επηρεάζει την επιχειρησιακή ικανότητα της ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας πάνω από τη Συρία. Δεδομένης της κρίσιμης εξάρτησης της Ρωσίας από τα ιρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και την τεχνική υποστήριξη, αυτό θα μπορούσε να διαταράξει σοβαρά τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές εναντίον βάσεων και εγκαταστάσεων της Χεζμπολάχ στη Συρία, οι οποίες αποτελούν απειλή για το Ισραήλ. Τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ βλέπουν την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στη Συρία ως απειλή.
Η τουρκική Πολεμική Αεροπορία έχει χάσει την αποτρεπτική της ισχύ από τότε που η Τουρκία αποσύρθηκε από το έργο F-35 Joint Strike Fighter. Λόγω της επιδείνωσης των διμερών σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών, η Τουρκία αντιμετώπισε καθυστερήσεις στον εκσυγχρονισμό των F-16 στα επίπεδα Block 70. Η Τουρκία χρειάζεται επειγόντως μια λύση για τον εκσυγχρονισμό των μαχητικών της F-16 και η ισραηλινή αμυντική βιομηχανία έχει επαρκείς δυνατότητες για να βοηθήσει την Τουρκία σε αυτό. Επιπλέον, το Ισραήλ θα μπορούσε να προμηθεύσει την Τουρκία με ανταλλακτικά και στρατιωτικό υλικό για μεγάλα οπλικά συστήματα.
Το Ισραήλ θέλει να γίνει ενεργειακός κόμβος για το φυσικό αέριο και την πράσινη ενέργεια στην ανατολική Μεσόγειο. Για το λόγο αυτό, η σταθεροποίηση της λεκάνης της ανατολικής Μεσογείου είναι ζωτικής σημασίας για το Ισραήλ. Με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, το Ισραήλ κατέληξε σε συμφωνία για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων με τον Λίβανο στις 27 Οκτωβρίου 2022. Οι δύο χώρες δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις και επίσημα βρίσκονται σε πόλεμο από τη δημιουργία του Ισραήλ το 1948.
Σύμφωνα με δήλωση τύπου που δημοσίευσε το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, «η συμφωνία προβλέπει επίσης ένα κοινό μοντέλο ανάπτυξης και κατανομή εσόδων μέσω τρίτου φορέα για ορισμένες περιοχές άδειας υδρογονανθράκων στην υφαλοκρηπίδα δύο χωρών. Αυτό το μοντέλο που αντανακλά παρόμοιες πρακτικές στον κόσμο, αποτελεί καλό παράδειγμα για την περιοχή και ειδικότερα για τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους».
Όπως αναφέρεται στο δελτίο τύπου, η Τουρκία αναφέρει ότι το συμβατικό μοντέλο που χρησιμοποιείται για τη συμφωνία Ισραήλ-Λιβάνου μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την κοινή χρήση των πόρων φυσικού αερίου γύρω από το νησί της Κύπρου.
Συμπέρασμα
Η αμυντική συνεργασία και οι στρατιωτικές σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ κυμάνθηκαν απότομα μεταξύ του 1993 και του χαμηλού τους σημείου το 2010, όταν Ισραηλινοί καταδρομείς επιτέθηκαν στο Mavi Marmara, μέρος ενός στολίσκου βοήθειας που προσπαθούσε να παραβιάσει τον αποκλεισμό της Γάζας στις 31 Μαΐου 2010. Δεδομένου του μεταβαλλόμενου γεωπολιτικού τοπίου στη Συρία και την ανατολική Μεσόγειο, οι αυξανόμενες ανησυχίες για την ασφάλεια που προέρχονται από το Ιράν τόσο για την Τουρκία όσο και για το Ισραήλ διευκόλυναν τη συμφιλίωση μεταξύ των δύο κρατών, με την επίσκεψη του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας να ολοκληρώνει την εξομάλυνση των σχέσεων. Μετά από αυτό, η συνεργασία της αμυντικής βιομηχανίας και οι στρατιωτικές σχέσεις θα αποκατασταθούν. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Gantz είπε: «Η Μέση Ανατολή και η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου αλλάζουν. Συμμαχίες, μερικές από τις οποίες ήταν αδιανόητες πριν από λίγο καιρό, δημιουργούνται μπροστά σε ανησυχητικές απειλές.
* Ο Fatih Yurtsever είναι πρώην αξιωματικός του ναυτικού στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για λόγους ασφαλείας.