Για όσους θέλουν να αποφύγουν την επιστράτευση, δεν υπάρχουν πολλές επιλογές.
Από: capital.gr / Γράφει ο Ilia Krasilshchik - Opinion / New York Times
"Γειά σας, η σύζυγός μου είναι έγκυος και έχω στεγαστικό δάνειο. Τη σύζυγό μου, την πιάνει πανικός, και δεν έχω χρήματα να φύγω στο εξωτερικό. Πώς μπορώ να αποφύγω τη στρατολόγηση;”.
Αυτό είναι ένα από τα μηνύματα που λάβαμε στον ιστότοπο Helpdesk.media, τον οποίο δημιουργήσαμε εγώ και ορισμένοι άλλοι δημοσιογράφοι τον Ιούνιο με στόχο να βοηθήσουμε -παρέχοντας πληροφορίες, νομικές συμβουλές και ψυχολογική υποστήριξη- σε όσους ανθρώπους επηρεάζονται από τις ενέργειες της ρωσικής κυβέρνησης. Ο αποστολέας του μηνύματος, αφού ολοκλήρωσε τη στρατιωτική θητεία του πριν από επτά χρόνια, τώρα επιστρατεύεται για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ρωσική κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται ποιος θα πληρώσει το στεγαστικό του δάνειο ή ποιος θα φροντίσει την έγκυο σύζυγό του. Απλώς χρειάζεται περισσότερη "τροφή” για τον πόλεμό της.
Τις ημέρες που ακολούθησαν την ανακοίνωση "μερικής επιστράτευσης” από τον Βλαντίμιρ Πούτιν, η οποία άνοιξε τον δρόμο για τη στρατολόγηση εκατοντάδων χιλιάδων Ρώσων και τη συμμετοχή τους στην αποτυχημένη πολεμική του επιχείρηση, έχουμε λάβει χιλιάδες μηνύματα όπως το παραπάνω. Ορισμένοι από τους αποστολείς θρηνούσαν• άλλοι εξέφραζαν την περιφρόνησή τους. Κάποιοι απλώς αποδέχονταν την ήττα τους. Όπως και οι Ρώσοι που προσπαθούν απεγνωσμένα βρουν μια αεροπορική πτήση για το εξωτερικό, να περάσουν τα σύνορα ή να επιτεθούν στα κέντρα στρατολόγησης, εκφράζουν την ίδια επιθυμία: να αποφύγουν τη στρατολόγηση.
Η αλήθεια είναι ότι πιθανότατα δεν μπορούν. Παρότι παρουσιάζεται ως μερικό μέτρο που αφορά μόνο όσους έχουν στο παρελθόν υπηρετήσει στον στρατό, στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση έχει την απόλυτη ελευθερία να στρατολογήσει όσους ανθρώπους θέλει. Ο αρχικός αριθμός των 300.000 στρατολογήσεων, για παράδειγμα, ήδη μοιάζει εξωπραγματικά μικρός. Ευρισκόμενοι ανάμεσα σε ένα τερατώδες καθεστώς, αποφασισμένο να επιτύχει τον στόχο του με κάθε κόστος, και την ευρεία διεθνή απομόνωση, οι Ρώσοι έχουν εγκλωβιστεί σε μια καταστροφική δίνη. Και κρίνοντας από τη μέχρι τώρα αντίδρασή τους, είναι τρομοκρατημένοι.
Αυτός ο τρόμος έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την υποτιθέμενη μαζική στήριξη των Ρώσων στον πόλεμο. Το πραγματικό εύρος της στήριξης είναι σαφέστατα πολύ χαμηλότερο από αυτό που διατυμπανίζουν τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο μέσα μαζικής ενημέρωσης. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ λίγοι αυτοί που είναι πρόθυμοι να πάνε στον πόλεμο - κάτι που καταδεικνύει ξεκάθαρα και ο πυροβολισμός ενός αξιωματικού στρατολόγησης στη Σιβηρία, την προηγούμενη Δευτέρα (26.09). Η αποδοχή του πολέμου είναι ελάχιστη: Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής μιας ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας και επιχειρηματίας με στενούς δεσμούς με τον Πούτιν, έχει καταφύγει στις φυλακές προκειμένου να βρει προθύμους για στρατολόγηση.
Οι απλοί πολίτες που θέλουν να ξεφύγουν από αυτήν την κολασμένη μοίρα, δεν έχουν όμως πολλές επιλογές. Ορισμένοι Ρώσοι έχουν ήδη περάσει τα σύνορα με τη Λευκορωσία, αλλά λαμβάνουμε ήδη πληροφορίες ότι οι αρχές της Λευκορωσίας, χώρα-συνένοχος του Πούτιν, σχεδιάζουν να τους συλλάβουν. Αν λοιπόν η Λευκορωσία δεν αποτελεί επιλογή, πού μπορούν να καταφύγουν; Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της επιστράτευσης, η Λετονία, η Λιθουανία, η Εσθονία και η Πολωνία απαγόρευσαν την είσοδο σε όλους σχεδόν τους Ρώσους. Την προηγούμενη εβδομάδα, οι χώρες της Βαλτικής δήλωσαν ότι η απόφαση αυτή δεν πρόκειται να αρθεί, τουλάχιστον προς το παρόν.
Τα χιλιάδων χιλιομέτρων σύνορα της χώρας με την Ουκρανία είναι, φυσικά, κλειστά. Οι αρχές της Φινλανδίας επέτρεπαν μέχρι πρότινος στους Ρώσους να περάσουν τα σύνορα, αν είχαν διαβατήριο και βίζα Σένγκεν -έγγραφα που έχουν μόλις ένα εκατομμύριο Ρώσοι-, όμως και το Ελσίνκι έκλεισε τα σύνορα της χώρας τα μεσάνυχτα της Πέμπτης (29.09). Η μόνη χώρα που κρατά ακόμη ανοιχτά τα σύνορά της είναι η Γεωργία, όπου η ουρά στις συνοριακές διαβάσεις ξεπερνά τις 24 ώρες αναμονής, ενώ περιστασιακά σε ορισμένους απαγορεύεται η διάβαση εάν δεν υπάρχει προφανής λόγος. Υπάρχουν επίσης πιο μακρινοί προορισμοί, όπως η Νορβηγία, το Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν και η Μογγολία. Αλλά το να φτάσει κανείς εκεί με τα πόδια, ποδήλατο ή αυτοκίνητο αποτελεί ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα το οποίο μάλιστα δεν έχει καμία εγγύηση επιτυχίας.
Τα, δε, αεροπορικά εισιτήρια προς τους λίγους προορισμούς που είναι ακόμη διαθέσιμοι για τους Ρώσους, μετά το κλείσιμο του μεγαλύτερου μέρους του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου τον Φεβρουάριο, έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Θέλει κάποιος να πετάξει στο γειτονικό Καζακστάν; Ένα εισιτήριο με δύο ενδιάμεσες στάσεις, κοστίζει 20.000 δολάρια. Για την Αρμενία τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί. Για τη Γεωργία, όπου έως και τη σύγκρουση του 2008 υπήρχαν καθημερινές απευθείας πτήσεις από τη Ρωσία προς την Τιφλίδα, δεν διεξάγονται πλέον πτήσεις.
Η τρομακτική αλήθεια είναι ότι οι Ρώσοι έχουν εξελιχθεί σε παρίες. Πολλές χώρες έχουν ήδη επιβάλλει περιορισμούς διαμονής για τους Ρώσους υπηκόους, ενώ περιορίζονται ολοένα και περισσότερο οι πιθανότητες να λάβει κάποιος νομικό καθεστώς, άδεια εργασίας ή ακόμη και να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό. Κανείς δεν περιμένει να υποδεχθεί τους Ρώσους που τρέχουν να ξεφύγουν. Πέραν αυτού, δεν είναι σαφές για πόσο καιρό ακόμη οι αρχές της Ρωσίας θα επιτρέπουν στους πολίτες να φύγουν από τη χώρα. Ορισμένες περιφερειακές στρατιωτικές αρχές έχουν ήδη εκδώσει εντολές που απαγορεύουν σε άνδρες οι οποίοι βρίσκονται σε ηλικία στρατολόγησης -δηλαδή, σχεδόν σε όλους- να εγκαταλείψουν τις πόλεις και τα χωριά τους.
Όσοι εκτός Ρωσίας παρακολουθούν αυτήν τη φρίκη ρωτούν γιατί δεν διαμαρτύρονται οι Ρώσοι. Πολλοί το κάνουν. Το πρώτο βράδυ μετά την ανακοίνωση της μερικής επιστράτευσης, η ρωσική αστυνομία συνέλαβε περισσότερους από χίλιους διαδηλωτές σε 30 και πλέον πόλεις σε όλη τη χώρα. Ορισμένοι διαδηλωτές ξυλοκοπήθηκαν άγρια. Η γενναιότητα αυτών των ανθρώπων ξεπερνά τη φαντασία όσων δεν έχουν ζήσει ποτέ τι σημαίνει δικτατορία.
Όσο για την προτροπή ορισμένων προς τους Ρώσους να ανατρέψουν τον Πούτιν, αμφιβάλλω αν υπάρχει κανείς που μπορεί να τους πει πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Ο κύριος εκπρόσωπος της ρωσικής αντιπολίτευσης, Αλεξέι Ναβάλνι, είναι φυλακισμένος• οι διαδηλώσεις είναι ουσιαστικά παράνομες• ενώ ακόμη και οι ήπιες αντιπολεμικές δηλώσεις μπορούν να στείλουν τους Ρώσους πίσω από τα κάγκελα, καθώς επιφέρουν βαριά ποινή. Εγώ, για παράδειγμα, αντιμετωπίζω ποινικές διώξεις διότι έγραψα στο Instagram ότι ο ρωσικός στρατός διέπραξε τη σφαγή στην Μπούτσα της Ουκρανίας. Για τους Ρώσους, δεν υπάρχει ορατός δρόμος προς ένα καλύτερο μέλλον.
Στη Ρωσία υπάρχει το ρητό "βομβαρδίστε το Βορόνεζ”. Το Βορόνεζ είναι μια ρωσική πόλη όχι πολύ μακριά από τα σύνορα με την Ουκρανία, ωστόσο το ρητό δεν σχετίζεται με τον βομβαρδισμό της από την Ουκρανία. Αναφέρεται στη διεστραμμένη συνήθεια των αρχών της Ρωσίας να αντεκδικούνται τους πολίτες της χώρας ως αντίδραση για τις ενέργειες άλλων κυβερνήσεων. Στις 21 Σεπτεμβρίου, ο Πούτιν προέβη ίσως στο πιο κραυγαλέο παράδειγμα αυτής της λογικής. Ωθούμενος από την αντίσταση των Ουκρανών, επέλεξε να τιμωρήσει τους Ρώσους πολίτες για τη δική του αποτυχία.
Η θανατική ποινή μπορεί να απαγορεύεται στη Ρωσία. Αλλά την απόφαση του Πούτιν, θα την πληρώσουν με τη ζωή τους πολλοί άνθρωποι.
*Ο Ilia Krasilshchik είναι πρώην εκδότης του ανεξάρτητου ειδησεογραφικού μέσου Meduza και διευθυντής του Helpdesk.media.
© 2022 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"
"Γειά σας, η σύζυγός μου είναι έγκυος και έχω στεγαστικό δάνειο. Τη σύζυγό μου, την πιάνει πανικός, και δεν έχω χρήματα να φύγω στο εξωτερικό. Πώς μπορώ να αποφύγω τη στρατολόγηση;”.
Αυτό είναι ένα από τα μηνύματα που λάβαμε στον ιστότοπο Helpdesk.media, τον οποίο δημιουργήσαμε εγώ και ορισμένοι άλλοι δημοσιογράφοι τον Ιούνιο με στόχο να βοηθήσουμε -παρέχοντας πληροφορίες, νομικές συμβουλές και ψυχολογική υποστήριξη- σε όσους ανθρώπους επηρεάζονται από τις ενέργειες της ρωσικής κυβέρνησης. Ο αποστολέας του μηνύματος, αφού ολοκλήρωσε τη στρατιωτική θητεία του πριν από επτά χρόνια, τώρα επιστρατεύεται για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ρωσική κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται ποιος θα πληρώσει το στεγαστικό του δάνειο ή ποιος θα φροντίσει την έγκυο σύζυγό του. Απλώς χρειάζεται περισσότερη "τροφή” για τον πόλεμό της.
Τις ημέρες που ακολούθησαν την ανακοίνωση "μερικής επιστράτευσης” από τον Βλαντίμιρ Πούτιν, η οποία άνοιξε τον δρόμο για τη στρατολόγηση εκατοντάδων χιλιάδων Ρώσων και τη συμμετοχή τους στην αποτυχημένη πολεμική του επιχείρηση, έχουμε λάβει χιλιάδες μηνύματα όπως το παραπάνω. Ορισμένοι από τους αποστολείς θρηνούσαν• άλλοι εξέφραζαν την περιφρόνησή τους. Κάποιοι απλώς αποδέχονταν την ήττα τους. Όπως και οι Ρώσοι που προσπαθούν απεγνωσμένα βρουν μια αεροπορική πτήση για το εξωτερικό, να περάσουν τα σύνορα ή να επιτεθούν στα κέντρα στρατολόγησης, εκφράζουν την ίδια επιθυμία: να αποφύγουν τη στρατολόγηση.
Η αλήθεια είναι ότι πιθανότατα δεν μπορούν. Παρότι παρουσιάζεται ως μερικό μέτρο που αφορά μόνο όσους έχουν στο παρελθόν υπηρετήσει στον στρατό, στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση έχει την απόλυτη ελευθερία να στρατολογήσει όσους ανθρώπους θέλει. Ο αρχικός αριθμός των 300.000 στρατολογήσεων, για παράδειγμα, ήδη μοιάζει εξωπραγματικά μικρός. Ευρισκόμενοι ανάμεσα σε ένα τερατώδες καθεστώς, αποφασισμένο να επιτύχει τον στόχο του με κάθε κόστος, και την ευρεία διεθνή απομόνωση, οι Ρώσοι έχουν εγκλωβιστεί σε μια καταστροφική δίνη. Και κρίνοντας από τη μέχρι τώρα αντίδρασή τους, είναι τρομοκρατημένοι.
Αυτός ο τρόμος έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την υποτιθέμενη μαζική στήριξη των Ρώσων στον πόλεμο. Το πραγματικό εύρος της στήριξης είναι σαφέστατα πολύ χαμηλότερο από αυτό που διατυμπανίζουν τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο μέσα μαζικής ενημέρωσης. Στην πραγματικότητα, είναι πολύ λίγοι αυτοί που είναι πρόθυμοι να πάνε στον πόλεμο - κάτι που καταδεικνύει ξεκάθαρα και ο πυροβολισμός ενός αξιωματικού στρατολόγησης στη Σιβηρία, την προηγούμενη Δευτέρα (26.09). Η αποδοχή του πολέμου είναι ελάχιστη: Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής μιας ιδιωτικής στρατιωτικής εταιρείας και επιχειρηματίας με στενούς δεσμούς με τον Πούτιν, έχει καταφύγει στις φυλακές προκειμένου να βρει προθύμους για στρατολόγηση.
Οι απλοί πολίτες που θέλουν να ξεφύγουν από αυτήν την κολασμένη μοίρα, δεν έχουν όμως πολλές επιλογές. Ορισμένοι Ρώσοι έχουν ήδη περάσει τα σύνορα με τη Λευκορωσία, αλλά λαμβάνουμε ήδη πληροφορίες ότι οι αρχές της Λευκορωσίας, χώρα-συνένοχος του Πούτιν, σχεδιάζουν να τους συλλάβουν. Αν λοιπόν η Λευκορωσία δεν αποτελεί επιλογή, πού μπορούν να καταφύγουν; Λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της επιστράτευσης, η Λετονία, η Λιθουανία, η Εσθονία και η Πολωνία απαγόρευσαν την είσοδο σε όλους σχεδόν τους Ρώσους. Την προηγούμενη εβδομάδα, οι χώρες της Βαλτικής δήλωσαν ότι η απόφαση αυτή δεν πρόκειται να αρθεί, τουλάχιστον προς το παρόν.
Τα χιλιάδων χιλιομέτρων σύνορα της χώρας με την Ουκρανία είναι, φυσικά, κλειστά. Οι αρχές της Φινλανδίας επέτρεπαν μέχρι πρότινος στους Ρώσους να περάσουν τα σύνορα, αν είχαν διαβατήριο και βίζα Σένγκεν -έγγραφα που έχουν μόλις ένα εκατομμύριο Ρώσοι-, όμως και το Ελσίνκι έκλεισε τα σύνορα της χώρας τα μεσάνυχτα της Πέμπτης (29.09). Η μόνη χώρα που κρατά ακόμη ανοιχτά τα σύνορά της είναι η Γεωργία, όπου η ουρά στις συνοριακές διαβάσεις ξεπερνά τις 24 ώρες αναμονής, ενώ περιστασιακά σε ορισμένους απαγορεύεται η διάβαση εάν δεν υπάρχει προφανής λόγος. Υπάρχουν επίσης πιο μακρινοί προορισμοί, όπως η Νορβηγία, το Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν και η Μογγολία. Αλλά το να φτάσει κανείς εκεί με τα πόδια, ποδήλατο ή αυτοκίνητο αποτελεί ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα το οποίο μάλιστα δεν έχει καμία εγγύηση επιτυχίας.
Τα, δε, αεροπορικά εισιτήρια προς τους λίγους προορισμούς που είναι ακόμη διαθέσιμοι για τους Ρώσους, μετά το κλείσιμο του μεγαλύτερου μέρους του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου τον Φεβρουάριο, έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Θέλει κάποιος να πετάξει στο γειτονικό Καζακστάν; Ένα εισιτήριο με δύο ενδιάμεσες στάσεις, κοστίζει 20.000 δολάρια. Για την Αρμενία τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί. Για τη Γεωργία, όπου έως και τη σύγκρουση του 2008 υπήρχαν καθημερινές απευθείας πτήσεις από τη Ρωσία προς την Τιφλίδα, δεν διεξάγονται πλέον πτήσεις.
Η τρομακτική αλήθεια είναι ότι οι Ρώσοι έχουν εξελιχθεί σε παρίες. Πολλές χώρες έχουν ήδη επιβάλλει περιορισμούς διαμονής για τους Ρώσους υπηκόους, ενώ περιορίζονται ολοένα και περισσότερο οι πιθανότητες να λάβει κάποιος νομικό καθεστώς, άδεια εργασίας ή ακόμη και να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό. Κανείς δεν περιμένει να υποδεχθεί τους Ρώσους που τρέχουν να ξεφύγουν. Πέραν αυτού, δεν είναι σαφές για πόσο καιρό ακόμη οι αρχές της Ρωσίας θα επιτρέπουν στους πολίτες να φύγουν από τη χώρα. Ορισμένες περιφερειακές στρατιωτικές αρχές έχουν ήδη εκδώσει εντολές που απαγορεύουν σε άνδρες οι οποίοι βρίσκονται σε ηλικία στρατολόγησης -δηλαδή, σχεδόν σε όλους- να εγκαταλείψουν τις πόλεις και τα χωριά τους.
Όσοι εκτός Ρωσίας παρακολουθούν αυτήν τη φρίκη ρωτούν γιατί δεν διαμαρτύρονται οι Ρώσοι. Πολλοί το κάνουν. Το πρώτο βράδυ μετά την ανακοίνωση της μερικής επιστράτευσης, η ρωσική αστυνομία συνέλαβε περισσότερους από χίλιους διαδηλωτές σε 30 και πλέον πόλεις σε όλη τη χώρα. Ορισμένοι διαδηλωτές ξυλοκοπήθηκαν άγρια. Η γενναιότητα αυτών των ανθρώπων ξεπερνά τη φαντασία όσων δεν έχουν ζήσει ποτέ τι σημαίνει δικτατορία.
Όσο για την προτροπή ορισμένων προς τους Ρώσους να ανατρέψουν τον Πούτιν, αμφιβάλλω αν υπάρχει κανείς που μπορεί να τους πει πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Ο κύριος εκπρόσωπος της ρωσικής αντιπολίτευσης, Αλεξέι Ναβάλνι, είναι φυλακισμένος• οι διαδηλώσεις είναι ουσιαστικά παράνομες• ενώ ακόμη και οι ήπιες αντιπολεμικές δηλώσεις μπορούν να στείλουν τους Ρώσους πίσω από τα κάγκελα, καθώς επιφέρουν βαριά ποινή. Εγώ, για παράδειγμα, αντιμετωπίζω ποινικές διώξεις διότι έγραψα στο Instagram ότι ο ρωσικός στρατός διέπραξε τη σφαγή στην Μπούτσα της Ουκρανίας. Για τους Ρώσους, δεν υπάρχει ορατός δρόμος προς ένα καλύτερο μέλλον.
Στη Ρωσία υπάρχει το ρητό "βομβαρδίστε το Βορόνεζ”. Το Βορόνεζ είναι μια ρωσική πόλη όχι πολύ μακριά από τα σύνορα με την Ουκρανία, ωστόσο το ρητό δεν σχετίζεται με τον βομβαρδισμό της από την Ουκρανία. Αναφέρεται στη διεστραμμένη συνήθεια των αρχών της Ρωσίας να αντεκδικούνται τους πολίτες της χώρας ως αντίδραση για τις ενέργειες άλλων κυβερνήσεων. Στις 21 Σεπτεμβρίου, ο Πούτιν προέβη ίσως στο πιο κραυγαλέο παράδειγμα αυτής της λογικής. Ωθούμενος από την αντίσταση των Ουκρανών, επέλεξε να τιμωρήσει τους Ρώσους πολίτες για τη δική του αποτυχία.
Η θανατική ποινή μπορεί να απαγορεύεται στη Ρωσία. Αλλά την απόφαση του Πούτιν, θα την πληρώσουν με τη ζωή τους πολλοί άνθρωποι.
*Ο Ilia Krasilshchik είναι πρώην εκδότης του ανεξάρτητου ειδησεογραφικού μέσου Meduza και διευθυντής του Helpdesk.media.
© 2022 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"