Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Μεταξύ άλλων, εστίασε στην ανάπτυξη ιρανικών υποδομών για την επέκταση του εμπορίου. Δεν είναι τυχαίο ότι η Μόσχα έχει προτείνει να συμμετάσχει σε ιρανικά σιδηροδρομικά έργα. Με την τρέχουσα σύγκρουση στην Ευρασία, ο Διαμετακομιστικός Διάδρομος Βορρά-Νότου (INSTC) βρίσκεται στο επίκεντρο και, αψηφώντας τις κυρώσεις, το Ιράν μπορεί και πάλι να γίνει περιφερειακός διαμετακομιστικός κόμβος, όπως ήταν πάντα ιστορικά. Και η Ρωσία μπορεί να βοηθήσει το περσικό έθνος να αναπτύξει το σιδηροδρομικό του δίκτυο.
Απευθυνόμενος στο προαναφερθέν φόρουμ, ο Sergey Katyrin, Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, είπε πως η Ρωσία και το Ιράν προσβλέπουν στην επίτευξη ετήσιου εμπορίου 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς και τα δύο έθνη αναμένουν να ενισχύσουν τις εμπορικές τους συμφωνίες - οι οποίες ενισχύθηκαν από το Ιράν το 2019 και τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (EAEU).
Με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά τη συνεχιζόμενη ουκρανική σύγκρουση και τα ευρωπαϊκά σύνορα να κλείνουν στα ρωσικά προϊόντα, η Μόσχα έχει στρέψει τα μάτια της προς την Ανατολή και τον INSTC. Το Ιράν λόγω της στρατηγικής του θέσης, για χιλιάδες χρόνια στην πραγματικότητα έπαιζε βασικό ρόλο ως διαδρομή κατά μήκος του Δρόμου του Μεταξιού για τη μεταφορά εμπορευμάτων από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω συγκρούσεων, κυρώσεων και προβλημάτων υποδομών, αυτό το δυναμικό δεν έχει αξιοποιηθεί. Οι τρέχουσες συνθήκες μπορεί να προσφέρουν ακριβώς μια τέτοια ευκαιρία.
Τα ιδρυτικά κράτη μέλη Ρωσία, Ιράν και Ινδία υπέγραψαν τη συμφωνία INSTC στις 16 Μαΐου 2002. Ωστόσο, παρά τον αρχικό γενικό ενθουσιασμό για το έργο, αρκετά προβλήματα εμπόδισαν την ανάπτυξή του, όπως η παγκόσμια οικονομική στασιμότητα, οι αμερικανικές κυρώσεις στο Ιράν και πιο πρόσφατα, η πανδημία.
Ο Διεθνής Διάδρομος Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) είναι ένα δίκτυο πολλαπλών τρόπων μεταφοράς οδικών, σιδηροδρομικών και πλοίων για τη μεταφορά εμπορευμάτων μεταξύ κυρίως Ιράν, Ινδίας, Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν, αλλά και χωρών της Κεντρικής Ασίας και Ευρώπης. Στόχος του είναι να μειώσει τα σημεία συμφόρησης (και το κόστος) και να αυξήσει την εμπορική συνδεσιμότητα μεταξύ μεγάλων πόλεων όπως η Μόσχα, η Τεχεράνη, η Βομβάη, το Αστραχάν κ.λπ. Εκτιμάται ότι αυτή η διαδρομή μεταφοράς μπορεί να κάνει το κόστος 30 τοις εκατό φθηνότερο και επίσης μειώνεται ο χρόνος που απαιτείται για τη μεταφορά ινδικών εμπορευμάτων στη Ρωσία.
Ο διάδρομος στοχεύει επίσης να συγχρονιστεί με τη συμφωνία του Ασγκαμπάτ, που υπογράφηκε από το Ιράν, την Ινδία, το Ομάν, το Τουρκμενιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν, η οποία δημιουργεί ένα διεθνή διαμετακομιστικό διάδρομο για τη διευκόλυνση της μεταφοράς εμπορευμάτων μεταξύ του Περσικού Κόλπου και της Κεντρικής Ασίας.
Οι περίκλειστες χώρες της Κεντρικής Ασίας θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τον διάδρομο για πρόσβαση στις θάλασσες, ενώ το Ιράν θα συνδέει επίσης την Ινδία με την Ευρώπη, υποστηρίζει ο δημοσιογράφος Ebrahim Fallahi, ανταποκριτής πετρελαίου και ενέργειας. Σε μια αναβίωση του Δρόμου του Μεταξιού, η διαδρομή θα μπορούσε επίσης να ενταχθεί στο έργο Road and Belt της Κίνας.
Τον Ιούνιο, η Μόσχα άρχισε να στέλνει αγαθά στην Ινδία μέσω του INSTC, για να ξεπεράσει τις κυρώσεις. Η ρωσική εταιρεία RZD Logistics ανακοίνωσε στις 7 Ιουλίου 2022 ότι ολοκλήρωσε με επιτυχία την πρώτη της μεταφορά εμπορευμάτων στην Ινδία μέσω του διαδρόμου.
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές προκλήσεις σχετικά με τη συνεχιζόμενη κατασκευή εγκαταστάσεων υποδομής, τα διαφορετικά τιμολόγια και τελωνειακά καθεστώτα και τις εκκαθαρίσεις. Η έλλειψη ενός στέρεου νομικού πλαισίου και ενός ενιαίου χειριστή πολλαπλών μεταφορών εμποδίζει την ανάπτυξη αυτού του δικτύου, το οποίο διαφορετικά θα μπορούσε να συγχωνευθεί σε έναν ενιαίο υλικοτεχνικό μηχανισμό, σύμφωνα με τον Vaishali Basu Sharma, σύμβουλο της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας (NSCS). Επιπλέον, η Αρμενία, μέρος της συμφωνίας INSTC, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει συνοριακή σύγκρουση. Στην Κεντρική Ασία, υπάρχει επίσης μια σοβαρή απειλή για την ασφάλεια, την τρομοκρατική οργάνωση Daesh, γνωστή ως Ισλαμικό Κράτος.
Τον Αύγουστο του 2021, ο Ιρανός πρεσβευτής στη Ρωσία Kazem Jalali σχολίασε, μετά το περιστατικό στη Διώρυγα του Σουέζ, πως ο μεταφορικός διάδρομος Βορρά-Νότου θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετική εναλλακτική λύση, τόσο ταχύτερη όσο και λιγότερο δαπανηρή. Ωστόσο, οι περισσότερες ρωσικές αλυσίδες εφοδιασμού κατασκευάστηκαν για να εξυπηρετήσουν την Ευρώπη (γι' αυτό το INSTC δεν ήταν προτεραιότητα), σύμφωνα με την Gulshan Sachdeva, καθηγήτρια στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Jawaharlal Nehru. Ομοίως, η Ινδία έχει επικεντρωθεί στην επέκταση του εμπορίου της με τη Δύση, εκτός από την Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Σε κάθε περίπτωση, το παγκόσμιο τοπίο έχει πλέον αλλάξει, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά, και η Ρωσία χρειάζεται να αναπτύξει νέες αλυσίδες εφοδιασμού. Οι ινδικές εξαγωγές στη Ρωσία, με τη σειρά τους, αυξήθηκαν κατά περίπου 270 τοις εκατό μεταξύ Απριλίου και Μαΐου. Όλα αυτά δημιουργούν την τέλεια ευκαιρία. Η σκληρή υποδομή που πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω υποστηρίζεται από μια αναδυόμενη μαλακή υποδομή: η Ρωσία έχει μια Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (ΣΕΣ) με το Ιράν μέσω της ΣΕΣ του 2019 Ιράν-ΕΑΕΕ, και η Ινδία με τη σειρά της διαπραγματεύεται επίσης μια ΣΕΣ με την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση . Η ασιατική δύναμη διαπραγματεύεται επίσης μια ΣΕΣ με το Ιράν.
Εκτός από τη μείωση του κόστους, ο διάδρομος έχει νόημα από την άποψη της οικονομικής διπλωματίας, καθώς τόσο το Ιράν όσο και η Ρωσία αποτελούν στόχο των αμερικανικών κυρώσεων και συνεργάζονται σε μια σειρά διμερών και πολυμερών δραστηριοτήτων.
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να περιμένουμε κάθε είδους πίεση από την Ουάσιγκτον σε προσπάθειες παρεμπόδισης τέτοιων πρωτοβουλιών (ιδιαίτερα διπλωματική πίεση στην Ινδία) - και, στο μέλλον, ακόμη και κρυφές πράξεις δολιοφθοράς, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό των ΗΠΑ .
Συνοψίζοντας, αν και μια εκκολαπτόμενη πρωτοβουλία που αντιμετωπίζει πολλά ζητήματα, ο INSTC έχει πράγματι τη δυνατότητα όχι μόνο να αντιμετωπίσει τις προσπάθειες των ΗΠΑ να απομονώσουν οικονομικά το Ιράν και τη Ρωσία, αλλά στην πραγματικότητα να δημιουργήσει μια νέα πολλά υποσχόμενη διαδρομή και μια εναλλακτική λύση στη Διώρυγα του Σουέζ.