 |
| @JosepBorrellF/Twitter |
Joanna Lillis - eurasianet.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Στις 17-18 Νοεμβρίου ήταν η σειρά του κορυφαίου διπλωμάτη της ΕΕ, ο οποίος επισκέφθηκε το Καζακστάν και στη συνέχεια κατευθύνθηκε στο Ουζμπεκιστάν για να συναντήσει τους υπουργούς Εξωτερικών της Κεντρικής Ασίας και να παρακολουθήσει μια διάσκεψη για την προώθηση νέων δεσμών μεταξύ Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας.
Ο Josep Borrell, ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για τις εξωτερικές υποθέσεις, χρησιμοποίησε την ευκαιρία για να παρουσιάσει τα πλεονεκτήματα των στενότερων δεσμών με την Ευρώπη για τους παραδοσιακούς συμμάχους της Ρωσίας.
«Το να έχεις συνδέσεις και επιλογές είναι καλό. Αλλά οι υπερβολικές εξαρτήσεις και η απουσία επιλογής μπορεί να έχουν κόστος», είπε στη Διάσκεψη Συνδεσιμότητας ΕΕ-Κεντρικής Ασίας.
Αυτή ήταν μια προφανής, αν και σιωπηρή, αναφορά στην εξάρτηση της Κεντρικής Ασίας από τη Ρωσία, αν και, όπως είπε ο Borrell, ισχύει και για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
«Όπως εμείς στην Ευρώπη επικεντρωνόμαστε στην ανάπτυξη της στρατηγικής μας αυτονομίας, έτσι αναγνωρίζουμε την επιθυμία των εταίρων μας να κάνουν το ίδιο», συνέχισε.
«Σεβόμαστε και υποστηρίζουμε τη φυσική επιθυμία των εταίρων μας από την Κεντρική Ασία να απορρίψουν την εξάρτηση από οποιονδήποτε μεμονωμένο διεθνή εταίρο, ανεξαρτήτως ιστορίας ή γεωγραφίας. Υποστηρίζουμε το δικαίωμα των φίλων μας από την Κεντρική Ασία να είναι ελεύθεροι να επιλέγουν».
Αυτό δεν είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, καθώς «υποστηρίζουμε πως οι επιλογές δεν είναι και δεν πρέπει να είναι αποκλειστικές».
«Όταν μιλάμε για συνδεσιμότητα ΕΕ-Κεντρικής Ασίας, αυτό δεν είναι εις βάρος άλλων συνδέσεων. Μάλλον ενισχύει και συμπληρώνει αυτές τις συνδέσεις ως μέρος ενός ευρύτερου δικτύου».
Η Ρωσία δε βλέπει τα πράγματα έτσι.
Η Μόσχα έχει προηγουμένως επικρίνει την στενότερη συνεργασία μεταξύ της Κεντρικής Ασίας και της Δύσης, ιδιαίτερα στο Καζακστάν, το οποίο αντιλαμβάνεται ως άπιστο επειδή δεν υποστήριξε τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η Μόσχα έκανε και πάλι αισθητή τη δυσαρέσκειά της αυτόν το μήνα, αφού ο Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ντόναλντ Λου επισκέφθηκε την Κεντρική Ασία και υποσχέθηκε 25 εκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση των εμπορικών οδών και την προσέλκυση επενδύσεων.
Η Ουάσιγκτον διατήρησε το «ρεφρέν» της πως «η Αμερική είναι ικανή να γίνει μια «πλεονεκτική» εναλλακτική για να αντικαταστήσει τη Μόσχα και το Πεκίνο», είπε η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα .
Αλλά η πραγματική επιθυμία της Ουάσιγκτον ήταν να «μετατρέψει τις ανεξάρτητες χώρες σε υπάκουους δορυφόρους», παραπονέθηκε.
Η Ρωσία, αντίθετα, αντιμετωπίζει τις χώρες και τους ανθρώπους της Κεντρικής Ασίας «με σεβασμό, για το καλό της ανάπτυξής τους και της οικονομικής τους ευημερίας», ισχυρίστηκε η Ζαχάροβα.
Τα σχόλιά της υπογράμμισαν πόσο συγκλονισμένη είναι η Ρωσία από την απώλεια του κύρους της στην Κεντρική Ασία.
Η ΕΕ κινείται προληπτικά στο χάσμα. Τον περασμένο μήνα, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Charles Michel πέταξε για μια συνάντηση κορυφής με τους ηγέτες της Κεντρικής Ασίας.
Στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε συμφωνία για να αξιοποιήσει το Καζακστάν –το οποίο ο Μισέλ περιέγραψε ως «κρίσιμο εταίρο» για την ΕΕ– για προμήθειες πράσινου υδρογόνου και μετάλλων σπάνιων γαιών.
Ο Μπορέλ ήταν επίσης ενθουσιασμένος για τη συνεργασία με το Καζακστάν καθώς συνάντησε τον Πρόεδρο Kassym-Jomart Tokayev στην Αστάνα καθ' οδόν για τη Σαμαρκάνδη.
Αναφέροντας έμμεσα την πολιτική της Αστάνα για την Ουκρανία, ευχαρίστησε το Καζακστάν «για την ισχυρή δέσμευσή του στην υπεράσπιση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και ειδικότερα της εδαφικής ακεραιότητας όλων των χωρών».
Το Ουζμπεκιστάν είναι επίσης πρόθυμο για στενότερους δεσμούς με την Ευρώπη.
«Οι περίπλοκες και απρόβλεπτες γεωπολιτικές διαδικασίες» υπογραμμίζουν την ανάγκη για «επέκταση αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων», είπε ο Πρόεδρος Shavkat Mirziyoyev στο συνέδριο συνδεσιμότητας, το οποίο είχε κληθεί να «εμπλουτίσει τη συνεργασία μας με πρακτικά προγράμματα και έργα».
Ο Mirziyoyev θα επισκεφθεί τη Γαλλία την επόμενη εβδομάδα, ανακοίνωσε το γραφείο του καθώς ο Μπορέλ εισήλθε σε συνομιλίες τις τελευταίες εβδομάδες για τις κυρώσεις της ΕΕ στον Ρωσοουζμπέκο ολιγάρχη Alisher Usmanov και τις γερμανικές έρευνες στα ακίνητά του. Η Τασκένδη φέρεται να ασκεί πιέσεις στις Βρυξέλλες για την άρση των κυρώσεων, που σχετίζονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ΕΕ και η Κεντρική Ασία επιθυμούν να αναπτύξουν μια διαδρομή μεταφορών με το παρατσούκλι «Μεσαίος Διάδρομος», παρακάμπτοντας τη Ρωσία και διασχίζοντας την Κασπία Θάλασσα, αν και η άρση των σημείων συμφόρησης θα διαρκέσει αρκετά χρόνια.
«Οι Ευρωπαίοι και οι κάτοικοι της Κεντρικής Ασίας είναι ενωμένοι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε», είπε ο Borrell.
Η ΕΕ έχει διαθέσει 300 εκατομμύρια ευρώ σε χρηματοδότηση για την περιοχή τα επόμενα τέσσερα χρόνια και «το καθήκον μας σήμερα είναι να εντοπίσουμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να απελευθερώσουμε το υπάρχον δυναμικό και να οικοδομήσουμε μόνιμες συνδέσεις».