Περικλής Νεάρχου,
Πρέσβυς ε.τ.
Το πιο ανησυχητικό για τα πολιτικά πράγματα της Τουρκίας είναι το γεγονός ότι ολόκληρο το πολιτικό σύστημα της χώρας συντάσσεται με το "όραμα" Ερντογάν και υπερθεματίζει, αποδεχόμενο ουσιαστικά την πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία του Ερντογάν στη χάραξη της υψηλής στρατηγικής της Τουρκίας για το μέλλον.
Τόσο το όραμα της Μεγάλης Τουρκίας όσο και η "Γαλάζια Πατρίδα", που χρησιμοποιείται ειδικότερα ως όχημα στρατηγικού σχεδίου για την αρπαγή του πλούτου της ΑΟΖ της Ελλάδος και της Κύπρου και την εγκαθίδρυση Τουρκικής ηγεμονίας στην Ανατολική Μεσόγειο, αποτελούν στόχους όλων των τουρκικών κομμάτων. Ο προσανατολισμός αυτός της Αγκύρας αποτελεί και για την Αθήνα ένα σαφές μήνυμα ότι η αντιπαράθεση μεταξύ των δυο χώρων έχει στρατηγικά και μακροπρόθεσμα χαρακτηριστικά, που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο σε κατευναστικές αυταπάτες.
Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι η Ελλάδα, για να κατοχυρώσει την ασφάλειά της και την ειρήνη, έχει μια μόνη επιλογή. Να ενισχύσει την άμυνα και τις συμμαχίες της και να εκμεταλλευθεί γρήγορα τα πλεονεκτήματα που διαθέτει για να ισχυροποιηθεί οικονομικά και γεωπολιτικά.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο ευνοούν, ευτυχώς, τις Ελληνικές θέσεις και τα Ελληνικά συμφέροντα. Κατά πρώτο λόγο, η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ότι η προσωρινή Κυβέρνηση Ντμπεϊμπά της Λιβύης, με βάση τον συμφωνημένο χάρτη, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για συμφιλίωση, δεν έχει το δικαίωμα να υπογράφει συμφωνίες με άλλες χώρες για θέματα εξωτερικής πολιτικής, περιλαμβανομένων των υδρογονανθράκων και ότι συμφωνίες του είδους αυτού δεν δεσμεύουν τη Λιβύη. Η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας συνοδεύθηκε, στη συνέχεια, από ανακοίνωση, στο ίδιο πνεύμα, του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ένα βαρύτατο πλήγμα στις Τούρκο - Λιβυκές συμφωνίες και ένα μήνυμα στην Άγκυρα.
Ένα άλλο μήνυμα είναι η αναστολή εκ μέρους της Αιγύπτου του Στρατάρχη Αλ Σίσυ των διερευνητικών συνομιλιών, που διεξήγαγε με την Τουρκία, σχετικά με τις δυνατότητες αποκαταστάσεως των Τούρκο - Αιγυπτιακών σχέσεων. Η απόφαση αυτή ήρθε ως αποτέλεσμα της δεύτερης συμφωνίας, που υπέγραψε η Άγκυρα με την Κυβέρνηση Ντμπεϊμπά της Λιβύης για την εκμετάλλευση των Λιβυκών υδρογονανθράκων.
Η Τριμερής Συνάντηση στο Κάιρο, σε επίπεδο κορυφής, Ελλάδος, Αιγύπτου, Κύπρου, είναι μια Συνάντηση που έρχεται την κατάλληλη στιγμή και μπορεί ν' αποδειχθεί ιδιαίτερα σημαντική. Θα πρέπει όμως να γίνει, επιτέλους, κατανοητό από την Ελληνική πλευρά, Ελλάδα και Κύπρο, ότι χρειάζονται πιο αποφασιστικά βήματα προς την κατεύθυνση της κατοχυρώσεως των Ελληνικών δικαιωμάτων, που απορρέουν από το θαλάσσιο δίκαιο. Δεν είναι δυνατόν να μην έχουν ακόμη επεκταθεί σε δώδεκα μίλια τα χωρικά ύδατα, στην περιοχή, τουλάχιστον, της Κρήτης, για ν' αντιμετωπισθούν οι Τουρκικοί σχεδιασμοί σε βάρος της Ελληνικής ΑΟΖ. Θα πρέπει, κατά δεύτερο λόγο, να γίνουν αποφασιστικά βήματα για την ολοκλήρωση της οριοθετήσεως της Ελληνικής ΑΟΖ, με βάση τον σχετικό νόμο του 2011, που έχει οριοθετήσει μονομερώς την υφαλοκρηπίδα με τη Λιβύη, με αναφορά τη μέση γραμμή.
Σε ότι αφορά την Κύπρο, το μεγάλο της πρόβλημα είναι ο παραλογισμός και ο αποπροσανατολισμός στο εσωτερικό της μέτωπο, που βρίσκεται σε αντίφαση με τις στρατηγικές συμμαχίες της με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Δεν είναι δυνατόν να συνάπτεις αφ' ενός συμμαχίες με τις χώρες αυτές, με κοινό παρονομαστή τον Τουρκικό κίνδυνο, και να διαπραγματεύεσαι αφ' ετέρου, στο εσωτερικό, "λύση" δήθεν του Κυπριακού, που θα έθετε ολόκληρη την Κύπρο υπό τουρκικό γεωπολιτικό έλεγχο.
Υπάρχει ελπίδα ότι οι προσεχείς εκλογές του Φεβρουαρίου θα άρουν αυτή την αντινομία και θα δώσουν στο εσωτερικό μέτωπο μια πιο ορθολογιστική και θετική κατεύθυνση, που θα έχει ως βάση την οδυνηρή πραγματικότητα της Τουρκικής κατοχής και όχι τις αυταπάτες και τους παραλογισμούς, που έχουν φέρει την Κύπρο στα όρια της εθελοδουλείας, με τις φροντίδες των κομμάτων ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ.
Η περίοδος όμως μέχρι τις εκλογές παραμένει άκρως επικίνδυνη. Ο Βρετανικός παράγων, που βυσσοδομεί μονίμως κατά της ενιαίας Κυπριακής Δημοκρατίας και της κυριαρχίας της, αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα, με το προσωπείο του ΟΗΕ, για την προώθηση της "κυριαρχικής ισότητας" μεταξύ του ψευδοκράτους και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στις προσπάθειές της αυτές, χρησιμοποιεί κυνικά το θέμα του ρόλου της Ειρηνευτικής Δυνάμεως του ΟΗΕ και των όρων για την ανανέωση της θητείας της, σε συμπαιγνία με την Άγκυρα, που ζητά χωριστή συμφωνία της Ειρηνευτικής Δυνάμεως με το ψευδοκράτος και εκβιάζει με αρπαγή περιοχών της Νεκρής Ζώνης.
Η Κυπριακή Κυβέρνησή δεν είναι δυνατόν να ανέχεται τις προκλήσεις του υποτιθεμένου εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόλιν Στιούαρτ, ο οποίος λειτουργεί απροκάλυπτα εναντίον της Κύπρου, ως πράκτορας της Αγγλικής διπλωματίας. Έχει μεγάλες ευθύνες ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος έχει επιλέξει και διατηρεί στη θέση του, ως Υπουργό Εξωτερικών, τον Γιαννάκη Κασουλίδη, έναν δεδηλωμένο υπέρμαχο της ανεδαφικής, επικίνδυνης και παράλογης προσεγγιστικής πολιτικής, όταν η Τουρκική πλευρά δηλώνει απροκάλυπτα ότι δεν συζητά τίποτε άλλο, εκτός από δυο ισότιμα και ισοκυρίαρχα κράτη.
Μια άλλη εξέλιξη, που έρχεται την επαύριο της αποφάσεως του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη Λιβύη και αναμένεται η επιβεβαίωση της, είναι η αποδιδόμενη θέληση της Λιβύης να προχωρήσει σε εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της, με δυο νέους αγωγούς φυσικού αερίου, αντιστοίχως προς την Αίγυπτο και την Ελλάδα, εκτός από έναν τρίτο που υπάρχει ήδη προς την Ιταλία. Προφανώς, είναι πολύ νωρίς για ν ' αξιολογηθεί σωστά η πληροφορία αυτή, δεδομένου του γεγονότος ότι η Λιβύη είναι ακόμη πολύ μακριά από μια κατάσταση που θα έμοιαζε με ομαλότητα. Δεν έχει επίσης λυθεί ακόμη το πρόβλημα της Τουρκικής αναμείξεως και ειδικότερα της Τουρκικής εμπλοκής στο θέμα των υδρογονανθράκων της Λιβύης. Σε κάθε περίπτωση, ο συνασπισμός δυνάμεων που διαμορφώνεται κατά της Τουρκικής παρεμβάσεως στη Λιβύη καθιστά πιο ευνοϊκές τις συνθήκες για την Ελλάδα.
Η εκλογή Νετανιάχου στο Ισραήλ είναι επίσης μια θετική εξέλιξη για την Ελλάδα και την Κύπρο. Ο Ισραηλινός ηγέτης είναι υπέρμαχος της στρατηγικής συνεργασίας με τα δυο Ελληνικά κράτη, τα οποία θεωρεί σημαντικά και για την ασφάλεια του Ισραήλ και την αποτροπή των ηγεμονικών φιλοδοξιών της Αγκύρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, η εγκατάλειψη της ακινησίας και της απραξίας από την Ελλάδα, στο θέμα των υδρογονανθράκων και της κατοχυρώσεως των Ελληνικών δικαιωμάτων, είναι το μεγάλο ζητούμενο. Υπήρξε, εν τω μεταξύ, μια πολύ σημαντική εξέλιξη, η εξαγγελία για προσεχή έναρξη ερευνών στο Ιόνιο και ΝΔ της Κρήτης. Ας ευχηθούμε να είναι ένα πρώτο βήμα, μετά από μια απαράδεκτη καθυστέρηση 40 ετών και ότι οι έρευνες θα επεκταθούν γρήγορα και ανατολικότερα στην περιοχή της Κρήτης και θ' ακολουθήσει επίσης η επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Ο αποπροσανατολισμός που έφερε η ιδεοληψία της "πράσινης" ενέργειας, που οδήγησε μέχρι την απεμπόληση από τη σημερινή Κυβέρνηση των Ελληνικών υδρογονανθράκων, έχει κοστίσει πολύ ακριβά στην Ελλάδα. Οι εκτιμήσεις των ειδικών για τις παραπάνω περιοχές κάνουν λόγο για την ύπαρξη τεραστίων ποσοτήτων φυσικού αερίου, που μπορούν όχι μόνον να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες της Ελλάδος, αλλά να συμβάλουν επίσης ουσιαστικά στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης.
Η ενεργειακή κρίση, που έχει πλήξει την Ευρώπη, ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, έχει προσγειώσει τους αιθεροβάμονες της "πράσινης" ενέργειας και είναι σήμερα κοινός τόπος ότι το φυσικό αέριο δεν είναι προς άμεση δήθεν αντικατάσταση και ότι, αντιθέτως, θα είναι για πολλές ακόμη δεκαετίες μαζί μας και ενεργειακός κινητήρας των Ευρωπαϊκών οικονομιών.
Ελλάδα και Κύπρος μπορούν, με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων τους, ν ' ανοίξουν μια νέα προοπτική για την οικονομία τους, αλλά και για τη γεωπολιτική τους αναβάθμιση και την ενίσχυση της διεθνούς τους θέσεως, όσο και αν η Άγκυρα απειλεί και προσπαθεί είτε να εμποδίσει την αξιοποίηση των Ελληνικών υδρογονανθράκων είτε να τους σφετερισθεί, με θεωρίες και ιδεολογήματα τύπου "Γαλάζια Πατρίδα".