Έκδηλη ήταν η ικανοποίηση του υπουργού Ανάπτυξης, Άδωνι Γεωργιάδη, κατά τη διάρκεια της χθεσινής τελετής υπογραφής της Συμφωνίας εξυγίανσης-μεταβίβασης των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Στην προσπάθεια επίλυσης ενός, ομολογουμένως, δύσκολου προβλήματος, έγινε ένα σημαντικό βήμα μπροστά. Ασφαλώς, υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μέχρι το ναυπηγείο να λειτουργήσει ξανά χωρίς προβλήματα, επ’ ωφελεία του Πολεμικού Ναυτικού. Όμως, η εξέλιξη αυτή συνδέεται και με το φλέγον θέμα της προμήθειας των κορβετών.
Από: defence-point.gr - Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Το μέλλον των Ναυπηγείων είχε εξαρχής συνδεθεί με το πρόγραμμα των κορβετών. Εκεί θα ναυπηγούνταν όλες πέραν της πρώτης που για λόγους ταχύτητας παράδοσης, αλλά και εκπαίδευσης του ελληνικού προσωπικού, θα ναυπηγούνταν στην προμηθεύτρια χώρα (Ιταλία, Γαλλία, ή Ολλανδία), καθώς εταιρίες τους αποτελούν τους φιναλίστ της άτυπης διαγωνιστικής διαδικασίας που εξελίσσεται.
Ωστόσο, το πρόβλημα των Ναυπηγείων Ελευσίνας, αποδείχθηκε δυσκολότερο και πιο περίπλοκο στην επίλυσή του. Την ίδια στιγμή, η απόφαση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία πριν το τέλος του έτους, εγείρει σοβαρό ζήτημα για το αν και κατά πόσον είναι εφικτή η εγχώρια ναυπήγηση όποιας κορβέτας επιλεγεί. Ο χρόνος που θα παρέλθει μέχρι την οριστική διευθέτηση της υπόθεσης δικαστικά, αλλά και η υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου που θα επιτρέψει την ολική επαναφορά της Ελευσίνας στα ναυπηγικά δρώμενα, περιπλέκει την υπόθεση.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, το Πολεμικό Ναυτικό, παρά το γεγονός ότι κατανοεί την ανάγκη το πρόγραμμα των κορβετών να συνδεθεί με την εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία, δεν έχει πολυτέλεια χρόνου. Χρειάζεται άμεση όσο το δυνατόν ενίσχυση, καθώς η παρόξυνση των τουρκικών προκλήσεων δεν έχει τέλος. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το πρόβλημα το έχει κατανοήσει και το Μαξίμου, που έχει συναινέσει στην ολοκλήρωση της όποιας συμφωνίας, με δέσμευση, όμως, του προμηθευτή για υλοποίηση του 30% του έργου στην ελληνική αμυντική βιομηχανία. Προφανώς, το 30% θα συμπληρωθεί και με τη συμμετοχή και κρατικών ή ιδιωτικών αμυντικών βιομηχανιών, πέραν των ναυπηγείων.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται προφανώς και η γαλλική αναφορά περί της ναυπήγησης τμημάτων των κορβετών Gowind, εάν τελικά επιλεγούν, στην Ελλάδα και τη μεταφορά τους στο γαλλικό ναυπηγείο για την τελική συναρμολόγηση. Στην περίπτωση της ιταλικής Fincantieri δεν τίθεται ζήτημα, αφού συμμετέχει στην εταιρική σύνθεση των Ναυπηγείων Ελευσίνας (με την αμερικανική DFC να παρέχει στην Ελευσίνα δάνειο ύψους 100 εκατ. δολαρίων). Όσον αφορά τους Ολλανδούς, δεν επιβεβαιώνονται προς το παρόν οι πληροφορίες συζητούν την παράδοση στο Πολεμικό Ναυτικό δύο φρεγατών τύπου “M” ως ενδιάμεση λύση, καλύπτοντας την ανάγκη για όσο το δυνατόν «περισσότερες πλώρες».
Τα ζητήματα όμως που εγείρονται είναι πολλά περισσότερα και η στάση των επίδοξων προμηθευτών θα κρίνει το τελικό αποτέλεσμα. Καταρχάς, εξακολουθεί να υπάρχει σύγχυση για το ύψος των κονδυλίων που θα διατεθούν για την υλοποίηση του προγράμματος. Το τελικό ύψος του προγράμματος θα καθοριστεί από τον πρωθυπουργό που θα λάβει και την τελική απόφαση, βασιζόμενος στην εισηγήσεις του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι οι δυνατότητες υπέρβασης του 1,5 δισ. ευρώ είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Αξιόπιστες πηγές τόνιζαν τη μεγάλη ανησυχία που επικρατεί για την εξέλιξη της ενεργειακής-οικονομικής κρίσης τον ερχόμενο χειμώνα. Αυτό, σε συνδυασμό με το ότι θα εισέλθουμε σε έτος εκλογών, περιπλέκει τον σχεδιασμό. Προς το παρόν, στο 1,5 δισ. ευρώ θα πρέπει να προστεθούν τα 500 εκατ. που θα κατευθυνθούν στον εκσυγχρονισμό των φρεγατών MEKO 200HN.
Ωστόσο, οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ», αντιλαμβάνονται ότι για την υλοποίηση και των δυο προγραμμάτων θα απαιτηθούν 200-300 εκατ. ευρώ επιπλέον. Αυτό κατά πάσα πιθανότητα αφορά η πληροφορία περί πρωθυπουργικής εμπλοκής στον καθορισμό του τελικού ύψους της επένδυσης για την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας του Πολεμικού Ναυτικού.
Επανερχόμαστε όμως στην υπόθεση της ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης (option) για μία ακόμη φρεγάτα FDI, τύπου ΚΙΜΩΝ (γνωστές ως Belharra). Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν, ότι κυβερνητική πρόθεση είναι να προχωρήσει το πρόγραμμα των κορβετών για 3+1 πλοία (ένα option). Η ευκαιρία απόκτησης και τέταρτης φρεγάτας με «κλειδωμένο» κόστος, όπως προβλέπει η υπάρχουσα σύμβαση, δηλαδή προ των ανατιμήσεων, ίσως έχει και μια εναλλακτική ανάγνωση.
Εάν ευσταθούν οι πληροφορίες που θέλουν τους Γάλλους να έχουν ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης, καθώς το κόστος έχει εκτοξευθεί και προφανώς δεν επιθυμούν να βάλουν χρήματα από την τσέπη τους, ίσως στο διακυβερνητικό επίπεδο να υπάρχουν κι άλλες σκέψεις. Δηλαδή, η άσκηση του ελληνικού δικαιώματος για τέταρτη φρεγάτα να μην είναι επιθυμητή από γαλλικής πλευράς, κάτι το οποίο συνεπάγεται ότι ενδεχόμενη ελληνική «διευκόλυνση» νομιμοποιεί την Αθήνα να ζητήσει ανταλλάγματα.
Αυτά θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή έμπρακτης υποστήριξης, διακηρυκτικής και επί του πεδίου σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να κινηθεί για την παρεμπόδιση των ερευνών της ExxonMobil, νοτίως της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Θα μπορούσε όμως να λάβει και άλλη αμοιβαίως επωφελή μορφή. Επί παραδείγματι, η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να ζητήσει την παραχώρηση του συνόλου ή μεγάλου μέρους της τεχνογνωσίας για τη ναυπήγηση των FDI, ή εναλλακτικά των κορβετών Gowind, μετά από την παρέλευση κάποιου χρονικού διαστήματος, με στόχο την εγχώρια ναυπήγηση περισσοτέρων, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Η παραχώρηση από τη Γαλλία των σχεδίων θα κάλυπτε έμμεσα την υστέρηση των Γάλλων σε επένδυση στην ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, μειώνοντας ταυτοχρόνως το κόστος της εγχώριας ναυπήγησης. Υπάρχει όμως και μια ακόμα αθέατη διάσταση! Ενδεχόμενη απόφαση της Ελλάδας να ενισχύσει μελλοντικά τον στόλο των φρεγατών, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του ναυπηγικού προγράμματος για το γαλλικό Ναυτικό, θα ενίσχυε τις εξαγωγικές προοπτικές του γαλλικών φρεγατών.
Επίσης, θα αντιμετώπιζε έναν δυνητικό κίνδυνο που δεν έχει συνειδητοποιήσει επαρκώς η γαλλική πλευρά. Ο κίνδυνος προέρχεται από την ανταγωνίστρια της γαλλικής Group Naval στο πρόγραμμα των κορβετών, την ιταλική Fincantieri, η οποία είναι παράλληλα συνεταίρος των Γάλλων στην κοινοπραξία Naviris για την ανάπτυξη και ναυπήγηση της «ευρωκορβέτας»!
Εάν η Fincantieri επικρατήσει στην Ελλάδα που με τα σημερινά δεδομένα μοιάζει πιθανότερο, η συνεργασία με την αμερικανική DFC, θεωρητικά τουλάχιστον ανοίγει τον δρόμο για τη μελλοντική προώθηση στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό της νέας αμερικανικής φρεγάτας FFG 62, τύπου Constellation, όταν η ανάπτυξή της ολοκληρωθεί και ενταχθεί στο αμερικανικό Ναυτικό!
Υπενθυμίζεται, ότι αυτή η φρεγάτα στηρίζεται σε σχέδιο της Fincantieri (ιταλική FREMM) και ναυπηγείται στο ναυπηγείο Fincantieri Marinette στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ και θα φέρει ηλεκτρονικά της Lockheed Martin. Το προς το παρόν θεωρητικό αυτό ενδεχόμενο θα καταστεί πιθανό σε περίπτωση που οι ιταλικές κορβέτες FCX-30 Doha επιλεγούν τελικώς από το ελληνικό Ναυτικό.
Με απλά λόγια και παρά την οικονομική στενότητα που υπάρχει, οι επίδοξοι προμηθευτές του Πολεμικού Ναυτικού, καλούνται να αντιληφθούν τη μεγάλη εικόνα και τα κέρδη που αποκομίσουν μακροπρόθεσμα από τη συνεργασία με την Ελλάδα κι όχι να αντιμετωπίσουν τη συνεργασία κοντόφθαλμα. Οι παράμετροι αυτοί προσδίδουν διαπραγματευτική ευελιξία στην ελληνική πλευρά, εάν όντως επιθυμεί να αξιοποιήσει τον ανταγωνισμό για την εξασφάλιση περισσοτέρων χειροπιαστών ανταλλαγμάτων…
Από: defence-point.gr - Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)
Το μέλλον των Ναυπηγείων είχε εξαρχής συνδεθεί με το πρόγραμμα των κορβετών. Εκεί θα ναυπηγούνταν όλες πέραν της πρώτης που για λόγους ταχύτητας παράδοσης, αλλά και εκπαίδευσης του ελληνικού προσωπικού, θα ναυπηγούνταν στην προμηθεύτρια χώρα (Ιταλία, Γαλλία, ή Ολλανδία), καθώς εταιρίες τους αποτελούν τους φιναλίστ της άτυπης διαγωνιστικής διαδικασίας που εξελίσσεται.
Ωστόσο, το πρόβλημα των Ναυπηγείων Ελευσίνας, αποδείχθηκε δυσκολότερο και πιο περίπλοκο στην επίλυσή του. Την ίδια στιγμή, η απόφαση της κυβέρνησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία πριν το τέλος του έτους, εγείρει σοβαρό ζήτημα για το αν και κατά πόσον είναι εφικτή η εγχώρια ναυπήγηση όποιας κορβέτας επιλεγεί. Ο χρόνος που θα παρέλθει μέχρι την οριστική διευθέτηση της υπόθεσης δικαστικά, αλλά και η υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου που θα επιτρέψει την ολική επαναφορά της Ελευσίνας στα ναυπηγικά δρώμενα, περιπλέκει την υπόθεση.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, το Πολεμικό Ναυτικό, παρά το γεγονός ότι κατανοεί την ανάγκη το πρόγραμμα των κορβετών να συνδεθεί με την εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία, δεν έχει πολυτέλεια χρόνου. Χρειάζεται άμεση όσο το δυνατόν ενίσχυση, καθώς η παρόξυνση των τουρκικών προκλήσεων δεν έχει τέλος. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το πρόβλημα το έχει κατανοήσει και το Μαξίμου, που έχει συναινέσει στην ολοκλήρωση της όποιας συμφωνίας, με δέσμευση, όμως, του προμηθευτή για υλοποίηση του 30% του έργου στην ελληνική αμυντική βιομηχανία. Προφανώς, το 30% θα συμπληρωθεί και με τη συμμετοχή και κρατικών ή ιδιωτικών αμυντικών βιομηχανιών, πέραν των ναυπηγείων.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται προφανώς και η γαλλική αναφορά περί της ναυπήγησης τμημάτων των κορβετών Gowind, εάν τελικά επιλεγούν, στην Ελλάδα και τη μεταφορά τους στο γαλλικό ναυπηγείο για την τελική συναρμολόγηση. Στην περίπτωση της ιταλικής Fincantieri δεν τίθεται ζήτημα, αφού συμμετέχει στην εταιρική σύνθεση των Ναυπηγείων Ελευσίνας (με την αμερικανική DFC να παρέχει στην Ελευσίνα δάνειο ύψους 100 εκατ. δολαρίων). Όσον αφορά τους Ολλανδούς, δεν επιβεβαιώνονται προς το παρόν οι πληροφορίες συζητούν την παράδοση στο Πολεμικό Ναυτικό δύο φρεγατών τύπου “M” ως ενδιάμεση λύση, καλύπτοντας την ανάγκη για όσο το δυνατόν «περισσότερες πλώρες».
Τα ζητήματα όμως που εγείρονται είναι πολλά περισσότερα και η στάση των επίδοξων προμηθευτών θα κρίνει το τελικό αποτέλεσμα. Καταρχάς, εξακολουθεί να υπάρχει σύγχυση για το ύψος των κονδυλίων που θα διατεθούν για την υλοποίηση του προγράμματος. Το τελικό ύψος του προγράμματος θα καθοριστεί από τον πρωθυπουργό που θα λάβει και την τελική απόφαση, βασιζόμενος στην εισηγήσεις του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι οι δυνατότητες υπέρβασης του 1,5 δισ. ευρώ είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Αξιόπιστες πηγές τόνιζαν τη μεγάλη ανησυχία που επικρατεί για την εξέλιξη της ενεργειακής-οικονομικής κρίσης τον ερχόμενο χειμώνα. Αυτό, σε συνδυασμό με το ότι θα εισέλθουμε σε έτος εκλογών, περιπλέκει τον σχεδιασμό. Προς το παρόν, στο 1,5 δισ. ευρώ θα πρέπει να προστεθούν τα 500 εκατ. που θα κατευθυνθούν στον εκσυγχρονισμό των φρεγατών MEKO 200HN.
Ωστόσο, οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ», αντιλαμβάνονται ότι για την υλοποίηση και των δυο προγραμμάτων θα απαιτηθούν 200-300 εκατ. ευρώ επιπλέον. Αυτό κατά πάσα πιθανότητα αφορά η πληροφορία περί πρωθυπουργικής εμπλοκής στον καθορισμό του τελικού ύψους της επένδυσης για την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας του Πολεμικού Ναυτικού.
Επανερχόμαστε όμως στην υπόθεση της ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης (option) για μία ακόμη φρεγάτα FDI, τύπου ΚΙΜΩΝ (γνωστές ως Belharra). Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν, ότι κυβερνητική πρόθεση είναι να προχωρήσει το πρόγραμμα των κορβετών για 3+1 πλοία (ένα option). Η ευκαιρία απόκτησης και τέταρτης φρεγάτας με «κλειδωμένο» κόστος, όπως προβλέπει η υπάρχουσα σύμβαση, δηλαδή προ των ανατιμήσεων, ίσως έχει και μια εναλλακτική ανάγνωση.
Εάν ευσταθούν οι πληροφορίες που θέλουν τους Γάλλους να έχουν ζητήσει επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης, καθώς το κόστος έχει εκτοξευθεί και προφανώς δεν επιθυμούν να βάλουν χρήματα από την τσέπη τους, ίσως στο διακυβερνητικό επίπεδο να υπάρχουν κι άλλες σκέψεις. Δηλαδή, η άσκηση του ελληνικού δικαιώματος για τέταρτη φρεγάτα να μην είναι επιθυμητή από γαλλικής πλευράς, κάτι το οποίο συνεπάγεται ότι ενδεχόμενη ελληνική «διευκόλυνση» νομιμοποιεί την Αθήνα να ζητήσει ανταλλάγματα.
Αυτά θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή έμπρακτης υποστήριξης, διακηρυκτικής και επί του πεδίου σε περίπτωση που η Τουρκία αποφασίσει να κινηθεί για την παρεμπόδιση των ερευνών της ExxonMobil, νοτίως της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Θα μπορούσε όμως να λάβει και άλλη αμοιβαίως επωφελή μορφή. Επί παραδείγματι, η ελληνική πλευρά θα μπορούσε να ζητήσει την παραχώρηση του συνόλου ή μεγάλου μέρους της τεχνογνωσίας για τη ναυπήγηση των FDI, ή εναλλακτικά των κορβετών Gowind, μετά από την παρέλευση κάποιου χρονικού διαστήματος, με στόχο την εγχώρια ναυπήγηση περισσοτέρων, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Η παραχώρηση από τη Γαλλία των σχεδίων θα κάλυπτε έμμεσα την υστέρηση των Γάλλων σε επένδυση στην ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, μειώνοντας ταυτοχρόνως το κόστος της εγχώριας ναυπήγησης. Υπάρχει όμως και μια ακόμα αθέατη διάσταση! Ενδεχόμενη απόφαση της Ελλάδας να ενισχύσει μελλοντικά τον στόλο των φρεγατών, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του ναυπηγικού προγράμματος για το γαλλικό Ναυτικό, θα ενίσχυε τις εξαγωγικές προοπτικές του γαλλικών φρεγατών.
Επίσης, θα αντιμετώπιζε έναν δυνητικό κίνδυνο που δεν έχει συνειδητοποιήσει επαρκώς η γαλλική πλευρά. Ο κίνδυνος προέρχεται από την ανταγωνίστρια της γαλλικής Group Naval στο πρόγραμμα των κορβετών, την ιταλική Fincantieri, η οποία είναι παράλληλα συνεταίρος των Γάλλων στην κοινοπραξία Naviris για την ανάπτυξη και ναυπήγηση της «ευρωκορβέτας»!
Εάν η Fincantieri επικρατήσει στην Ελλάδα που με τα σημερινά δεδομένα μοιάζει πιθανότερο, η συνεργασία με την αμερικανική DFC, θεωρητικά τουλάχιστον ανοίγει τον δρόμο για τη μελλοντική προώθηση στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό της νέας αμερικανικής φρεγάτας FFG 62, τύπου Constellation, όταν η ανάπτυξή της ολοκληρωθεί και ενταχθεί στο αμερικανικό Ναυτικό!
Υπενθυμίζεται, ότι αυτή η φρεγάτα στηρίζεται σε σχέδιο της Fincantieri (ιταλική FREMM) και ναυπηγείται στο ναυπηγείο Fincantieri Marinette στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ και θα φέρει ηλεκτρονικά της Lockheed Martin. Το προς το παρόν θεωρητικό αυτό ενδεχόμενο θα καταστεί πιθανό σε περίπτωση που οι ιταλικές κορβέτες FCX-30 Doha επιλεγούν τελικώς από το ελληνικό Ναυτικό.
Με απλά λόγια και παρά την οικονομική στενότητα που υπάρχει, οι επίδοξοι προμηθευτές του Πολεμικού Ναυτικού, καλούνται να αντιληφθούν τη μεγάλη εικόνα και τα κέρδη που αποκομίσουν μακροπρόθεσμα από τη συνεργασία με την Ελλάδα κι όχι να αντιμετωπίσουν τη συνεργασία κοντόφθαλμα. Οι παράμετροι αυτοί προσδίδουν διαπραγματευτική ευελιξία στην ελληνική πλευρά, εάν όντως επιθυμεί να αξιοποιήσει τον ανταγωνισμό για την εξασφάλιση περισσοτέρων χειροπιαστών ανταλλαγμάτων…