Lucas Leiroz, ερευνητής Κοινωνικών Επιστημών στο Rural Federal University of Rio de Janeiro, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Καθ' όλη τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τη νίκη του Λούλα ως το πιο πιθανό σενάριο. Μερικά από τα κύρια ινστιτούτα της χώρας ανέφεραν μάλιστα ότι ο Λούλα θα κέρδιζε στον πρώτο γύρο. Ωστόσο, τα ινστιτούτα έκαναν λάθος στα μαθηματικά τους δεδομένα. Η νίκη του Λούλα ήρθε, αλλά δεν ήταν τόσο εύκολη όσο προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις. Έγινε δεύτερος γύρος και ο Λούλα έλαβε το 50,9% των ψήφων, ενώ ο Μπολσονάρο έφτασε στο 49,1%. Ήταν ένα μικρό πλεονέκτημα, αποκαλύπτοντας υψηλά επίπεδα πόλωσης στη βραζιλιάνικη κοινωνία. Στην πράξη, το αποτέλεσμα, αν και επαρκές για την εκλογή του Λούλα, αποδείχθηκε λάθος το αφήγημα που διαδίδονταν από τα τοπικά αριστερά κόμματα, ότι υπήρχε μια εθνική «δημοκρατική κινητοποίηση» για την ανατροπή του Μπολσονάρο.
Παρά το γεγονός ότι έχει επιδεινώσει τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων μέσω μιας καταστροφικής οικονομικής πολιτικής, με γνώμονα τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα, ο Μπολσονάρο παραμένει πραγματικά δημοφιλής. Η Βραζιλία είναι και πάλι μέρος του χάρτη της πείνας και έχει φτάσει σε υψηλές τιμές τροφίμων, καυσίμων και ενέργειας, αλλά ακόμα κι έτσι, η προτίμηση για τον Μπολσονάρο είναι μεγάλη μεταξύ των πιο συντηρητικών τμημάτων της βραζιλιάνικης κοινωνίας, που περιλαμβάνει όχι μόνο τη μεσαία τάξη, αλλά και ένα σημαντικό μέρος των πληθυσμών με χαμηλό εισόδημα.
Ο λόγος για αυτό είναι πολύ απλός: το μεγαλύτερο μέρος του βραζιλιάνικου λαού είναι συντηρητικό. Οι θεσμοί που ιστορικά εμπιστεύεται περισσότερο ο πληθυσμός είναι η Καθολική Εκκλησία και ο Βραζιλιανός Στρατός, οι οποίοι είναι ομάδες που συνδέονται με πιο αντιδραστικές πολιτικές θέσεις. Είναι ένας λαός «συνηθισμένος» σε μια μακρά ιστορία υλικής έλλειψης και κοινωνικών προβλημάτων, αλλά που για πολιτιστικούς και θρησκευτικούς λόγους δίνει προτεραιότητα στους πολιτικούς με συντηρητικό λόγο έναντι των πολιτικών που ευθυγραμμίζονται με τις ιδέες της δυτικής «νέας-αριστεράς». Όχι τυχαία, παρόλο που υποστηρίχθηκε από τις πιο ριζοσπαστικές αριστερές ομάδες, ο Λούλα άλλαξε πολύ την ομιλία του κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, κάνοντας ακόμη και δηλώσεις ενάντια σε ατζέντες όπως η άμβλωση και η «ιδεολογία του φύλου», που αναμφίβολα τον βοήθησαν να πετύχει τη νίκη.
Στην πραγματικότητα, η ήττα στην προεδρική διαμάχη δε σήμαινε «πολιτικό θάνατο» για τον Μπολσονάρο. Αναλύοντας το αποτέλεσμα των εκλογών, μπορούμε να δούμε ότι ο Μπολσονάρο απέκτησε μεγάλο πλεονέκτημα στο Κογκρέσο. Στις περισσότερες πολιτείες, οι δεξιοί γερουσιαστές και βουλευτές εξελέγησαν σε μεγάλη κλίμακα, γεγονός που καθιστά την κοινοβουλευτική κατάσταση του Λούλα πολύ λεπτή για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Η νίκη του δε σήμαινε τεράστια υποστήριξη στο Κογκρέσο, με τις προβλέψεις ότι η αριστερή κυβέρνηση θα δυσκολευτεί πολύ να περάσει νομοσχέδια που έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των ομάδων που συνδέονται με τον Μπολσονάρο.
Ωστόσο, αυτή είναι μόνο μία από τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο Λούλα. Ο εκλεγμένος πρόεδρος θα πρέπει να αντιμετωπίσει όχι μόνο τις δυσκολίες που δημιουργεί η αντιπολίτευση, αλλά και με αυτές που δημιουργούν οι ίδιοι οι σύμμαχοί του. Για να νικήσει τον Μπολσονάρο και να επιστρέψει στην εξουσία, ο Λούλα αποδέχθηκε λεπτές συμφωνίες με βραζιλιάνικες και ξένες πολιτικές και οικονομικές ομάδες. Ο «συνασπισμός κατά του Μπολσονάρο» περιελάμβανε φιλελεύθερα κόμματα, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, την καλλιτεχνική τάξη και άλλους τομείς που ιστορικά αδιαφορούσαν για τα συμφέροντα του φτωχότερου πληθυσμού (που ψηφίζει τον Λούλα). Επίσης, σε διεθνές επίπεδο, ο Λούλα δεν υποστηρίχθηκε μόνο από την παραδοσιακή λατινοαμερικανική αριστερά, αλλά και από Ευρωπαίους και Αμερικανούς φιλελεύθερους πολιτικούς.
Για παράδειγμα, ο Λούλα σε αρκετές περιπτώσεις υποσχέθηκε να προωθήσει μια «διεθνή διοίκηση» του Δάσους του Αμαζονίου, έχοντας το μάλιστα υποσχεθεί προσωπικά στον Όλαφ Σολτς το 2021. Εξηγεί γιατί, μετά τη νίκη του, η χρηματοδοτούμενη από τον Σόρος ΜΚΟ Amazon Watch δημοσίευσε στο twitter: "Είμαστε ενθουσιασμένοι που ο Μπολσονάρο, ο οποίος επέβλεψε την κολοσσιαία καταστροφή του Αμαζονίου και τις πολιτικές που απειλούν τους υπερασπιστές της Γης, δεν επικράτησε σήμερα. Στεκόμαστε στο πλευρό του κινήματος των ιθαγενών της Βραζιλίας, τώρα και στα επόμενα χρόνια. Ο αγώνας για το τροπικό δάσος και τους λαούς της συνεχίζεται".
Πράγματι, ο Λούλα θα κληθεί να έχει μια πιο υποχωρητική διεθνή στάση απέναντι στις δυτικές ελίτ. Και αυτό θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημά του. Το μεγάλο δίλημμα για τον εκλεγμένο πρόεδρο θα είναι να εξισορροπήσει τα συμφέροντα των ιστορικών συμμάχων του (BRICS και αναδυόμενες χώρες) με αυτά των νέων «φίλων» του (πολιτικοί ΗΠΑ και ΕΕ, παγκόσμιες ΜΚΟ). Άρα, για αυτούς τους λόγους, είναι πρόωρο να σκεφτεί κανείς ότι η επιστροφή του Λούλα είναι ένα είδος «νίκης για τον πολυπολικό κόσμο». Είναι απίθανο να υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές στην τρέχουσα κατάσταση της Βραζιλίας – τόσο στο εσωτερικό όσο και στις διεθνείς σχέσεις.