Οι αυξήσεις στις κύριες συντάξεις κατά 7,75% αποτελούν το βασικό χαρακτηριστικό του προϋπολογισμού των ασφαλιστικών ταμείων για το 2023, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από την εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού την οποία κατέθεσε χθες το ΥΠΟΙΚ στη Βουλή.
Από: capital.gr / Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Οι αυξήσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις νέες απονομές συντάξεων (μετά τον εκμηδενισμό των ληξιπροθέσμων εκκρεμών κύριων συντάξεων, έρχεται - το 2023- η σειρά των εκκρεμών επικουρικών) οδηγούν σε χαμηλότερα πλεονάσματα στα συνταξιοδοτικά ταμεία. Και αυτό καθώς η αναμενόμενη αύξηση των εσόδων από εισφορές ενόψει της παραπέρα αύξησης της απασχόλησης, δεν μπορεί να αντισταθμίσει πλήρως την προαναφερθείσα αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης.
Από την άλλη μεριά, οι απώλειες των εσόδων από τη μείωση των εισφορών υπέρ της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (τέως ΟΑΕΔ), η οποία βάσει του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, το οποίο έχει κατατεθεί από την περασμένη εβδομάδα, μονιμοποιούνται καλύπτονται και πάλι από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Επίσης, πρέπει να επισημανθεί πως, στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2023, προφανώς, δεν έχουν ενσωματωθεί στις προβλέψεις για τα έσοδα από τις εισφορές (υπέρ όλων των ασφαλιστικών φορέων), οι συνέπειες από την εξαγγελθείσα αύξηση του κατώτατου μισθού από την 1η Μαίου 2023 (σ.σ. κατά 5,3% σύμφωνα με βασικό σενάριο που εξετάζει η κυβέρνηση), καθώς οι σχετικές κυβερνητικές αποφάσεις θα ληφθούν τον Απρίλιο του ίδιου έτους.
Μειωμένα, θα είναι και τα έσοδα της ΔΥΠΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό και το ταμείο ανάκαμψης σε ο,τι αφορά την υλοποίηση προγραμμάτων απασχόλησης.
Σημαντική θα είναι η μείωση και των εσόδων του ΕΟΠΥΥ, γεγονός που οφείλεται στις έκτακτες μεταβιβάσεις ύψους 100 εκατ. ευρώ που καταβλήθηκαν για την κάλυψη δαπανών Covid19 εντός του 2022, αλλά και στην κάλυψη της δαπάνης συμψηφισμού της αυτόματης επιστροφής (clawback) φαρμακευτικής δαπάνης με ποσοστά επί των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και των δαπανών επενδυτικών σχεδίων ανάπτυξης προϊόντων ή υπηρεσιών ή γραμμών παραγωγής έτους 2023 από το Ταμείου Ανακάμψης αντί του τακτικού προϋπολογισμού.
Η ανωτέρω μείωση των εσόδων, όμως, αντισταθμίζεται από την προβλεπόμενη αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές.
Όσον αφορά, τέλος, τον ΟΠΕΚΑ (ο οποιος υπάγεται στον Κοινωνικό Προϋπολογισμό, αν και δεν είναι ασφαλιστικός φορέας), για το 2023, η συνολική δαπάνη του για την καταβολή των παροχών εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένη σε σχέση με το 2022, λαμβάνοντας υπόψη τις έκτακτες παροχές ύψους 414 εκατ. ευρώ σε δικαιούχους επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ (ανασφάλιστοι υπερήλικες, δικαιούχοι αναπηρικών επιδομάτων και επιδόματος παιδιού, ωφελούμενοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος) εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού εντός του 2022.
Πιο αναλυτικά, η εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού για το 2023 προβλέπει:
1. Ασφαλιστικά Ταμεία
Το ισοζύγιο των ασφαλιστικών ταμείων για το 2023 προβλέπεται να παρουσιάσει πλεόνασμα ύψους 749 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 243 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων για το οικονομικό έτος 2022.
Ειδικότερα, τα έσοδα προβλέπεται να είναι αυξημένα κατά 952 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω:
- της αύξησης των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, κατά 262 εκατ. ευρώ, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην εκτιμώμενη αύξηση της απασχόλησης.
- στην αύξηση κατά 527 εκατ. ευρώ της κρατικής χρηματοδότησης αποτυπώνοντας, κατά κύριο λόγο, την αύξηση της επιχορήγησης που προορίζεται για την κάλυψη της δαπάνης για συνταξιοδοτικές παροχές κύριας ασφάλισης.
Αντίστοιχα, οι δαπάνες προβλέπεται να είναι αυξημένες κατά 1.099 εκατ. ευρώ. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση της δαπάνης των κύριων συντάξεων κατά 1.428 εκατ. ευρώ ως επίπτωση:
- της αναπροσαρμογής των συντάξεων με βάση τον συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ και του ποσοστού μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους διαιρούμενου διά του δύο, η οποία προκαλεί επιπλέον δαπάνη ύψους 909 εκατ. ευρώ
- της προβλεπόμενης αύξησης του ρυθμού απονομής νέων συντάξεων.
Αντίθετα, παρουσιάζεται διαφοροποίηση μεταξύ των ετών 2023-2022 κατά:
- 389 εκατ. ευρώ στις προνοιακές παροχές εξαιτίας της καταβολής εντός του έτους 2022 της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης ύψους 377 εκατ. ευρώ σε χαμηλοσυνταξιούχους λόγω του υψηλού πληθωρισμού και
-137 εκατ. ευρώ της δαπάνης των ΟΚΑ για μεταβιβάσεις προς τρίτους εξαιτίας κυρίως της εκτιμώμενης ολοκλήρωσης της καταβολής εντός του 2022 των αναδρομικών ποσών στους κληρονόμους των συνταξιούχων ιδιωτικού και δημοσίου τομέα (ν. 4714/2020 και 4767/2020).
Τέλος, σημειώνεται ότι κατά το 2023 προβλέπεται ότι ο e-ΕΦΚΑ θα ενισχυθεί με 165 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό για την κάλυψη της απώλειας από ασφαλιστικές εισφορές του κλάδου επικουρικής ασφάλισης, που εκτιμάται ότι θα προκύψει εξαιτίας της λειτουργίας του ΤΕΚΑ.
2. Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ)
Το ισοζύγιο της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) για το 2023 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε πλεόνασμα ύψους 139 εκατ. ευρώ, μειωμένο κατά 122 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης για το 2022.
Τα συνολικά έσοδα του φορέα προβλέπεται να είναι μειωμένα κατά 291 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022. Ειδικότερα, οι ασφαλιστικές εισφορές για το 2023, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από τη ρύθμιση οφειλών, αναμένεται να παρουσιάσουν μείωση ύψους 45 εκατ. ευρώ. Στο ύψος των εκτιμώμενων εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές έχει ενσωματωθεί η επίπτωση από τη μονιμοποίηση του μέτρου της μείωσης κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών με συνολικό κόστος 898,4 εκατ. ευρώ.
Για την αναπλήρωση των εσόδων αυτών, έχει προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έτους 2023 ισόποση (898,4 εκατ. ευρώ) μεταβίβαση προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης και ειδικότερα: το ποσό των 628,9 εκατ. ευρώ θα δοθεί ως επιχορήγηση προς την ΔΥΠΑ, καλύπτοντας την καθαρή απώλεια εσόδων για την Υπηρεσία, ενώ ποσό ύψους 269,5 εκατ. ευρώ που θα έπρεπε να επιστραφεί από τη ΔΥΠΑ στον e-ΕΦΚΑ, ως κοινωνικός πόρος, θα δοθεί απευθείας ως επιχορήγηση στον e-ΕΦΚΑ. Επισημαίνεται, ωστόσο ότι η καθαρή δημοσιονομική επίπτωση της εν λόγω παρέμβασης για τη Γενική Κυβέρνηση ανέρχεται σε 871 εκατ. ευρώ.
Επιπλέον, η συνολική μείωση κατά 246 εκατ. ευρώ της κρατικής χρηματοδότησης οφείλεται:
- στη μείωση κατά 71 εκατ. ευρώ του ύψους των μεταβιβάσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό, λαμβάνοντας υπόψη την επάρκεια των εσόδων του φορέα για την κάλυψη των υποχρεώσεών του και την απρόσκοπτη άσκηση των πολιτικών ενίσχυσης της απασχόλησης και της στήριξης των ανέργων και
-στη μείωση κατά 75 και 100 εκατ. ευρώ των μεταβιβάσεων από το ΤΑΑ και το ΠΔΕ αντίστοιχα, σε σχέση με το 2022.
Στο σκέλος των δαπανών προβλέπεται ότι θα παρουσιαστεί μείωση κατά 170 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022, κυρίως εξαιτίας της μειωμένης δαπάνης για την υλοποίηση προγραμμάτων απασχόλησης που χρηματοδοτούνταν από το Ταμείο Ανάκαμψης Ανθεκτικότητας και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Ωστόσο, αυξημένες κατά 28 εκατ. ευρώ προβλέπεται να είναι οι επενδυτικές δαπάνες του φορέα που σχετίζονται με την αναβάθμιση των υποδομών και τη δημιουργία ψηφιακών εφαρμογών που χρηματοδοτούνται από το ΤΑΑ.
Τέλος, επισημαίνεται ότι στις δαπάνες του φορέα έχει ενσωματωθεί και η δαπάνη για την επέκταση του επιδόματος μητρότητας ιδιωτικού τομέα από τους 6 στους 9 μήνες από το 2023 εκτιμώμενου ύψους 64 εκατ. ευρώ.
3. Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ)
Το ισοζύγιο του ΕΟΠΥΥ για το οικονομικό έτος 2022 εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε πλεόνασμα ύψους 462 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2023 το ύψος του πλεονάσματος προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 384 εκατ. ευρώ.
Τα έσοδα του φορέα εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν οριακή μείωση ύψους 16 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022.
Πιο συγκεκριμένα, οι μεταβιβάσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό προβλέπεται να παρουσιάσουν μείωση κατά 149 εκατ. ευρώ γεγονός που οφείλεται στις έκτακτες μεταβιβάσεις ύψους 100 εκατ. ευρώ που καταβλήθηκαν για την κάλυψη δαπανών Covid19 εντός του 2022, αλλά και στην κάλυψη της δαπάνης συμψηφισμού της αυτόματης επιστροφής (clawback) φαρμακευτικής δαπάνης με ποσοστά επί των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και των δαπανών επενδυτικών σχεδίων ανάπτυξης προϊόντων ή υπηρεσιών ή γραμμών παραγωγής έτους 2023 από το ΤΑΑ αντί του τακτικού προϋπολογισμού.
Η ανωτέρω μείωση των εσόδων αντισταθμίζεται από την προβλεπόμενη αύξηση κατά 163 εκατ. ευρώ των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές.
Αντίστοιχα, οι δαπάνες προβλέπεται να παρουσιάσουν αύξηση κατά 62 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022 και να διαμορφωθούν σε 6.000 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, συνεχίζεται η προσπάθεια μείωσης του ύψους των απλήρωτων υποχρεώσεων του Οργανισμού προς τρίτους, μέσω της επιτάχυνσης του συμψηφισμού υποχρεώσεων με οφειλόμενα ποσά από τους μηχανισμούς αυτόματων επιστροφών και εκπτώσεων (clawback και rebate).
Τέλος, σημειώνεται ότι τα επιτρεπόμενα όρια της φαρμακευτικής δαπάνης και της δαπάνης για παροχές υγείας σε δεδουλευμένη βάση είναι αυξημένα για το έτος 2023 σε σχέση με το 2022, καθώς έχουν αναπροσαρμοστεί βάσει της προβλεπόμενης κατ’ έτος μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 4549/2018, όπως ισχύει. Κατά συνέπεια:
- το όριο της φαρμακευτικής δαπάνης για το 2022 ανέρχεται σε 2.088 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2023 διαμορφώνεται σε 2.125 εκατ. ευρώ και
- τα επιτρεπόμενα όρια των παρόχων υγείας σε δεδουλευμένη βάση ανέρχονται σε 1.568 και 1.580 εκατ. ευρώ για τα έτη 2022 και 2023, αντίστοιχα.
4. Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) – Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ)
Το ισοζύγιο του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ) για τα έτη 2022 και 2023 ανέρχεται σε 7 εκατ. ευρώ.
Για το 2023 προβλέπεται η συνέχιση της καταβολής των προνοιακών παροχών και οικονομικών ενισχύσεων που έχουν ήδη νομοθετηθεί και υλοποιούνται, όπως:
- η παροχή σε ανασφάλιστους υπερήλικες,
- το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερηλίκων,
- το επίδομα παιδιού,
- το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα,
- η επιδότηση στέγασης,
- οι προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία,
- το επίδομα γέννησης,
- το πρόγραμμα "Σχολικά γεύματα",
- το πρόγραμμα "Στέγαση και Εργασία", που θα υλοποιείται πλέον από τον ΟΠΕΚΑ, έπειτα από την κατάργηση του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (άρθρο 32 παρ. 1 του ν. 4921/2022)
- λοιπά προγράμματα και δράσεις που αφορούν προνοιακές πολιτικές.
Σημειώνεται ωστόσο ότι για το 2023, η συνολική δαπάνη του ΟΠΕΚΑ για την καταβολή των ανωτέρω παροχών εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένη κατά 411 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2022, λαμβάνοντας υπόψη τις έκτακτες παροχές ύψους 414 εκατ. ευρώ σε δικαιούχους επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ (ανασφάλιστοι υπερήλικες, δικαιούχοι αναπηρικών επιδομάτων και επιδόματος παιδιού, ωφελούμενοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος) εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού εντός του 2022.