Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οκτώ χρόνια μετά την πρώτη Σύνοδο Κορυφής ΗΠΑ-Αφρικής, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πραγματοποιεί τη δεύτερη σύνοδο κορυφής. Το 2014, ενώ ήταν στην εξουσία, ο Μπαράκ Ομπάμα καλωσόρισε ηγέτες από όλη την Αφρική στην Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ τότε δεσμεύτηκαν να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους με τις αφρικανικές χώρες και υποσχέθηκαν να πραγματοποιούν τέτοιες συνόδους κορυφής και άλλες εκδηλώσεις πιο τακτικά.
Εν τω μεταξύ, τα τελευταία 22 χρόνια, οι Αφρικανοί ηγέτες διοργανώνουν το Φόρουμ για τη Συνεργασία Κίνας-Αφρικής (FOCAC) κάθε τρία χρόνια. Συναντούνται επίσης τακτικά με αρκετούς συμμάχους των ΗΠΑ - Ιαπωνία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Τουρκία και Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα τελευταία οκτώ χρόνια, οι Αφρικανοί έχουν μειώσει τις προσδοκίες τους για θετικά βήματα από τις ΗΠΑ, και όχι μόνο λόγω του χρονικού χάσματος μεταξύ των συνόδων κορυφής. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ήταν ο πρώτος Αμερικανός ηγέτης μετά τον Ρόναλντ Ρίγκαν που δεν επισκέφτηκε την Αφρική. Ο Μπάιντεν δεν έχει πάει ακόμη στην Αφρική ως πρόεδρος. Παρόλο που ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken βρέθηκε εκεί τρεις φορές τον περασμένο χρόνο, αυτό δεν άλλαξε την κατάσταση καθώς οι Αφρικανοί ηγέτες βλέπουν την προσωπική επαφή ως ένδειξη σεβασμού.
Κατά την προετοιμασία για τη Σύνοδο Κορυφής ΗΠΑ-Αφρικής, η Ουάσιγκτον έλαβε ξεκάθαρα υπόψη το σκάνδαλο στη Σύνοδο Κορυφής της Αμερικής τον Ιούνιο. Ουσιαστικά, η Σύνοδος Κορυφής της Αμερικής έχει γίνει εκδήλωση για λίγες μόνο χώρες που επιλέχθηκαν για πολιτικούς λόγους, κάτι που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι δεν προσκλήθηκαν οι ηγέτες της Κούβας, της Νικαράγουας και της Βενεζουέλας. Αργότερα, το Μεξικό και πολλές άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής μποϊκόταραν τη Σύνοδο Κορυφής της Αμερικής.
Ένα ζήτημα που αντιμετωπίζει η Ουάσιγκτον κατά την οικοδόμηση σχέσεων με τις αφρικανικές χώρες είναι πως δίνει πρώτα προσοχή στην κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πόσο λειτουργική είναι η δημοκρατία τους σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αλλά εάν οι ΗΠΑ συνεχίσουν την πολιτική τους να μην χτίζουν σχέσεις με ορισμένες αφρικανικές χώρες λόγω ιδεολογικών διαφορών, τότε θα αναγκαστούν να επανεξετάσουν τη θέση τους ή θα μείνουν πίσω από την Κίνα.
Υπενθυμίζεται πως ο πρόεδρος της Ζιμπάμπουε Έμερσον Μνανγκάγκουα χαιρέτισε μια «άριστη» σχέση με την Κίνα το Νοέμβριο και ζήτησε μια «άνευ όρων» και «επείγουσα» άρση των δυτικών κυρώσεων. Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις σε ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης και των αρχών ασφαλείας της Ζιμπάμπουε από το 2003 για εικαζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εκλογική νοθεία. Επί του παρόντος, περίπου 140 οργανώσεις και άτομα της Ζιμπάμπουε βρίσκονται στη λίστα των αμερικανικών κυρώσεων. Από την πλευρά της, η ΕΕ έχει επιβάλει εμπάργκο όπλων στη Ζιμπάμπουε και απαγόρευσε την είσοδο σε ορισμένους υψηλόβαθμους αξιωματούχους στο μπλοκ.
Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ βίωσαν μέσω της καταστροφής της Συνόδου Κορυφής της Αμερικής ότι εάν θέλουν να αποκλείσουν ολόκληρες χώρες που ανήκουν σε μια περιοχή, τότε θα αποκλειστούν και αυτές, κάτι που φαίνεται τώρα με την ταχεία ανάπτυξη της Κίνας στην Αφρική, αλλά ένα μάθημα που φαινομενικά δεν έχουν μάθει από τότε πέντε χώρες αποκλείστηκαν από τη Σύνοδο Κορυφής ΗΠΑ - Αφρικής.
Το 2021, το αμφίδρομο εμπόριο εμπορευμάτων μεταξύ Κίνας και Αφρικής έφτασε τα 254 δισεκατομμύρια δολάρια, τέσσερις φορές το εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Αφρικής. Η Κίνα παραμένει η μεγαλύτερη πηγή άμεσων επενδύσεων, διπλάσια από αυτή των ΗΠΑ, και αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να κλονίσει την ισχυρή θέση της Κίνας στην ήπειρο.
Η Κίνα έχει γίνει ο κύριος οικονομικός εταίρος για τη συντριπτική πλειοψηφία των αφρικανικών χωρών και ένας πολύ σημαντικός επενδυτής, ειδικά σε έργα υποδομής. Ως εκ τούτου, είναι δύσκολο για τις ΗΠΑ να ανταγωνιστούν την Κίνα σε αυτόν τον τομέα, καθώς έχουν σπαταλήσει το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων τους που αφιερώθηκαν στην Αφρική σε προγράμματα που ήταν πολύ επιρρεπή στη διαφθορά ή βάθυναν την εξάρτηση της ηπείρου από τη δυτική βοήθεια.
Πολλές αφρικανικές χώρες επικρίνουν τις δυτικές πολιτικές και οποιεσδήποτε αντιδυτικές δηλώσεις αντικατοπτρίζουν έντονη δυσαρέσκεια για την άνιση και εξαρτημένη θέση τους. Ο πρόεδρος της Ζιμπάμπουε αντιπαραβάλλει τη συμπεριφορά της Κίνας με τις δυτικές κυρώσεις που έπληξαν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας του. Για αυτόν το λόγο, παρόλο που η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να προσεγγίσει την Αφρική πραγματοποιώντας αυτό το τριήμερο, μπορεί κάλλιστα να είναι πολύ αργά για να ανακόψει το κύμα της κινεζικής επιρροής στην ήπειρο, ειδικά αν παραμένει απρόθυμη να δώσει - ενισχύσει τις προσπάθειές της να εξάγει το δυτικό φιλελευθερισμό.